Claron McFadden: Singing the primal mystery

Tłumaczenie: Mateusz Pazdur Korekta: Marek Kasiak

(Aplauz)

(Singing)

(Śpiew)

(Singing ends)

(Aplauz)

(Applause)

Pep Rosenfeld: Folks, you've just met Claron McFadden.

Gospodarz: Moi drodzy, poznaliście właśnie Claron McFadden,

She is a world-class soprano singer

światowej klasy sopranistkę,

who studied in Rochester, New York.

absolwentkę Uniwersytetu w Rochester w stanie Nowy Jork.

Her celebrated operatic roles are numerous and varied.

Jej słynne kreacje operowe

są liczne i różnorodne.

In August 2007, Claron was awarded the Amsterdam Prize for the Arts,

W sierpniu 2007 roku

Claron otrzymała Amsterdamską Nagrodę w dziedzinie Sztuki,

zdobywając uznanie dla swojego talentu,

winning praise for her brilliance,

swojego niesamowitego i bardzo szerokiego repertuaru

her amazing and extensively wide repertoire

oraz swojej wyrazistej osobowości scenicznej.

and her vivid stage personality.

Please welcome Claron McFadden.

Powitajcie Claron McFadden.

(Applause)

(Aplauz)

Claron McFadden: The human voice:

Claron McFadden: Ludzki głos:

mysterious, spontaneous, primal.

tajemniczy, spontaniczny,

pierwotny.

Ludzki głos jest dla mnie

For me, the human voice is the vessel on which all emotions travel --

okrętem, którym podróżują wszystkie emocje,

może z wyjątkiem zazdrości.

except, perhaps, jealousy.

And the breath,

A oddech,

the breath is the captain of that vessel.

oddech jest kapitanem tego okrętu.

A child is born,

Dziecko się rodzi,

takes its first breath --

bierze swój pierwszy oddech

(Inhales)

(Oddech)

Whah!

And we behold the wondrous beauty

i możemy podziwiać cudowne piękno

of vocal expression --

ekspresji wokalnej...

mysterious, spontaneous

tajemnicze, spontaniczne

and primal.

i pierwotne.

A few years ago, I did a meditation retreat in Thailand.

Kilka lat temu pojechałam do Tajlandii, aby medytować w samotności.

Szukałam miejsca,

I wanted a place

w którym można odnaleźć całkowitą ciszę

where I would have total silence and total solitude.

i całkowite odosobnienie.

I spent two weeks at this retreat

Spędziłam tak dwa tygodnie

in my own little hut --

w moim własnym małym szałasie...

no music, no nothing -- sounds of nature,

bez muzyki, bez czegokolwiek, wśród odgłosów natury...

próbując odnaleźć esencję

trying to find the essence of concentration,

koncentracji,

being in the moment.

trwając w chwili.

On my last day,

Ostatniego dnia

the woman who looked after the place,

kobieta, która opiekowała się tym miejscem

she came and we spoke for a minute,

odwiedziła mnie i chwilę rozmawialiśmy,

and then she said to me,

po czym spytała mnie:

"Would you sing something for me?"

"Czy mogłabyś coś dla mnie zaśpiewać?"

And I thought, but this is a place of total quiet and silence.

A ja pomyślałam, że przecież w tym miejscu ma panować zupełna cisza i spokój.

Nie mogę tu hałasować.

I can't make noise.

She said, "Please, sing for me."

Ona powiedział: "Proszę, zaśpiewaj".

So I closed my eyes,

Więc zamknęłam oczy,

Wzięłam oddech

I took breath

i pierwszą rzeczą, jaka z tego wyszła

and the first thing that came up and out

was "Summertime,"

był utwór "Summertime" Porgy'ego i Bess'a

Porgy and Bess.

(Singing) Summertime and the livin' is easy.

♫Lato - i życie jest proste.♫

Fish are jumpin' and the cotton is high.

♫Ryby skaczą, a bawełna rośnie.♫

Oh, your daddy's rich and your ma is good-lookin'.

♫O, twój tata jest bogaty, a twoja mama jest ładna,♫

So hush little baby,

♫Więc cicho, dziecinko,♫

don't you cry.

♫Nie płacz.♫

Potem otworzyłam oczy

And I opened my eyes,

and I saw that she had her eyes closed.

i zobaczyłam, że ona miała oczy zamknięte.

Po chwili otworzyła oczy,

And after a moment, she opened her eyes

spojrzała na mnie i powiedziała:

and she looked at me and she said,

"To jak medytacja".

"It's like meditation."

