From death row to law graduate | Peter Ouko

Vertaald door: Sarah Pauwels Nagekeken door: Bieke Van Gelder

I want to tell you a story about Manson.

Ik wil je iets vertellen over Manson.

Manson was this 28-year-old interior designer,

Manson was een 28-jarige interieurontwerper,

a father to a loving daughter,

vader van een liefhebbende dochter

and a son

en van een zoon,

who found himself behind bars due to a broken-down judicial system.

die achter de tralies belandde door een falend juridisch systeem.

He was framed for a murder he didn't commit

Hij werd erin geluisd voor een moord die hij niet pleegde

and was sentenced to the gallows.

en werd veroordeeld tot de galg.

There were two victims of this murder -- the victim who actually died in the murder

Er waren twee slachtoffers -- het slachtoffer dat werkelijk stierf

and Manson, who had been sentenced to prison

en Manson, die naar de gevangenis moest

for an offense which he did not commit.

voor een misdaad die hij niet pleegde.

He was locked up in a cell, eight by seven,

Hij zat opgesloten in een cel van vijf vierkante meter,

with 13 other grown-up men

met nog dertien andere mannen

for 23 and a half hours a day.

voor 23,5 uur per dag.

Food was not guaranteed that you'd get.

Eten was niet gegarandeerd.

And I remember yesterday,

En gisteren,

as I walked into the room where I was,

terwijl ik een kamer inliep,

I imagined the kind of cell that Manson would have been living in.

stelde ik me het soort cel voor waar Manson in geleefd zou hebben.

Because the toilet --

Want het toilet ...

The row of the small rooms

De kleine kamertjes die er waren,

that were there were slightly bigger than the eight-by-seven cell.

waren maar een beetje groter dan de piepkleine cel.

But being in that cell as he awaited the executioner --

Maar in die cel, terwijl hij wachtte op de beul --

because in prison, he did not have a name --

want in de gevangenis had hij geen naam --

Manson was known by a number.

was Manson een nummer.

He was just a statistic.

Hij was maar een statistiek.

He did not know how long he would wait.

Hij wist niet hoe lang hij zou wachten.

The wait could have been a minute,

Het zou een minuut kunnen zijn,

the executioner could have come the next minute,

de beul kon de volgende minuut komen,

the next day,

de volgende dag,

or it could have taken 30 years.

of het kon wel 30 jaar duren.

The wait had no end.

Het wachten had geen eind.

And in the midst of the excruciating pain,

En ondanks die ondraaglijke pijn,

the mental torture,

de geestelijke foltering,

the many unanswered questions that Manson faced,

de vele onbeantwoorde vragen die Manson tegenkwam,

he knew he was not going to play the victim.

wist hij dat hij niet het slachtoffer ging spelen.

He refused to play the role of the victim.

Hij weigerde het slachtoffer te spelen.

He was angry at the justice system that had put him behind bars.

Hij was kwaad op het juridisch systeem dat hem had opgesloten,

But he knew the only way he could change that justice system

maar hij wist dat de enige manier om het systeem te veranderen

or help other people get justice

of om anderen aan gerechtigheid te helpen

was not to play the victim.

was om niet het slachtoffer te spelen.

Change came to Manson when he decided to embrace forgiveness

Verandering kwam voor Manson toen hij besloot vergiffenis te schenken

for those who had put him in prison.

aan hen die hem opgesloten hadden.

I speak that as a fact.

Ik vertel de feiten.

Because I know who Manson is.

Want ik weet wie Manson is.

I am Manson.

Ik ben Manson.

My real name is Peter Manson Ouko.

Mijn echte naam is Peter Manson Ouko.

And after my conviction,

Na mijn veroordeling,

after that awakening of forgiveness,

na die bewustwording van vergiffenis,

I had this move

had ik een drang

to help change the system.

om het systeem te helpen veranderen.

I already decided I was not going to be a victim anymore.

Ik had al besloten dat ik geen slachtoffer meer ging zijn.

But how was I going to help change a system

Maar hoe ging ik helpen een systeem te veranderen

that was bringing in younger inmates every day

dat elke dag jongere gevangenen binnenbracht

who deserve to be with their families?

die bij hun familie verdienden te zijn?

So I started mobilizing my colleagues in prison, my fellow inmates,

Dus begon ik mijn medegevangenen in de gevangenis te mobiliseren

to write letters and memoranda to the justice system,

om brieven en memoranda te schrijven naar het rechtssysteem,

to the Judicial Service Commission,

naar de Judicial Service Commission,

the numerous task forces that had been set up

de talrijke taakgroepen die opgericht waren

in our country, Kenya,

in ons land, Kenia,

to help change the constitution.

om de grondwet te helpen veranderen.

