Claron McFadden: Singing the primal mystery

Vertaald door: Els De Keyser Nagekeken door: Albert Edelman

(Applaus)

(Singing)

(Gezang)

(Singing ends)

(Applaus)

(Applause)

Pep Rosenfeld: Folks, you've just met Claron McFadden.

Gastheer: Mensen, jullie hebben net kennisgemaakt met Claron McFadden.

She is a world-class soprano singer

Ze is een sopraanzangeres van wereldformaat,

who studied in Rochester, New York.

die in Rochester, New York heeft gestudeerd.

Her celebrated operatic roles are numerous and varied.

Ze schitterde in talrijke

en gevarieerde operarollen.

In August 2007, Claron was awarded the Amsterdam Prize for the Arts,

In augustus 2007

kreeg Claron de Kunstprijs Amsterdam,

voor haar briljante zang,

winning praise for her brilliance,

haar uitzonderlijke en zeer ruime reportoire,

her amazing and extensively wide repertoire

en haar levendige podiumprésence.

and her vivid stage personality.

Please welcome Claron McFadden.

Een warm welkom graag voor Claron McFadden.

(Applause)

(Applaus)

Claron McFadden: The human voice:

Claron McFadden: De menselijke stem:

mysterious, spontaneous, primal.

mysterieus, spontaan,

oer.

Voor mij is de menselijke stem

For me, the human voice is the vessel on which all emotions travel --

het schip waarmee alle emoties reizen --

behalve misschien jaloezie.

except, perhaps, jealousy.

And the breath,

En de adem,

the breath is the captain of that vessel.

de adem is de kapitein van dat schip.

A child is born,

Een kind wordt geboren,

takes its first breath --

haalt voor het eerst adem --

(Inhales)

(Ademt)

Whah!

And we behold the wondrous beauty

en we aanschouwen de wonderlijke pracht

of vocal expression --

van vocale expressie --

mysterious, spontaneous

mysterieus, spontaan,

and primal.

en oer.

A few years ago, I did a meditation retreat in Thailand.

Enkele jaren geleden was ik op meditatieve retraite in Thailand.

Ik wilde een plek

I wanted a place

met totale stilte

where I would have total silence and total solitude.

en totale eenzaamheid.

I spent two weeks at this retreat

Ik bracht twee weken door in dit bezinningsoord,

in my own little hut --

in mijn kleine hutje --

no music, no nothing -- sounds of nature,

geen muziek, niets, natuurgeluiden --

op zoek naar de essentie

trying to find the essence of concentration,

van concentratie,

being in the moment.

"in het moment zijn".

On my last day,

Op de laatste dag

the woman who looked after the place,

kwam de vrouw die voor de plek zorgde,

she came and we spoke for a minute,

en we praatten even.

and then she said to me,

Toen zei ze:

"Would you sing something for me?"

"Wil je wat voor me zingen?"

And I thought, but this is a place of total quiet and silence.

Ik dacht: dit is een plek van totale rust en stilte,

ik mag geen lawaai maken.

I can't make noise.

She said, "Please, sing for me."

Ze zei: "Zing alsjeblieft voor me."

So I closed my eyes,

Dus sloot ik mijn ogen,

haalde adem,

I took breath

en het eerste dat in me opkwam en eruit kwam,

and the first thing that came up and out

was "Summertime,"

was "Summertime", Porgy and Bess.

Porgy and Bess.

(Singing) Summertime and the livin' is easy.

♫ Zomertijd, en het leven loopt lekker ♫

Fish are jumpin' and the cotton is high.

♫ Vissen buitelen, het katoen staat hoog ♫

Oh, your daddy's rich and your ma is good-lookin'.

♫ Je pappie is rijk, en je ma is knap ♫

So hush little baby,

♫ Sst, dus, kindje ♫

don't you cry.

♫ Huil maar niet ♫

Ik opende mijn ogen,

And I opened my eyes,

and I saw that she had her eyes closed.

en ik zag dat zij haar ogen had gesloten.

Na een paar ogenblikken opende ze haar ogen,

And after a moment, she opened her eyes

ze keek me aan en zei:

and she looked at me and she said,

"Het is zoals meditatie."

"It's like meditation."

