New bionics let us run, climb and dance | Hugh Herr | TED

Tłumaczenie: Paweł Zatryb Korekta: Maciej Mackiewicz

Looking deeply inside nature,

Przyglądając się dokładnie przyrodzie

through the magnifying glass of science,

poprzez szkło powiększające nauki,

projektanci uzyskują wiedzę na temat reguł, procesów oraz materiałów,

designers extract principles, processes and materials

that are forming the very basis of design methodology.

które stanowią podstawę metodologii projektowania.

Od sztucznych konstrukcji

From synthetic constructs that resemble biological materials,

przypominających materiał biologiczny

to computational methods that emulate neural processes,

po metody obliczeniowe naśladujące procesy nerwowe,

nature is driving design.

natura inspiruje projektowanie.

Design is also driving nature.

Ale projektowanie również wpływa na przyrodę.

In realms of genetics, regenerative medicine and synthetic biology,

W medycynie regeneracyjnej, genetyce oraz biologii syntetycznej

designers are growing novel technologies,

projektanci tworzą nowe technologie

not foreseen or anticipated by nature.

nieprzewidziane czy też niespotykane w naturze.

Bionika zgłębia wzajemne oddziaływanie

Bionics explores the interplay between biology and design.

pomiędzy biologią a projektowaniem.

As you can see, my legs are bionic.

Jak widzicie, mam bioniczne nogi.

Today, I will tell human stories of bionic integration;

Dziś opowiem historie o ludziach i ich integracji z bioniką,

how electromechanics attached to the body, and implanted inside the body

o tym jak elementy elektromechaniczne przymocowane do ciała

lub w nie wszczepione

zaczynają wypełniać lukę

are beginning to bridge the gap between disability and ability,

pomiędzy niepełnosprawnością a sprawnością,

between human limitation and human potential.

pomiędzy ludzkimi ograniczeniami a potencjałem.

Bionics has defined my physicality.

Bionika zdefiniowała moją fizyczność.

W 1982 amputowano mi obie nogi

In 1982, both of my legs were amputated

due to tissue damage from frostbite,

z powodu odmrożenia,

incurred during a mountain-climbing accident.

jakiego doznałem w czasie wspinaczki.

At that time, I didn't view my body as broken.

Nie uważałem wtedy,

że moje ciało jest ułomne.

I reasoned that a human being can never be "broken."

Doszedłem do wniosku, że człowiek

nigdy nie jest ułomny.

Technology is broken.

To technologia jest ułomna.

Technology is inadequate.

Technologia jest niewystarczająca.

This simple but powerful idea was a call to arms,

Ta prosta, lecz głęboka myśl

była wyzwaniem rzuconym w stronę zaawansowanej technologii,

to advance technology for the elimination of my own disability,

aby zlikwidować moją niesprawność,

and ultimately, the disability of others.

a także niesprawność innych.

I began by developing specialized limbs

Zacząłem od opracowania specjalnych kończyn,

that allowed me to return to the vertical world

które pozwoliły mi powrócić do wspinaczek górskich i lodowych.

of rock and ice climbing.

I quickly realized that the artificial part of my body is malleable;

Szybko zdałem sobie sprawę, że sztuczna część mojego ciała

jest plastyczna, może przyjąć każdą postać

able to take on any form, any function --

i pełnić różne funkcje.

a blank slate for which to create,

Jest niezapisaną tablicą, dzięki której można tworzyć

perhaps, structures that could extend beyond biological capability.

struktury sięgające poza biologiczne możliwości.

I made my height adjustable.

Mogłem regulować swój wzrost,

I could be as short as five feet or as tall as I'd like.

mogłem mierzyć półtora metra lub być tak wysoki jak chciałem.

(Laughter)

(Śmiech)

So when I was feeling bad about myself,

Kiedy czułem się nieswojo, niepewnie,

insecure, I would jack my height up.

podkręcałem swój wzrost.

(Laughter)

Natomiast gdy czułem się pewnie, zmniejszałem swój wzrost,

But when I was feeling confident and suave,

I would knock my height down a notch, just to give the competition a chance.

żeby dać szansę konkurencji.

