Robert Thurman: Expanding your circle of compassion

Tłumaczenie: Tomasz Karbownicki Korekta: Piotr Gołofit

I want to open by quoting Einstein's wonderful statement,

Chciałbym rozpocząć cytując wspaniałe stwierdzenie Einsteina,

just so people will feel at ease that the great scientist of the 20th century

aby ludzie mogli poczuć się swobodnie, że wielki naukowiec XX wieku

also agrees with us, and also calls us to this action.

zgadza się z nami i także nawołuje nas do działania.

He said, "A human being is a part of the whole, called by us, the 'universe,' --

Powiedział on "Człowiek jest częścią całości, nazwanej przez nas wszechświatem"

a part limited in time and space.

częścią ograniczoną w czasie i przestrzeni.

He experiences himself, his thoughts and feelings,

Doświadcza on siebie, swoich myśli i uczuć,

as something separated from the rest,

jako czegoś oddzielonego od reszty,

a kind of optical delusion of his consciousness.

rodzaj złudzenia optycznego jego świadomości, ta oddzielność.

This delusion is a kind of prison for us,

To złudzenie jest dla nas pewnego rodzaju więzieniem,

restricting us to our personal desires and to affection for a few persons nearest to us.

ograniczającym nas do naszych osobistych pragnien i do uczuć w stosunku do kilku osób z najbliższego nam otoczenia.

Our task must be to free ourselves from this prison by widening our circle of compassion,

Naszym zadaniem powinno być uwolnienie się z tego więzienia przez rozszerzenie naszego kręgu współczucia,

to embrace all living creatures and the whole of nature in its beauty."

tak, aby objęło wszystkie żywe istoty i naturę w całym jej pięknie."

This insight of Einstein's is uncannily close to that of Buddhist psychology,

To przekonanie Einsteina jest zadziwiająco zbliżone do przekonania Buddyjskiej psychologi,

wherein compassion -- "karuna," it is called --

gdzie współczucie, nazywane karuna,

is defined as, "the sensitivity to another's suffering

jest definiowane jako, "Czułość na czyjeś cierpienie

and the corresponding will to free the other from that suffering."

i odpowiadająca jej chęć uwolnienia osoby od tego cierpienia."

It pairs closely with love, which is the will for the other to be happy,

Łączy się ono ściśle z miłością. Która jest pragnieniem szczęścia innych.

which requires, of course, that one feels some happiness oneself

Wymaga to, oczywiście, aby pojedyncza osoba odczuwała szczęście

and wishes to share it.

i pragnęła się nim podzielić z innymi.

This is perfect in that it clearly opposes self-centeredness

Jest to doskonałe przeciwieństwo egocentryzmu

and selfishness to compassion, the concern for others,

i egoizmu względem współczucia, troska o innych,

and, further, it indicates that those caught in the cycle of self-concern

i dalej, wynika z tego, że osoby złapane w pętlę troski o samych siebie,

suffer helplessly, while the compassionate are more free

bezradnie cierpią, natomiast osoby współczujące są bardziej wolne

and, implicitly, more happy.

a co za tym idzie bardziej szczęśliwe.

The Dalai Lama often states that compassion is his best friend.

Dalajlama często podkreśla, że współczucie jest jego najlepszym przyjacielem.

It helps him when he is overwhelmed with grief and despair.

Pociesza go, kiedy jest przepełniony żalem i rozpaczą.

Compassion helps him turn away from the feeling of his suffering

Współczucie pomaga mu odwrócić się od odczuwania jego cierpienia

as the most absolute, most terrible suffering anyone has ever had

jako największego, najbardziej przerażającego cierpienia jakiego ktokolwiek doświadczył

and broadens his awareness of the sufferings of others,

i poszerza jego świadomość cierpienia innych,

even of the perpetrators of his misery and the whole mass of beings.

nawet sprawców jego nieszczęść oraz całej masy istot.

In fact, suffering is so huge and enormous,

W rzeczywistości, cierpienie jest tak olbrzymie i kolosalne,

his own becomes less and less monumental.

że jego własne staje się coraz mniej monumentalne.

And he begins to move beyond his self-concern into the broader concern for others.

Zaczyna on wychodzić poza obszar własnych trosk w kierunku szerszej troski o innych.

And this immediately cheers him up,

To natychmiast go pociesza,

as his courage is stimulated to rise to the occasion.

jego pobudzona odwaga pozwala mu stanąć na wysokości zadania.

Thus, he uses his own suffering

Dlatego używa on własnego cierpienia

as a doorway to widening his circle of compassion.

jako bramy do poszerzenia swego kręgu współczucia.

He is a very good colleague of Einstein's, we must say.

Można powiedzieć, że jest on bardzo dobrym kolegą Einsteina.

