What we don't know about Europe's Muslim kids | Deeyah Khan

Translator: Crawford Hunt Reviewer: Joanna Pietrulewicz

Tłumaczenie: Urszula Leszczyńska Korekta: Rysia Wand

When I was a child, I knew I had superpowers.

Kiedy byłam mała, wiedziałam, że mam supermoce.

That's right.

Właśnie.

(Laughter)

(Śmiech)

I thought I was absolutely amazing because I could understand

Myślałam, że jestem wyjątkowa, bo mogłam zrozumieć

and relate to the feelings of brown people,

uczucia ludzi o brązowej skórze,

like my grandfather, a conservative Muslim guy.

takich jak mój dziadek, konserwatywny muzułmanin.

And also, I could understand my Afghan mother, my Pakistani father,

Mogłam zrozumieć też matkę Afgankę, ojca Pakistańczyka,

not so religious but laid-back, fairly liberal.

niespecjalnie religijnych, raczej wyluzowanych i dość liberalnych.

And of course, I could understand

I oczywiście mogłam zrozumieć

and relate to the feelings of white people.

uczucia ludzi białych.

The white Norwegians of my country.

Białych Norwegów w moim państwie.

You know, white, brown, whatever --

Białych, brązowych, wszystko jedno:

I loved them all.

kochałam ich wszystkich.

I understood them all,

Rozumiałam ich wszystkich,

even if they didn't always understand each other;

nawet jeśli nie zawsze rozumieli się wzajemnie,

they were all my people.

wszyscy byli moim narodem.

My father, though, was always really worried.

Ale mój ojciec zawsze bardzo się martwił.

He kept saying that even with the best education,

Powtarzał, że nawet najlepsza edukacja

I was not going to get a fair shake.

nie zapewni mi równego traktowania.

I would still face discrimination, according to him.

Według niego czekała mnie wieczna dyskryminacja.

And that the only way to be accepted by white people

A jedynym sposobem na akceptację ze strony białych

would be to become famous.

było zyskanie sławy.

Now, mind you, he had this conversation with me when I was seven years old.

Odbyliśmy tę rozmowę, kiedy miałam siedem lat.

So while I'm seven years old, he said,

Więc kiedy miałam siedem lat, powiedział:

"Look, so it's either got to be sports, or it's got to be music."

"To musi być sport albo muzyka".

He didn't know anything about sports -- bless him -- so it was music.

Nie znał się na sporcie - na szczęście! - więc stanęło na muzyce.

So when I was seven years old, he gathered all my toys, all my dolls,

Kiedy miałam siedem lat, zabrał mi zabawki, wszystkie lalki

and he threw them all away.

i je wyrzucił.

In exchange he gave me a crappy little Casio keyboard and --

W zamian dał mi beznadziejny mały keyboard Casio.

(Laughter)

(Śmiech)

Yeah. And singing lessons.

Tak. I lekcje śpiewu.

And he forced me, basically, to practice for hours and hours every single day.

Dosłownie zmuszał mnie do ćwiczeń godzinami każdego dnia.

Very quickly, he also had me performing for larger and larger audiences,

Wkrótce sprawił, że występowałam dla coraz większych widowni,

and bizarrely, I became almost a kind of poster child

i, co ciekawe, prawie stałam się symbolem

for Norwegian multiculturalism.

wielokulturowości w Norwegii.

I felt very proud, of course.

Czułam oczywiście wielką dumę.

Because even the newspapers at this point

Bo wtedy nawet w gazetach

were starting to write nice things about brown people,

zaczęto pisać dobre rzeczy o brązowych ludziach,

so I could feel that my superpower was growing.

czułam więc, jak moja supermoc rośnie.

So when I was 12 years old, walking home from school,

W wieku dwunastu lat, wracając ze szkoły,

I took a little detour

zboczyłam trochę,

because I wanted to buy my favorite sweets called "salty feet."

bo chciałam kupić ulubione słodycze, nazywane "słonymi stopami".

I know they sound kind of awful,

Wiem, że brzmi to trochę obrzydliwie,

but I absolutely love them.

ale ja je po prostu kocham.

