Jacqueline Novogratz: Investing in Africa's own solutions

Tłumaczenie: Barbara Gieburowska Korekta: Rysia Wand

I want to start with a story, a la Seth Godin,

Zacznę od historyjki, a la Seth Godin.

from when I was 12 years old.

Miałam wtedy 12 lat.

My uncle Ed gave me a beautiful blue sweater --

Dostałam od wujka piękny niebieski sweter;

at least I thought it was beautiful.

przynajmniej wydawał mi się piękny.

And it had fuzzy zebras walking across the stomach,

Miał zebry na wysokości żołądka

and Mount Kilimanjaro and Mount Meru were kind of

i Kilimandżaro i wulkan Meru

right across the chest, that were also fuzzy.

na wysokości klatki piersiowej.

And I wore it whenever I could,

Nosiłam go bezustannie

thinking it was the most fabulous thing I owned.

i uważałam za swój najładniejszy ciuch.

Until one day in ninth grade,

Pewnego dnia, w dziewiątej klasie

when I was standing with a number of the football players.

stałam sobie w grupie piłkarzy.

And my body had clearly changed, and Matt,

Zaczęłam nabierać już kobiecych kształtów

who was undeniably my nemesis in high school,

i Matt Mussolina, mój prześladowca z liceum,

said in a booming voice that

powiedział głośno,

we no longer had to go far away to go on ski trips,

że nie trzeba już daleko jeździć na narty,

but we could all ski on Mount Novogratz.

bo można pojeździć na górze Novogratz.

(Laughter)

(Śmiech)

And I was so humiliated and mortified

Byłam tak strasznie upokorzona,

that I immediately ran home to my mother and chastised her

że pobiegłam prosto do matki z pretensjami,

for ever letting me wear the hideous sweater.

że pozwoliła mi go nosić.

We drove to the Goodwill and we threw the sweater away

Oddałyśmy ten sweter pomocy społecznej,

somewhat ceremoniously,

dość ceremonialnie.

my idea being that I would never have to think about the sweater

Nie chciałam już nigdy o nim myśleć,

nor see it ever again.

ani go oglądać.

Fast forward -- 11 years later, I'm a 25-year-old kid.

Przewińmy w przód -- 11 lat później, mam 25 lat.

I'm working in Kigali, Rwanda, jogging through the steep slopes,

Pracuję w Kigali, w Rwandzie i akurat biegam wśród wzgórz,

when I see, 10 feet in front of me, a little boy -- 11 years old --

gdy z naprzeciwka biegnie 11-letni chłopiec

running toward me, wearing my sweater.

w moim swetrze.

And I'm thinking, no, this is not possible.

Nie wierzyłam własnym oczom.

But so, curious, I run up to the child -- of course

Podbiegłam do niego,

scaring the living bejesus out of him --

oczywiście śmiertelnie go przerażając,

grab him by the collar, turn it over, and there is my name

złapałam za kołnierz, spojrzałam:

written on the collar of this sweater.

na kołnierzu wypisane było moje imię.

I tell that story, because it has served and continues to serve

Ta historia służy mi jako metafora

as a metaphor to me about the level of connectedness

powiązań między wszystkimi ludźmi na ziemi.

that we all have on this Earth.

powiązań między wszystkimi ludźmi na ziemi.

We so often don't realize what our action and our inaction

Często nie wiemy, jak nasze uczynki

does to people we think we will never see and never know.

lub ich brak, wpływają na nieznanych nam ludzi.

I also tell it because it tells a larger contextual story

Ta historia dostarcza szerszego kontekstu do tego,

of what aid is and can be.

czym jest pomoc i czym może być.

That this traveled into the Goodwill in Virginia,

Sweter oddany pomocy społecznej w Wirginii

and moved its way into the larger industry,

stał się częścią przemysłu,

which at that point was giving millions of tons of secondhand clothing to Africa and Asia.

wysyłającego miliony ton używanych ubrań do Afryki i Azji,

Which was a very good thing, providing low cost clothing.

co zapewniało tanią odzież,

And at the same time, certainly in Rwanda,

ale jednocześnie, przynajmniej w Rwandzie,

it destroyed the local retailing industry.

załamało miejscowy rynek.