And we decided to grasp at those --

En we besloten te grijpen naar ...

to clutch at those straws, if I may use that word --

die strohalm vast te grijpen -- als ik dat woord mag gebruiken --

if only to make the justice system work,

al was het maar om het systeem te doen werken,

and work for all.

voor iedereen.

Just about the same time,

Op ongeveer hetzelfde moment

I met a young university graduate from the UK,

ontmoette ik een jonge afgestudeerde van het VK

called Alexander McLean.

genaamd Alexander McLean.

Alexander had come in with three or four of his colleagues from university

Alexander was gekomen met drie à vier collega's van de universiteit

in their gap year,

tijdens hun sabbatjaar

and they wanted to help assist,

en ze wilden helpen

set up a library in Kamiti Maximum Prison,

een bibliotheek op te zetten in Kamiti Maximum Prison.

which if you Google,

Als je die googelt, zie je dat die gekend is

you will see is written as one of the 15 worst prisons in the world.

als een van 's werelds vijftien slechtste gevangenissen.

That was then.

Dat was toen.

But when Alexander came in,

Maar toen Alexander kwam,

he was a young 20-year-old boy.

was hij een jonge 20-jarige kerel.

And I was on death row at that time.

En ik zat toen in de dodencel.

And we took him under our wing.

We namen hem onder onze vleugels.

It was an honest trust issue.

Het was een kwestie van vertrouwen.

He trusted us, even though we were on death row.

Hij vertrouwde ons, ook al zaten we in de dodencel.

And through that trust,

En door dat vertrouwen

we saw him and his colleagues from the university

zagen we hem en zijn collega's van de universiteit

refurbish the library with the latest technology

de bibliotheek renoveren met de nieuwste technologie

and set up the infirmary to very good standards

en een kwaliteitsvolle ziekenboeg bouwen,

so that those of us falling sick in prison

zodat degenen van ons die ziek werden

would not necessarily have to die in indignity.

niet noodzakelijk moesten sterven in onwaardigheid.

Having met Alexander,

Door Alexander te ontmoeten

I had a chance,

had ik een kans

and he gave me the opportunity and the support,

en hij gaf mij de mogelijkheid en de steun

to enroll for a university degree at the University of London.

me in te schrijven bij de Universiteit van Londen.

Just like Mandela studied from South Africa,

Net zoals Mandela studeerde vanuit Zuid-Afrika

I had a chance to study at Kamiti Maximum Security Prison.

had ik de kans te studeren in Kamiti Maximum Security Prison.

And two years later,

Twee jaar later

I became the first graduate of the program

werd ik de eerste afgestudeerde van het programma

from the University of London from within the prison system.

van de Universiteit van Londen vanuit de gevangenis.

Having graduated, what happened next --

Wat er gebeurde nadat ik afstudeerde ...

(Applause)

(Applaus)

Thank you.

Dank u.

(Applause)

Having graduated,

Toen ik afgestudeerd was,

now I felt empowered.

voelde ik me sterk.

I was not going to play the helpless victim.

Ik ging niet het hopeloze slachtoffer spelen.

But I felt empowered not only to assist myself,

Ik voelde me gemotiveerd om niet alleen mezelf te helpen,

to prosecute my own case,

om mijn eigen zaak te vervolgen,

but also to assist the other inmates

maar ook om mijn medegevangenen te helpen

who are suffering the similar injustices that have just been spoken about here.

die lijden onder dezelfde ongerechtigheden als die waarover ik hier sprak.

So I started writing legal briefs for them.

Dus begon ik juridische nota's voor hen te schrijven.

With my other colleagues in prison, we did as much as we could.

Met mijn andere collega's in de gevangenis deden we zoveel we konden.

That wasn't enough.

Dat was niet genoeg.

Alexander McLean

Alexander McLean en zijn team binnen het African Prisons Project

and his team at the African Prisons Project

decided to support more inmates.

besloten meer gevangenen te steunen.

And as I'm speaking to you today,

Terwijl ik tegen jullie praat,

there are 63 inmates and staff in the Kenya Prison Service

zijn er 63 gevangenen en personeelsleden in de Kenya Prison Service

studying law at the University of London through distance learning.

die aan de Universiteit van Londen rechten studeren via afstandsonderwijs.

