Claron McFadden: Singing the primal mystery

Claron McFadden: Hát lên bí ẩn buổi ban sơ

Reviewer: Le Quyen Pham

(Vỗ tay)

(Singing)

(Hát)

(Singing ends)

(Vỗ tay)

(Applause)

Pep Rosenfeld: Folks, you've just met Claron McFadden.

Các bạn vừa gặp Claron McFaddon.

She is a world-class soprano singer

Chị là ca sĩ giọng soprano đẳng cấp thế giới

who studied in Rochester, New York.

đã từng học tập tại Rochester, New York.

Her celebrated operatic roles are numerous and varied.

Các vai diễn opera lừng danh của chị

nhiều vô kể và rất đa dạng.

In August 2007, Claron was awarded the Amsterdam Prize for the Arts,

Vào tháng Tám năm 2007,

Claron được trao tặng Giải thưởng Nghệ thuật Amsterdam,

nhận vô số lời ngợi khen về tài năng của chị,

winning praise for her brilliance,

vốn tiết mục đáng kinh ngạc và cực rộng lớn,

her amazing and extensively wide repertoire

và cá tính sân khấu mạnh mẽ.

and her vivid stage personality.

Please welcome Claron McFadden.

Xin hãy chào mừng Claron McFadden.

(Applause)

(Vỗ tay)

Claron McFadden: The human voice:

Giọng ca của con người:

mysterious, spontaneous, primal.

bí ẩn, bột phát,

ban sơ.

Với tôi, giọng ca của con người

For me, the human voice is the vessel on which all emotions travel --

là con tàu đưa mọi loại cảm xúc đi xa --

có lẽ trừ cảm giác đố kị.

except, perhaps, jealousy.

And the breath,

Và hơi thở,

the breath is the captain of that vessel.

hơi thở chính là thuyền trưởng con tàu ấy.

A child is born,

Một đứa bé ra đời,

takes its first breath --

hít hơi thở đầu tiên --

(Inhales)

(Tiếng thở)

Whah!

And we behold the wondrous beauty

và chúng ta chiêm ngưỡng vẻ đẹp diệu kì

of vocal expression --

của sự diễn cảm qua thanh âm --

mysterious, spontaneous

bí ẩn, bột phát

and primal.

và ban sơ.

A few years ago, I did a meditation retreat in Thailand.

Vài năm trước, tôi đi Thái Lan để thiền ẩn dật.

Tôi muốn một nơi

I wanted a place

cho tôi sự tĩnh lặng tuyệt đối

where I would have total silence and total solitude.

và biệt lập tuyệt đối.

I spent two weeks at this retreat

Tôi dành hai tuần ở nơi này

in my own little hut --

trong túp lều bẻ nhỏ của riêng tôi --

no music, no nothing -- sounds of nature,

không âm nhạc, không gì cả, âm thanh của thiên nhiên --

cố gắng tìm ra cốt lõi

trying to find the essence of concentration,

của sự tập trung,

being in the moment.

sống trong hiện tại.

On my last day,

Vào ngày cuối cùng tôi ở đó,

the woman who looked after the place,

chị phụ nữ trông coi nơi đó

she came and we spoke for a minute,

đến và chúng tôi trò chuyện một phút

and then she said to me,

và rồi chị nói với tôi,

"Would you sing something for me?"

"Chị hát bài gì cho tôi có được không?"

And I thought, but this is a place of total quiet and silence.

Và tôi nghĩ, nhưng đây là một nơi tĩnh lặng tuyệt đối.

Tôi không thể làm ầm lên được.

I can't make noise.

She said, "Please, sing for me."

Chị ấy nói, "Đi mà, hát cho tôi nghe."

So I closed my eyes,

Thế là tôi nhắm mắt lại,

tôi hít một hơi

I took breath

và cái đầu tiên thoát ra từ cổ họng tôi

and the first thing that came up and out

was "Summertime,"

là bài "Mùa hạ," Porgy và Bess.

Porgy and Bess.

(Singing) Summertime and the livin' is easy.

♫ Mùa hạ đến và cuộc sống thoải mái làm sao ♫

Fish are jumpin' and the cotton is high.

♫ Những chú cá nhảy múa và cây bông vươn cao ♫

Oh, your daddy's rich and your ma is good-lookin'.

♫ Ồ, bố em giàu có và mẹ em thật xinh đẹp ♫

So hush little baby,

♫ Thế nên, bé con nào ♫

don't you cry.

♫ Đừng khóc đấy ♫

Và tôi mở mắt ra,

And I opened my eyes,

and I saw that she had her eyes closed.

và thấy rằng chị đã nhắm mắt lại.

Và sau một lát, chị mở mắt ra

And after a moment, she opened her eyes

và chị nhìn tôi rồi nói,

and she looked at me and she said,

"Cứ như ngồi thiền vậy."

"It's like meditation."