Not to say that it shouldn't have,

Nie żeby było w tym coś złego,

but that we have to get better at answering the questions

ale musimy nauczyć się odpowiadać na pytania

that need to be considered when we think about consequences

wymagające rozważenia, gdy myślimy o konsekwencjach

and responses.

i reakcjach.

So, I'm going to stick in Rwanda, circa 1985, 1986,

Wracając do Rwandy w 1985, 1986 r.

where I was doing two things.

Robiłam tam dwie rzeczy.

I had started a bakery with 20 unwed mothers.

Otworzyłam piekarnię wraz z 20 samotnymi matkami.

We were called the "Bad News Bears," and our notion was

Nazwałyśmy się Bad News Bears

we were going to corner the snack food business in Kigali,

i zamierzałyśmy przejąć rynek przekąsek w Kigali,

which was not hard because there were no snacks before us.

co nie było trudne, bo byłyśmy pierwsze.

And because we had a good business model, we actually did it,

Udało się nam, bo miałyśmy dobry model biznesowy.

and I watched these women transform on a micro-level.

Obserwowałam zmianę tych kobiet na mikropoziomie.

But at the same time, I started a micro-finance bank,

Jednocześnie założyłam bank mikrofinansowy.

and tomorrow Iqbal Quadir is going to talk about Grameen,

Jutro Iqbal Quadir będzie mówił o banku Grameen,

which is the grandfather of all micro-finance banks,

przodku wszystkich instytucji mikrofinansowych,

which now is a worldwide movement -- you talk about a meme --

obecnie rozpowszechnionych, jak memy,

but then it was quite new, especially in an economy

ale wówczas to była nowość, zwłaszcza w gospodarce

that was moving from barter into trade.

przechodzącej od handlu wymiennego do zwykłego.

We got a lot of things right.

Dobrze nam szło.

We focused on a business model; we insisted on skin in the game.

Skupiłyśmy się na modelu biznesowym, same w to zainwestowałyśmy.

The women made their own decisions at the end of the day

Kobiety same ostatecznie podejmowały decyzję

as to how they would use this access to credit

jak skorzystają z kredytu,

to build their little businesses, earn more income

żeby rozbudować małe biznesy, więcej zarobić,

so they could take care of their families better.

by móc lepiej opiekować się rodzinami.

What we didn't understand, what was happening all around us,

Nie rozumiałyśmy co się wokół dzieje,

with the confluence of fear, ethnic strife

narastającego strachu, konfliktów etnicznych,

and certainly an aid game, if you will, that was playing into

a zwłaszcza gry w pomoc, która była na rękę

this invisible but certainly palpable movement inside Rwanda,

niewidocznemu, lecz wyczuwalnemu ruchowi w Rwandzie.

that at that time, 30 percent of the budget was all foreign aid.

30% budżetu pochodziło z zagranicznego wsparcia.

The genocide happened in 1994,

Ludobójstwo nastąpiło w 1994 roku,

seven years after these women all worked together

7 lat po wspólnej pracy kobiet

to build this dream.

urzeczywistniających swe marzenia.

And the good news was that the institution,

Na szczęście nasza instytucja,

the banking institution, lasted.

nasz bank, przetrwał.

In fact, it became the largest rehabilitation lender in the country.

Stał się największym pożyczkodawcą w kraju

The bakery was completely wiped out,

Piekarnia nie przetrwała,

but the lessons for me were that accountability counts --

ale zrozumiałam, że liczy się odpowiedzialność.

got to build things with people on the ground,

Trzeba budować wraz z ludźmi w terenie,

using business models where, as Steven Levitt would say,

używając modeli biznesowych, bo, cytując Stevena Levitta,

the incentives matter.

liczy się zachęta.