They're basically these little salty licorice bits in the shape of feet.

To małe słone kawałki lukrecji w kształcie stóp.

And now that I say it out loud, I realize how terrible that sounds,

Teraz kiedy powiedziałam to na głos, słyszę, jak okropnie to brzmi,

but be that as it may, I absolutely love them.

ale tak czy inaczej, po prostu je uwielbiam.

So on my way into the store,

Chciałam wejść do sklepu,

there was this grown white guy in the doorway blocking my way.

ale drzwi blokował dorosły biały facet.

So I tried to walk around him, and as I did that, he stopped me

Spróbowałam go ominąć, ale mnie zatrzymał,

and he was staring at me,

zaczął gapić się na mnie,

and he spit in my face, and he said,

splunął mi w twarz i powiedział:

"Get out of my way

"Zejdź mi z drogi,

you little black bitch, you little Paki bitch,

ty mała czarna dziwko, ty mała pakistańska dziwko,

go back home where you came from."

wracaj, skąd przyszłaś".

I was absolutely horrified.

Byłam przerażona.

I was staring at him.

Gapiłam się na niego.

I was too afraid to wipe the spit off my face,

Bałam się zetrzeć ślinę z twarzy,

even as it was mixing with my tears.

nawet jak mieszała się ze łzami.

I remember looking around, hoping that any minute now,

Pamiętam, jak rozglądałam się dookoła w nadziei,

a grown-up is going to come and make this guy stop.

że jakiś dorosły przyjdzie i powstrzyma tego faceta.

But instead, people kept hurrying past me and pretended not to see me.

Ale ludzie mijali mnie w pośpiechu i udawali, że mnie nie widzą.

I was very confused because I was thinking, well,

Byłam zdezorientowana, bo myślałam sobie tak:

"My white people, come on! Where are they? What's going on?

"No dalej, moi biali ludzie! Gdzie oni są? Co się dzieje?

How come they're not coming and rescuing me?"

Dlaczego nie przychodzą mnie ratować?".

So, needless to say, I didn't buy the sweets.

Oczywiście nie kupiłam słodyczy.

I just ran home as fast as I could.

Pobiegłam do domu jak najszybciej.

Things were still OK, though, I thought.

Ale, myślałam sobie, wszystko jest wciąż OK.

As time went on, the more successful I became,

Z czasem odnosiłam coraz większy sukces

I eventually started also attracting harassment from brown people.

i w końcu zaczęli dokuczać mi też ludzie o brązowej skórze.

Some men in my parent's community felt that it was unacceptable

Niektórzy mężczyźni ze środowiska rodziców uważali,

and dishonorable for a woman to be involved in music

że zajmowanie się muzyką jest dla kobiety niedopuszczalne i haniebne,

and to be so present in the media.

tak samo jak występowanie w mediach.

So very quickly, I was starting to become attacked at my own concerts.

Bardzo szybko zaczęto mnie atakować podczas moich własnych koncertów.

I remember one of the concerts, I was onstage, I lean into the audience

Na jednym z koncertów nachyliłam się ze sceny do widzów

and the last thing I see is a young brown face,

i ostatnie, co zobaczyłam, to młoda brązowa twarz,

and the next thing I know is some sort of chemical is thrown in my eyes

a potem poczułam w oczach jakieś chemikalia.

and I remember I couldn't really see and my eyes were watering

Pamiętam, że nic nie widziałam, a oczy miałam pełne łez,

but I kept singing anyway.

ale śpiewałam dalej.

I was spit in the face in the streets of Oslo, this time by brown men.

Teraz na ulicach Oslo to brązowi ludzie pluli mi w twarz.

They even tried to kidnap me at one point.

Raz nawet próbowano mnie porwać.

The death threats were endless.

Ciągle grożono mi śmiercią.

I remember one older bearded guy stopped me in the street one time,

Raz starszy brodaty facet zatrzymał mnie na ulicy

and he said, "The reason I hate you so much

i powiedział: "Nienawidzę cię tak bardzo,

is because you make our daughters think

bo przez ciebie nasze córki myślą,

they can do whatever they want."

