Nancy Kanwisher: A neural portrait of the human mind

190,773 views ・ 2014-10-02

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

00:00
Translator: Joseph Geni Reviewer: Madeleine Aronson
0
0
7000
Tłumaczenie: Magda Komorowska Korekta: Rysia Wand
00:12
Today I want to tell you
1
12604
1216
Opowiem dzisiaj o projekcie,
00:13
about a project being carried out
2
13820
1803
który przeprowadzają
00:15
by scientists all over the world
3
15623
2687
naukowcy z całego świata,
00:18
to paint a neural portrait of the human mind.
4
18310
3288
żeby nakreślić neurologiczny obraz ludzkiego umysłu.
00:21
And the central idea of this work
5
21598
2172
Głównym założeniem jest to,
00:23
is that the human mind and brain
6
23770
1858
że ludzki umysł i mózg
00:25
is not a single, general-purpose processor,
7
25628
2857
to nie pojedynczy procesor ogólnego użytku,
00:28
but a collection of highly specialized components,
8
28485
3442
ale zbiór
wysoko wyspecjalizowanych komponentów,
00:31
each solving a different specific problem,
9
31927
2983
z których każdy rozwiązuje konkretny problem.
00:34
and yet collectively making up
10
34910
2336
Wszystkie razem wpływają na to,
00:37
who we are as human beings and thinkers.
11
37246
4356
kim jesteśmy jako ludzie i istoty myślące.
00:41
To give you a feel for this idea,
12
41602
1476
Żeby to sobie uświadomić,
00:43
imagine the following scenario:
13
43078
2664
weźmy następujący scenariusz.
00:45
You walk into your child's day care center.
14
45742
2196
Wchodzisz do przedszkola.
00:47
As usual, there's a dozen kids there
15
47938
2237
Jak zwykle mnóstwo dzieci czeka,
00:50
waiting to get picked up,
16
50175
1591
by ktoś je odebrał.
00:51
but this time,
17
51766
1632
Jednak tym razem
00:53
the children's faces look weirdly similar,
18
53398
2985
dziecięce twarze są dziwnie podobne.
00:56
and you can't figure out which child is yours.
19
56383
2808
Nie wiesz, które dziecko jest twoje.
00:59
Do you need new glasses?
20
59191
1749
Czyżby potrzebne były nowe okulary?
01:00
Are you losing your mind?
21
60940
1908
A może tracisz zmysły?
01:02
You run through a quick mental checklist.
22
62848
2452
W myślach szybko robisz rozeznanie.
01:05
No, you seem to be thinking clearly,
23
65300
1894
Zdaje się, że myślisz trzeźwo.
01:07
and your vision is perfectly sharp.
24
67194
2391
Ze wzrokiem wszystko jest w porządku.
01:09
And everything looks normal
25
69585
1789
Wszystko wydaje się normalne,
01:11
except the children's faces.
26
71374
2162
oprócz twarzy dzieci.
01:13
You can see the faces,
27
73536
1786
Widzisz te twarze,
01:15
but they don't look distinctive,
28
75322
1708
ale one się niczym nie różnią.
01:17
and none of them looks familiar,
29
77030
1858
Żadna nie wydaje się znajoma.
01:18
and it's only by spotting an orange hair ribbon
30
78888
2498
Tylko dzięki pomarańczowej kokardzie
01:21
that you find your daughter.
31
81386
1896
odnajdujesz wreszcie własną córkę.
01:23
This sudden loss of the ability to recognize faces
32
83282
3425
Nagła utrata zdolności rozróżniania twarzy
01:26
actually happens to people.
33
86707
1546
faktycznie się zdarza.
01:28
It's called prosopagnosia,
34
88253
2054
Nazywa się prozopagnozja
01:30
and it results from damage
35
90307
1181
i wynika z uszkodzenia
01:31
to a particular part of the brain.
36
91488
2126
konkretnej części mózgu.
01:33
The striking thing about it
37
93614
1500
Uderzające jest to,
01:35
is that only face recognition is impaired;
38
95114
2595
że szwankuje tylko rozpoznawanie twarzy.
01:37
everything else is just fine.
39
97709
2439
Wszystko inne jest normalne.
01:40
Prosopagnosia is one of many surprisingly specific
40
100148
3868
Prozopagnozja to tylko jedno z zaskakujących zaburzeń umysłu,
01:44
mental deficits that can happen after brain damage.
41
104016
4535
który zdarza się po uszkodzeniu mózgu.
01:48
These syndromes collectively
42
108551
1363
Wszystkie to objawy razem
01:49
have suggested for a long time
43
109914
2239
przez długi czas kazały myśleć,
01:52
that the mind is divvied up into distinct components,
44
112153
3768
że umysł dzieli się na osobne komponenty.
01:55
but the effort to discover those components
45
115921
2385
Próba odkrycia tych części
01:58
has jumped to warp speed
46
118306
1614
nabrała rozpędu
01:59
with the invention of brain imaging technology,
47
119920
2582
wraz z wynalezieniem technologii obrazowania mózgu,
02:02
especially MRI.
48
122502
3048
zwłaszcza metody rezonansu magnetycznego.
02:05
So MRI enables you to see internal anatomy
49
125550
3240
MRI umożliwia zajrzenie do wnętrza
02:08
at high resolution,
50
128790
1586
w wysokiej rozdzielczości.
02:10
so I'm going to show you in a second
51
130376
1430
Za moment pokażę wam
02:11
a set of MRI cross-sectional images
52
131806
3352
serię przekrojowych zdjęć wykonanych za pomocą MRI
02:15
through a familiar object,
53
135158
1618
przez znajomy obiekt.