Now, I want to tell a story,

Teraz chciałbym opowiedzieć pewną historię,

which is a very famous story in the Indian and Buddhist tradition,

która jest dobrze znana w indyjskiej i buddyjskiej tradycji,

of the great Saint Asanga

o wielkim świętym Asandze

who was a contemporary of Augustine in the West

który żył -- jako rówieśnik Augustyna z zachodu

and was sort of like the Buddhist Augustine.

i był czymś w rodzaju buddyjskiego Augustyna.

And Asanga lived 800 years after the Buddha's time.

Asanga żył 800 lat po czasach Buddy.

And he was discontented with the state of people's practice

Był on niezadowolony ze sposobu praktykowania przez ludzi

of the Buddhist religion in India at that time.

religii buddyjskiej w ówczesnych Indiach.

And so he said, "I'm sick of all this. Nobody's really living the doctrine.

Powiedział on, "Mam już tego dosyć. Nikt tak naprawdę nie postępuje zgodnie z doktryną.

They're talking about love and compassion and wisdom and enlightenment,

Wszyscy mówią o miłości i współczuciu i mądrości i oświeceniu,

but they are acting selfish and pathetic.

ale zachowują się samolubnie i żałośnie.

So, Buddha's teaching has lost its momentum.

A więc nauki Buddy straciły już swój rozmach.

I know the next Buddha will come a few thousand years from now,

Wiem, że następny Budda przyjdzie za kilka tysiącleci,

but exists currently in a certain heaven" -- that's Maitreya --

ale istnieje obecnie gdzieś w pewnym niebie jako Maitreja.

"so, I'm going to go on a retreat and I'm going to meditate

Więc, zamierzam odejść na odosobnienie, zamierzam medytować

and pray until the Buddha Maitreya reveals himself to me,

i modlić się dopóki Budda Maitreja objawi mi się

and gives me a teaching or something

i obdarzy mnie wiedzą

to revive the practice of compassion in the world today."

potrzebną aby odnowić praktykę współczucia w dzisiejszych czasach."

So he went on this retreat. And he meditated for three years

Więc wyruszył na odosobnienie. Medytował przez trzy lata

and he did not see the future Buddha Maitreya.

ale nie ujrzał przyszłego Buddy Maitreji.

And he left in disgust.

Odszedł więc zniesmaczony.

And as he was leaving, he saw a man --

Odchodząc jednak spotkał mężczyznę --

a funny little man sitting sort of part way down the mountain.

małego śmiesznego człowieczka -- siedzącego przy drodze schodzącej z gór.

And he had a lump of iron.

Miał on bryłkę żelaza,

And he was rubbing it with a cloth.

i pocierał nią o płótno.

And he became interested in that.

Zaciekawiło go to,

He said, "Well what are you doing?"

więc spytał, "Co robisz?"

And the man said, "I'm making a needle."

Ten człowiek odparł, "Robię igły."

And he said, "That's ridiculous. You can't make a needle

A on na to, "To niedorzeczne, nie zrobisz igły

by rubbing a lump of iron with a cloth."

przez pocieranie bryłki żelaza o płótno."

And the man said, "Really?" And he showed him a dish full of needles.

Na to człowiek rzekł, "Naprawdę?" I pokazał mu półmisek pełen igieł.

So he said, "Okay, I get the point."

Więc powidział "Ok, teraz już rozumiem".

He went back to his cave. He meditated again.

Wrócił do swojej jaskini i ponownie zaczął medytować.

Another three years, no vision. He leaves again.

Kolejne trzy lata bez żadnych wizji. Postanowił więc odejść.

This time, he comes down.

Tym razem schodząc na dół

And as he's leaving, he sees a bird making a nest on a cliff ledge.

zobaczył ptaka budującego swoje gniazdo na półce skalnej.

And where it's landing to bring the twigs to the cliff,

I kiedy lądował aby przynieść gałązki na półkę

its feathers brushes the rock -- and it had cut the rock

jego pióra ocierały się o skałę, w której pozostawało nacięcie,

six to eight inches in. There was a cleft in the rock

głębokie na sześć do ośmiu cali, w skale powstała szczelina

by the brushing of the feathers of generations of the birds.

przez ocieranie piór wielu pokoleń ptaków.

So he said, "All right. I get the point." He went back.

Więc powiedział on "Dobrze, rozumiem." I wrócił.

Another three years.

Kolejne trzy lata

Again, no vision of Maitreya after nine years.

Ponownie, żadnej wizji Maitreji po dziewięciu latach.

And he again leaves, and this time: water dripping,

Więc ponowie odchodzi i tym razem woda kapie,

making a giant bowl in the rock where it drips in a stream.

tworząc ogromne zagłębienie w skale w miejscu gdzie kapie stróżka.

And so, again, he goes back. And after 12 years there is still no vision.

Wraca więc ponownie . Po 12 latach nadal żadnych wizji.