(Laughter)

(Śmiech) (Brawa)

(Applause)

Wąskie stopy pozwoliły mi na wspinaczkę po stromych szczelinach skalnych,

Narrow-edged feet allowed me to climb steep rock fissures,

where the human foot cannot penetrate,

w które ludzka stopa nie mogłaby się wcisnąć.

and spiked feet enabled me to climb vertical ice walls,

Kolczaste stopy pozwoliły na wspinaczkę

po pionowych ścianach z lodu

without ever experiencing muscle leg fatigue.

bez uczucia zmęczenia mięśni nóg.

Through technological innovation,

Dzięki wynalazkom technologicznym

I returned to my sport, stronger and better.

wróciłem do sportu silniejszy i lepszy.

Technology had eliminated my disability,

Technologia wyeliminowała moją niesprawność

i dała nową możliwość uprawiania wspinaczki.

and allowed me a new climbing prowess.

As a young man, I imagined a future world where technology so advanced

Kiedyś wyobrażałem sobie przyszłość z technologią tak zaawansowaną,

że mogłaby wyeliminować kalectwo.

could rid the world of disability,

a world in which neural implants would allow

Świat, w którym implanty neuronowe

the visually impaired to see.

pozwoliłyby osobom niedowidzącym widzieć.

Gdzie sparaliżowani mogliby chodzić

A world in which the paralyzed could walk, via body exoskeletons.

dzięki sztucznym egzoszkieletom.

Sadly, because of deficiencies in technology,

Niestety, z powodu technologicznych niedoskonałości,

disability is rampant in the world.

niepełnosprawność jest powszechna.

Ten człowiek nie ma trzech kończyn.

This gentleman is missing three limbs.

As a testimony to current technology, he is out of the wheelchair,

Dzięki obecnej technologii nie musi używać wózka,

but we need to do a better job in bionics, to allow, one day, full rehabilitation

ale należy bardziej się starać w dziedzinie bioniki,

aby pewnego dnia zapewnić pełną rehabilitację

for a person with this level of injury.

osobom z takimi uszkodzeniami ciała.

At the MIT Media Lab, we've established the Center for Extreme Bionics.

W Media Lab na Uniwersytecie MIT

założyliśmy centrum bioniki ekstremalnej.

The mission of the center is to put forth fundamental science

Jego misją jest zmobilizowanie nauk podstawowych

oraz możliwości technologicznych,

and technological capability

that will allow the biomechatronic and regenerative repair of humans,

które umożliwią biomechatroniczne i regeneracyjne

across a broad range of brain and body disabilities.

leczenie ludzi na wielu płaszczyznach

niesprawności mózgu i ciała.

Today, I'm going to tell you how my legs function, how they work,

Opowiem dziś o tym, jak funkcjonują moje nogi,

as a case in point for this center.

jako przykład tego, czym zajmuje się nasze centrum.

Now, I made sure to shave my legs last night,

Ogoliłem wczoraj dokładnie nogi,

because I knew I'd be showing them off.

bo wiedziałem, że będę je dziś pokazywał.

(Laughter)

Bionics entails the engineering of extreme interfaces.

Bionika wymaga utworzenia wyjątkowych połączeń.

There's three extreme interfaces in my bionic limbs:

W moich bionicznych nogach są trzy takie połączenia.

mechanical, how my limbs are attached to my biological body;

Mechaniczny - to w jaki sposób są one przyczepione do ciała;

dynamic, how they move like flesh and bone;

dynamiczny - jak poruszają się imitując skórę i kości;

and electrical, how they communicate with my nervous system.

i elektryczny - jak przebiega komunikacja z systemem nerwowym.

I'll begin with mechanical interface.

Zacznę od połączenia mechanicznego.

In the area of design, we still do not understand

W kwestii projektowania nadal nie wiemy,

jak mechanicznie połączyć urządzenie z ciałem.

how to attach devices to the body mechanically.

To dla mnie niezwykłe, że w obecnym świecie

It's extraordinary to me that in this day and age,

one of the most mature, oldest technologies

jedna z najstarszych technologii w ludzkiej historii - but,

in the human timeline, the shoe, still gives us blisters.

nadal powoduje u nas pęcherze.

How can this be?

Jak to możliwe?

We have no idea how to attach things to our bodies.

Nie mamy pojęcia jak połączyć rzeczy z naszym ciałem.

This is the beautifully lyrical design work

To niezwykle poetycki projekt

profesor Neri Oxman z MIT Media Lab,

of Professor Neri Oxman at the MIT Media Lab,

showing spatially varying exoskeletal impedances,

pokazujący przestrzennie zmieniającą się impedancję egzoszkieletu

ukazaną jako zmiana kolorów

shown here by color variation in this 3D-printed model.

na tym drukowanym modelu 3D.