02:16
and we're going to fly through them
54
136776
875
Przejrzymy obrazy,
02:17
and you're going to try to figure out what the object is.
55
137651
2473
a wy spróbujecie zgadnąć, co to jest.
02:20
Here we go.
56
140124
2111
Zaczynajmy.
02:24
It's not that easy. It's an artichoke.
57
144241
1889
To nie jest proste. To karczoch.
02:26
Okay, let's try another one,
58
146130
1630
Spróbujmy czegoś innego.
02:27
starting from the bottom and going through the top.
59
147760
2596
Zaczynamy od dołu i potem w górę.
02:32
Broccoli! It's a head of broccoli.
60
152812
1151
Brokuły!
02:33
Isn't it beautiful? I love that.
61
153963
1664
Czy to nie piękne? Uwielbiam to.
02:35
Okay, here's another one. It's a brain, of course.
62
155627
2757
A teraz inny. To mózg, rzecz jasna.
02:38
In fact, it's my brain.
63
158384
1586
W dodatku to mój mózg.
02:39
We're going through slices through my head like that.
64
159970
1733
Przejdziemy przez części głowy.
02:41
That's my nose over on the right, and now
65
161703
1758
To mój nos, tam po prawej.
02:43
we're going over here, right there.
66
163461
3409
Teraz przesuniemy się tutaj.
02:46
So this picture's nice, if I do say so myself,
67
166870
4601
Ładne zdjęcie, jeśli mogę się pochwalić,
02:51
but it shows only anatomy.
68
171471
1912
ale to ukazuje wyłącznie anatomię.
02:53
The really cool advance with functional imaging
69
173383
2520
Prawdziwy postęp w obrazowaniu funkcjonalnym
02:55
happened when scientists figured out how to make
70
175903
1572
nastąpił, gdy naukowcy odkryli,
02:57
pictures that show not just anatomy but activity,
71
177475
3395
jak robić zdjęcia nie samej anatomii, ale aktywności,
03:00
that is, where neurons are firing.
72
180870
2435
czyli impulsów nerwowych.
03:03
So here's how this works.
73
183305
1516
Oto, jak to działa.
03:04
Brains are like muscles.
74
184821
1117
Mózgi są jak mięśnie.
03:05
When they get active,
75
185938
1563
Kiedy są aktywne,
03:07
they need increased blood flow to supply that activity,
76
187501
2974
potrzebują więcej krwi, by zasilić tę aktywność.
03:10
and lucky for us, blood flow control to the brain is local,
77
190475
3568
Na szczęście dla nas,
kontrola przepływu krwi do mózgu jest miejscowa.
03:14
so if a bunch of neurons, say, right there
78
194043
2162
Jeśli wiązka neuronów, na przykład tu,
03:16
get active and start firing,
79
196205
1500
uaktywni się,
03:17
then blood flow increases just right there.
80
197705
2725
to wówczas przepływ krwi przyspiesza w tym miejscu.
03:20
So functional MRI picks up on that blood flow increase,
81
200430
3721
Funkcjonalne MRI wyłapuje to przyspieszenie przepływu.
03:24
producing a higher MRI response
82
204151
2033
Uzyskujemy większą reakcję MRI tam,
03:26
where neural activity goes up.
83
206184
2926
gdzie wzrasta aktywność.
03:29
So to give you a concrete feel
84
209110
1700
Żeby bardziej wam przybliżyć,
03:30
for how a functional MRI experiment goes
85
210810
2485
o co chodzi z eksperymentem funkcjonalnego MRI
03:33
and what you can learn from it
86
213295
1439
i czego można się dowiedzieć,
03:34
and what you can't,
87
214734
1384
a czego nie,
03:36
let me describe one of the first studies I ever did.
88
216118
3442
opiszę wam jedne z moich pierwszych badań.
03:39
We wanted to know if there was a special part of the brain for recognizing faces,
89
219560
4138
Chcieliśmy wiedzieć,
czy jest specjalna część mózgu, która rozpoznaje twarze.
03:43
and there was already reason to think there might be such a thing
90
223698
3072
Były ku temu przesłanki.
03:46
based on this phenomenon of prosopagnosia
91
226770
1720
Znaliśmy zjawisko prozopagnozji,
03:48
that I described a moment ago,
92
228490
2123
opisałam je przed chwilą.
03:50
but nobody had ever seen that part of the brain
93
230613
2278
Ale nikt wcześniej nie widział
03:52
in a normal person,
94
232891
1919
takiej części mózgu u normalnej osoby.
03:54
so we set out to look for it.
95
234810
2056
Zaczęliśmy jej szukać.
03:56
So I was the first subject.
96
236866
1951
Ja byłam pierwszą osobą badaną.
03:58
I went into the scanner, I lay on my back,
97
238817
2212
Weszłam do skanera, położyłam się na plecach.
04:01
I held my head as still as I could
98
241029
2583
Starałam się nie ruszać głową,
04:03
while staring at pictures of faces like these
99
243612
5017
gdy patrzyłam na zdjęcia tego typu twarzy
04:08
and objects like these
100
248629
2131
i tego typu obiektów.
04:10
and faces and objects for hours.
101
250760
5165
Twarze i obiekty pokazywane godzinami.
04:15
So as somebody who has pretty close to the world record
102
255925
2772
Jako osoba bliska osiągnięcia światowego rekordu
04:18
of total number of hours spent inside an MRI scanner,
103
258697
3543
w liczbie godzin spędzonych w skanerze,
mogę powiedzieć, że jedna z umiejętności,
04:22
I can tell you that one of the skills
104
262240
1432
04:23
that's really important for MRI research
105
263672
2663
niezwykle ważnych dla badań MRI
04:26
is bladder control.