And he's freaked out. And he won't even look left or right

Jest już bliski szaleństwa. Nie patrzy już nawet w prawo czy w lewo

to see any encouraging vision.

aby ujrzeć zachęcające wizje.

And he comes to the town. He's a broken person.

Przybywa do miasta. Jest wrakiem człowieka.

And there, in the town, he's approached by a dog

W tym mieście podbiega do niego pies

who comes like this -- one of these terrible dogs you can see in some poor countries,

który zbliża się w ten sposób -- jeden z tych okropnych psów jakie można zobaczyć w pewnych ubogich krajach,

even in America, I think, in some areas --

nawet w Ameryce, tak myślę, w pewnych obszarach --

and he's looking just terrible.

i wygląda po prostu okropnie.

And he becomes interested in this dog because it's so pathetic,

Zaczyna się interesować tym psem ponieważ jest on taki żałosny,

and it's trying to attract his attention. And he sits down looking at the dog.

i próbuje zwrócić jego uwagę. Przysiada on obok patrząc się na psa.

And the dog's whole hindquarters are a complete open sore.

Na całym tyłku psa znajdują się otwarte rany.

Some of it is like gangrenous,

W niektóre wdała się gangrena.

and there are maggots in the flesh. And it's terrible.

W ciele znajdują się robaki. Po prostu okropność.

He thinks, "What can I do to fix up this dog?

Myśli więc, "Co mogę zrobić aby pomóc temu psu?"

Well, at least I can clean this wound and wash it."

Cóż, mogę przynajmniej wyczyścić te rany i obmyć je."

So, he takes it to some water. He's about to clean,

Zabiera więc psa nad wodę, ma go już czyścić,

but then his awareness focuses on the maggots.

kiedy jego uwagę zwracają robaki.

And he sees the maggots, and the maggots are kind of looking a little cute.

Widzi on robaki, które to wydają się wyglądać dość uroczo.

And they're maggoting happily in the dog's hindquarters there.

Pełzają one radośnie po tyłku psa.

"Well, if I clean the dog, I'll kill the maggots. So how can that be?

"Cóż, jeżeli umyję psa to zabiję robaki. Więc co zrobić?"

That's it. I'm a useless person and there's no Buddha, no Maitreya,

Otóż to. Jestem bezużyteczną osobą, nie ma żadnego Buddy, żadnego Maitreji,

and everything is all hopeless.

i wszystko jest beznadziejne.

And now I'm going to kill the maggots?"

A teraz mam zabić te robaki?"

So, he had a brilliant idea.

Więc wpadł na genialny pomysł.

And he took a shard of something, and cut a piece of flesh from his thigh,

Znalazł jakiś odłamek czegoś ostrego i wyciął sobie kawałek mięsa z własnego uda,

and he placed it on ground.

i położył go na ziemi.

He was not really thinking too carefully about the ASPCA.

Raczej nie myślał za bardzo o ASPCA (Amerykańskie Towarzystwo Zapobiegania Okrucieństwu Wobec Zwierząt)

He was just immediately caught with the situation.

Był po prostu zaskoczony przez tą sytuację.

So he thought, "I will take the maggots and put them on this piece of flesh,

Pomyślał więc, "Wezmę robaki i umieszczę je na tym kawałku mięsa,

then clean the dog's wounds, and then

potem wyczyszczę psie rany, a później, no wiecie,

I'll figure out what to do with the maggots."

Wymyślę co zrobić z tymi robakami."

So he starts to do that. He can't grab the maggots.

Więc zaczyna to robić, ale nie potrafi złapać robaków.

Apparently they wriggle around. They're kind of hard to grab, these maggots.

Widocznie wiją się wokół. Te robaki są trudne do złapania.

So he says, "Well, I'll put my tongue on the dog's flesh.

Więc mówi, "Cóż, może wystawię język nad ranami psa,

And then the maggots will jump on my warmer tongue" --

i wtedy robaki wskoczą na mój ciepły język.

the dog is kind of used up --

Pies jest już w pewnym sensie zużyty.

"and then I'll spit them one by one down on the thing."

A później wypluję je po kolei na ten skrawek mięsa."

So he goes down, and he's sticking his tongue out like this.

Więc pochylił się i wystawił swój język w ten sposób.

And he had to close his eyes, it's so disgusting, and the smell and everything.

Musiał on zamknął oczy, to takie obrzydliwe, i ten zapach i wszystko.

And then, suddenly, there's a pfft, a noise like that.

I wtedy, nagle, pffft, taki odgłos.

He jumps back and there, of course, is the future Buddha Maitreya

Odskakuje w tył a tam, oczywiście, jest przyszły Budda Maitreja.

in a beautiful vision -- rainbow lights, golden, jeweled, a plasma body,

W przepięknej wizji jak tęcza świateł, złote, wytworne, plazmowe ciało,

an exquisite mystic vision -- that he sees.

jak wykwintna mistyczna wizja, tak to widzi.

