A few ways to fix a government | Charity Wayua

Tłumaczenie: Hanna Dziedusiewicz Korekta: Rysia Wand

Growing up in Kenya,

Dorastając w Kenii,

I knew I always wanted to study biochemistry.

wiedziałam, że chcę studiować biochemię.

See, I had seen the impact of the high prevalence of diseases like malaria,

Dostrzegałam skutki częstego występowania takich chorób jak malaria

and I wanted to make medicines that would cure the sick.

i chciałam tworzyć leki, które uzdrawiałyby chorych.

So I worked really hard,

Pracowałam bardzo ciężko,

got a scholarship to the United States, where I became a cancer researcher,

otrzymałam stypendium do USA, gdzie zajęłam się badaniem nowotworów

and I loved it.

i pokochałam to.

For someone who wants to cure diseases,

Dla kogoś, kto chce leczyć choroby,

there is no higher calling.

nie ma lepszego powołania.

Ten years later, I returned to Kenya to do just that.

10 lat później powróciłam do Kenii, by właśnie to robić.

A freshly minted PhD,

Świeżo upieczona magister,

ready to take on this horrific illness,

gotowa do walki z tą przerażającą chorobą,

which in Kenya was almost certainly a death sentence.

która w Kenii oznacza prawie na pewno wyrok śmierci.

But instead of landing a job in a pharmaceutical company

Ale zamiast otrzymać pracę w firmie farmaceutycznej

or a hospital,

bądź w szpitalu,

I found myself drawn to a different kind of lab,

przyciągnął mnie inny rodzaj laboratorium

working with a different kind of patient --

oraz praca z innego rodzaju pacjentem.

a patient whose illness was so serious

Pacjentem, którego choroba była tak poważna,

it impacted every single person in my country;

że wpływała na każdego mieszkańca kraju;

a patient who needed to get healthy fast.

pacjentem, który musiał szybko wyzdrowieć.

That patient was my government.

Tym pacjentem był mój rząd.

(Laughter)

(Śmiech)

See, many of us will agree that lots of governments are unhealthy today.

Wielu z nas zgodzi się, że sporo rządów dziś choruje.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

And Kenya was no exception.

Kenia nie była wyjątkiem.

When I returned to Kenya in 2014,

Gdy wróciłam do Kenii w 2014 roku,

there was 17 percent youth unemployment.

wskaźnik bezrobocia wśród młodych wynosił 17%.

And Nairobi, the major business hub,

A Nairobi, główne centrum biznesu,

was rated 177th on the quality of living index.

było na 177. pozycji pod względem jakości życia.

It was bad.

Było źle.

Now, an economy is only as healthy as the entities that make it up.

Gospodarka jest tylko na tyle zdrowa, na ile zdrowe są jej składniki.

So when government --

Gdy rząd,

jeden z najistotniejszych składników,

one of its most vital entities --

is weak or unhealthy,

jest słaby bądź chory,

everyone and everything suffers.

każdy i wszystko cierpi.

Sometimes you might put a Band-Aid in place

Czasami można założyć plaster,

to try and temporarily stop the pain.

by chwilowo uśmierzyć ból.

Maybe some of you here have participated

Może niektórzy z was uczestniczyli

in a Band-Aid operation to an African country --

w operacji Plaster dla krajów afrykańskich,

setting up alternative schools, building hospitals, digging wells --

tworząc alternatywne szkoły, budując szpitale, kopiąc studnie,

because governments there either weren't or couldn't provide

bo miejscowe władze albo nie chciały, albo nie mogły zapewnić

the services to their citizens.

tych usług swoim obywatelom.

We all know this is a temporary solution.

Wszyscy wiemy, że to jedynie tymczasowe rozwiązanie.

There are just some things Band-Aids can't fix,

Są sprawy, których plaster nie naprawi,

like providing an environment where businesses feel secure

jak zapewnienie środowiska, w którym wszystkie przedsiębiorstwa

that they'll have an equal opportunity

mają równe szanse

to be able to run and start their businesses successfully.

na założenie i prowadzenie swojej firmy.

Or there are systems in place

Albo że istnieją system ochrony

that would protect the private property that they create.

stworzonej własności prywatnej.

I would argue,

Uważam,

only government is capable of creating these necessary conditions

że tylko rząd może zapewnić

niezbędne warunki dla rozwoju gospodarki.

for economies to thrive.

Economies thrive when business are able to quickly and easily set up shop.

Gospodarka kwitnie, gdy przedsiębiorstwa mogą szybko i łatwo otwierać sklepy.

Business owners create new sources of income for themselves,

Właściciele biznesów tworzą nowe źródła dochodów samodzielnie,

new jobs get added into the economy

powstają nowe miejsca pracy,

and then more taxes are paid to fund public projects.

dzięki czemu wpływa więcej podatków, by finansować programy publiczne.