106
266335
1778
to kontrola pęcherza.
04:28
(Laughter)
107
268113
1802
(Śmiech)
04:29
When I got out of the scanner,
108
269915
1537
Kiedy wyszłam ze skanera,
04:31
I did a quick analysis of the data,
109
271452
2316
szybko przeanalizowałam dane.
04:33
looking for any parts of my brain
110
273768
1503
Szukałam części mózgu,
04:35
that produced a higher response when I was looking at faces
111
275271
2806
które silniej reagowały na twarze
04:38
than when I was looking at objects,
112
278077
1870
niż na obiekty.
04:39
and here's what I saw.
113
279947
2171
Oto, co zobaczyłam.
04:42
Now this image looks just awful by today's standards,
114
282118
3656
Ten obraz wydaje się okropny według dzisiejszych standardów.
04:45
but at the time I thought it was beautiful.
115
285774
2808
Wtedy jednak myślałam, że to piękne.
04:48
What it shows is that region right there,
116
288582
1950
Widać tu ten oto region,
04:50
that little blob,
117
290532
1283
tę małą plamkę wielkości oliwki
04:51
it's about the size of an olive
118
291815
1747
04:53
and it's on the bottom surface of my brain
119
293562
2156
na dolnej powierzchni mózgu,
04:55
about an inch straight in from right there.
120
295718
3206
około cala z tego miejsca.
04:58
And what that part of my brain is doing
121
298924
2790
Ta część mojego mózgu
05:01
is producing a higher MRI response,
122
301714
2920
cechuje się największą reaktywnością MRI.
05:04
that is, higher neural activity,
123
304634
1748
Większa nerwowa aktywność,
05:06
when I was looking at faces
124
306382
1482
kiedy obserwowałam twarze
05:07
than when I was looking at objects.
125
307864
2266
niż kiedy patrzyłam na obiekty.
05:10
So that's pretty cool,
126
310130
1360
To było niezłe,
05:11
but how do we know this isn't a fluke?
127
311490
2318
ale skąd wiadomo, że to nie przypadek?
05:13
Well, the easiest way
128
313808
1420
Najłatwiej to sprawdzić,
05:15
is to just do the experiment again.
129
315228
2114
gdy się powtórzy eksperyment.
05:17
So I got back in the scanner,
130
317342
1639
Wróciłam do skanera.
05:18
I looked at more faces and I looked at more objects
131
318981
2431
Patrzyłam na więcej twarzy oraz obiektów.
05:21
and I got a similar blob,
132
321412
2189
Punkt był w podobnym miejscu.
05:23
and then I did it again
133
323601
1895
Zrobiłam to znowu.
05:25
and I did it again
134
325496
1855
I znowu.
05:27
and again and again,
135
327351
3072
I znowu. I jeszcze raz.
05:30
and around about then
136
330423
1047
Po tych powtórzeniach
05:31
I decided to believe it was for real.
137
331470
2941
byłam skłonna uznać to za fakt.
05:34
But still, maybe this is something weird about my brain
138
334411
3753
Ale może to mój mózg jest dziwny
05:38
and no one else has one of these things in there,
139
338164
2462
nikt nie będzie mnie przypominał.
05:40
so to find out, we scanned a bunch of other people
140
340626
2455
Dla pewności przeskanowaliśmy inne osoby.
05:43
and found that pretty much everyone
141
343081
2446
Zauważyłam, że właściwie wszyscy mają ten obszar
05:45
has that little face-processing region
142
345527
2006
odpowiedzialny za rozpoznawanie twarzy
05:47
in a similar neighborhood of the brain.
143
347533
2893
w podobnych rejonach mózgu.
05:50
So the next question was,
144
350426
1888
Następne pytanie brzmiało:
05:52
what does this thing really do?
145
352314
1474
Czym to właściwie się zajmuje?
05:53
Is it really specialized just for face recognition?
146
353788
3932
Czy zajmuje się wyłącznie rozpoznawaniem twarzy?
05:57
Well, maybe not, right?
147
357720
1240
A może nie?
05:58
Maybe it responds not only to faces
148
358960
1802
Może reaguje nie tylko na twarze,
06:00
but to any body part.
149
360762
2109
ale też inne części ciała.
06:02
Maybe it responds to anything human
150
362871
2369
Może reaguje na cokolwiek ludzkiego
06:05
or anything alive
151
365240
1780
albo żywego.
06:07
or anything round.
152
367020
1656
Albo coś okrągłego.
06:08
The only way to be really sure that that region
153
368676
2154
Jedyny sposób, by upewnić się,
06:10
is specialized for face recognition
154
370830
2417
że ten region specjalizuje się w rozpoznawaniu twarzy,
06:13
is to rule out all of those hypotheses.
155
373247
2643
to wykluczyć wszystkie te hipotezy.
06:15
So we spent much of the next couple of years
156
375890
2830
Spędziliśmy następne lata
06:18
scanning subjects while they looked at lots
157
378720
1647
na skanowaniu osób
06:20
of different kinds of images,
158
380367
1606
patrzących na różne rodzaje zdjęć.
06:21
and we showed that that part of the brain
159
381973
1957
Dowiedliśmy, że ta część mózgu
06:23
responds strongly when you look at
160
383930
1950
silnie reaguje przy oglądaniu
06:25
any images that are faces of any kind,
161
385880
3453
dowolnych zdjęć różnych twarzy
06:29
and it responds much less strongly
162
389333
1913
i reaguje słabiej na zdjęcia
06:31
to any image you show that isn't a face,
163
391246
3149
nieprzedstawiające twarzy.