że mogą robić, co tylko chcą".

A younger guy warned me to watch my back.

Jeden młodszy gość ostrzegł mnie, żebym na siebie uważała.

He said music is un-Islamic and the job of whores,

Że muzyka jest niemuzułmańska i że to zajęcie dziwek,

and if you keep this up, you are going to be raped

i że jeśli będę dalej śpiewać, to mnie zgwałcą

and your stomach will be cut out so that another whore like you will not be born.

i wytną mi brzuch, żebym nie mogła urodzić kolejnej takiej dziwki jak ja.

Again, I was so confused.

I znowu byłam zdezorientowana.

I couldn't understand what was going on.

Nie mogłam pojąć, co się dzieje.

My brown people now starting to treat me like this -- how come?

Jak to się stało, że moi brązowi ludzie tak mnie teraz traktują?

Instead of bridging the worlds, the two worlds,

Zamiast łączyć dwa światy,

I felt like I was falling between my two worlds.

czułam, jakbym spadała w przepaść między nimi.

I suppose, for me, spit was kryptonite.

Chyba ślina była moim kryptonitem.

So by the time I was 17 years old,

Kiedy miałam siedemnaście lat,

the death threats were endless, and the harassment was constant.

wciąż grożono mi śmiercią i nękano.

It got so bad, at one point my mother sat me down and said,

Było już tak źle, że mama powiedziała:

"Look, we can no longer protect you, we can no longer keep you safe,

"Nie możemy dłużej cię chronić, nie możemy już zapewnić ci bezpieczeństwa.

so you're going to have to go."

Musisz wyjechać".

So I bought a one-way ticket to London, I packed my suitcase and I left.

Kupiłam bilet w jedną stronę do Londynu, spakowałam walizkę i wyjechałam.

My biggest heartbreak at that point was that nobody said anything.

Najsmutniejsze było to, że nikt nic nie powiedział.

I had a very public exit from Norway.

Mój wyjazd z Norwegii był bardzo nagłośniony.

My brown people, my white people -- nobody said anything.

Moi brązowi ludzie, moi biali ludzie - nikt nic nie powiedział.

Nobody said, "Hold on, this is wrong.

Nikt nie powiedział: "Czekaj, to nie tak.

Support this girl, protect this girl, because she is one of us."

Trzeba tę dziewczynę wesprzeć i chronić, bo ona jest jedną z nas".

Nobody said that.

Nikt tego nie powiedział.

Instead, I felt like -- you know at the airport,

Czułam się jak... znacie to uczucie na lotnisku,

on the baggage carousel you have these different suitcases

kiedy walizki na taśmie

going around and around,

jadą wciąż w kółko

and there's always that one suitcase left at the end,

i zawsze na koniec zostaje jedna.

the one that nobody wants, the one that nobody comes to claim.

Której nikt nie chce, o którą nikt się nie upomina.

I felt like that.

Tak właśnie się czułam.

I'd never felt so alone. I'd never felt so lost.

Nigdy wcześniej nie czułam się tak samotna. Tak zagubiona.

So, after coming to London, I did eventually resume my music career.

Po przyjeździe do Londynu w końcu wróciłam do muzyki.

Different place, but unfortunately the same old story.

To było inne miejsce, ale historia się powtórzyła.

I remember a message sent to me saying that I was going to be killed

Pamiętam wiadomość, która mówiła, że ktoś mnie zabije,

and that rivers of blood were going to flow

że rozleją się rzeki krwi

and that I was going to be raped many times before I died.

i że przed śmiercią zostanę wielokrotnie zgwałcona.

By this point, I have to say,

W tym miejscu muszę przyznać,

I was actually getting used to messages like this,

że zaczęłam przyzwyczajać się do tych wiadomości,

but what became different was that now they started threatening my family.

ale sytuacja się zmieniła: zaczęto grozić mojej rodzinie.

So once again, I packed my suitcase, I left music and I moved to the US.

Więc znów spakowałam walizkę, porzuciłam muzykę i wyjechałam do USA.

I'd had enough.

Miałam tego dość.

I didn't want to have anything to do with this anymore.

Nie chciałam mieć już z tym nic wspólnego.