Understand, however complex we may be, incentives matter.

Niezależnie od motywów, liczy się zachęta.

So when Chris raised to me how wonderful everything

Więc gdy Chris mówi mi,

that was happening in the world,

że świat zmienia się na lepsze,

that we were seeing a shift in zeitgeist,

że widzimy, jak działa duch czasu,

on the one hand I absolutely agree with him,

z jednej strony się z nim zgadzam,

and I was so thrilled to see what happened with the G8 --

bo z zapartym tchem obserwowałam szczyt G8,

that the world, because of people like Tony Blair and Bono

Dzięki ludziom takim jak Tony Blair, Bono

and Bob Geldof -- the world is talking about global poverty;

czy Bob Geldorf, świat mówi o globalnym ubóstwie,

the world is talking about Africa

mówi o Afryce w taki sposób,

in ways I have never seen in my life.

jakiego w życiu nie widziałam.

It's thrilling.

To porywające.

And at the same time, what keeps me up at night

Jednocześnie spędza mi sen z powiek obawa,

is a fear that we'll look at the victories of the G8 --

że uznamy sukcesy G8,

50 billion dollars in increased aid to Africa,

50 miliardów dolarów pomocy więcej dla Afryki,

40 billion in reduced debt -- as the victory,

zredukowanie długu o 40 miliardów - za zwycięstwo,

as more than chapter one, as our moral absolution.

za coś więcej niż rozdział I, za moralne rozgrzeszenie.

And in fact, what we need to do is see that as chapter one,

A tak naprawdę musimy uznać, że to Rozdział I,

celebrate it, close it, and recognize that we need a chapter two

zamknąć go i dostrzec, że potrzebujemy Rozdziału II,

that is all about execution, all about the how-to.

w którym mowa o wykonaniu i instrukcjach.

And if you remember one thing from what I want to talk about today,

Chcę, byście zapamiętali jedno:

it's that the only way to end poverty, to make it history,

jedynym sposobem na zlikwidowanie biedy

is to build viable systems on the ground

jest stworzenie realnych struktrur

that deliver critical and affordable goods and services to the poor,

dla udostępnienia biednym najpotrzebniejszych dóbr i usług,

in ways that are financially sustainable and scaleable.

w sposób finansowo zrównoważony i elastyczny.

If we do that, we really can make poverty history.

Jeśli to zrobimy, ubóstwo przejdzie do historii.

And it was that -- that whole philosophy --

Właśnie taka filozofia

that encouraged me to start my current endeavor

natchnęła mnie do przedsięwzięcia

called "Acumen Fund,"

pod nazwą Acumen Fund,

which is trying to build some mini-blueprints

które tworzy mini-plany

for how we might do that in water, health and housing

udostępnienia wody, opieki zdrowotnej i mieszkań

in Pakistan, India, Kenya, Tanzania and Egypt.

w Pakistanie, Indiach, Kenii, Tanzanii i Egipcie.

And I want to talk a little bit about that, and some of the examples,

Opowiem o tym trochę i podam przykłady,

so you can see what it is that we're doing.

żeby pokazać, czym się zajmujemy.

But before I do this -- and this is another one of my pet peeves --

Ale najpierw mój konik:

I want to talk a little bit about who the poor are.

opowiem, kim są biedni.

Because we too often talk about them as these

Często mówimy o nich

strong, huge masses of people yearning to be free,

jako o wielkiej masie ludzi, którzy pragną wolności,

when in fact, it's quite an amazing story.

chociaż fakty raczej zdumiewają.

On a macro level, four billion people on Earth make less than four dollars a day.

4 miliardy ludzi zarabia mniej niż 4 dolary dziennie.

That's who we talk about when we think about "the poor."

To ich mamy na myśli, mówiąc o biednych.