06:34
like some of these.
164
394395
1305
Takie jak te.
06:35
So have we finally nailed the case
165
395700
2239
Czy w końcu ustaliliśmy,
06:37
that this region is necessary for face recognition?
166
397939
3240
że ta część mózgu jest niezbędna, by rozpoznawać twarze?
06:41
No, we haven't.
167
401179
1323
Wcale nie.
06:42
Brain imaging can never tell you
168
402502
1951
Obrazowanie mózgu nigdy nie pokaże,
06:44
if a region is necessary for anything.
169
404453
2440
czy dana część mózgu jest do czegoś niezbędna.
06:46
All you can do with brain imaging
170
406893
1440
Obrazowaniu mózgu pokazuje tylko,
06:48
is watch regions turn on and off
171
408333
2048
jak regiony się uaktywniają
06:50
as people think different thoughts.
172
410381
1968
w zależności od różnych myśli.
06:52
To tell if a part of the brain is necessary for a mental function,
173
412349
3611
Żeby mieć pewność, że dana część mózgu jest niezbędna,
06:55
you need to mess with it and see what happens,
174
415960
2509
trzeba by ją zniszczyć i zobaczyć, co się stanie.
06:58
and normally we don't get to do that.
175
418469
2275
Zazwyczaj nie mamy takich możliwości.
07:00
But an amazing opportunity came about
176
420744
2584
Ale pojawiła się cudowna okazja,
07:03
very recently when a couple of colleagues of mine
177
423328
2464
kiedy koledzy badali
07:05
tested this man who has epilepsy
178
425792
3071
tego chorego na padaczkę.
07:08
and who is shown here in his hospital bed
179
428863
2682
Tutaj widać go w szpitalnym łóżku,
07:11
where he's just had electrodes placed
180
431545
1367
po tym jak założono mu elektrody
07:12
on the surface of his brain
181
432912
2071
na powierzchni mózgu,
07:14
to identify the source of his seizures.
182
434983
2554
aby rozpoznać źródło ataków.
07:17
So it turned out by total chance
183
437537
2533
Całkiem przypadkiem okazało się,
07:20
that two of the electrodes
184
440070
1949
że dwie z elektrod znalazły się
07:22
happened to be right on top of his face area.
185
442019
3223
nad obszarem rozpoznającym twarze.
07:25
So with the patient's consent,
186
445242
2329
Za zgodą pacjenta
07:27
the doctors asked him what happened
187
447571
2587
lekarze pytali go, co się dzieje,
07:30
when they electrically stimulated that part of his brain.
188
450158
4166
kiedy stymulują tę część mózgu.
07:34
Now, the patient doesn't know
189
454324
1654
Pacjent nie wie,
07:35
where those electrodes are,
190
455978
1384
gdzie są te elektrody.
07:37
and he's never heard of the face area.
191
457362
2212
Nie słyszał o obszarze rozpoznającym twarze.
07:39
So let's watch what happens.
192
459574
1991
Zobaczmy, co się dzieje.
07:41
It's going to start with a control condition
193
461565
1969
Zacznie się to od stanu kontrolnego,
07:43
that will say "Sham" nearly invisibly
194
463534
2407
z prawie niewidocznym napisem "lipa"
07:45
in red in the lower left,
195
465941
1710
na czerwono w lewym dolnym rogu,
07:47
when no current is delivered,
196
467651
2282
gdy nie jest dostarczany prąd.
07:49
and you'll hear the neurologist speaking to the patient first. So let's watch.
197
469933
3815
Usłyszycie jak neurolog mówi do pacjenta.
07:53
(Video) Neurologist: Okay, just look at my face
198
473748
2081
(Wideo) Neurolog: Spójrz na moją twarz
07:55
and tell me what happens when I do this.
199
475829
3285
i powiedz, co się dzieje, kiedy to robię.
07:59
All right?
200
479114
934
W porządku?
08:00
Patient: Okay.
201
480048
2823
Pacjent: W porządku.
08:02
Neurologist: One, two, three.
202
482871
4320
Neurolog: Raz, dwa, trzy.
08:07
Patient: Nothing. Neurologist: Nothing? Okay.
203
487191
3015
Pacjent: Nic. Neurolog: Nic? Jasne.
08:10
I'm going to do it one more time.
204
490206
2407
Zrobię to jeszcze raz.
08:12
Look at my face.
205
492613
3194
Spójrz na moją twarz.
08:15
One, two, three.
206
495807
4500
Raz, dwa, trzy.
08:20
Patient: You just turned into somebody else.
207
500307
2824
Pacjent: Jesteś kimś innym.
08:23
Your face metamorphosed.
208
503131
2137
Twarz ci się zmieniła.
08:25
Your nose got saggy, it went to the left.
209
505268
3011
Nos przekrzywił się na lewo.
08:28
You almost looked like somebody I'd seen before,
210
508279
3536
Wyglądałeś prawie jak ktoś, kogo kiedyś widziałem.
08:31
but somebody different.
211
511815
2634
Ale ktoś inny.
08:34
That was a trip.
212
514449
2072
To był odlot.
08:36
(Laughter)
213
516521
3132
(Śmiech)
08:39
Nancy Kanwisher: So this experiment —
214
519653
1615
08:41
(Applause) —
215
521268
4223
(Brawa)
08:45
this experiment finally nails the case
216
525491
2682
Ten eksperyment ujawnia w końcu,
08:48
that this region of the brain is not only
217
528173
1825
że ten obszar mózgu nie tylko
08:49
selectively responsive to faces
218
529998
2137
wybiórczo reaguje na twarze,
08:52
but causally involved in face perception.