And I was certainly not going to be killed for something

Nie chciałam zginąć z powodu czegoś,

that wasn't even my dream -- it was my father's choice.

co nie było nawet moim marzeniem, ale wyborem ojca.

So I kind of got lost.

Trochę się jakby zagubiłam.

I kind of fell apart.

Jakbym się rozpadła.

But I decided that what I wanted to do

Ale stwierdziłam, że to, czego pragnę,

is spend the next however many years of my life

to spędzić kolejne lata życia,

supporting young people

wspierając młodych ludzi

and to try to be there in some small way,

i próbując im pomóc w najmniejszy nawet sposób,

whatever way that I could.

jak tylko będę mogła.

I started volunteering for various organizations

Zostałam wolontariuszką w różnych organizacjach

that were working with young Muslims inside of Europe.

pracujących z młodymi muzułmanami w Europie.

And, to my surprise, what I found was

Ku memu zdziwieniu

so many of these young people were suffering and struggling.

bardzo wielu spośród nich cierpiało i zmagało się z przeciwnościami.

They were facing so many problems with their families and their communities

Natrafiali na wiele problemów w rodzinach i społecznościach,

who seemed to care more about their honor and their reputation

zdawały się cenić honor i opinię dzieci

than the happiness and the lives of their own kids.

bardziej niż ich szczęście i życie.

I started feeling like maybe I wasn't so alone, maybe I wasn't so weird.

Pomyślałam, że może nie jestem tak samotna ani tak inna.

Maybe there are more of my people out there.

Może gdzieś tam jest więcej takich ludzi.

The thing is, what most people don't understand

Większość ludzi niestety nie rozumie,

is that there are so many of us growing up in Europe

że w Europie dorasta tylu z nas.

who are not free to be ourselves.

Tylu ludzi, którzy nie mogą być sobą.

We're not allowed to be who we are.

Nie wolno nam być tymi, kim jesteśmy.

We are not free to marry

Nie wolno nam brać ślubu

or to be in relationships with people that we choose.

ani utrzymywać relacji z ludźmi, których sami wybierzemy.

We can't even pick our own career.

Nie wolno nam nawet wybrać pracy.

This is the norm in the Muslim heartlands of Europe.

To normalne w muzułmańskich centrach w Europie.

Even in the freest societies in the world, we're not free.

Nawet w miejscach, gdzie króluje wolność, nie jesteśmy wolni.

Our lives, our dreams, our future does not belong to us,

Nasze życie, marzenia ani przyszłość nie należą do nas.

it belongs to our parents and their community.

Należą do naszych rodziców i ich społeczności.

I found endless stories of young people

Poznałam niezliczone historie młodych ludzi,

who are lost to all of us,

których straciliśmy,

who are invisible to all of us

którzy stali się niewidzialni,

but who are suffering, and they are suffering alone.

ale cierpią w samotności.

Kids we are losing to forced marriages, to honor-based violence and abuse.

Dzieci zmuszane do małżeństwa, ofiary przemocy usprawiedliwianej honorem.

Eventually, I realized after several years of working with these young people,

Po kilku latach pracy z nimi w końcu zrozumiałam,

that I will not be able to keep running.

że dalej nie dam rady.

I can't spend the rest of my life being scared and hiding

Nie mogę do końca życia żyć w strachu i ukrywać się.

and that I'm actually going to have to do something.

Muszę coś z tym zrobić.

And I also realized that my silence, our silence,

Zrozumiałam też, że moje, a właściwie nasze, milczenie

allows abuse like this to continue.

pozwala na dalsze nękanie.

So I decided that I wanted to put my childhood superpower to some use

Postanowiłam użyć swoich dziecięcych supermocy.

by trying to make people on the different sides of these issues understand

Spróbuję sprawić, żeby ludzie rozumieli,

what it's like to be a young person stuck between your family and your country.

co znaczy być młodą osobą tkwiącą między rodziną a państwem.

So I started making films, and I started telling these stories.

Zaczęłam więc kręcić filmy i opowiadać te historie.