And he says, "Oh." He bows.

Mówi "Oh" i kłania się.

But, being human, he's immediately thinking of his next complaint.

Ale jako człowiek, natychmiast zaczyna myśleć o skargach.

So as he comes up from his first bow he says,

Więc po wykonaniu pierwszego pokłonu mówi,

"My Lord, I'm so happy to see you, but where have you been for 12 years?

"Mój panie, jestem taki szczęśliwy że Cię widzę, ale gdzie byłeś przez te 12 lat?

What is this?"

Dlaczego teraz się ukazujesz?"

And Maitreya says, "I was with you. Who do you think was making needles

Na to Maitreja odpowiada, "Byłem przy tobie. Jak myślisz kto robił igły,

and making nests and dripping on rocks for you, mister dense?"

wił gniazda i spadał kroplą na skałę dla ciebie, panie mądralo?"

(Laughter)

(Śmiech)

"Looking for the Buddha in person," he said.

"Szukasz Buddy w osobie człowieka." powiedział.

And he said, "You didn't have, until this moment, real compassion.

I dodał, "Nie posiadałeś do tej chwili prawdziwego współczucia.

And, until you have real compassion, you cannot recognize love."

A dopóki nie masz prawdziwego współczucia nie potrafisz rozpoznać miłości."

"Maitreya" means love, "the loving one," in Sanskrit.

Maitreja znaczy miłość, kochający, wiecie, w sanskrycie.

And so he looked very dubious, Asanga did.

Asanga wyglądał na bardzo niepewnego.

And he said, "If you don't believe me, just take me with you."

I powiedział on, "Jeżeli mi nie wierzysz, zabierz mnie ze sobą."

And so he took the Maitreya -- it shrunk into a globe, a ball --

Więc wziął Maitreję ze sobą -- skurczył się on do postaci kuli --

took him on his shoulder.

i umieścił na swoim ramieniu.

And he ran into town in the marketplace, and he said, "Rejoice! Rejoice!

Wbiegł tak do miasta na targowisko wołając, "Radujcie się. Radujcie się.

The future Buddha has come ahead of all predictions. Here he is."

Przybył przyszły Budda wyprzedzając wszystkie przepowiednie.Oto jest."

And then pretty soon they started throwing rocks and stones at him --

Ludzie bardzo szybko zaczęli obrzucać go kamieniami --

it wasn't Chautauqua, it was some other town --

To nie była Chautauqua tylko jakieś inne miasto --

because they saw a demented looking, scrawny looking yogi man,

ponieważ zobaczyli obłąkanego, wychudzonego jogina,

like some kind of hippie, with a bleeding leg and a rotten dog on his shoulder,

wyglądającego jak hipis, z krwawiącą nogą i wstrętnym psem na ramieniu,

shouting that the future Buddha had come.

wykrzykującego, że przybył przyszły Budda.

So, naturally, they chased him out of town.

Więc oczywiście przepędzili go z miasta.

But on the edge of town, one elderly lady, a charwoman in the charnel ground,

Ale na obrzeżach miasta, pewna starsza kobieta, sprzątaczka z kostnicy,

saw a jeweled foot on a jeweled lotus on his shoulder and then the dog,

dojrzała zdobioną stopę na zdobionym lotosie na jego ramieniu oraz psa,

but she saw the jewel foot of the Maitreya, and she offered a flower.

ale widziała zdobioną stopę Maitreji i wręczyła mu kwiat.

So that encouraged him, and he went with Maitreya.

To zdarzenie przekonało go, poszedł z Maitreją.

Maitreya then took him to a certain heaven,

Maitreja zabrał go do nieba,

which is the typical way a Buddhist myth unfolds.

jak to zwykle w buddyjskich mitach bywa.

And Maitreya then kept him in heaven for five years,

Maitreja trzymał go tam przez pięć lat,

dictating to him five complicated tomes

dyktując mu pięć skomplikowanych tomów

of the methodology of how you cultivate compassion.

metodologii jak doskonalić współczucie.

And then I thought I would share with you what that method is, or one of them.

I tak pomyślałem sobie, że mógłbym podzielić się z wami tą metodą, a przynajmniej jedną z nich.

A famous one, it's called the "Sevenfold Causal Method of Developing Compassion."

Najbardziej znana, nazywa się "Siedmio-przycznowa Metoda Rozwoju Współczucia"

And it begins first by one meditating and visualizing that all beings are with one --

Rozpoczyna się ona od medytacji i wizualizacji wszystkich istot jako jednej,

even animals too, but everyone is in human form.

i wszystkich -- nawet zwierząt -- wszystkich w ludzkiej postaci.

The animals are in one of their human lives. The humans are human.

Zwierzęta są w jednym ze swoich ludzkich wcieleń. Ludzie są ludźmi.

And then, among them, you think of your friends and loved ones, the circle at the table.