Imagine a future where clothing is stiff and soft where you need it,

Wyobraźcie sobie przyszłość z ubraniami

sztywnymi lub miękkimi tam gdzie trzeba i kiedy trzeba,

when you need it, for optimal support and flexibility,

zapewniając optymalne oparcie i elastyczność

without ever causing discomfort.

bez uczucia dyskomfortu.

Moje bioniczne nogi są połączone z ciałem

My bionic limbs are attached to my biological body

via synthetic skins with stiffness variations,

dzięki syntetycznej skórze

o zmiennej sztywności,

that mirror my underlying tissue biomechanics.

która ma odzwierciedlać biomechanikę leżącej pod nią tkanki.

Aby to osiągnąć stworzyliśmy model matematyczny

To achieve that mirroring, we first developed a mathematical model

of my biological limb.

mojej biologicznej nogi.

To that end, we used imaging tools such as MRI,

W tym celu użyliśmy obrazowania, takiego jak MRI,

to look inside my body,

aby zajrzeć w głąb mojego ciała

i zrozumieć geometrię i położenie poszczególnych tkanek.

to figure out the geometries and locations of various tissues.

We also took robotic tools --

Użyliśmy też automatów.

here's a 14-actuator circle that goes around the biological limb.

Oto okrąg 14 siłowników

umieszczonych dookoła biologicznej kończyny.

The actuators come in, find the surface of the limb,

Siłowniki dotykają powierzchni kończyny,

measure its unloaded shape,

mierzą jej kształt bez obciążenia,

and then they push on the tissues

a następnie naciskają na tkankę,

to measure tissue compliances at each anatomical point.

aby zmierzyć jej odkształcenie

w każdym punkcie anatomicznym.

We combine these imaging and robotic data

Połączyliśmy dane uzyskane z obu urządzeń,

to build a mathematical description of my biological limb, shown on the left.

aby stworzyć matematyczny opis biologicznej kończyny, widoczny po lewej.

You see a bunch of points, or nodes?

Widać grupę punktów i węzłów,

At each node, there's a color that represents tissue compliance.

każdy węzeł ma kolor reprezentujący odkształcenie tkanki.

We then do a mathematical transformation to the design of the synthetic skin,

Po wykonaniu transformacji matematycznej

otrzymaliśmy projekt sztucznej skóry, pokazanej po prawej.

shown on the right.

Ustaliliśmy, że najbardziej optymalnie byłoby

And we've discovered optimality is:

where the body is stiff, the synthetic skin should be soft,

stworzyć miękką skórę tam, gdzie ciało jest sztywne

where the body is soft, the synthetic skin is stiff,

i sztywną skórę tam, gdzie ciało jest miękkie.

and this mirroring occurs across all tissue compliances.

To odzwierciedlanie występuje na całej powierzchni tkanki.

With this framework, we've produced bionic limbs

W ten sposób stworzyliśmy bioniczne nogi,

that are the most comfortable limbs I've ever worn.

które są najwygodniejszymi, jakie kiedykolwiek używałem.

Z pewnością w przyszłości

Clearly, in the future, our clothing, our shoes, our braces, our prostheses,

nasze ubrania, buty, szelki

czy protezy nie będą projektowane

will no longer be designed and manufactured using artisan strategies,

i tworzone przy użyciu strategii rzemieślniczych,

but rather, data-driven quantitative frameworks.

raczej jako modele oparte o zebrane dane.

W przyszłości nasze buty

In that future, our shoes will no longer give us blisters.

nie będą już powodować pęcherzy.

Potrafimy również umieścić czujniki

We're also embedding sensing and smart materials

i inteligentne materiały w sztucznej skórze.

into the synthetic skins.

This is a material developed by SRI International, California.

Oto materiał stworzony przez kalifornijski ośrodek naukowy SRI International.

Oddziaływanie elektrostatyczne zmienia jego sztywność.

Under electrostatic effect, it changes stiffness.

So under zero voltage, the material is compliant,

Przy zerowym napięciu materiał jest miękki.

it's floppy like paper.

Giętki jak papier.

Then the button's pushed, a voltage is applied,

Wciskamy przycisk, dostarczamy napięcie,

and it becomes stiff as a board.

i materiał staje się sztywny jak deska.