And I also wanted people to understand the deadly consequences of us

Chciałam też, żeby ludzie zrozumieli straszliwe konsekwencje wynikające z tego,

not taking these problems seriously.

że nie traktujemy tych problemów poważnie.

So the first film I made was about Banaz.

Pierwszy film był o Banaz.

She was a 17-year-old Kurdish girl in London.

Była to siedemnastoletnia Kurdyjka mieszkająca w Londynie.

She was obedient, she did whatever her parents wanted.

Była posłuszna, robiła wszystko, co kazali jej rodzice.

She tried to do everything right.

Chciała wszystko robić dobrze.

She married some guy that her parents chose for her,

Wyszła za jakiegoś gościa, którego wybrali jej rodzice,

even though he beat and raped her constantly.

mimo że bez przerwy bił ją i gwałcił.

And when she tried to go to her family for help, they said,

Gdy zwróciła się do rodziny o pomoc, usłyszała:

"Well, you got to go back and be a better wife."

"Wracaj i bądź lepszą żoną".

Because they didn't want a divorced daughter on their hands

Nie chcieli mieć córki po rozwodzie,

because, of course, that would bring dishonor on the family.

bo to oczywiście przyniosłoby rodzinie hańbę.

She was beaten so badly her ears would bleed,

Bił ją tak mocno, że z uszu płynęła jej krew.

and when she finally left and she found a young man that she chose

Gdy w końcu od niego odeszła, poznała innego młodego mężczyznę.

and she fell in love with,

Zakochała się w nim.

the community and the family found out

Społeczność i rodzina dowiedzieli się,

and she disappeared.

więc zniknęła.

She was found three months later.

Znaleziono ją trzy miesiące później,

She'd been stuffed into a suitcase and buried underneath the house.

wciśniętą do walizki i zakopaną pod domem.

She had been strangled, she had been beaten to death

Została uduszona, pobita na śmierć

by three men, three cousins, on the orders of her father and uncle.

przez trzech kuzynów na zlecenie jej ojca i wuja.

The added tragedy of Banaz's story

Co jeszcze tragiczniejsze,

is that she had gone to the police in England five times asking for help,

Banaz pięć razy prosiła o pomoc policję.

telling them that she was going to be killed by her family.

Mówiła, że rodzina chce ją zabić.

The police didn't believe her so they didn't do anything.

Policja nie uwierzyła i nie zrobiła nic.

And the problem with this

Nie chodzi tylko o to,

is that not only are so many of our kids facing these problems

że tak wiele dzieci zmaga się z takimi problemami

within their families and within their families' communities,

w domu i środowisku,

but they're also meeting misunderstandings

ale o to, że spotyka je niezrozumienie

and apathy in the countries that they grow up in.

i obojętność w krajach, w których dorastają.

When their own families betray them, they look to the rest of us,

Kiedy zdradza je rodzina, zwracają się do reszty z nas,

and when we don't understand,

a kiedy my nie rozumiemy,

we lose them.

tracimy je.

So while I was making this film, several people said to me,

W trakcie robienia tego filmu kilka osób mówiło mi:

"Well, Deeyah, you know, this is just their culture,

"Deeyah, no wiesz, to taka ich kultura,

this is just what those people do to their kids

oni tak właśnie traktują dzieci,

and we can't really interfere."

nie możemy się wtrącać".

I can assure you being murdered is not my culture.

Zapewniam, że bycie ofiarą morderstwa nie należy do mojej kultury.

You know?

Wiecie o tym?

And surely people who look like me,

Na pewno ludzie podobni do mnie,

young women who come from backgrounds like me,

dziewczyny pochodzące z podobnych środowisk,

should be subject to the same rights, the same protections

powinny mieć te same prawa, taką samą ochronę

as anybody else in our country, why not?

jak każdy w naszym państwie, bo czemu by nie?

So, for my next film, I wanted to try and understand

W następnym filmie chciałam więc podjąć kwestię tego,

why some of our young Muslim kids in Europe

dlaczego niektóre muzułmańskie dzieci w Europie

are drawn to extremism and violence.

pociąga ekstremizm i przemoc.

