Comics that ask "what if?" | Randall Munroe

Tłumaczenie: Weronika Pietrzak Korekta: Beata Wasylkiewicz-Jagoda

So, I have a feature on my website where every week

Co tydzień ludzie zamieszczają na mojej stronie hipotetyczne pytania.

people submit hypothetical questions

for me to answer,

and I try to answer them using math, science

Odpowiadam na nie używając matematyki, nauk przyrodniczych i komiksów.

and comics.

So for example, one person asked,

Kiedyś zapytano mnie, co by się stało, gdyby spróbować odbić piłkę bejsbolową,

what would happen if you tried to hit a baseball

pitched at 90 percent of the speed of light?

która została rzucona z prędkością 90% prędkości światła.

So I did some calculations.

Wykonałem kilka obliczeń.

Now, normally, when an object flies through the air,

Kiedy jakiś obiekt leci, powietrze go opływa,

the air will flow around the object,

but in this case, the ball would be going so fast

ale w tym wypadku piłka byłaby za szybka, żeby powietrze zdążyło się rozstąpić.

that the air molecules wouldn't have time

to move out of the way.

The ball would smash right into and through them,

Uderzyłaby w cząsteczki powietrza,

and the collisions with these air molecules

a kolizja wytrąciłaby z piłki azot, węgiel i wodór,

would knock away the nitrogen,

carbon and hydrogen from the ball,

fragmenting it off into tiny particles,

rozbijając ją na małe cząstki i inicjując fale fuzji termojądrowej.

and also triggering waves of thermonuclear fusion

in the air around it.

Promienie X rozchodziłyby się na zewnątrz tworząc bańkę z egzotycznymi cząstkami

This would result in a flood of x-rays

that would spread out in a bubble

along with exotic particles,

plasma inside, centered on the pitcher's mound,

i plazmą wewnątrz, a metą miotacza w centrum,

and that would move away from the pitcher's mound

dużo szybciej niż piłka.

slightly faster than the ball.

Now at this point, about 30 nanoseconds in,

W około 30 nanosekundzie ostatnia baza znajdzie się na tyle daleko,

the home plate is far enough away

that light hasn't had time to reach it,

że światło nie zdąży do niej dojść, więc pałkarz nadal będzie widział miotacza

which means the batter

still sees the pitcher about to throw

przygotowującego się do rzutu, jakby wszystko było w porządku.

and has no idea that anything is wrong.

(Laughter)

(Śmiech)

Now, after 70 nanoseconds,

Po 70 nanosekundach piłka albo raczej rosnąca chmura plazmy,

the ball will reach home plate,

or at least the cloud of expanding plasma

that used to be the ball,

która kiedyś była piłką, znajdzie się przy ostatniej bazie

and it will engulf the bat and the batter

i pochłonie pałkę, pałkarza, łapacza, sędziego i zacznie ich dezintegrować

and the plate and the catcher and the umpire

and start disintegrating them all

as it also starts to carry them backward

jednocześnie niosąc ich w tył przez dezintegrowaną obronę.

through the backstop, which also starts to disintegrate.

So if you were watching this whole thing

Gdybyście nadal to oglądali, najlepiej daleko ze wzgórza,

from a hill,

ideally, far away,

what you'd see is a bright flash of light

zobaczylibyście błysk światła, które wyblakłoby po kilku sekundach.

that would fade over a few seconds,

followed by a blast wave spreading out,

Potem zerwałby się silny wiatr niszczący drzewa i domy na swojej drodze,

shredding trees and houses

as it moves away from the stadium,

and then eventually a mushroom cloud

aż w końcu nad zrujnowanym miastem uniósłby się grzyb dymu.

rising up over the ruined city. (Laughter)

So the Major League Baseball rules

(Śmiech)

are a little bit hazy,

Zasady amerykańskiej ligi bejsbolu nie są tu jednoznaczne, (Śmiech)

but — (Laughter) — under rule 6.02 and 5.09,

ale zgodnie z punktami 6.02 i 5.09, myślę, że w tej sytuacji

I think that in this situation,

the batter would be considered hit by pitch

uznano by, że pałkarz uderzył w piłkę i byłby uprawniony

and would be eligible to take first base,

if it still existed.

do zdobycia pierwszej bazy, o ile nadal by istniała.