New business is good for everyone.

Nowy biznes jest dobry dla wszystkich.

And it's such an important measure of economic growth,

Jest również tak ważną miarą wzrostu gospodarczego,

the World Bank has a ranking called the "Ease of Doing Business Ranking,"

że Bank Światowy prowadzi ranking "Łatwość prowadzenia działalności",

which measures how easy or difficult it is to start a business

który określa stopień trudności założenia działalości

in any given country.

w poszczególnych krajach.

And as you can imagine,

Jak pewnie się domyślacie,

starting or running a business in a country with an ailing government --

założenie lub prowadzenie przedsiębiorstwa w kraju, w którym rząd jest chory,

almost impossible.

jest prawie niemożliwe.

The President of Kenya knew this, which is why in 2014,

Prezydent Kenii był tego świadomy, dlatego też w 2014 roku

he came to our lab and asked us to partner with him

przyszedł do naszego laboratorium i poprosił o wsparcie,

to be able to help Kenya to jump-start business growth.

by pomóc Kenii rozruszać rozwój nowych przedsiębiorstw.

He set an ambitious goal:

Postawił ambitny cel:

he wanted Kenya to be ranked top 50 in this World Bank ranking.

chciał, by Kenia zajęła 50 miejsce w najnowszym rankingu Banku Światowego.

In 2014 when he came,

W 2014 roku, gdy się do nas zgłosił,

Kenya was ranked 136 out of 189 countries.

Kenia była na 136 miejscu spośród 189 krajów.

We had our work cut out for us.

Mieliśmy nakreśloną pracę.

Fortunately, he came to the right place.

Na szczęście prezydent przyszedł w odpowiednie miejsce.

We're not just a Band-Aid kind of team.

Nie jesteśmy tylko organizacją typu plaster.

We're a group of computer scientists, mathematicians, engineers

Jesteśmy grupą stworzoną z informatyków, matematyków, inżynierów

and a cancer researcher,

oraz badacza nowotworów,

who understood that in order to cure the sickness

którzy rozumieją, że aby wyleczyć

of a system as big as government,

system tak duży jak rząd,

we needed to examine the whole body,

trzeba przebadać całe ciało,

and then we needed to drill down all the way from the organs,

trzeba przejść całą drogę,

od organów przez tkanki,

into the tissues,

all the way to single cells,

aż do pojedynczych komórek,

so that we could properly make a diagnosis.

żeby postawić właściwą diagnozę.

So with our marching orders from the President himself,

Z rozkazami od samego prezydenta

we embarked on the purest of the scientific method:

rozpoczęliśmy od najczystszej metody naukowej:

collecting data --

zebrania danych,

all the data we could get our hands on --

wszystkich dostępnych danych,

making hypotheses,

skonstruowania hipotez,

creating solutions,

wymyślenia rozwiązań,

one after the other.

jedno po drugim.

So we met with hundreds of individuals who worked at government agencies,

Spotkaliśmy się z setkami osób z organizacji rządowych,

from the tax agency, the lands office, utilities company,

biur podatkowych, urzędów ziemskich, przedsiębiorstw usług komunalnych,

the agency that's responsible for registering companies,

urzędów odpowiedzialnych za rejestrowanie działalności.

and with each of them, we observed them as they served customers,

Wszystkich obserwowaliśmy podczas obsługi klientów,

we documented their processes -- most of them were manual.

dokumentowaliśmy ich metody.

Większość była wykonywana ręcznie.

We also just went back and looked at a lot of their previous paperwork

Przeanalizowaliśmy wcześniejszą dokumentację,

to try and really understand;

żeby dokładnie zrozumieć;

to try and diagnose what bodily malfunctions had occurred

żeby rozpoznać, jakie usterki ciała

that lead to that 136th spot on the World Bank list.

doprowadziły do 136. miejsca na liście Banku Światowego.

What did we find?

Co odkryliśmy?

Well, in Kenya it was taking 72 days

W Kenii zajmowało 72 dni

for a business owner to register their property,

przeciętnemu przedsiębiorcy zarejestrowanie własności,

compared to just one day in New Zealand,

w porównaniu z jednym dniem w Nowej Zelandii,

which was ranked second on the World Bank list.

zajmującej 2 miejsce na liście Banku Światowego.

It took 158 days to get a new electric connection.

Aż 158 dni, by uzyskać nowe podłączenie elektryczne.

In Korea it took 18 days.

W Korei trwa to 18 dni.

If you wanted to get a construction permit

Uzyskanie zezwolenia na budowę,

so you could put up a building,

by móc postawić budynek,

in Kenya, it was going to take you 125 days.

w Kenii zajęłoby 125 dni.