219
532135
3045
ale przyczynowo wiąże się z postrzeganiem twarzy.
08:55
So I went through all of these details
220
535180
2130
Przeanalizowałam szczegóły o tym obszarze,
08:57
about the face region to show you what it takes
221
537310
2464
chcąc zobaczyć, czego trzeba,
08:59
to really establish that a part of the brain
222
539774
2339
aby stwierdzić, że ta część mózgu
09:02
is selectively involved in a specific mental process.
223
542113
3128
angażuje się w konkretny proces umysłowy.
09:05
Next, I'll go through much more quickly
224
545241
2159
Teraz trochę szybciej zaprezentuję
09:07
some of the other specialized regions of the brain
225
547400
2660
inne wyspecjalizowane regiony mózgu,
09:10
that we and others have found.
226
550060
2100
które ja i inni badacze odkryliśmy.
09:12
So to do this, I've spent a lot of time
227
552160
2114
Żeby to zrobić, spędziłam mnóstwo czasu
09:14
in the scanner over the last month
228
554274
1867
w skanerze przez ostatni miesiąc,
09:16
so I can show you these things in my brain.
229
556141
2261
żeby móc pokazać te rzeczy w moim mózgu.
09:18
So let's get started. Here's my right hemisphere.
230
558402
3233
Zaczynajmy. To moja prawa półkula.
09:21
So we're oriented like that. You're looking at my head this way.
231
561635
2662
Głowa jest skierowana w tę stronę.
09:24
Imagine taking the skull off
232
564297
1093
Usuwamy czaszkę.
09:25
and looking at the surface of the brain like that.
233
565390
2268
I widać mózg o tak.
09:27
Okay, now as you can see,
234
567658
1758
Jak widać,
powierzchnia mózgu jest pofałdowana.
09:29
the surface of the brain is all folded up.
235
569416
1503
09:30
So that's not good. Stuff could be hidden in there.
236
570919
1721
Niedobrze. Coś tam może się chować.
09:32
We want to see the whole thing,
237
572640
1434
Chcemy wszystko zobaczyć.
09:34
so let's inflate it so we can see the whole thing.
238
574074
3312
Nadmuchajmy to, by wszystko zobaczyć.
09:37
Next, let's find that face area I've been talking about
239
577386
2829
Potem znajdźmy obszar rozpoznający twarze,
09:40
that responds to images like these.
240
580215
2227
który reaguje na tego typu obrazy.
09:42
To see that, let's turn the brain around
241
582442
1519
Żeby to zobaczyć, obróćmy mózg.
09:43
and look on the inside surface on the bottom,
242
583961
2019
Spójrzmy na wewnętrzną dolną powierzchnię.
09:45
and there it is, that's my face area.
243
585980
2305
Tutaj jest mój obszar rozpoznający twarze.
09:48
Just to the right of that is another region
244
588285
2707
Zaraz po prawej stronie jest inny obszar.
09:50
that is shown in purple
245
590992
1638
Pokazany na fioletowo.
09:52
that responds when you process color information,
246
592630
3072
Reaguje, gdy przetwarza się informacje o kolorach.
09:55
and near those regions are other regions
247
595702
2691
Niedaleko są inne obszary,
09:58
that are involved in perceiving places,
248
598393
2363
zaangażowane w postrzeganie miejsc.
10:00
like right now, I'm seeing this layout of space around me
249
600756
2838
Przykładowo teraz widzę przestrzeń dookoła.
10:03
and these regions in green right there
250
603594
1752
Te zielone regiony
10:05
are really active.
251
605346
1274
są naprawdę aktywne.
10:06
There's another one out on the outside surface again
252
606620
2370
Jeszcze jeden poza tą powierzchnią.
10:08
where there's a couple more face regions as well.
253
608990
2805
Tam również jest kilka obszarów rozpoznających twarze.
10:11
Also in this vicinity
254
611795
2345
W pobliżu znajduje się obszar
10:14
is a region that's selectively involved
255
614140
1645
wybiórczo zaangażowany
10:15
in processing visual motion,
256
615785
1936
w przetwarzanie postrzeganego ruchu,
10:17
like these moving dots here,
257
617721
1504
takiego jak te ruchome punkty.
10:19
and that's in yellow at the bottom of the brain,
258
619225
2689
Zaznaczony na żółto na dole mózgu
10:21
and near that is a region that responds
259
621914
3168
i obok tego jest obszar, który reaguje,
10:25
when you look at images of bodies and body parts
260
625082
2897
na oglądanie ciał i części ciała, jak te.
10:27
like these, and that region is shown in lime green
261
627979
2745
Ten region jest zielonkawy,
10:30
at the bottom of the brain.
262
630724
2003
na dnie mózgu.
10:32
Now all these regions I've shown you so far
263
632727
2632
Wszystkie obszary, które wam pokazałam,
10:35
are involved in specific aspects of visual perception.
264
635359
4432
biorą udział w konkretnych aspektach percepcji wizualnej.
10:39
Do we also have specialized brain regions
265
639791
2148
Czy mamy wyspecjalizowane obszary
10:41
for other senses, like hearing?
266
641939
2813
dla innych zmysłów, na przykład słuchu?
10:44
Yes, we do. So if we turn the brain around a little bit,
267
644752
3037
Tak, mamy. Jeśli trochę obrócimy mózg,
10:47
here's a region in dark blue
268
647789
2401
widać ciemnoniebieski obszar,
10:50
that we reported just a couple of months ago,
269
650190
2346
odkryty tylko parę miesięcy temu.