So this is the kind of question I answer,

Ludzie przysyłają wiele dziwnych pytań, a ja na nie odpowiadam.

and I get people writing in with

a lot of other strange questions.

I've had someone write and say,

Kiedyś zapytano mnie jaki jest, z punktu widzenia nauki,

scientifically speaking, what is the best

najlepszy sposób na ukrycie ciała, z prośbą, żebym odpowiedział szybko.

and fastest way to hide a body?

Can you do this one soon?

And I had someone write in,

Albo na przykład dostawałem wiadomości z pytaniem, czy mogę dowieść,

I've had people write in about,

can you prove whether or not you can find love again

że po tym, jak ktoś złamie ci serce, możesz ponownie odnaleźć miłość.

after your heart's broken?

And I've had people send in

Niektórzy wysyłają mi też swoje zadania domowe,

what are clearly homework questions

they're trying to get me to do for them.

chcą, żebym je za nich odrabiał.

But one week, a couple months ago,

Kilka miesięcy temu dostałem pytanie o Google'a.

I got a question that was actually about Google.

If all digital data in the world were stored on punch cards,

"Gdyby wszystkie dane cyfrowe były przechowywane na fiszkach,

how big would Google's data warehouse be?

jak duży byłby magazyn Google'a?"

Now, Google's pretty secretive about their operations,

Działalność firmy Google jest dosyć tajemnicza,

so no one really knows how much data Google has,

więc nikt oprócz pracowników nie wie, jak wiele danych ma Google.

and in fact, no one really knows how many data centers Google has,

except people at Google itself.

And I've tried, I've met them a few times,

Wiele razy próbowałem jakoś ich podejść, zapytać, ale nikt niczego nie ujawnił.

tried asking them, and they aren't revealing anything.

So I decided to try to figure this out myself.

Wtedy postanowiłem sam do tego dojść.

There are a few things that I looked at here.

Oto kilka rzeczy, które uwzględniłem.

I started with money.

Przede wszystkim pieniądze.

Google has to reveal how much they spend,

Google musi ujawniać, ile pieniędzy wydaje,

in general, and that lets you put some caps

on how many data centers could they be building,

a to pozwala oszacować, ile baz danych może budować,

because a big data center costs a certain amount of money.

bo takie bazy mają ściśle określoną cenę.

And you can also then put a cap on

Można się też dowiedzieć, jaką część rynku dysków twardych posiada.

how much of the world hard drive market are they taking up,

which turns out, it's pretty sizable.

Okazało się, że znaczną.

I read a calculation at one point,

Przeczytałem obliczenia i myślę, że w Google'u co minutę albo dwie

I think Google has a drive failure

about every minute or two,

psuje się dysk, więc wymienia się go na nowy.

and they just throw out the hard drive

and swap in a new one.

So they go through a huge number of them.

Google ma ich ogromną ilość.

And so by looking at money,

Analizując koszty otrzymamy obraz tego, jak dużo centrów może mieć.

you can get an idea of how many of these centers they have.

You can also look at power.

Możemy też spojrzeć na energię.

You can look at how much electricity they need,

Na to, jak dużo prądu wykorzystuje, bo trzeba konkretnej ilości prądu,

because you need a certain amount of electricity to run the servers,

żeby utrzymać serwery, a choć Google jest bardzo wydajny,

and Google is more efficient than most,

but they still have some basic requirements,

nadal ma pewne podstawowe wymagania, co pozwala oszacować liczbę serwerów.

and that lets you put a limit

on the number of servers that they have.

You can also look at square footage and see

Można też spojrzeć na metraż, na to, jak duże są centra, które znamy.

of the data centers that you know,

how big are they?

How much room is that?

Ile mają pomieszczeń, jak dużo serwerów by się tam zmieściło?

How many server racks could you fit in there?

And for some data centers,

W niektórych przypadkach może się udać pozyskać dwie informacje.

you might get two of these pieces of information.

You know how much they spent,

Ile wydaje dane centrum i jaką ilość prądu zużywa,

and they also, say, because they had to contract

with the local government

na podstawie umowy na dostawę prądu z lokalnym urzędem.

to get the power provided,

you might know what they made a deal to buy,

so you know how much power it takes.