(Tapping sounds)

We embed this material into the synthetic skin

Umieściliśmy ten materiał w sztucznej skórze,

that attaches my bionic limb to my biological body.

łączącej bioniczną kończynę z moim ciałem.

When I walk here, it's no voltage.

Kiedy chodzę, nie ma przepływu napięcia.

My interface is soft and compliant.

Połączenie jest miękkie i delikatne.

The button's pushed, voltage is applied, and it stiffens,

Wciskam przycisk, pojawia się napięcie i materiał sztywnieje,

offering me a greater maneuverability over the bionic limb.

dzięki czemu moja kończyna ma lepszą sterowność.

We're also building exoskeletons.

Budujemy również egzoszkielety.

Ten egzoszkielet staje się sztywny lub miękki

This exoskeleton becomes stiff and soft

in just the right areas of the running cycle,

na odpowiednich etapach biegu,

by chronić biologiczne stawy

to protect the biological joints from high impacts and degradation.

przed wstrząsami i zwyrodnieniami.

In the future, we'll all be wearing exoskeletons

W przyszłości wszyscy będziemy nosić egzoszkielety

in common activities, such as running.

podczas codziennych czynności takich jak bieganie.

Next, dynamic interface.

Natępnie połączenie dynamiczne.

How do my bionic limbs move like flesh and bone?

W jaki sposób moje bioniczne nogi ruszają się, jakby były prawdziwe?

At my MIT lab, we study how humans with normal physiologies

W laboratorium MIT badamy,

jak ludzie o normalnej fizjologii stoją, chodzą i biegają.

stand, walk and run.

Jak działają mięśnie

What are the muscles doing,

and how are they controlled by the spinal cord?

i w jaki sposób są kontrolowane przez rdzeń kręgowy?

This basic science motivates what we build.

Ta fundamentalna wiedza inspiruje nas do tworzenia.

Tworzymy bioniczne kostki, kolana i biodra.

We're building bionic ankles, knees and hips.

We're building body parts from the ground up.

Budujemy części ciała od podstaw.

The bionic limbs that I'm wearing are called BiOMs.

Bioniczne nogi, które mam na sobie nazywają się BiOM.

They've been fitted to nearly 1,000 patients,

Zostały dopasowane do niemal 1000 pacjentów,

z których 400 to ranni żołnierze USA.

400 of which have been wounded U.S. soldiers.

Jak działają?

How does it work?

Podczas pracy pięty

At heel strike, under computer control,

zarządzany przez komputer system, kontroluje sztywność,

the system controls stiffness,

aby złagodzić wstrząs kończyny uderzającej o podłoże.

to attenuate the shock of the limb hitting the ground.

Then at mid-stance, the bionic limb outputs high torques and powers

W połowie kroku bioniczna kończyna generuje

duży moment siły i dostarcza energii

to lift the person into the walking stride,

do uniesienia osoby, umożliwiając chodzenie,

comparable to how muscles work in the calf region.

w podobny sposób, w jaki działają mięśnie w okolicy łydki.

Pod względem klinicznym bioniczny napęd jest bardzo ważny dla pacjentów.

This bionic propulsion is very important clinically to patients.

So on the left, you see the bionic device worn by a lady,

Po lewej widać urządzenie bioniczne noszone przez kobietę.

on the right, a passive device worn by the same lady,

Po prawej pasywne kończyny noszone przez tą samą kobietę,

that fails to emulate normal muscle function,

które nie naśladują pracy mięśni

enabling her to do something everyone should be able to do:

i nie pozwalają wykonać czegoś,

co każdy powinien móc zrobić,

go up and down their steps at home.

wejść i zejść po schodach w domu.

Bionics also allows for extraordinary athletic feats.

Bionika pozwala również wykonywać niezwykłe wyczyny atletyczne.

Oto mężczyzna biegający po kamienistej ścieżce.

Here's a gentleman running up a rocky pathway.

This is Steve Martin -- not the comedian --

To Steve Martin, nie aktor komediowy,

who lost his legs in a bomb blast in Afghanistan.

który stracił swoje kończyny po wybuchu bomby w Afganistanie.

We're also building exoskeletal structures using these same principles,

Tworzymy również konstrukcje egzoszkieletowe,

używając tych samych zasad,

które dotyczą biologicznych kończyn.

that wrap around the biological limb.

Ten mężczyzna nie ma żadnych problemów z nogami,

This gentleman does not have any leg condition, any disability.