10:52
and this region responds strongly
270
652536
1634
Ten obszar silnie reaguje,
10:54
when you hear sounds with pitch, like these.
271
654170
3429
gdy słyszycie dźwięki o wyraźnym rejestrze.
10:57
(Sirens)
272
657599
2143
(Syreny)
10:59
(Cello music)
273
659742
2081
(Wiolonczela)
11:01
(Doorbell)
274
661823
1917
(Dzwonek do drzwi)
11:03
In contrast, that same region does not respond strongly
275
663740
3608
Jednocześnie ten sam obszar nie reaguje tak silnie,
11:07
when you hear perfectly familiar sounds
276
667348
1562
gdy słyszycie znajome dźwięki,
11:08
that don't have a clear pitch, like these.
277
668910
2362
które nie mają wyraźnego rejestru, takie jak te.
11:11
(Chomping)
278
671272
2469
(Chrupanie)
11:13
(Drum roll)
279
673741
2200
(Werbel)
11:15
(Toilet flushing)
280
675941
2767
(Spłukiwanie toalety)
11:18
Okay. Next to the pitch region
281
678708
2498
Obok obszaru rozpoznającego tony
11:21
is another set of regions that are selectively responsive
282
681206
2474
jest kilka innych obszarów,
11:23
when you hear the sounds of speech.
283
683680
2765
które wybiórczo reagują na dźwięki mowy.
11:26
Okay, now let's look at these same regions.
284
686445
1840
Spójrzmy na te same obszary.
11:28
In my left hemisphere, there's a similar arrangement —
285
688285
2468
W mojej lewej półkuli jest podobny układ,
11:30
not identical, but similar —
286
690753
1473
nie identyczny, ale podobny.
11:32
and most of the same regions are in here,
287
692226
2209
Wiele z tych samych obszarów tu się znajduje,
11:34
albeit sometimes different in size.
288
694435
2002
choć czasem różnią się wielkością.
11:36
Now, everything I've shown you so far
289
696437
2014
Wszystko, co wam do tej pory pokazałam,
11:38
are regions that are involved in different aspects of perception,
290
698451
3026
to obszary zaangażowane w różne aspekty postrzegania,
11:41
vision and hearing.
291
701477
1833
wzroku i słuchu.
11:43
Do we also have specialized brain regions
292
703310
1660
Czy mamy wyspecjalizowane obszary
11:44
for really fancy, complicated mental processes?
293
704970
3435
dla wymyślnych, skomplikowanych procesów umysłowych?
11:48
Yes, we do.
294
708405
1429
Tak, mamy.
11:49
So here in pink are my language regions.
295
709834
3389
Na różowo są moje obszary językowe.
11:53
So it's been known for a very long time
296
713223
1428
Od dawna wiadomo,
11:54
that that general vicinity of the brain
297
714651
2035
że okolice mózgu
11:56
is involved in processing language,
298
716686
2193
angażują się w przetwarzanie języka,
11:58
but we showed very recently
299
718879
1732
ale niedawno pokazaliśmy,
12:00
that these pink regions
300
720611
1710
że te różowe obszary
12:02
respond extremely selectively.
301
722321
2205
reagują bardzo wybiórczo.
12:04
They respond when you understand the meaning of a sentence,
302
724526
2812
Reagują, gdy rozumiemy znaczenie zdania,
12:07
but not when you do other complex mental things,
303
727338
2838
ale nie podczas złożonych operacji myślowych,
12:10
like mental arithmetic
304
730176
2179
takich jak liczenie w pamięci,
12:12
or holding information in memory
305
732355
2396
czy przechowywanie informacji w pamięci
12:14
or appreciating the complex structure
306
734751
2655
albo docenianie złożonej struktury
12:17
in a piece of music.
307
737406
2284
utworu muzycznego.
12:21
The most amazing region that's been found yet
308
741664
2889
Najbardziej zadziwiająca sfera odkryta do tej pory
12:24
is this one right here in turquoise.
309
744553
3307
to ta tutaj zaznaczona na turkusowo.
12:27
This region responds
310
747860
2190
Ten obszar reaguje,
12:30
when you think about what another person is thinking.
311
750050
4268
gdy zastanawiacie się, o czym myśli druga osoba.
12:34
So that may seem crazy,
312
754318
1644
To wydaje się szalone,
12:35
but actually, we humans do this all the time.
313
755962
3868
ale właściwie ludzie robią to cały czas.
12:39
You're doing this when you realize
314
759830
2193
Robisz to, gdy zdasz sobie sprawę,
12:42
that your partner is going to be worried
315
762023
1631
że partner będzie się martwił,
12:43
if you don't call home to say you're running late.
316
763654
2507
jeśli nie zadzwonisz, że wrócisz później.
12:46
I'm doing this with that region of my brain right now
317
766161
3469
To samo dzieje się teraz z moim mózgiem,
12:49
when I realize that you guys
318
769630
2281
kiedy pomyślę sobie,
12:51
are probably now wondering about
319
771911
1598
że zastanawia was teraz
12:53
all that gray, uncharted territory in the brain,
320
773509
2547
ten szary, nieznany obszar mózgu.
12:56
and what's up with that?
321
776056
1964
O co z nim chodzi?
12:58
Well, I'm wondering about that too,
322
778020
1685
Też się nad tym zastanawiam.
12:59
and we're running a bunch of experiments in my lab right now
323
779705
2395
Przeprowadzamy teraz kilka badań w laboratorium,
13:02
to try to find a number of other
324
782100
2013
staramy się odkryć
inne możliwe specjalizacje mózgu
13:04
possible specializations in the brain
325
784113
2032
13:06
for other very specific mental functions.
