Jon Nguyen: Tour the solar system from home

Tłumaczenie: Marta Krzeminska Korekta: Rysia Wand

As a kid, I was fascinated with all things air and space.

Od dziecka fascynowało mnie powietrze i kosmos.

I would watch Nova on PBS.

Oglądałem programy naukowe w telewizji.

Our school would show Bill Nye the Science Guy.

W szkole pokazywali Billa Nye, Człowieka Nauki.

When I was in elementary school, my next door neighbor,

Kiedy byłem w podstawówce,

he gave me a book for my birthday.

sąsiad dał mi na urodziny książkę

It was an astronomy book,

o astronomii;

and I poured over that thing for hours on end,

siedziałem nad nią godzinami.

and it was a combination of all these things

Wszystko to zainspirowało mnie

that inspired me to pursue space exploration

do badania kosmosu.

as my own personal dream, and part of that dream was,

To moje marzenie, a jego częścią

I always wanted to just fly around the solar system

jest lot wokół Układu Słonecznego,

and visit different planets and visit moons and spacecraft.

odwiedzenie planet, księżyców oraz statek kosmiczny.

Well, a number of years later, I graduated from UCLA

Parę lat później ukończyłem UCLA

and I found myself at NASA,

i zacząłem pracę w NASA,

working for the jet propulsion laboratory,

w laboratorium napędów odrzutowych.

and there our team was challenged

Mieliśmy za zadanie stworzyć

to create a 3D visualization of the solar system,

trójwymiarową wizualizację Układu Słonecznego.

and today I want to show you what we've done so far.

Pokażę dziś, ile zdziałaliśmy do tej pory.

Now, the kicker is, everything I'm about to do here

Co najlepsze, wszystko co tu zrobię,

you can do at home, because we built this

możecie też zrobić w domu,

for the public for you guys to use.

bo stworzyliśmy to dla wszystkich.

So what you're looking at right now is the Earth.

Widzimy tutaj Ziemię.

You can see the United States and California

Widać Stany Zjednoczone, Kalifornię

and San Diego, and you can use the mouse

i San Diego. Można to okręcać

or the keyboard to spin things around.

za pomocą myszki albo klawiatury.

Now, this isn't new. Anyone who's used Google Earth

Żadna nowość. Kto używał Google Earth,

has seen this before, but one thing we like to say

ten już widział coś podobnego.

in our group is, we do the opposite of Google Earth.

My jednak stworzyliśmy przeciwieństwo Google Earth.

Google Earth goes from this view down to your backyard.

Zamiast najeżdżać na własny ogródek,

We go from this view out to the stars.

pozwalamy oddalać się w stronę gwiazd.

So the Earth is cool, but what we really want to show

Ziemia jest fajna, ale tak naprawdę

are the spacecraft,

zależy mi na pokazaniu statków kosmicznych.

so I'm going to bring the interface back up,

Włączę teraz program.

and now you're looking at a number of satellites

Widzicie kilka satelitów

orbiting the Earth.

orbitujących wokół Ziemi.

These are a number of our science space Earth orbiters.

Oto kilka naukowych satelitów.

We haven't included military satellites and weather satellites

Nie pokazujemy tych wojskowych, meteorologicznych,

and communication satellites and reconnaissance satellites.

komunikacyjnych i wywiadowczych.

If we did, it would be a complete mess,

Zrobiłby się przez to bałagan,

because there's a lot of stuff out there.

bo tego jest tam masa.

And the cool thing is, we actually created 3D models

Co ciekawe, stworzyliśmy trójwymiarowe modele

for a number of these spacecraft, so if you want to visit

kilku z tych statków kosmicznych,

any of these, all you need to do is double-click on them.

więc można je odwiedzić podwójnym kliknięciem.

So I'm going to find the International Space Station,

Poszukam Międzynarodowej Stacji Kosmicznej,

double-click, and it will take us all the way down to the ISS.

kliknę dwa razy i znajduję się koło niej.

And now you're riding along with the ISS

Teraz orbituję wraz z MSK w miejscu,

where it is right now.

w którym rzeczywiście jest.