(Applause)

(Applaus)

These are changemakers who are being motivated

Dit zijn gangmakers die gemotiveerd zijn

not only to assist the most indolent in society,

om niet alleen de meest lustelozen in de samenleving te helpen,

but also to help the inmates and others get access to justice.

maar ook om gevangenen en anderen te helpen aan gerechtigheid te komen.

Down there in my prison cell, something kept stirring me.

Daar in mijn cel hield er iets me altijd bezig.

The words of Martin Luther King kept hitting me.

De woorden van Martin Luther King bleven me raken.

And he was always telling me, "Pete, if you can't fly,

Hij was degene die zei: "Pete, als je niet kan vliegen,

you can run.

kan je rennen.

And if you can't run,

En als je niet kan rennen,

you can walk.

kan je wandelen.

But if you can't walk,

En als je niet kan wandelen,

then you can crawl.

dan kan je kruipen.

But whatever it is, whatever it takes,

Wat het ook is, hoe dan ook,

just keep on moving."

blijf vooral bewegen."

And so I had this urge to keep moving.

Dus had ik deze drang om te blijven bewegen.

I still have this urge to keep moving in whatever I do.

Ik heb deze drang nog steeds.

Because I feel the only way we can change our society,

Want ik denk dat de enige manier om onze samenleving te veranderen,

the only way we can change the justice system --

om het juridisch systeem te veranderen --

which has really improved in our country --

dat al erg verbeterd is in ons land --

is to help get the systems right.

is te helpen de systemen te verbeteren.

So, on 26th October last year, after 18 years in prison,

Op 26 oktober vorig jaar, na 18 jaar opsluiting,

I walked out of prison on presidential pardon.

kwam ik uit de gevangenis dankzij presidentieel pardon.

I'm now focused on helping APP -- the African Prisons Project --

Nu ben ik bezig om het APP, het African Prisons Project,

achieve its mandate of training and setting up

te helpen een mandaat te krijgen om opleiding te geven

en de eerste rechtenfaculteit achter tralies op te starten,

the first law school and legal college behind bars.

Where we are going to train --

waar we ...

(Applause)

(Applaus)

Where we are going to train inmates and staff

... waar we gevangenen en personeel gaan leren

not only to assist their fellow inmates,

niet alleen hun medegevangenen te helpen,

but to assist the entire wider society of the poor

maar de hele samenleving van de armen

who cannot access legal justice.

die geen toegang hebben tot juridische rechtvaardigheid.

So as I speak before you today,

Dus terwijl ik voor jullie sta vandaag,

I stand here in the full knowledge that we can all reexamine ourselves,

weet ik heel zeker dat we onszelf kunnen herbekijken,

we can all reexamine our situations,

onze situatie kunnen herbekijken,

we can all reexamine our circumstances

onze omstandigheden kunnen herbekijken,

and not play the victim narrative.

en niet het slachtoffer hoeven te spelen.

The victim narrative will not take us anywhere.

Die rol brengt ons nergens.

I was behind bars, yeah.

Ik zat opgesloten, ja.

But I never felt and I was not a prisoner.

Maar ik voelde me nooit een gevangene.

The basic thing I got to learn

Het voornaamste dat ik leerde,

was that if I thought,

was dat als ik dacht --

and if you think, you can,

en als je denkt, dan kan je --

you will.

dan zal je.

But if you sit thinking that you can't,

Maar als je denkt dat je het niet kan,

you won't.

dan lukt het ook niet.

It's as simple as that.

Zo simpel is het.

And so I'm encouraged by the peaceful revolutionaries

Ik ben aangemoedigd door vredevolle revolutionairen

I've heard on this stage.

die ik hier gehoord heb.

The world needs you now, the world needs you today.

De wereld heeft je nu nodig, de wereld heeft je vandaag nodig.

And as I finish my talk,

En nu ik mijn talk beëindig,

I'd just like to ask each and every single one of you here,

wil ik graag iedereen hier vragen,

wonderful thinkers, changemakers, innovators,

fantastische denkers, gangmakers, vernieuwers,

the wonderful global citizens we have at TED,

de fantastische globale bevolking die we hebben bij TED:

just remember the words of Martin Luther King.

onthou de woorden van Martin Luther King.

Let them continue ringing in your heart and your life.

Laat ze blijven nazinderen in je hart en je leven.

Whatever it is,

Wat het ook is,

wherever you are,

waar je ook bent,

whatever it takes,

wat er ook voor nodig is,

keep on moving.

blijf bewegen.

Thank you.

Dank u.

(Applause)

(Applaus)

Thank you.

Dank u.

(Applause)

(Applaus)