Then you can look at the ratios of those numbers,

Potem można przyjrzeć się stosunkowi tych danych i na ich podstawie szacować

and figure out for a data center

where you don't have that information,

podobne wartości dla innych baz, o których nie mamy tylu informacji.

you can figure out,

but maybe you only have one of those,

you know the square footage, then you could figure out

Na podstawie metrażu można określić zużycie prądu,

well, maybe the power is proportional.

zakładając, że jest proporcjonalne.

And you can do this same thing with a lot of different quantities,

Można robić to samo z wieloma innymi wskaźnikami: powierzchnią przechowywania,

you know, with guesses about the total amount of storage,

the number of servers, the number of drives per server,

ilością serwerów i dysków na serwer tak, żeby zawęzić zgadywanki

and in each case using what you know

to come up with a model that narrows down

tylko do tego, czego nie wiemy.

your guesses for the things that you don't know.

It's sort of circling around the number you're trying to get.

To rodzaj lawirowania wokół pewnej liczby, którą chcemy uzyskać.

And this is a lot of fun.

To świetna zabawa.

The math is not all that advanced,

Nie jest to wyższa matematyka, raczej coś, jak rozwiązywanie sudoku.

and really it's like nothing more than

solving a sudoku puzzle.

So what I did, I went through all of this information,

Więc przekopałem się przez wszystkie informacje,

spent a day or two researching.

spędziłem dzień lub dwa na poszukiwaniach.

And there are some things I didn't look at.

Kilku rzeczy nie sprawdziłem.

You could always look at the Google

Mogłem przejrzeć wiadomości rekrutacyjne, które zamieszcza Google.

recruitment messages that they post.

That gives you an idea of where they have people.

Dowiedziałbym się, gdzie mają ludzi.

Sometimes, when people visit a data center,

Czasem zwiedzający centra danych

they'll take a cell-cam photo and post it,

robią zdjęcia i zamieszczają w internecie, chociaż im nie wolno,

and they aren't supposed to,

but you can learn things about their hardware that way.

ale dzięki nim można zdobyć informacje o sprzęcie takiego centrum.

And in fact, you can just look at pizza delivery drivers.

W sumie można też spytać dostawców pizzy.

Turns out, they know where all the Google data centers are,

Okazuje się, że wiedzą, gdzie są wszystkie centra Google'a,

at least the ones that have people in them.

przynajmniej te, w których bywają ludzie.

Zająłem się szacowaniem, w czym czułem się całkiem pewnie

But I came up with my estimate,

which I felt pretty good about,

that was about 10 exabytes of data

i doszedłem do wniosku, że wszystkie operacje Google'a to około 10 eksabajtów,

across all of Google's operations,

and then another maybe five exabytes or so

kolejne pięć to dane offline na pamięciach taśmowych,

of offline storage in tape drives,

which it turns out Google is

okazało się, że Google jest ich największym światowym konsumentem.

about the world's largest consumer of.

So I came up with this estimate, and this is

Oszacowałem to wszystko, ale to naprawdę zdumiewająca ilość danych.

a staggering amount of data.

It's quite a bit more than any other organization

Z tego co wiadomo, to dużo więcej danych niż w innych firmach na świecie.

in the world has, as far as we know.

There's a couple of other contenders,

Jest jeszcze kilku zawodników, szczególnie często mówi się o NSA.

especially everyone always thinks of the NSA.

But using some of these same methods,

Ich centra też można sprawdzić używając tych samych metod,

we can look at the NSA's data centers,

and figure out, you know, we don't know what's going on there,

nie wiadomo, co się tam dokładnie dzieje, ale to całkiem jasne, że nie mają

but it's pretty clear that their operation

tak dużej bazy danych jak Google.

is not the size of Google's.

Adding all of this up, I came up with

Podsumowując wszystko, byłem w stanie policzyć na ilu fiszkach można to zapisać.

the other thing that we can answer, which is,

how many punch cards would this take?