If you aggregate it, it's the third largest economy on Earth,

Po zsumowaniu, to 3 największa gospodarka świata,

and yet most of these people go invisible.

a jednak większość tych ludzi jest niewidoczna.

Where we typically work, there's people making between

Tam, gdzie my pracujemy, ludzie zarabiają

one and three dollars a day.

od jednego do trzech dolarów dziennie.

Who are these people?

Kim oni są?

They are farmers and factory workers.

To rolnicy i robotnicy fabryczni.

They work in government offices. They're drivers.

Urzędnicy państwowi. Kierowcy. Służący.

They are domestics.

Urzędnicy państwowi. Kierowcy. Służący.

They typically pay for critical goods and services like water,

Zwykle za podstawowe dobra i usługi, jak woda,

like healthcare, like housing, and they pay 30 to 40 times

opieka zdrowotna, mieszkanie, płacą 30-40 razy więcej,

what their middleclass counterparts pay --

niż ludzie z klasy średniej,

certainly where we work in Karachi and Nairobi.

przynajmniej w Karaczi i Nairobi.

The poor also are willing to make, and do make, smart decisions,

Biedni też będą podejmować mądre decyzje,

if you give them that opportunity.

jeśli da się im szansę.

So, two examples.

Oto dwa przykłady.

One is in India, where there are 240 million farmers,

W Indiach żyje 240 milionów rolników.

most of whom make less than two dollars a day.

Większość zarabia poniżej 2 dolarów dziennie.

Where we work in Aurangabad, the land is extraordinarily parched.

W Aurangabad, ziemia jest niezwykle sucha.

You see people on average making 60 cents to a dollar.

Niektórzy zarabiają od 60 centów do dolara.

This guy in pink is a social entrepreneur named Ami Tabar.

Pan w różowym to przedsiębiorca socjalny, Ami Tabar.

What he did was see what was happening in Israel, larger approaches,

Zobaczył, jak poradzono sobie z tym w Izraelu

and figure out how to do a drip irrigation,

i zastosował irygację kropelkową,

which is a way of bringing water directly to the plant stock.

czyli bezpośrednie, precyzyjne nawadnianie upraw.

But previously it's only been created for large-scale farms,

Wcześniej stosowano je tylko w dużych gospodarstwach,

so Ami Tabar took this and modularized it down to an eighth of an acre.

a Ami Tabar dostosował ją do terenu o powierzchni 5 arów.

A couple of principles:

Kilka zasad:

build small.

Buduj na małą skalę.

Make it infinitely expandable and affordable to the poor.

Buduj systemy elastyczne i osiągalne dla biednych.

This family, Sarita and her husband, bought a 15-dollar unit

Sarita i jej mąż kupili działkę za 15 dolarów,

when they were living in a -- literally a three-walled lean-to

mieszkając jeszcze w trójściennej przybudówce

with a corrugated iron roof.

z blaszanym dachem.

After one harvest, they had increased their income enough

Po pierwszych żniwach zarobili dosyć,

to buy a second system to do their full quarter-acre.

by kupić kolejny system na swoje 10 arów.

A couple of years later, I meet them.

Spotkałam ich kilka lat później.

They now make four dollars a day, which is pretty much middle class for India,

Zarabiają 4 dolary dziennie, czyli jak indyjska klasa średnia.

and they showed me the concrete foundation they had just laid

Pokazali mi świeżo wylany betonowy fundament pod swój dom.

to build their house.

Pokazali mi świeżo wylany betonowy fundament pod swój dom.

And I swear, you could see the future in that woman's eyes.

W oczach tej kobiety widziałam nadzieję na przyszłość.

Something I truly believe.

Coś, w co bardzo wierzę.

You can't talk about poverty today without talking about malaria bed nets,

Mówiąc dziś o ubóstwie, musimy wspomnieć o moskitierach

and I again give Jeffrey Sachs of Harvard

i tutaj ukłon w stronę Jeffrey'a Sachsa

huge kudos for bringing to the world

z Harvardu za rozpropagowanie akcji:

this notion of his rage -- for five dollars you can save a life.