And in that moment I understood

Op dat moment begreep ik,

dat alles wat ik in Thailand was gaan zoeken,

that everything I had gone to Thailand to look for,

gaan nastreven,

to search for,

dat ik dat al had in mijn zang --

I had it already in my singing --

the calm, but alertness,

de kalmte, maar de alertheid,

the focus, but awareness,

de focus, maar het bewustzijn,

and being totally in the moment.

helemaal in het moment zijn.

Als je helemaal in het moment bent,

When you're totally in the moment --

als ik helemaal in het moment ben,

when I'm totally in the moment,

the vessel of expression is open.

dan staat het schip van de expressie open.

The emotions can flow from me

De emoties kunnen stromen,

van mij naar jou

to you

and back.

en terug.

It's an extremely profound experience.

Extreem diepgaande ervaring.

Er bestaat een stuk van een componist,

There's a piece by a composer,

een Amerikaanse componist genaamd John Cage.

an American composer called John Cage.

Het heet "Aria".

It's called "Aria."

It was written for an amazing singer called Cathy Berberian.

Het is geschreven voor een schitterende zangeres,

genaamd Cathy Berberian.

And the thing about this piece that's so special --

Wat dit stuk zo bijzonder maakt --

if you see it behind me --

als je het hier achter mij kan zien --

is dat het helemaal niet genoteerd is.

it's not notated in any way.

No notes, no flats, no sharps.

Geen noten, geen mollen, geen kruisen.

Het is een soort structuur,

But it's a kind of structure.

And the singer, within this structure,

en binnen deze structuur

has total freedom to be creative, spontaneous.

heeft de zanger de totale vrijheid

om creatief en spontaan te zijn.

For example,

Er zijn bijvoorbeeld

there are different colors

verschillende kleuren.

and each color gets a different type of singing --

Bij iedere kleur hoort een verschillend soort zingen --

pop, country and western, opera, jazz --

pop, country and western, opera, jazz --

and you just have to be consistent with that color.

en je moet je gewoon aan de kleur houden.

You see there are different lines.

Je ziet dat er verschillende regels zijn.

You choose in your own tempo in your own way

Je kiest op je eigen tempo, op je eigen manier

hoe je de lijn volgt,

to follow the line,

but you must respect it,

maar je moet ze min of meer respecteren.

more or less.

And these little dots,

Deze kleine puntjes

these represent a sort of sound

stellen

een soort geluid voor

that's not a vocal, not a lyrical way

dat niet vocaal is, geen lyrische manier

of expressing the voice.

van uitdrukken met stem.

Using the body -- it could be sneezing,

Gebruik je lichaam -- het kan niezen zijn, hoesten,

it could be coughing, animals --

dieren -- (gehoest) precies --

(Audience member coughs)

Exactly. (Laughter)

geklap, wat je maar wil.

Clapping, whatever.

Er is verschillende tekst.

And there's different text.

Er is Armeens, Russisch,

There's Armenian, Russian, French, English, Italian.

Frans, Engels, Italiaans.

So within this structure, one is free.

Binnen deze structuur ben je vrij.

To me, this piece is an ode to the voice,

Voor mij is dit stuk een ode aan de stem,

because it's mysterious, as we can see.

omdat het mysterieus is -- zoals we kunnen zien --

It's quite spontaneous.

het is echt spontaan,

en het is oer.

And it's primal.

So I would like to share this piece with you,

Ik zou dit stuk met jullie willen delen.

It's "Aria," of John Cage.

Het is "Aria" van John Cage.

(Singing in various languages)

(Gezang)

Hampart-zoum

Dirouhi

Di questa Terra

Naprasno

Conscience et

(Barks)

(Singing) Arise

Tsk, tsk, tsk.

(Singing)

Vidiel’a

facilmente

E io sono per te

(Gezang)

(Robotic voice) No other way

Dans l'espace, so help

(Gezang)

(Gezang)

(Singing)

Si juste

Dvidzénya bistri

(Claps)

(Singing)

On pekrásen

idyot a k u

O a k ho a

Sivayoot eternal loosin

(Sneezes)

(Laughs)

Shh!

(Singing)

Gloobinoí più chiara

Si ceci est cela cela est ceci

Totalmente soi whom they sought to slay

To have the fruits gloire

(Gezang)

(Gezang)

J’écoute ...

À la vie…

Leggermente snédznoi

Coo coo

P k t d

Banalité

K o e

(Makes the sound of a kiss)

(Singing)

In armonia

(Applause)

(Applaus)