Później, myślisz o swoich przyjaciołach i bliskich.

And you think of your enemies, and you think of the neutral ones.

Następnie o twoich wrogach i o ludziach ci obojętnych.

And then you try to say, "Well, the loved ones I love.

Później strasz się powiedzieć, "Kocham moich bliskich.

But, you know, after all, they're nice to me.

Ale wiecie, w końcu, są dla mnie mili.

I had fights with them. Sometimes they were unfriendly.

Niekiedy się kłócimy. Czasami byli dla mnie niemili.

I got mad. Brothers can fight. Parents and children can fight.

Zezłościłem się. Bracia mogą się kłócić. Rodzice i dzieci mogą się kłócić.

So, in a way, I like them so much because they're nice to me.

Tak więc, lubię ich tak bardzo, bo są dla mnie mili.

While the neutral ones I don't know. They could all be just fine.

Ludzi mi neutralnych nie znam. Mogą być całkiem w porządku.

And then the enemies I don't like because they're mean to me.

Wreszcie wrogów nie lubię ponieważ nie są dla mnie mili.

But they are nice to somebody. I could be them."

Ale na pewno są mili dla kogoś innego. Mógłbym być tym kimś."

And then the Buddhists, of course, think that, because we've all had infinite previous lives,

Buddyści uważają, oczywiście, pomyślcie, ponieważ wszyscy mamy nieskończoną ilość poprzednich wcieleń,

we've all been each other's relatives, actually.

buddyści uważają, że wszyscy byliśmy kiedyś swoimi krewnymi, tak na prawdę,

Therefore all of you, in the Buddhist view,

i wszyscy, zatem i wszyscy z was, według buddyjskich poglądów

in some previous life, although you don't remember it and neither do I,

w którymś z poprzednich wcieleń, których nie pamiętacie i ja również,

have been my mother -- for which I do apologize for the trouble I caused you.

mogliście być moją matką, którą przepraszam za kłopoty jakie jej sprawiłem.

And also, actually, I've been your mother.

I także, tak naprawdę, ja byłem Waszą matką.

I've been female, and I've been every single one of yours' mother in a previous life,

Byłem kobietą i byłem matką każdego z was w poprzednim życiu,

the way the Buddhists reflect.

jak to pojmują buddyści.

So, my mother in this life is really great. But all of you in a way

Moja matka w tym życiu jest na prawdę wspaniała, ale wy wszyscy w pewnym sensie

are part of the eternal mother.

jesteście częścią wiecznej matki.

You gave me that expression; "the eternal mama," you said. That's wonderful.

Wy podsunęliście mi to pojęcie, wieczna mama. Cudowne.

So, that's the way the Buddhists do it.

Więc to jest sposób w jaki rozumują buddyści.

A theist Christian can think that all beings, even my enemies, are God's children.

Teiści, Chrześcijanie uważają, że wszystkie istoty, nawet moi wrogowie, są dziećmi Boga.

So, in that sense, we're related.

Więc w tym sensie jesteśmy powiązani.

So, they first create this foundation of equality.

Oni pierwsi stworzyli to założenie równości.

So, we sort of reduce a little of the clinging to the ones we love --

Mamy coś w rodzaju małej redukcji lgnięcia od tych których kochamy --

just in the meditation -- and we open our mind to those we don't know.

tylko podczas medytacji -- i otwieramy umysł na tych których nie znamy.

And we definitely reduce the hostility and the "I don't want to be compassionate to them"

Zdecydowanie redukujemy wrogość oraz "Nie chcę być dla nich współczujący"

to the ones we think of as the bad guys, the ones we hate and we don't like.

dla tych o których myślimy jako o złych typach, tych których nienawidzimy i nie lubimy.

And we don't hate anyone, therefore. So we equalize. That's very important.

Zatem nie nienawidzimy nikogo. Więc równoważymy. To bardzo ważne.

And then the next thing we do is what is called "mother recognition."

Następną rzeczą którą robimy jest coś co nazywa się rozpoznaniem matki.

And that is, we think of every being as familiar, as family.

Wówczas, myślimy o każdej istotnie jako o bliskim, jako o rodzinie.

We expand. We take the feeling about remembering a mama,

Poszerzamy. Bierzemy uczucie związane z pamięcią o matce,

and we defuse that to all beings in this meditation.

i rozładowujemy je w stosunku do wszystkich istot w tej medytacji.

And we see the mother in every being.

I widzimy matkę w każdej z istot.

We see that look that the mother has on her face,

Widzimy to spojrzenie na twarzy matki,

looking at this child that is a miracle

to spojrzenie na dziecko które jest cudem

that she has produced from her own body, being a mammal,

stworzonym przez jej własne ciało, ssaka,

where she has true compassion, truly is the other, and identifies completely.

który posiada prawdziwe współczucie wobec niego, identyfikuje się z nim.