And the other cool thing is, not only can we

Dodatkowo możemy kontrolować

move the camera around, we can also control time,

nie tylko ruch kamery, ale też czas.

so I can slide this jog dial here

Przesuwając ten wskaźnik

to shuttle time forward, and now

mogę przyspieszyć czas.

we can see what a sunset on the ISS would look like,

Teraz widać jak na MSK wygląda zachód słońca.

and they get one every 90 minutes. (Laughter)

Mają to tam co półtorej godziny. (Śmiech)

All right, so what about the rest of it?

Do czego służy reszta?

Well, I can click on this home button over here,

Gdy kliknę na przycisk "home"

and that will take us up to the inner solar system,

przeniesiemy się do wewnętrznego...

and now we're looking at the rest of the solar system.

...a teraz do zewnętrznego Układu Słonecznego.

You can see, there's Saturn, there's Jupiter,

Tu jest Saturn, tu Jowisz.

and while we're here, I want to point out something.

Chciałbym też coś pokazać.

It's actually pretty busy.

To bardzo ruchliwe miejsce.

Here we have the Mars Science Laboratory

To Mars Science Laboratory

on its way to Mars, just launched last weekend.

w drodze na Marsa, wystrzelone w zeszły weekend.

Here we have Juno on its cruise to Jupiter, there.

To Juno w drodze na Jowisza.

We have Dawn orbiting Vesta,

Sonda Dawn krąży wokół Westy,

and we have over here New Horizons

a tu New Horizons

on a straight shot to Pluto.

zmierzają w kierunku Plutona.

And I mention this because

Mówię o tym,

there's this strange public perception that

bo wg powszechnie panującej opinii

NASA's dead, that the space shuttles stopped flying

NASA upadło, wahadłowce przestały kursować

and all of the sudden there's no more spacecraft out there.

i w kosmosie nie ma więcej statków.

Well, a lot of what NASA does is robotic exploration,

NASA prowadzi bezzałogowe misje badawcze,

and we have a lot of spacecraft out there.

i w kosmosie jest wiele statków.

Granted, we're not sending humans up at the moment,

Na razie nie wysyłamy ludzi,

well at least with our own launch vehicles,

przynajmniej nie w naszych pojazdach,

but NASA is far from dead,

ale NASA na pewno nie upadło.

and one of the reasons why we write a program like this

Napisaliśmy ten program również dlatego,

is so that people realize that there's so many other things

żeby pokazać, jak wiele innych zadań wykonujemy.

that we're doing.

żeby pokazać ile innych zadań wykonujemy.

Anyway, while we're here, again,

Skoro już o tym mowa:

if you want to visit anything,

by ruszyć w podróż

all you need to do is double-click.

wystarczy kliknąć myszą.

So I'm just going to double-click on Vesta,

Kliknę więc na Westę.

and here we have Dawn orbiting Vesta,

Oto orbitująca wokół niej sonda Dawn.

and this is happening right now.

Tak wygląda w tej chwili.

I'm going to double-click on Uranus, and we can see

Kliknę na Uran.

Uranus rotating on its side along with its moons.

który krąży przechylony wraz z księżycami.

You can see how it's tilted at about 89 degrees.

Nachylenie wynosi około 89 stopni.

And just being able to visit different places

Można odwiedzić różne miejsca

and go through different times,

w różnych momentach w czasie.

we have data from 1950 to 2050.

Mamy dane od 1950 do 2050 roku.

Granted, we don't have everything in between,

Oczywiście nie wszystkie,

because some of the data is hard to get.

niektóre trudno zdobyć.

Just being able to visit places in different times,

Można tu zwiedzić tyle miejsc,

you can explore this for hours,

że zabawa programem

literally hours on end,

może trwać wiele godzin.

but I want to show you one thing in particular,

Pokażę coś wyjątkowego.

so I'm going to open up the destination tab,

Otwieram zakładkę "cel podróży".

spacecraft outer planet missions, Voyager 1,

Voyager 1 leci do planet zewnętrznych;

and I'm going to bring up the Titan flyby.

pokażę jak przelatuje koło Tytana.

So now we've gone back in time.

Cofnęliśmy się w czasie.

We're now riding along with Voyager 1.

Lecimy teraz z Voyagerem 1.

The date here is November 11, 1980.

Jest 11 listopada 1980 roku.

Now, there's a funny thing going on here.

Dzieje się coś zabawnego.

It doesn't look like anything's going on.

Niby nigdy nic.

It looks like I've paused the program.

Jakbym zatrzymał program.