"Za 5 dolarów możesz uratować komuś życie."

Malaria is a disease that kills one to three million people a year.

Malaria zabija rocznie od miliona do 3 milionów ludzi.

300 to 500 million cases are reported.

Zgłoszono 300 do 500 milionów przypadków.

It's estimated that Africa loses

Szacuje się, że rocznie Afryka traci

about 13 billion dollars a year to the disease.

około 13 miliardów dolarów przez tę chorobę.

Five dollars can save a life.

Za pięć dolarów możesz uratować komuś życie.

We can send people to the moon; we can see if there's life on Mars --

Możemy wysłać człowieka na księżyc,

why can't we get five-dollar nets to 500 million people?

czemu nie dać moskitier po 5 dolarów 500 milionom ludzi?

The question, though, is not "Why can't we?"

Nie chodzi jednak o to: "czemu my nie możemy"

The question is how can we help Africans do this for themselves?

ale "jak pomóc Afrykańczykom, by robili to sami"?

A lot of hurdles.

Jest wiele przeszkód.

One: production is too low. Two: price is too high.

1. zbyt niska produkcja. 2. za wysoka cena.

Three: this is a good road in -- right near where our factory is located.

3. To jest dobra droga -- obok naszej fabryki.

Distribution is a nightmare, but not impossible.

Dystrybucja jest koszmarna, ale możliwa.

We started by making a 350,000-dollar loan

Zaczęliśmy od 350 000 dolarów pożyczki

to the largest traditional bed net manufacturer in Africa

dla największego wytwórcy moskitier w Afryce,

so that they could transfer technology from Japan

by mógł zastosować technologię z Japonii

and build these long-lasting, five-year nets.

i wytwarzać moskitiery, które przetrwają 5 lat.

Here are just some pictures of the factory.

Oto kilka zdjęć z fabryki.

Today, three years later, the company has employed

Dziś, 3 lata później, firma zatrudnia

another thousand women.

kolejne tysiąc kobiet.

It contributes about 600,000 dollars in wages to the economy of Tanzania.

Zarobki dokładają 600 000 dolarów do budżetu Tanzanii.

It's the largest company in Tanzania.

To największa firma w Tanzanii.

The throughput rate right now is 1.5 million nets,

Ich wydajność wynosi 1,5 miliona moskitier,

three million by the end of the year.

do końca roku będą 3 miliony.

We hope to have seven million at the end of next year.

Pod koniec kolejnego roku - 7 milionów.

So the production side is working.

Tak więc produkcja działa.

On the distribution side, though,

Jednak jeśli chodzi o dystrybucję,

as a world, we have a lot of work to do.

świat ma dużo do zrobienia.

Right now, 95 percent of these nets are being bought by the U.N.,

Obecnie 95% moskitier kupują Narody Zjednoczone,

and then given primarily to people around Africa.

by rozdać je potem w Afryce.

We're looking at building

Chcemy oprzeć się na najcenniejszym zasobie,

on some of the most precious resources of Africa: people.

jaki oferuje Afryka - ludziach.

Their women.

Kobietach.

And so I want you to meet Jacqueline,

Chcę wam przedstawić Jacqueline,

my namesake, 21 years old.

moją imienniczkę. Ma 21 lat.

If she were born anywhere else but Tanzania,

Gdyby nie urodziła się w Tanzanii,

I'm telling you, she could run Wall Street.

mogłaby kierować Wall Street.

She runs two of the lines, and has already saved enough money

Ma dwie linie produkcyjne i zaoszczędziła tyle,

to put a down payment on her house.

że wpłaciła zaliczkę na dom.

She makes about two dollars a day, is creating an education fund,

Zarabia 2 dolary dziennie, zakłada fundusz edukacyjny

and told me she is not marrying nor having children

i nie zamierza wyjść za mąż ani mieć dzieci,

until these things are completed.

dopóki wszystkiego nie skończy.