Often the life of that other will be more important to her than her own life.

Często życie tego dziecka będzie ważniejsze od jej własnego.

And that's why it's the most powerful form of altruism.

I dlatego jest to najpotężniejsza forma -- altruizmu.

The mother is the model of all altruism for human beings,

Matka jest wzorem altruizmu dla wszystkich ludzi,

in spiritual traditions.

w tradycjach duchowych.

And so, we reflect until we can sort of see that motherly expression in all beings.

I tak, rozmyślamy aż będziemy w stanie ujrzeć coś w rodzaju matczynego wyrazu we wszystkich istotach.

People laugh at me because, you know, I used to say that

Ludzie śmieją się ze mnie ponieważ, no wiecie, często mówię,

I used to meditate on mama Cheney as my mom,

że medytuję na temat mamy Cheney jako własnej mamy,

when, of course, I was annoyed with him about all of his evil doings in Iraq.

kiedy, oczywiście, byłem zirytowany nim i jego niecnymi poczynaniami w Iraku.

I used to meditate on George Bush. He's quite a cute mom in a female form.

Medytowałem na temat George'a Busha. W kobiecej formie jest całkiem uroczą mamą.

He has his little ears and he smiles and he rocks you in his arms.

Ma takie małe uszka i uśmiecha się i nosi cię na rękach.

And you think of him as nursing you.

I myślisz o nim jak o niańce.

And then Saddam Hussein's serious mustache is a problem,

Poważny wąs Saddama Husajna jest problemem.

but you think of him as a mom.

Ale myślisz o nim jak o mamie.

And this is the way you do it. You take any being who looks weird to you,

I tak to się robi. Bierzesz każdą istotę, która wygląda dla ciebie dziwnie,

and you see how they could be familiar to you.

i dostrzegasz jak bliscy mogliby ci być.

And you do that for a while, until you really feel that.

Robisz tak jakiś czas, aż naprawdę zaczniesz to czuć.

You can feel the familiarity of all beings.

Możesz poczuć bliskość każdej istoty.

Nobody seems alien. They're not "other."

Nikt nie jest odosobniony. Nie są "innymi".

You reduce the feeling of otherness about beings.

Redukujesz uczucie odmienności tych istot.

Then you move from there to remembering the kindness of mothers in general,

Następnie zaczynasz sobie przypominać dobroć matek w ogóle,

if you can remember the kindness of your own mother,

jeżeli przypomnisz sobie dobroć własnej matki,

if you can remember the kindness of your spouse,

jeżeli przypomnisz sobie dobroć swojego małżonka,

or, if you are a mother yourself, how you were with your children.

lub, jeżeli sama jesteś matką, jaki masz stosunek do swoich dzieci.

And you begin to get very sentimental; you cultivate sentimentality intensely.

Zaczynasz stawać się bardzo sentymentalny, intensywnie pielęgnujesz ten sentyment.

You will even weep, perhaps, with gratitude and kindness.

Być może zaczniesz nawet płakać, z wdzięczności i życzliwości.

And then you connect that with your feeling that everyone has that motherly possibility.

Następnie możesz połączyć to ze swoim odczuciem, że każdy posiada takie macieżyńskie zdolności.

Every being, even the most mean looking ones, can be motherly.

Każda istota, nawet najbardziej nieprzyjaźnie wyglądająca, może być opiekuńcza.

And then, third, you step from there to what is called "a feeling of gratitude."

A następnie, po trzecie, wykonujesz krok w tzw. uczucie wdzięczności.

You want to repay that kindness that all beings have shown to you.

Chcesz odpłacić tą wdzięczność, którą wszystkie istoty tobie okazały.

And then the fourth step, you go to what is called "lovely love."

Jako czwarty krok, wchodzisz w coś co nazywa się piękną miłością.

In each one of these you can take some weeks, or months, or days

Każdy z tych kroków może zająć kilka tygodni, miesięcy lub dni

depending on how you do it, or you can do them in a run, this meditation.

w zależności od tego jak to robisz, można też wykonać je w pośpiechu, tą medytację.

And then you think of how lovely beings are when they are happy,

Następnie myślisz o tym jak cudowne są istoty kiedy są szczęśliwe,

when they are satisfied.

kiedy są spełnione.

And every being looks beautiful when they are internally feeling a happiness.

Każda istota wygląda cudowanie, kiedy jest wewnętrznie szczęśliwa.

Their face doesn't look like this. When they're angry, they look ugly, every being,

Ich twarze nie wyglądają tak. Kiedy są wściekłe, wyglądają brzydko, każda istota,

but when they're happy they look beautiful.

ale kiedy są szczęśliwe wyglądają pięknie.

And so you see beings in their potential happiness.

Więc postrzegasz istoty w ich potencjalnym szczęściu.

And you feel a love toward them and you want them to be happy, even the enemy.