And in that moment I understood

I wtedy właśnie zrozumiałam,

że wszystko, czego szukałam w Tajlandii,

that everything I had gone to Thailand to look for,

wszystko, czego poszukiwałam,

to search for,

było już wcześniej w moim śpiewie...

I had it already in my singing --

the calm, but alertness,

spokój, ale i ostrożność,

the focus, but awareness,

skupienie, ale i świadomość

and being totally in the moment.

i trwanie całkowicie w chwili.

Kiedy trwa się całkowicie w chwili,

When you're totally in the moment --

kiedy trwam całkowicie w chwili,

when I'm totally in the moment,

the vessel of expression is open.

okręt ekspresji otwiera się.

The emotions can flow from me

Emocje mogą przepływać

ode mnie do was

to you

and back.

i z powrotem.

It's an extremely profound experience.

To niesamowicie głębokie doświaczenie.

Jest taki utwór, skomponowany

There's a piece by a composer,

przez amerykańskiego kompozytora Johna Cage'a.

an American composer called John Cage.

Nosi tytuł "Aria".

It's called "Aria."

It was written for an amazing singer called Cathy Berberian.

Został napisany dla niezwykłej śpiewaczki,

Cathy Berberian.

And the thing about this piece that's so special --

Ten kawałek jest tak wyjątkowy ponieważ,

if you see it behind me --

jak to widzicie za mną,

nie ma żadnego zapisu nutowego.

it's not notated in any way.

No notes, no flats, no sharps.

Żadnych nut, żadnych tonów, wysokich czy niskich.

Jest to jednak pewna struktura,

But it's a kind of structure.

And the singer, within this structure,

a osoba śpiewająca w tej strukturze

has total freedom to be creative, spontaneous.

posiada całkowitą wolność

do bycia kreatywną, spontaniczną.

For example,

Przykładowo

there are different colors

są tu różne kolory

and each color gets a different type of singing --

i każdy kolor oznacza inny styl śpiewania -

pop, country and western, opera, jazz --

pop, country, opera, jazz -

and you just have to be consistent with that color.

i trzeba być konsekwentnym co do tego koloru.

You see there are different lines.

Jak widzicie, są tu różne linie:

You choose in your own tempo in your own way

wybiera się własne tempo na swój własny sposób,

aby podążać tą linią,

to follow the line,

but you must respect it,

ale trzeba się tego trzymać, mniej więcej.

more or less.

And these little dots,

A te małe kropki

these represent a sort of sound

reprezentują

rodzaj dźwięku,

that's not a vocal, not a lyrical way

który nie jest wokalnym czy lirycznym sposobem

of expressing the voice.

wydawania głosu.

Using the body -- it could be sneezing,

Używa się ciała - może to być kichnięcie, może to być kaszlnięcie,

it could be coughing, animals --

mogą to być odgłosy zwierząt... (kaszel) dokładnie...

(Audience member coughs)

Exactly. (Laughter)

klaskanie, cokolwiek.

Clapping, whatever.

I są tu różne teksty.

And there's different text.

Po armeńsku, rosyjsku,

There's Armenian, Russian, French, English, Italian.

francusku, angielsku, włosku.

So within this structure, one is free.

Tak więc wewnątrz tej struktury jest się wolnym.

To me, this piece is an ode to the voice,

Dla mnie ten utwór jest odą do głosu,

because it's mysterious, as we can see.

ponieważ jest tajemniczy, jak widzimy,

It's quite spontaneous.

jest dość spontaniczny

i jest pierwotny.

And it's primal.

So I would like to share this piece with you,

Chciałabym więc podzielić się z wami tym utworem.

It's "Aria," of John Cage.

Oto "Aria" Johna Cage'a

(Singing in various languages)

(Śpiewa)

Hampart-zoum

Dirouhi

Di questa Terra

Naprasno

Conscience et

(Barks)

(Singing) Arise

Tsk, tsk, tsk.

(Singing)

Vidiel’a

facilmente

E io sono per te

♫Nie ma innej drogi♫

(Robotic voice) No other way

Dans l'espace, so help

♫Dans l'espace, więc pomóż♫

(Śpiewa)

(Singing)

Si juste

Dvidzénya bistri

(Claps)

(Singing)

On pekrásen

idyot a k u

O a k ho a

Sivayoot eternal loosin

(Sneezes)

(Laughs)

Shh!

(Singing)

Gloobinoí più chiara

Si ceci est cela cela est ceci

Totalmente soi whom they sought to slay

To have the fruits gloire

♫Zebrać owoce♫

(Śpiew)

J’écoute ...

À la vie…

Leggermente snédznoi

Coo coo

P k t d

Banalité

K o e

(Makes the sound of a kiss)

(Singing)

In armonia

(Applause)

(Aplauz)