But with that topic,

Ale podejmując ten temat,

I also recognized that I was going to have to face my worst fear:

miałam zmierzyć się ze swoim najgorszym koszmarem:

the brown men with beards.

z brodaczami o brązowej skórze.

The same men, or similar men,

Tymi samymi lub podobnymi do tych,

to the ones that have hounded me for most of my life.

którzy prześladowali mnie przez większość życia.

Men that I've been afraid of most of my life.

Z mężczyznami, których bałam się przez większość życia.

Men that I've also deeply disliked,

Mężczyznami, których nienawidziłam

for many, many years.

przez wiele, wiele lat.

So I spent the next two years interviewing convicted terrorists,

Przez dwa lata robiłam wywiady ze skazanymi terrorystami,

jihadis and former extremists.

dżihadistami i byłymi ekstremistami.

What I already knew, what was very obvious already,

Już wtedy wiedziałam,

was that religion, politics, Europe's colonial baggage,

że religia, polityka, kolonialna przeszłość Europy,

also Western foreign policy failures of recent years,

jak i porażki zachodniej polityki zagranicznej z ostatnich lat

were all a part of the picture.

to część tej rzeczywistości.

But what I was more interested in finding out was what are the human,

Ale najbardziej interesowały mnie ludzkie,

what are the personal reasons

osobiste powody,

why some of our young people are susceptible to groups like this.

dla których takie środowiska pociągają naszych młodych ludzi.

And what really surprised me was that I found wounded human beings.

Najbardziej zaskoczyło mnie to, że dotarłam do ludzi zranionych.

Instead of the monsters that I was looking for,

Zamiast potworów, których szukałam,

które miałam nadzieję znaleźć,

that I was hoping to find --

quite frankly because it would have been very satisfying --

mówię szczerze: przyniosłoby mi to więcej satysfakcji,

I found broken people.

znalazłam ludzi załamanych.

Just like Banaz,

Tak jak Banaz,

I found that these young men were torn apart

okazało się, że ci ludzie byli rozdarci,

from trying to bridge the gaps

bo próbowali zalepić dziury

between their families and the countries that they were born in.

między swoimi rodzinami a krajem urodzenia.

And what I also learned is that extremist groups, terrorist groups

Odkryłam też, że grupy ekstremistycznych terrorystów

are taking advantage of these feelings of our young people

wykorzystują te uczucia naszych młodych ludzi

and channeling that -- cynically -- channeling that toward violence.

i cynicznie kierują ich w stronę przemocy.

"Come to us," they say.

"Dołącz do nas" - mówią.

"Reject both sides, your family and your country

"Porzuć obie strony, rodzinę i kraj,

because they reject you.

bo oni cię odrzucili.

For your family, their honor is more important than you

Dla rodziny ważniejszy jest honor niż ty,

and for your country,

a dla kraju

a real Norwegian, Brit or a French person will always be white and never you."

prawdziwy Norweg, Brytyjczyk i Francuz jest biały i to nigdy nie będziesz ty".

They're also promising our young people the things that they crave:

Obiecują też, że nasi młodzi ludzie osiągną to, czego pragną:

significance, heroism, a sense of belonging and purpose,

znaczenie, heroizm, poczucie przynależności i celu,

a community that loves and accepts them.

odnajdą środowisko, które ich kocha i akceptuje.

They make the powerless feel powerful.

Sprawiają, że bezsilni czują siłę.

The invisible and the silent are finally seen and heard.

Niewidzialni i cisi są wreszcie zauważeni i słuchani.

This is what they're doing for our young people.

To właśnie robią dla naszych młodych.

Why are these groups doing this for our young people and not us?

Dlaczego robią to dla nich te grupy, a nie my?

The thing is,

Dla jasności:

I'm not trying to justify

nie chcę usprawiedliwiać

or excuse any of the violence.

żadnej przemocy ani za nią przepraszać.

What I am trying to say is that we have to understand

Chcę tylko powiedzieć, że musimy zrozumieć,

why some of our young people are attracted to this.

czemu część z naszych młodych ludzi to pociąga.

I would like to also show you, actually --

Właściwie to chciałabym wam pokazać

these are childhood photos of some of the guys in the film.

zdjęcia z dzieciństwa niektórych bohaterów filmu.