And in that moment I understood

Và trong khoảnh khắc đó tôi hiểu ra

rằng mọi điều mà tôi tới Thái Lan để tìm kiếm,

that everything I had gone to Thailand to look for,

để kiếm tìm,

to search for,

tôi đã có trong giọng ca của tôi rồi --

I had it already in my singing --

the calm, but alertness,

cái điềm tĩnh, nhưng cảnh giác,

the focus, but awareness,

cái tập trung, nhưng nhận thức rõ xung quanh,

and being totally in the moment.

và sống hoàn toàn trong thực tại.

Khi bạn sống hoàn toàn trong thực tại,

When you're totally in the moment --

khi tôi sống hoàn toàn trong thực tại,

when I'm totally in the moment,

the vessel of expression is open.

chiếc tàu của sự diễn cảm rộng mở.

The emotions can flow from me

Dòng cảm xúc có thể chảy

từ tôi sang bạn

to you

and back.

và quay trở lại.

It's an extremely profound experience.

Một trải nghiệm vô cùng sâu sắc.

Có một tác phẩm của một nhà soạn nhạc,

There's a piece by a composer,

nhà soạn nhạc người Mỹ tên là John Cage,

an American composer called John Cage.

nó tên là "Aria."

It's called "Aria."

It was written for an amazing singer called Cathy Berberian.

Nó được viết riêng cho một ca sĩ đáng kinh ngạc

tên là Cathy Berberian.

And the thing about this piece that's so special --

Và điều đặc biệt về tác phẩm này --

if you see it behind me --

nếu bạn thấy đằng sau tôi --

nó không có nốt nào cả.

it's not notated in any way.

No notes, no flats, no sharps.

Không có nốt nhạc nào, không nốt giáng, nốt thăng.

Nhưng nó là một dạng cấu trúc,

But it's a kind of structure.

And the singer, within this structure,

và người ca sĩ trong cấu trúc này

has total freedom to be creative, spontaneous.

hoàn toàn tự do

để sáng tạo và ngẫu hứng.

For example,

Ví dụ

there are different colors

có các màu khác nhau

and each color gets a different type of singing --

mỗi màu có thể được gán một dòng nhạc khác nhau --

pop, country and western, opera, jazz --

pop, đồng quê và cao bồi miền Tây, opera, jazz --

and you just have to be consistent with that color.

và bạn chỉ cần nhất quán với màu sắc đó thôi.

You see there are different lines.

Bạn thấy đấy, có các đường khác nhau:

You choose in your own tempo in your own way

bạn chọn nhịp độ của riêng mình, theo cách của riêng mình

để đi theo đường,

to follow the line,

but you must respect it,

nhưng ít nhiều bạn phải theo đúng đường ấy.

more or less.

And these little dots,

Và những chấm bé nhỏ này,

these represent a sort of sound

chúng thể hiện

một loại âm thanh

that's not a vocal, not a lyrical way

mà không phải kiểu thể hiện giọng ca

of expressing the voice.

theo thanh âm, theo lời hát.

Using the body -- it could be sneezing,

Sử dụng cơ thể -- có thể là hắt hơi, có thể là tiếng ho,

it could be coughing, animals --

có thể là động vật -- (ho) chính thế --

(Audience member coughs)

Exactly. (Laughter)

vỗ tay, bất kì cái gì.

Clapping, whatever.

Và có các loại chữ khác nhau.

And there's different text.

Có tiếng Ác-mê-ni, tiếng Nga,

There's Armenian, Russian, French, English, Italian.

tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Ý.

So within this structure, one is free.

Thế nên trong cấu trúc này anh hoàn toàn tự do.

To me, this piece is an ode to the voice,

Với tôi, tác phẩm này là bài tụng ca giọng hát

because it's mysterious, as we can see.

bởi vì nó bí ẩn -- như ta thấy đấy --

It's quite spontaneous.

nó khá là bột phát,

và nó ban sơ.

And it's primal.

So I would like to share this piece with you,

Thế nên tôi muốn chia sẻ tác phẩm này với bạn.

It's "Aria," of John Cage.

"Aria", tác giả John Cage.

(Singing in various languages)

(Tiếng hát)

Hampart-zoum

Dirouhi

Di questa Terra

Naprasno

Conscience et

(Barks)

(Singing) Arise

Tsk, tsk, tsk.

(Singing)

Vidiel’a

facilmente

E io sono per te

♫ Không cách nào khác ♫

(Robotic voice) No other way

Dans l'espace, so help

♫ Trong không gian, nên hãy cứu rỗi ♫

(Tiếng hát)

(Singing)

Si juste

Dvidzénya bistri

(Claps)

(Singing)

On pekrásen

idyot a k u

O a k ho a

Sivayoot eternal loosin

(Sneezes)

(Laughs)

Shh!

(Singing)

Gloobinoí più chiara

Si ceci est cela cela est ceci

Totalmente soi whom they sought to slay

To have the fruits gloire

♫ Để gặt hái trái thơm ♫

(Tiếng hát)

J’écoute ...

À la vie…

Leggermente snédznoi

Coo coo

P k t d

Banalité

K o e

(Makes the sound of a kiss)

(Singing)

In armonia

(Applause)

(Vỗ tay)