żadnej niepełnosprawności.

He has a normal physiology,

Ma zdrowe ciało.

so these exoskeletons are applying muscle-like torques and powers,

Egzoszkielet zapewnia momenty obrotowe i siły niczym mięśnie,

so that his own muscles need not apply those torques and powers.

więc jego własne mięśnie nie muszą tego robić.

To pierwszy egzoszkielet w historii,

This is the first exoskeleton in history that actually augments human walking.

który usprawnia chód człowieka.

It significantly reduces metabolic cost.

Znacznie redukuje koszt metaboliczny.

It's so profound in its augmentation,

To wzmocnienie jest tak intensywne,

that when a normal, healthy person wears the device for 40 minutes

że kiedy zdrowy człowiek nosi to urządzenie przez 40 minut,

and then takes it off,

a potem je zdejmuje, jego biologiczne nogi

their own biological legs feel ridiculously heavy and awkward.

zdają się śmiesznie ciężkie i niezdarne.

Wkraczamy w erę, w której urządzenia dołączone do naszych ciał

We're beginning the age in which machines attached to our bodies

will make us stronger and faster and more efficient.

uczynią nas silniejszymi, szybszymi i bardziej sprawnymi.

Moving on to electrical interface:

Dalej połączenie elektryczne.

How do my bionic limbs communicate with my nervous system?

W jaki sposób moje nogi komunikują się z układem nerwowym?

Across my residual limb are electrodes

Na kikutach znajdują się elektrody,

that measure the electrical pulse of my muscles.

które mierzą impulsy elektryczne mięśni.

That's communicated to the bionic limb,

Te dane są przesyłane do bionicznej nogi.

so when I think about moving my phantom limb,

Kiedy myślę o poruszaniu moją fantomową kończyną,

automat wykrywa ten zamiar.

the robot tracks those movement desires.

Ten schemat przedstawia podstawy kontrolowania bionicznej nogi.

This diagram shows fundamentally how the bionic limb is controlled.

So we model the missing biological limb,

Modelujemy brakującą kończynę,

zbadaliśmy też występujące odruchy,

and we've discovered what reflexes occurred,

how the reflexes of the spinal cord are controlling the muscles.

jak odruchy rdzenia kręgowego kontrolują mięśnie

And that capability is embedded in the chips of the bionic limb.

i wprowadziliśmy tę zdolność do chipów bionicznej nogi.

Następnie dostosowujemy czułość odruchu,

What we've done, then, is we modulate the sensitivity of the reflex,

the modeled spinal reflex, with the neural signal,

modelowany odruch rdzenia, do impulsu nerwowego.

so when I relax my muscles in my residual limb,

Dlatego kiedy rozluźniam mięśnie w kikucie nogi,

I get very little torque and power,

moment siły i moc są niewielkie,

but the more I fire my muscles, the more torque I get,

ale im bardziej napinam mięśnie, tym więcej siły otrzymuję,

and I can even run.

mogę nawet biegać.

To była pierwsza demonstracja

And that was the first demonstration of a running gait under neural command.

biegu sterowanego neuronami.

Feels great.

Wspaniałe uczucie.

(Applause)

(Brawa)

Chcemy pójść o krok dalej.

We want to go a step further.

We want to actually close the loop

Chcemy zamknąć przestrzeń

between the human and the bionic external limb.

pomiędzy ludzką i bioniczną kończyną.

We're doing experiments

Eksperymentujemy z hodowaniem nerwów

where we're growing nerves, transected nerves,

podzielonych na kanały lub mikrokanały.

through channels, or micro-channel arrays.

On the other side of the channel,

Po drugiej stronie kanału

the nerve then attaches to cells,

nerw łączy się z komórkami,

skin cells and muscle cells.

komórkami skóry i mięśni.

In the motor channels, we can sense how the person wishes to move.

Dzięki kanałom motorycznym możemy wyczuć,

jak osoba chce się poruszyć.

That can be sent out wirelessly to the bionic limb,

Tę informację można przesłać bezprzewodowo do kończyny,

then [sensory information] on the bionic limb

a czujniki na bionicznej kończynie

mogą pobudzać przylegające do nich kanały sensoryczne.

can be converted to stimulations in adjacent channels,

sensory channels.