What really struck me is that so many of them --

Uderzyło mnie to, że tak wielu z nich,

I never would have thought this --

a nigdy o tym bym nie pomyślała,

but so many of them have absent or abusive fathers.

wychowało się bez ojca lub było przez ojca maltretowanych.

And several of these young guys

Kilku z tych młodych ludzi

ended up finding caring and compassionate father figures

szukało opieki i współczującego wzoru ojca

within these extremist groups.

w grupach ekstremistów.

I also found men brutalized by racist violence,

Spotkałam też mężczyzn skrzywdzonych przez przemoc i rasizm,

but who found a way to stop feeling like victims

którzy przestali czuć się jak ofiary,

by becoming violent themselves.

bo sami zastosowali przemoc.

In fact, I found something, to my horror, that I recognized.

Ku mojemu przerażeniu dotarłam do czegoś, co sama znałam.

I found the same feelings that I felt as a 17-year-old as I fled from Norway.

Rozpoznałam te same emocje, które czułam, gdy jako nastolatka uciekłam z Norwegii.

The same confusion, the same sorrow,

Ten sam mętlik w głowie, ten sam smutek,

the same feeling of being betrayed

to samo poczucie krzywdy

and not belonging to anyone.

i braku przynależności.

The same feeling of being lost and torn between cultures.

To samo uczucie zagubienia i rozdarcia między kulturami.

Having said that, I did not choose destruction,

Ale nie wybrałam zniszczenia.

I chose to pick up a camera instead of a gun.

Zdecydowałam chwycić za kamerę, a nie za pistolet.

And the reason I did that is because of my superpower.

Powodem były moje supermoce.

I could see that understanding is the answer, instead of violence.

Wiedziałam, że rozwiązaniem jest zrozumienie, a nie przemoc.

Seeing human beings

Dostrzeżenie ludzi

with all their virtues and all their flaws

z ich wszystkimi zaletami i wadami,

instead of continuing the caricatures:

zamiast tworzenia karykatur

the us and them, the villains and victims.

przedstawiających nas i ich - tych złych i tych dobrych.

I'd also finally come to terms with the fact

W końcu doszłam do tego,

that my two cultures didn't have to be on a collision course

że mogę pogodzić moje dwie kultury,

but instead became a space where I found my own voice.

mogę znaleźć w nich miejsce dla siebie.

I stopped feeling like I had to pick a side,

Już nie czułam, że muszę wybrać jedną ze stron,

but this took me many, many years.

ale zajęło mi to wiele lat.

There are so many of our young people today

Dziś tak wielu młodych ludzi

who are struggling with these same issues,

zmaga się z tymi samymi problemami.

and they're struggling with this alone.

I muszą się z tym zmagać sami.

And this leaves them open like wounds.

Przez to przypominają otwarte rany.

And for some, the worldview of radical Islam

Dla niektórych radykalny islam

becomes the infection that festers in these open wounds.

infekuje otwarte rany.

There's an African proverb that says,

Jest takie afrykańskie przysłowie:

"If the young are not initiated into the village,

"Młodzi odrzuceni przez wioskę

they will burn it down just to feel its warmth."

spalą ją, żeby tylko poczuć jej ciepło".

I would like to ask --

Chciałabym zapytać

to Muslim parents and Muslim communities,

muzułmańskich rodziców i środowiska:

will you love and care for your children

czy będziecie kochać dzieci i troszczyć się o nie

without forcing them to meet your expectations?

bez wymuszania na nich spełnienia oczekiwań?

Can you choose them instead of your honor?

Czy możecie wybrać dzieci, a nie honor?

Can you understand why they're so angry and alienated

Czy rozumiecie, czemu czują gniew i odrzucenie,

when you put your honor before their happiness?

gdy stawiacie honor ponad ich szczęście?

Can you try to be a friend to your child

Czy spróbujecie być przyjaciółmi dla waszych dzieci,

so that they can trust you

żeby mogły wam zaufać,

and want to share with you their experiences,

chciały dzielić się doświadczeniami

rather than having to seek it somewhere else?

i nie musiały szukać kogoś innego?