In Singapore, which is ranked first, that would only take you 26 days.

Na pierwszym miejscu jest Singapur - jedynie 26 dni.

God forbid you had to go to court

Obyś nie musiał zwracać się do sądu,

to get help in being able to settle a dispute to enforce a contract,

o rozstrzygnięcie sporu dotyczącego egzekwowania umowy,

because that process alone would take you 465 days.

ponieważ sam ten proces zająłby 465 dni.

And if that wasn't bad enough,

Na domiar złego

you would lose 40 percent of your claim in just fees --

40% wygranej poszłoby na same opłaty:

legal fees, enforcement fees, court fees.

opłaty prawne, egzekucyjne, sądowe.

Now, I know what you're thinking:

Wiem, co myślicie:

for there to exist such inefficiencies in an African country,

do takiej nieudolności w afrykańskim państwie

there must be corruption.

potrzebna jest korupcja.

The very cells that run the show must be corrupt to the bone.

Komórki stojące na czele, muszą być skorumpowane do szpiku kości.

I thought so, too, actually.

Właściwie ja też tak pomyślałam.

When we started out,

Gdy rozpoczęliśmy pracę,

I thought I was going to find so much corruption,

myślałam, że odkryję korupcję na tak duża skalę,

I was literally going to either die or get killed in the process.

że albo sama umrę albo mnie zabiją w trakcie tego procesu.

(Laughter)

(Śmiech)

But when we dug deeper,

Ale gdy dokopaliśmy się głębiej,

we didn't find corruption in the classic sense:

nie znaleźliśmy korupcji w tradycyjnym rozumieniu:

slimy gangsters lurking in the darkness,

oślizgłych gangsterów czających się w ciemności,

waiting to grease the palms of their friends.

czekających, by dać w łapę kolegom.

What we found was an overwhelming sense of helplessness.

Odkryliśmy za to przytłaczające poczucie bezsilności.

Our government was sick,

Nasz rząd był chory,

because government employees felt helpless.

bo urzędnicy czuli się bezsilni.

They felt that they were not empowered to drive change.

Czuli, że nie mogą wprowadzać zmian.

And when people feel stuck and helpless,

Gdy ludzie czują się sparaliżowani i bezsilni,

they stop seeing their role in a bigger system.

przestają dostrzegać rolę, jaką pełnią w systemie.

They start to think the work they do doesn't matter in driving change.

Zaczynają myśleć, że ich praca nie ma znaczenia w napędzaniu zmiany.

And when that happens,

Gdy to się dzieje,

things slow down,

wszystko zwalnia,

fall through the cracks

jest pomijane,

and inefficiencies flourish.

a nieskuteczność bujnie się rozwija.

Now imagine with me,

Teraz spróbujcie sobie wyobrazić,

if you had a process you had to go through --

że macie pewien proces do przejścia,

had no other alternative --

nie macie żadnej alternatywy

and this process was inefficient, complex

i ten proces jest nieefektywny, skomplikowany

and very, very slow.

i bardzo wolny.

What would you do?

Co byście zrobili?

I think you might start by trying to find somebody to outsource it to,

Pewnie poszukalibyście kogoś, komu to zadanie zlecić,

so that they can just take care of that for you.

żeby ktoś zrobił to za was.

If that doesn't work,

Jeżeli to by nie podziałało,

maybe you'd consider paying somebody

może rozważylibyście zapłacenie komuś,

to just "unofficially" take care of it on your behalf --

by ta osoba "nieoficjalnie" zajęła się tą sprawą w waszym imieniu.

especially if you thought nobody was going to catch you.

Zwłaszcza w przekonaniu, że nikt was nie złapie.

Not out of malice or greed,

Nie ze złośliwości czy chciwości,

just trying to make sure that you get something to work for you

po prostu zrobilibyście coś,

so you can move on.

by móc ruszyć dalej.

Unfortunately, that is the beginning of corruption.

Niestety, tak właśnie zaczyna się korupcja.

And if left to thrive and grow,

Gdy taki proces rośnie bez kontroli,

it seeps into the whole system,

przenika do całego systemu,

and before you know it,

i zanim się spostrzeżesz,

the whole body is sick.

całe ciało choruje.

Knowing this,

Mając to na uwadze,

we had to start by making sure

zaczęliśmy od upewnienia się,

that every single stakeholder we worked with had a shared vision

że wszyscy zainteresowani mają wspólną wizję tego,

for what we wanted to do.

co chcemy zrobić.