So when this is fully developed and for human use,

Gdy ta technologia będzie w pełni rozwinięta i dostępna dla ludzi,

persons like myself will not only have

osoby takie jak ja będą miały nie tylko

synthetic limbs that move like flesh and bone,

sztuczne kończyny, które poruszają się, jakby były prawdziwe,

ale również kończyny, które odczuwa się, jakby był prawdziwe.

but actually feel like flesh and bone.

To nagranie pokazuje Lisę Mallette

This video shows Lisa Mallette,

shortly after being fitted with two bionic limbs.

zaraz po tym, jak przymierzyła dwie bioniczne nogi.

Indeed, bionics is making a profound difference in people's lives.

Bionika potrafi znacząco wpłynąć na życie ludzi.

(Video) Lisa Mallette: Oh my God.

(Nagranie) Lisa Mallette: O mój Boże.

LM: Oh my God, I can't believe it!

Mój Boże! Nie mogę w to uwierzyć!

(Video) (Laughter)

LM: It's just like I've got a real leg!

Jakbym miała prawdziwą nogę!

Nie biegaj.

Woman: Now, don't start running.

Man: Now turn around, and do the same thing walking up,

Mężczyzna: Obróć się

i zrób to samo chodząc.

but get on your heel to toe, like you would normally just walk on level ground.

Podejdź, z pięty na palce,

jakbyś szła po płaskim podłożu.

Spróbuj podejść pod wzniesienie.

Try to walk right up the hill.

LM: Oh my God.

LM: O mój Boże.

Mężczyzna: Podnoszą cię?

Man: Is it pushing you up?

LM: Yes! I'm not even -- I can't even describe it.

LM: Tak! Ja... nie potrafię tego opisać.

Man: It's pushing you right up.

Mężczyzna: popychają cię do góry.

Hugh Herr: Next week, I'm visiting the Center --

Hugh Herr: W następnym tygodniu odwiedzam ośrodek...

Thank you. Thank you.

(Brawa) Dziękuję.

(Applause)

Thank you.

Next week I'm visiting the Center for Medicare and Medicaid Services,

W następnym tygodniu odwiedzam

ośrodek Center for Medicare and Medicaid Services

i postaram się ich przekonać,

and I'm going to try to convince CMS

to grant appropriate code language and pricing,

żeby przyznali odpowiedni kod i wycenę,

by ta technologia stała się dostępna

so this technology can be made available to the patients that need it.

dla pacjentów, którzy jej potrzebują.

(Applause)

Dziękuję. (Brawa)

Thank you.

(Applause)

It's not well appreciated, but over half of the world's population

Nie dostrzega się, że ponad połowa światowej populacji

suffers from some form of cognitive, emotional, sensory or motor condition,

cierpi z powodu różnego rodzaju

poznawczej, emocjonalnej, sensorycznej czy motorycznej dolegliwości;

and because of poor technology, too often, conditions result in disability

a z powodu niewystarczającej technologii

zbyt często kończy się to kalectwem i pogorszeniem jakości życia.

and a poorer quality of life.

Podstawowe poziomy fizjologicznego funkcjonowania

Basic levels of physiological function should be a part of our human rights.

powinny być częścią praw człowieka.

Każda osoba powinna mieć prawo

Every person should have the right to live life without disability

do życia bez niesprawności, jeżeli tak zdecyduje.

if they so choose --

the right to live life without severe depression;

Prawo do życia bez ciężkiej depresji;

the right to see a loved one, in the case of seeing-impaired;

prawo, aby widzieć ukochanych, będąc niedowidzącym.

or the right to walk or to dance,

Czy też prawo do chodzenia lub tańczenia,

in the case of limb paralysis or limb amputation.

mając sparaliżowane lub amputowane nogi.

As a society, we can achieve these human rights,

Jako społeczeństwo możemy osiągnąć te prawa,

if we accept the proposition that humans are not disabled.

jeżeli zaakceptujemy postulat,

że ludzie nie są niesprawni.

A person can never be broken.

Człowiek nigdy nie może być ułomny.

Our built environment, our technologies,

To środowisko i technologie, które stworzyliśmy

are broken and disabled.

są ułomne i niesprawne.

We the people need not accept our limitations,

My, ludzie, musimy zaakceptować nasze ograniczenia,

but can transcend disability through technological innovation.

ale możemy górować nad niesprawnością

dzięki innowacyjnym technologiom.