326
786145
3368
związane z konkretnymi funkcjami umysłowymi.
13:09
But importantly, I don't think we have
327
789513
2621
Co ważne, nie mamy raczej
13:12
specializations in the brain
328
792134
1564
specjalizacji w mózgu
13:13
for every important mental function,
329
793698
2746
dla każdej ważnej umysłowej funkcji.
13:16
even mental functions that may be critical for survival.
330
796444
3409
Nawet dla funkcji istotnych dla przeżycia.
13:19
In fact, a few years ago,
331
799853
2102
Kilka lat temu
13:21
there was a scientist in my lab
332
801955
1117
naukowiec w moim laboratorium,
13:23
who became quite convinced
333
803072
1409
był przekonany,
13:24
that he'd found a brain region
334
804481
1749
że odkrył sferę w mózgu,
13:26
for detecting food,
335
806230
1912
która wyczuwa jedzenie
13:28
and it responded really strongly in the scanner
336
808142
1918
i reaguje silniej w skanerze,
13:30
when people looked at images like this.
337
810060
2728
gdy ludzie patrzą na takie zdjęcia.
13:32
And further, he found a similar response
338
812788
2912
Potem odkrył podobną reakcję
13:35
in more or less the same location
339
815700
1939
w mniej więcej tym samym miejscu
13:37
in 10 out of 12 subjects.
340
817639
2001
u 10 na 12 badanych.
13:39
So he was pretty stoked,
341
819640
2294
Był bardzo podekscytowany,
13:41
and he was running around the lab
342
821934
1260
biegał po całej pracowni
13:43
telling everyone that he was going to go on "Oprah"
343
823194
2002
i mówił, że pójdzie do telewizji
13:45
with his big discovery.
344
825196
2018
i opowie o swym odkryciu.
13:47
But then he devised the critical test:
345
827214
3022
Jednak potem wymyślił test sprawdzający.
13:50
He showed subjects images of food like this
346
830236
3183
Pokazał badanym zdjęcia jedzenia, jak te,
13:53
and compared them to images with very similar
347
833419
2741
i porównał je do obrazów podobnych pod względem koloru i kształtu
13:56
color and shape, but that weren't food, like these.
348
836160
3810
ale nie jadalnych, jak te.
13:59
And his region responded the same
349
839970
2131
Jego obszar reagował tak samo
14:02
to both sets of images.
350
842101
1949
przy obu zestawach zdjęć.
14:04
So it wasn't a food area,
351
844050
1327
To nie był obszar jedzenia,
14:05
it was just a region that liked colors and shapes.
352
845377
2771
tylko obszar lubiący kolory i kształty.
14:08
So much for "Oprah."
353
848148
2561
I tyle z telewizji.
14:12
But then the question, of course, is,
354
852483
2225
Pozostaje oczywiście pytanie,
14:14
how do we process all this other stuff
355
854708
2126
jak przetwarzamy te informacje,
14:16
that we don't have specialized brain regions for?
356
856834
2970
dla których nie mamy wyspecjalizowanych obszarów mózgu?
14:19
Well, I think the answer is that in addition
357
859804
1811
Wydaje mi się, że oprócz opisanych już,
14:21
to these highly specialized components that I've been describing,
358
861615
3554
wysoce wyspecjalizowanych komponentów,
14:25
we also have a lot of very general- purpose machinery in our heads
359
865169
3679
mamy także mechanizm ogólnego użytku,
14:28
that enables us to tackle
360
868848
1494
który pozwala nam
14:30
whatever problem comes along.
361
870342
2106
poradzić sobie z dowolnymi problemami.
14:32
In fact, we've shown recently that
362
872448
2055
W gruncie rzeczy udowodniliśmy ostatnio,
14:34
these regions here in white
363
874503
2068
że te białe obszary
14:36
respond whenever you do any difficult mental task
364
876571
3411
reagują za każdym razem,
gdy zmagamy się z jakimkolwiek trudnym zadaniem,
14:39
at all —
365
879982
1101
14:41
well, of the seven that we've tested.
366
881083
3571
z tych siedmiu, które przebadaliśmy.
14:44
So each of the brain regions that I've described
367
884654
2169
Każdy obszar omówiony do tej pory
14:46
to you today
368
886823
1306
14:48
is present in approximately the same location
369
888129
2767
znajduje się mniej więcej w tym samym miejscu
14:50
in every normal subject.
370
890896
1742
u każdego badanego.
14:52
I could take any of you,
371
892638
1623
Mogłabym kogokolwiek z was
14:54
pop you in the scanner,
372
894261
1226
wsadzić do skanera
14:55
and find each of those regions in your brain,
373
895487
2285
i znaleźć opisany obszar w waszym mózgu.
14:57
and it would look a lot like my brain,
374
897772
1905
Wyglądałby tak samo, jak u mnie,
14:59
although the regions would be slightly different
375
899677
2070
z nieznacznymi różnicami
15:01
in their exact location and in their size.
376
901747
3564
co do umiejscowienia i rozmiaru.
15:05
What's important to me about this work
377
905311
2365
W tej pracy jest dla mnie ważne
15:07
is not the particular locations of these brain regions,
378
907676
2969
nie konkretne umiejscowienie tych obszarów w mózgu,
15:10
but the simple fact that we have
379
910645
2587
ale prosty fakt, że w ogóle mamy
15:13
selective, specific components of mind and brain
380
913232
2568
wybiórcze, określone komponenty umysłu i mózgu.
15:15
in the first place.