It's actually running at real rate right now,

Tak naprawdę to czas realny,

one second per second, and in fact,

sekunda na sekundę,

Voyager 1 here is flying by Titan at

a Voyager 1 przelatuje koło Tytana

I think it's 38,000 miles per hour.

z prędkością ponad 61 tys. km/h.

It only looks like nothing's moving because, well,

Wygląda, jakby stał w miejscu

Saturn here is 700,000 miles away,

bo Saturn jest w oddalony o ponad milion km.,

and Titan here is 4,000 to 5,000 miles away.

a Tytan o 7000 km.

It's just the vastness of space makes it look like nothing's happening.

W ogromie kosmosu wydaje się stać w miejscu.

But to make it more interesting,

By to uatrakcyjnić

I'm going to speed up time, and we can watch

przyspieszę czas.

as Voyager 1 flies by Titan,

Oto Voyager 1 przelatuje koło Tytana,

which is a hazy moon of Saturn.

mglistego księżyca Saturna.

It actually has a very thick atmosphere.

Ma bardzo gęstą atmosferę.

And I'm going to recenter the camera on Saturn, here.

Skoncentruję kamerę na Saturnie.

I'm going to pull out, and I want to show you

Wycofam się, żeby pokazać

Voyager 1 as it flies by Saturn.

jak Voyager 1 przelatuje koło Saturna.

There's a point to be made here.

Należy przy tym coś dodać.

With a 3D visualization like this,

Dzięki trójwymiarowej wizualizacji

we can not only just say Voyager 1 flew by Saturn.

to już nie tylko przelot Voyagera 1 koło Saturna.

There's a whole story to tell here.

Jest tu cała opowieść.

And even better, because it's an interactive application,

A ponieważ to interaktywna aplikacja,

you can tell the story for yourself.

możecie ją sobie opowiedzieć sami.

If you want to pause it, you can pause it.

Można zatrzymać w dowolnym momencie.

If you want to keep going, if you want to change

Można kontynuować,

the camera angle, you can do that,

zmienić kąt widzenia kamery.

and because of that, I can show you

Dzięki temu widać,

that Voyager 1 doesn't just fly by Saturn.

że Voyager 1 nie przelatuje koło Saturna,

It actually flies underneath Saturn.

a właściwie pod nim.

Now, what happens is, as it flies underneath Saturn,

Kiedy leci pod planetą,

Saturn grabs it gravitationally and flings it up

wchodzi w jej grawitację, która łapie go

and out of the solar system,

i wypycha z Układu Słonecznego.

so if I just keep letting this go,

Jeśli to puszczę,

you can see Voyager 1 fly up like that.

widać tor lotu Voyagera.

And, in fact, I'm going to go back to the solar system.

Wrócę do Układu Słonecznego.

I'm going to go back to today, now,

Do dnia dzisiejszego, chwili obecnej.

and I want to show you where Voyager 1 is.

Pokażę, gdzie teraz jest Voyager 1.

Right there, above, way above the solar system,

Tutaj, u góry,

way beyond our solar system.

daleko ponad Układem Słonecznym.

And here's the thing. Now you know how it got there.

Teraz wiecie, jak się tu znalazł.

Now you know why, and to me,

Wiecie dlaczego.

that's the point of this program.

Dla mnie to cel tego programu.

You can manipulate it yourself.

Możecie nim sterować sami.

You can fly around yourself and you can learn for yourself.

Latać wokół i dowiedzieć się wszystkiego.

You know, the theme today is "The World In Your Grasp."

Dzisiejszy temat to "Świat w zasięgu ręki".

Well, we're trying to give you

Próbujemy umieścić

the solar system in your grasp — (Laughter) —

Układ Słoneczny w waszym zasięgu... (Śmiech)

and we hope once it's there,

Kiedy już tam będzie,

you'll be able to learn for yourself

będziecie się mogli sami dowiedzieć,

what we've done out there, and what we're about to do.

o wszystkim co się tam dzieje.

And my personal dream is for kids to take this

Moim marzeniem jest, by przy jego pomocy

and explore and see the wonders out there

dzieci same badały te cuda,

and be inspired, as I was as a kid,

by natchnęło je to, jak kiedyś mnie,

to pursue STEM education

do nauk ścisłych i techniki

and to pursue a dream in space exploration.

i by dążyły za marzeniem o badaniu kosmosu.

Thank you. (Applause)

Dziękuję. (Brawa)