Indeed, through fundamental advances in bionics in this century,

Właśnie dzięki postępowi w dziedzinie bioniki w tym stuleciu,

stworzymy technologiczne fundamenty doskonalszego ludzkiego poznania

we will set the technological foundation for an enhanced human experience,

and we will end disability.

i wyeliminujemy niesprawność.

I'd like to finish up with one more story, a beautiful story.

Chciałbym zakończyć jeszcze jedną historią,

przepiękną historią,

The story of Adrianne Haslet-Davis.

historią Adrianne Haslet-Davis.

Adrianne straciła lewą nogę

Adrianne lost her left leg in the Boston terrorist attack.

w ataku terrorystycznym w Bostonie.

I met Adrianne when this photo was taken, at Spaulding Rehabilitation Hospital.

Zdjęcie zrobiono na spotkaniu w Spaulding Rehabilitation Hospital.

Adrianne is a dancer, a ballroom dancer.

Adrianne jest tancerką.

Adrianne breathes and lives dance.

Adrianne oddycha i żyje tańcem.

To jej forma ekspresji. Jej forma sztuki.

It is her expression. It is her art form.

Naturally, when she lost her limb in the Boston terrorist attack,

Oczywiście, kiedy straciła kończynę

w bostońskim ataku terrorystycznym,

she wanted to return to the dance floor.

chciała wrócić na parkiet.

After meeting her and driving home in my car,

Po tym, jak ją spotkałem, wracałem do domu samochodem

I thought, I'm an MIT professor. I have resources.

i pomyślałem - jestem profesorem MIT,

mam środki, zbudujmy jej bioniczną nogę,

Let's build her a bionic limb,

to enable her to go back to her life of dance.

aby mogła powrócić do jej świata tańca.

Sprowadziłem do MIT naukowców specjalizujących się

I brought in MIT scientists with expertise in prosthetics,

w dziedzinach protetyki, robotyki, systemów uczących się i biomechaniki.

robotics, machine learning and biomechanics,

and over a 200-day research period, we studied dance.

W czasie ponad 200 dni badań studiowaliśmy taniec.

We brought in dancers with biological limbs,

Sprowadziliśmy tancerzy z biologicznymi kończynami

and we studied how they move,

i przyglądaliśmy się, jak się poruszają,

what forces they apply on the dance floor,

jakimi siłami działają na parkiet.

and we took those data,

Zebraliśmy te dane i ustaliliśmy podstawowe reguły tańca.

and we put forth fundamental principles of dance,

reflexive dance capability,

Odruchy występujące w tańcu.

and we embedded that intelligence into the bionic limb.

Wprowadziliśmy te informacje do bionicznej kończyny.

Bionics is not only about making people stronger and faster.

Bionika nie tylko sprawia, że ludzie są silniejsi i szybsi.

Our expression, our humanity can be embedded into electromechanics.

Nasza ekspresja, ludzka natura

również może zostać wprowadzona do elektromechaniki.

It was 3.5 seconds between the bomb blasts in the Boston terrorist attack.

Było trzy i pół sekundy

pomiędzy wybuchami bomb w ataku terrorystycznym w Bostonie.

In 3.5 seconds, the criminals and cowards took Adrianne off the dance floor.

W trzy i pół sekundy zbrodniarze i tchórze

odebrali Adrianne taniec.

In 200 days, we put her back.

Przywróciliśmy go po 200 dniach.

We will not be intimidated, brought down, diminished, conquered or stopped

Nie damy się zastraszać, upokarzać,

dyskredytować, podbijać, powstrzymać przez akty przemocy.

by acts of violence.

(Applause)

(Brawa)

Panie i panowie, przedstawiam Adrianne Haslet-Davis

Ladies and gentlemen, please allow me to introduce Adrianne Haslet-Davis,

her first performance since the attack.

w pierwszym występie od czasu ataku.

She's dancing with Christian Lightner.

Zatańczy z Christianem Lightnerem.

(Applause)

(Brawa)

(Music: "Ring My Bell" performed by Enrique Iglesias)

(Muzyka: "Ring My Bell" w wykonaniu Enrique Iglesiasa)

(Applause)

(Brawa)

Ladies and gentlemen, members of the research team:

Panie i panowie, członkowie zespołu badawczego,

Elliott Rouse

Elliott Rouse i Nathan Villagaray-Carski.

and Nathan Villagaray-Carski.

Elliott and Nathan.

Elliott i Nathan.

(Applause)

(Brawa)