381
915800
1648
15:17
I mean, it could have been otherwise.
382
917448
2011
Mogło przecież być inaczej.
15:19
The brain could have been a single,
383
919459
2441
Mózg mógł być jednym wielkim
15:21
general-purpose processor,
384
921900
1495
urządzeniem do ogólnych celów,
15:23
more like a kitchen knife
385
923395
1472
bardziej jak nóż kuchenny
15:24
than a Swiss Army knife.
386
924867
1683
niż szwajcarski scyzoryk.
15:26
Instead, what brain imaging has delivered
387
926550
3111
Zamiast tego neuroobrazowanie pokazało,
15:29
is this rich and interesting picture of the human mind.
388
929661
3846
jak bogaty i ciekawy jest obraz ludzkiego umysłu.
15:33
So we have this picture of very general-purpose
389
933507
2463
Mamy wyobrażenie o służącym do ogólnych celów
15:35
machinery in our heads
390
935970
1070
mechanizmie w głowach,
15:37
in addition to this surprising array
391
937040
2357
jako dodatku do zaskakującego zbioru
15:39
of very specialized components.
392
939397
3435
bardzo wyspecjalizowanych komponentów.
15:43
It's early days in this enterprise.
393
943712
2153
Nasze przedsięwzięcie dopiero się zaczyna.
15:45
We've painted only the first brushstrokes
394
945865
2776
To pierwsze pociągnięcia pędzla
15:48
in our neural portrait of the human mind.
395
948641
2927
w neurologicznym portrecie ludzkiego umysłu.
15:51
The most fundamental questions remain unanswered.
396
951568
3082
Najbardziej fundamentalne pytanie pozostaje bez odpowiedzi.
15:54
So for example, what does each of these regions do exactly?
397
954650
3800
Co konkretnie robią te obszary?
Na co nam trzy obszary do rozpoznawania twarzy
15:58
Why do we need three face areas
398
958450
2142
16:00
and three place areas,
399
960592
1465
i trzy do miejsc?
16:02
and what's the division of labor between them?
400
962057
2868
Jak dzielą się pracą?
16:04
Second, how are all these things
401
964925
2693
Po drugie jak te wszystkie rzeczy
16:07
connected in the brain?
402
967618
1712
są powiązane z mózgiem?
16:09
With diffusion imaging,
403
969330
1587
Za pomocą obrazowania dyfuzyjnego
16:10
you can trace bundles of neurons
404
970917
2179
można śledzić wiązki neuronów,
16:13
that connect to different parts of the brain,
405
973096
2575
które łączą różne części mózgu.
16:15
and with this method shown here,
406
975671
1631
Za pomocą tej metody
16:17
you can trace the connections of individual neurons in the brain,
407
977302
3697
można śledzić powiązania pojedynczych neuronów w mózgu.
16:20
potentially someday giving us a wiring diagram
408
980999
2718
Pewnie kiedyś uzyskamy schemat połączeń
16:23
of the entire human brain.
409
983717
2066
w ludzkim mózgu.
16:25
Third, how does all of this
410
985783
2047
Po trzecie jak powstają
16:27
very systematic structure get built,
411
987830
3149
te bardzo systematyczne struktury,
16:30
both over development in childhood
412
990979
2956
zarówno w dzieciństwie
16:33
and over the evolution of our species?
413
993935
2812
jak i podczas ewolucji gatunku?
16:36
To address questions like that,
414
996747
1900
By odpowiedzieć na te pytania,
16:38
scientists are now scanning
415
998647
1783
naukowcy skanują obecnie
16:40
other species of animals,
416
1000430
2157
inne gatunki zwierząt.
16:42
and they're also scanning human infants.
417
1002587
5386
Skanują także małe dzieci.
16:48
Many people justify the high cost of neuroscience research
418
1008931
3651
Usprawiedliwia się wysokie koszty badań neurobiologicznych tym,
16:52
by pointing out that it may help us someday
419
1012582
2754
że być może kiedyś nam pomogą
16:55
to treat brain disorders like Alzheimer's and autism.
420
1015336
3457
w leczeniu schorzeń typu Alzheimer czy autyzm.
16:58
That's a hugely important goal,
421
1018793
1947
To bardzo doniosły cel.
17:00
and I'd be thrilled if any of my work contributed to it,
422
1020740
3221
Będę poruszona, jeśli moja praca się do tego przyczyni.
17:03
but fixing things that are broken in the world
423
1023961
2998
Ale naprawianie wad tego świata
17:06
is not the only thing that's worth doing.
424
1026959
2801
to nie jedyna rzecz, którą warto się zajmować.
17:09
The effort to understand the human mind and brain
425
1029760
3228
Próba zrozumienia ludzkiego umysłu i mózgu
17:12
is worthwhile even if it never led to the treatment
426
1032988
2818
jest zawsze wartościowa,
nawet jeśli nie wyleczy ani jednej choroby.
17:15
of a single disease.
427
1035806
1677
17:17
What could be more thrilling
428
1037483
2037
Co jest bardziej ekscytującego
17:19
than to understand the fundamental mechanisms
429
1039520
3141
od zrozumienia podstawowych mechanizmów
17:22
that underlie human experience,
430
1042661
2296
rządzących ludzkim doświadczeniem,
17:24
to understand, in essence, who we are?
431
1044957
2926
czyli zrozumienia, kim właściwie jesteśmy?
17:27
This is, I think, the greatest scientific quest
432
1047883
3449
Uważam, że to największe ze wszystkich
wyzwanie nauki.
17:31
of all time.
433
1051332
2713
17:34
(Applause)
434
1054045
5470
(Brawa)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7