And to our young people tempted by extremism,

Zapytam też młodych ludzi, których pociąga ekstremizm:

can you acknowledge that your rage is fueled by pain?

czy wiecie, że to ból wywołuje wasz gniew?

Will you find the strength to resist those cynical old men

Czy znajdziecie siłę, by sprzeciwić się tym cynicznym starcom,

who want to use your blood for their own profits?

którzy chcą wykorzystać waszą krew dla własnych celów?

Can you find a way to live?

Czy możecie znaleźć sposób na życie?

Can you see that the sweetest revenge

Czy dostrzegacie, że najsłodszą zemstą

is for you to live a happy, full and free life?

jest szczęśliwe, pełne i wolne życie?

A life defined by you and nobody else.

Życie tworzone przez was i nikogo więcej.

Why do you want to become just another dead Muslim kid?

Czemu chcecie być jeszcze jednym muzułmańskim dzieckiem, które zginie?

And for the rest of us, when will we start listening to our young people?

Zapytam resztę z nas: kiedy zaczniemy słuchać młodych ludzi?

How can we support them

Jak możemy im pomóc

in redirecting their pain into something more constructive?

przekształcić ból w coś bardziej konstruktywnego?

They think we don't like them.

Oni myślą, że ich nie lubimy,

They think we don't care what happens to them.

że nie obchodzi nas, co się z nimi stanie.

They think we don't accept them.

Myślą, że ich nie akceptujemy.

Can we find a way to make them feel differently?

Czy potrafimy znaleźć sposób, by poczuli się inaczej?

What will it take for us to see them and notice them

Co musimy zrobić, żeby ich dostrzec,

before they become either the victims or the perpetrators of violence?

zanim staną się ofiarami lub twórcami przemocy?

Can we make ourselves care about them and consider them to be our own?

Czy możemy zatroszczyć się o nich i uznać za część naszego społeczeństwa,

And not just be outraged when the victims of violence look like ourselves?

a nie tylko oburzać się, gdy ofiary przemocy wyglądają tak jak my?

Can we find a way to reject hatred and heal the divisions between us?

Czy potrafimy znaleźć sposób, by odrzucić nienawiść i znieść podziały?

The thing is we cannot afford to give up on each other or on our kids,

Nie możemy odrzucać siebie nawzajem lub naszych dzieci,

even if they've given up on us.

nawet jeśli one odrzucają nas.

We are all in this together.

Jesteśmy w tym razem.

And in the long term, revenge and violence will not work against extremists.

W dalszej perspektywie zemsta i przemoc nie sprawdzą się w walce z ekstremistami.

Terrorists want us to huddle in our houses in fear,

Terroryści chcą, byśmy ze strachu schowali się w domach,

closing our doors and our hearts.

zamknęli drzwi i serca.

They want us to tear open more wounds in our societies

Chcą, byśmy rozdrapywali kolejne rany w społeczeństwie,

so that they can use them to spread their infection more widely.

żeby wykorzystać do rozprowadzania infekcji.

They want us to become like them:

Chcą, byśmy stali się tacy jak oni:

intolerant, hateful and cruel.

nietolerancyjni, pełni nienawiści i okrutni.

The day after the Paris attacks,

Dzień po atakach w Paryżu

a friend of mine sent this photo of her daughter.

znajoma wysłała mi zdjęcie swojej córki.

This is a white girl and an Arab girl.

Biała i arabska dziewczynka.

They're best friends.

Najlepsze przyjaciółki.

This image is the kryptonite for extremists.

To zdjęcie jest kryptonitem na ekstremistów.

These two little girls with their superpowers

Te dwie dziewczynki i ich supermoce

are showing the way forward

ukazują drogę na przyszłość,

towards a society that we need to build together,

drogę ku społeczeństwu, które musimy zbudować razem.

a society that includes and supports,

Społeczeństwu, które obejmuje i wspiera,

rather than rejects our kids.

a nie odrzuca, nasze dzieci.

Thank you for listening.

Dziękuję za uwagę.

(Applause)

(Brawa)