I czujesz do nich miłość, chcesz żeby były szczęśliwe, nawet wrogowie.

We think Jesus is being unrealistic

I tak naprawdę, to jest bardzo logiczne --

when he says, "Love thine enemy."

uważamy że Jezus jest irracjonalny, kiedy mówi kochajcie swoich wrogów.

He does say that, and we think he's being unrealistic

Naprawdę tak powiedział, uważamy, że jest to nierealne

and sort of spiritual and highfalutin. "Nice for him to say it, but I can't do that."

i takie duchowe i napuszone i "Miło że tak mówi, ale to niemożliwe."

But, actually, that's practical.

Ale rzeczywiście to jest realne.

If you love your enemy that means you want your enemy to be happy.

Jeżeli kochasz swoich wrogów, to znaczy, że chcesz aby byli szczęśliwi.

If your enemy was really happy, why would they bother to be your enemy?

Jeżeli twoi wrógowie byliby prawdziwie szczęśliwi, to dlaczego mieliby być twoimi wrogami?

How boring to run around chasing you.

Jakież to nudne biegać w kółko i gonić cię.

They would be relaxing somewhere having a good time.

Woleliby się gdzieś zrelaksować i miło spędzać czas.

So it makes sense to want your enemy to be happy,

Więc życzenie, aby twoi wrogowie byli szczęśliwi ma sens

because they'll stop being your enemy because that's too much trouble.

ponieważ wówczas przestają być twoimi wrogami, bo jest to dla nich kłopotliwe.

But anyway, that's the "lovely love. "

W każdym razie, tak wygląda piękna miłość.

And then finally, the fifth step is compassion, "universal compassion."

I w końcu, krok piąty to współczucie, uniwersalne współczucie.

And that is where you then look at the reality of all the beings you can think of.

W tym miejscu przyglądasz się rzeczywistości w jakiej znajdują się te wszystkie istoty, o których tylko możesz pomyśleć.

And you look at them, and you see how they are.

Przyglądasz się nim i widzisz jakie naprawde są.

And you realize how unhappy they are actually, mostly, most of the time.

I uzmysławiasz sobie jak w rzeczywistości są nieszczęśliwe, przeważnie, przez większość czasu.

You see that furrowed brow in people.

Dostrzegasz ich strapione czoła.

And then you realize they don't even have compassion on themselves.

I wówczas uzmysławiasz sobie, że nie mają oni współczucia nawet dla samych siebie.

They're driven by this duty and this obligation.

Są oni kierowani przez swoje obowiązki i zobowiązania.

"I have to get that. I need more. I'm not worthy. And I should do something."

"Muszę mieć to. Potrzebuję więcej. Nie jestem godzien. Powinienem coś zrobić."

And they're rushing around all stressed out.

I biegają tak gorączkowo cali zestresowani.

And they think of it as somehow macho, hard discipline on themselves.

I myślą, że jest to w jakiś sposób macho, twarda samodyscyplina.

But actually they are cruel to themselves.

Ale tak rzeczywiście są dla siebie okrutni.

And, of course, they are cruel and ruthless toward others.

I oczywiście są okrutni i bezlitośni dla innych.

And they, then, never get any positive feedback.

Później, oni nigdy nie są pozytywnie odbierani przez innych.

And the more they succeed and the more power they have,

I im większy odnoszą sukces, i im więcej mają władzy,

the more unhappy they are.

tym bardziej są nieszczęśliwi.

And this is where you feel real compassion for them.

I w tym momencie prawdziwe im współczujesz.

And you then feel you must act.

I wtedy czujesz, że musisz działać.

And the choice of the action, of course,

I to jest motywacja --

hopefully will be more practical

Wybór działania będzie, oczywiście, na szczęście bardziej praktyczny

than poor Asanga, who was fixing the maggots on the dog

niż biedny Asanga, który ratował psie robaki,

because he had that motivation, and whoever was in front of him,

ponieważ miał motywację, i ktokolwiek był przed nim,

he wanted to help.

chciał mu pomóc.

But, of course, that is impractical. He should have founded the ASPCA in the town

Ale oczywiście, jest to niepraktyczne. Powinien założyć w mieście ASPCA (Amerykańskie Towarzystwo Zapobiegania Okrucieństwu Wobec Zwierząt)

and gotten some scientific help for dogs and maggots.

i zdobyć trochę naukowej pomocy dla psów i robaków.

And I'm sure he did that later. (Laughter) But that just indicates the state of mind, you know.

I na pewno zrobił to trochę później. Ale to tylko wskazuje na stan umysłu, rozumiecie.

And so the next step -- the sixth step beyond "universal compassion" --

I tak następny krok -- krok szósty poza uniwersalne współczucie --

is this thing where you're linked with the needs of others in a true way,

w którym to jesteś powiązany z potrzebami innych w prawdziwy sposób,

and you have compassion for yourself also,

i posiadasz współczucie również dla samego siebie,

and it isn't sentimental only. You might be in fear of something.

i nie jest to tylko sentymentalizm. Możesz się czegoś obawiać.