So we met with everyone,

Spotkaliśmy się z wszystkimi,

from the clerk whose sole job is to remove staples

od urzędnika zajmującego się usuwaniem zszywek z wniosków,

from application packets,

to the legal drafters at the attorney general's office,

przez autorów prawnych w Prokuraturze Generalnej,

to the clerks who are responsible for serving business owners

po urzędników odpowiedzialnych za obsługę przedsiębiorców

when they came to access government services.

starających się o usługi rządowe.

And with them,

Wspólnie upewniliśmy się,

we made sure that they understood

że rozumieją, jak ich postępowanie

how their day-to-day actions were impacting our ability as a country

wpływa na możliwość naszego kraju

to create new jobs and to attract investments.

w tworzeniu nowych miejsc pracy oraz przyciąganiu inwestycji.

No one's role was too small; everyone's role was vital.

Nikogo nie bagatelizowano; każdy był ważny.

Now, guess what we started to see?

Zgadnijcie, co zaczęliśmy zauważać?

A coalition of government employees

Związek pracowników rządowych

who are excited and ready to drive change,

podekscytowanych i gotowych do zmian,

began to grow and form.

zaczął się formować i rozrastać.

And together we started to implement changes

Wspólnie zaczęliśmy wprowadzać w życie zmiany,

that impacted the service delivery of our country.

które wpłynęły na jakość usług dostarczanych przez nasze państwo.

The result?

Wynik?

In just two years,

W ciągu dwóch lat

Kenya's ranking moved from 136 to 92.

Kenia przeskoczyła w rankingu z miejsca 136 na 92.

(Applause)

(Brawa)

And in recognition of the significant reforms we've been able to implement

W dowodzie uznania dla wagi reform, jakie udało nam się wprowadzić w życie

in such a short time,

w tak krótkim czasie,

Kenya was recognized

Kenia znalazła się w pierwszej trójce

to be among the top three global reformers in the world

globalnych reformatorów na świecie

two years in a row.

przez dwa lata z rzędu.

(Applause)

(Brawa)

Are we fully healthy?

Czy jesteśmy w pełni zdrowi?

No.

Nie.

We have some serious work still to do.

Wciąż mamy poważne problemy do rozwiązania.

I like to think about these two years like a weight-loss program.

Lubię myśleć o tych dwóch latach jak o diecie.

(Laughter)

(Śmiech)

It's that time after months of hard, grueling work at the gym,

To ten moment, gdy po miesiącach ciężkiej, wyczerpującej pracy na siłowni

and then you get your first time to weigh yourself,

możesz się pierwszy raz zważyć

and you've lost 20 pounds.

i okazuje się, że schudłeś 10 kg.

You're feeling unstoppable.

Czujesz się niepokonany.

Now, some of you may think this doesn't apply to you.

Niektórzy mogą myśleć, że to się do nich nie odnosi.

You're not from Kenya.

Nie pochodzicie z Kenii.

You don't intend to be an entrepreneur.

Nie macie zamiaru zostać przedsiębiorcą.

But think with me for just a moment.

Ale zastanówcie się przez moment.

When is the last time you accessed a government service?

Kiedy ostatnio korzystaliście z usług publicznych?

Maybe applied for your driver's license,

Może staraliście się o prawo jazdy

tried to do your taxes on your own.

lub próbowaliście sami opłacić podatki.

It's easy in this political and global economy

Obecnie łatwo w politycznej i światowej ekonomii

to want to give up when we think about transforming government.

załamać ręce na myśl o przekształceniu państwa.

We can easily resign to the fact or to the thinking

Można łatwo zrezygnować przez fakt bądź przekonanie,

that government is too inefficient,

że władze są zbyt nieskuteczne,

too corrupt,

zbyt skorumpowane,

unfixable.

nie do naprawy.

We might even rarely get some key government responsibilities

Można nawet od czasu do czasu przerzucić obowiązki władz

to other sectors,

na inne organizacje,

to Band-Aid solutions,

takie rozwiązanie-plaster,

or to just give up and feel helpless.

lub po prostu się poddać i czuć się bezradnym.

But just because a system is sick doesn't mean it's dying.

Ale to, że system jest chory, nie znaczy, że umiera.

We cannot afford to give up

Nie możemy pozwolić sobie na rezygnację,

when it comes to the challenges of fixing our governments.

jeżeli chodzi o wyzwania dotyczące naprawy naszych rządów.

In the end,

Na koniec:

what really makes a government healthy is when healthy cells --

prawdziwą przyczyną zdrowia rządu są zdrowe komórki,

that's you and I --

jak ty i ja,

get to the ground,

które stają na nogach,

roll up our sleeves,

podkasują rękawy,

refuse to be helpless

odrzucają bezradność

and believe that sometimes,

i wierzą, że czasami

all it takes is for us to create some space

trzeba tylko stworzyć trochę miejsca

for healthy cells to grow and thrive.

dla zdrowych komórek, do właściwego rozwoju.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)