And so, when I told her about our idea --

Powiedziałam jej o naszym pomyśle,

that maybe we could take a Tupperware model from the United States,

żeby wprowadzić system jak w Amwayu,

and find a way for the women themselves to go out

i zachęcić kobiety, by same wyszły

and sell these nets to others --

sprzedawać moskitiery innym.

she quickly started calculating what she herself could make

Szybko obliczyła, ile może zarobić

and signed up.

i podjęła się tego.

We took a lesson from IDEO, one of our favorite companies,

Naśladując IDEO, jedną z naszym ulubionych firm,

and quickly did a prototyping on this,

szybko zrobiliśmy prototyp

and took Jacqueline into the area where she lives.

i wysłaliśmy Jacqueline w rejon, w którym mieszka.

She brought 10 of the women with whom she interacts

Zebrała 10 znajomych kobiet by sprawdzić,

together to see if she could sell these nets, five dollars apiece,

czy sprzeda moskitiery za 5 dolarów sztuka,

despite the fact that people say nobody will buy one,

choć mówiono, że nikt tego nie kupi.

and we learned a lot about how you sell things.

Nauczyła nas wiele o sprzedaży.

Not coming in with our own notions,

Nie wtrącaliśmy się z sugestiami.

because she didn't even talk about malaria until the very end.

Nie wspominała o malarii aż do samego końca.

First, she talked about comfort, status, beauty.

Najpierw mówiła o wygodzie, statusie, estetyce.

These nets, she said, you put them on the floor, bugs leave your house.

Mówiła, że od moskitiery na podłodze uciekną wszystkie robaki.

Children can sleep through the night;

Dzieci będą mogły spać w nocy,

the house looks beautiful; you hang them in the window.

a siatki pięknie wyglądają w oknach.

And we've started making curtains,

Zaczęliśmy robić firanki,

and not only is it beautiful, but people can see status --

które są nie tylko ładne, ale pokazują pozycję społeczną,

that you care about your children.

i to, że troszczymy się o dzieci.

Only then did she talk about saving your children's lives.

Dopiero wtedy powiedziała o ratowaniu dzieciom życia.

A lot of lessons to be learned in terms of how we sell

Wiele nauczyła nas o tym,

goods and services to the poor.

jak sprzedawać dobra i usługi biednym.

I want to end just by saying that there's enormous opportunity

Zakończę stwierdzeniem, że mamy wielką szansę sprawić,

to make poverty history.

by ubóstwo odeszło do historii.

To do it right, we have to build business models that matter,

W tym celu potrzebujemy dobrych modeli biznesowych,

that are scaleable and that work with Africans, Indians,

które można dostosować do Afrykańczyków, Hindusów,

people all over the developing world

i ludzi w krajach rozwijających się,

who fit in this category, to do it themselves.

w taki sposób, by podjęli się ich sami.

Because at the end of the day, it's about engagement.

Ostatecznie chodzi o zaangażowanie.

It's about understanding that people really don't want handouts,

Ludzie naprawdę nie chcą zasiłków,

that they want to make their own decisions;

chcą samodzielnie podejmować decyzje,

they want to solve their own problems;

rozwiązywać własne problemy.

and that by engaging with them,

Angażując ich,

not only do we create much more dignity for them,

zwiększamy ich godność

but for us as well.

i naszą własną.

And so I urge all of you to think next time

Zachęcam wszystkich do rozważenia,

as to how to engage with this notion and this opportunity

jak wykorzystać tę okazję

that we all have -- to make poverty history --

i sprawić, by ubóstwo przeszło do historii.

by really becoming part of the process

Jak stać się częścią procesu

and moving away from an us-and-them world,

i nie dzielić świata na nasz i ich,

and realizing that it's about all of us,

ale zrozumieć, że chodzi o nas,

and the kind of world that we, together, want to live in and share.

nasz wspólny świat, który chcemy dzielić.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)