Some bad guy is making himself more and more unhappy

Jakiś zły facet staje się coraz bardziej nieszczęśliwy

being more and more mean to other people

będąc bardziej i bardziej złym dla innych ludzi

and getting punished in the future for it in various ways.

i ponosi za to karę w przyszłości, na różne sposoby.

And in Buddhism, they catch it in the future life.

W buddyzmie otrzymują ją w przyszłym wcieleniu.

Of course in theistic religion they're punished by God or whatever.

Oczywiście w teistycznych religiach są karani przez Boga lub coś tam.

And materialism, they think they get out of it just by not existing,

W materializmie, myślą że ujdzie im to na sucho bo przestaną istnieć,

by dying, but they don't.

poprzez śmierć, ale nie ujdzie.

And so they get reborn as whatever, you know.

No więc narodzą się ponownie jako ktoś tam, wiecie.

Never mind. I won't get into that.

Nie ważne. Nie będę się w to zagłębiał.

But the next step is called "universal responsibility."

Ale następny krok nazywa się uniwersalną odpowiedzialnością.

And that is very important -- the Charter of Compassion

I jest to bardzo istotne -- Statut Współczucia

must lead us to develop through true compassion,

musi poprowadzić nas do rozwinięcia poprzez prawdziwe współczucie,

what is called "universal responsibility."

czegoś co nazywamy uniwersalną odpowiedzialnością.

In the great teaching of his Holiness the Dalai Lama

I oznacza to to, czego naucza jego świętobliwość, Dalajlama,

that he always teaches everywhere, he says

który zawsze naucza wszędzie mówiąc,

that that is the common religion of humanity: kindness.

że życzliwość jest wspólną religią ludzkości,

But "kindness" means "universal responsibility."

Ale życzliwość oznacza uniwersalną odpowiedzialność.

And that means whatever happens to other beings is happening to us:

I oznacza to, że cokolwiek przydarzy się innej istocie przydarza się nam,

we are responsible for that, and we should take it

jesteśmy za to odpowiedzialni i powinniśmy to wziąć

and do whatever we can at whatever little level

i zrobić cokolwiek tylko możemy na nieważne jak małym poziomie,

and small level that we can do it.

na którym tylko możemy to zrobić.

We absolutely must do that. There is no way not to do it.

Absolutnie musimy tego dokonać. Nie ma możliwości nie zrobienia tego.

And then, finally, that leads to a new orientation in life

I w końcu, doprowadza nas to do nowego kierunku w życiu

where we live equally for ourselves and for others

w którym żyjemy na równi dla siebie i dla innych,

and we are

i zyskujemy szczęście dla samych siebie --

joyful and happy.

i jesteśmy radośni i szczęśliwi.

One thing we mustn't think is that compassion makes you miserable.

Jedyną rzeczą o jakiej nie możemy myśleć, jest to, że współczucie robi z ciebie kogoś nędznego.

Compassion makes you happy.

Współczucie sprawia ci radość.

The first person who is happy when you get great compassion is yourself,

Pierwszą osobą, która jest szczęśliwa, kiedy uzyskasz wielkie współczucie, jesteś ty sam,

even if you haven't done anything yet for anybody else.

nawet jeżeli nie zrobiłeś jeszcze nic dla nikogo.

Although, the change in your mind already does something for other beings:

Nawet zmiana w twoim umyśle już robi coś dla innych istot.

they can sense this new quality in yourself,

Oni wyczują nową jakość w tobie,

and it helps them already, and gives them an example.

i to już im pomaga, i daje im przykład.

And that uncompassionate clock has just showed me that it's all over.

I ten niewspółczujący zegar pokazał mi właśnie, że to już koniec.

So, practice compassion, read the charter, disseminate it

Więc, ćwiczcie współczucie, czytajcie statut, rozpowszechniajcie go

and develop it within yourself.

i rozwijacie go w was samych.

Don't just think, "Well, I'm compassionate," or "I'm not compassionate,"

Nie myślcie tylko, jestem współczujący albo nie jestem współczujący,

and sort of think you're stuck there.

jako czegoś w czym utknęliście.

You can develop this. You can diminish the non-compassion,

Możecie to rozwijać. Możecie zmniejszać nie-współczucie,

the cruelty, the callousness, the neglect of others,

okrucieństwo, nieczułość, zaniedbywanie innych.

and take universal responsibility for them.

Weźcie uniwersalną odpowiedzialność za nich,

And then, not only will God smile and the eternal mama will smile,

a później, nie tylko Bóg i wieczna mama się uśmiechną,

but Karen Armstrong will smile.

ale uśmiechnie się Karen Armstrong.

Thank you very much. (Applause)

Bardzo dziękuję.