And so a punch card can hold

Jedna fiszka mieści około 80 znaków,

about 80 characters,

and you can fit about 2,000 or so cards into a box,

a do pudełka można włożyć ich około 2000

and you put them in, say,

i gdyby je ułożyć np w Nowej Anglii, regionie, z którego pochodzę,

my home region of New England,

it would cover the entire region

to stworzyłyby warstwę grubą na około pięć kilometrów.

up to a depth of a little less than five kilometers,

which is about three times deeper

Ta warstwa byłaby trzy razy grubsza

than the glaciers during the last ice age

niż lodowiec podczas ostatniej epoki lodowcowej, 20 tys. lat temu.

about 20,000 years ago.

So this is impractical, but I think

To mało praktyczna, ale najlepsza odpowiedź, jakiej mogłem udzielić.

that's about the best answer I could come up with.

And I posted it on my website. I wrote it up.

Spisałem ją i zamieściłem na stronie.

And I didn't expect to get an answer from Google,

Nie spodziewałem się odpowiedzi od Google,

because of course they've been so secretive,

po tym jak byli tacy tajemniczy i nie odpowiadali na moje pytania,

they didn't answer of my questions,

and so I just put it up and said,

więc wstawiłem post myśląc, że tak naprawdę nigdy nie poznamy prawdy.

well, I guess we'll never know.

But then a little while later

Kilka tygodni później dostałem wiadomość od Google,

I got a message, a couple weeks later, from Google,

saying, hey, someone here has an envelope for you.

że czeka na mnie jakaś koperta.

Pojechałem ją odebrać, otworzyłem, a w środku znalazłem fiszki.

So I go and get it, open it up,

and it's punch cards. (Laughter)

(Śmiech)

Google-branded punch cards.

Fiszki z logiem Google.

And on these punch cards, there are a bunch of holes,

Na nich było mnóstwo małych dziurek, pomyślałem, że dzięki, ale co to jest?

and I said, thank you, thank you,

okay, so what's on here?

So I get some software and start reading it,

Znalazłem oprogramowanie i zacząłem je skanować i czytać.

and scan them, and it turns out

it's a puzzle.

Okazało się, że to zagadka.

There's a bunch of code,

Było tam wiele kodów, więc zebrałem do pomocy kilku przyjaciół,

and I get some friends to help,

and we crack the code, and then inside that is another code,

złamaliśmy kod, ale w tym kodzie był kolejny, w nim kilka równań,

and then there are some equations,

and then we solve those equations,

więc rozwiązaliśmy równania i w końcu odczytaliśmy wiadomość od Google,

and then finally out pops a message from Google

which is their official answer to my article,

która była ich oficjalną odpowiedzią na mój artykuł, a brzmiała:

and it said, "No comment."

"Bez komentarza".

(Laughter) (Applause)

(Śmiech) (Brawa)

Kocham liczyć takie rzeczy i nie chodzi mi tu o samą matematykę.

And I love calculating these kinds of things,

and it's not that I love doing the math.

I do a lot of math,

Ją też kocham, ale nie lubię matematyki dla samej matematyki.

but I don't really like math for its own sake.

What I love is that it lets you take

Kocham to, że biorąc coś, co znam

some things that you know,

and just by moving symbols around on a piece of paper,

i zapisując na kartce kilka symboli mogę dowiedzieć się czegoś nowego,

find out something that you didn't know

that's very surprising.

często bardzo zaskakującego.

And I have a lot of stupid questions,

Mam wiele głupich pytań i to cudowne, że matematyka pozwala na nie odpowiedzieć.

and I love that math gives the power

to answer them sometimes.

Czasem jednak nie.

And sometimes not.

This is a question I got from a reader,

To pytanie dostałem od anonimowego czytelnika z dopiskiem "Pilne",

an anonymous reader,

and the subject line just said, "Urgent,"

and this was the entire email:

cały email brzmiał:

"If people had wheels and could fly,

"Gdyby ludzie mieli skrzydła i kółka, jak odróżnialibyśmy ich od samolotów?"

how would we differentiate them from airplanes?"

Urgent. (Laughter)

Rzeczywiście pilne. (Śmiech)

And I think there are some questions

Myślę, że są pytania, wobec których matematyka jest bezsilna.

that math just cannot answer.

Thank you.

Dziękuję.

(Brawa)

(Applause)