From death row to law graduate | Peter Ouko

Çeviri: Fahrettin Perçin Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

I want to tell you a story about Manson.

Size Manson'un hikâyesini anlatmak istiyorum.

Manson was this 28-year-old interior designer,

Manson 28 yaşında bir iç mimardı.

a father to a loving daughter,

Onu çok seven bir kızı

and a son

ve bir oğlu olan Manson,

who found himself behind bars due to a broken-down judicial system.

kendini bozuk yargı sistemi yüzünden hapiste buldu.

He was framed for a murder he didn't commit

İşlemediği bir cinayet için suçlandı ve

and was sentenced to the gallows.

idama mahkum edildi.

There were two victims of this murder -- the victim who actually died in the murder

Bu cinayetin iki mağduru vardı. Cinayette ölen kişi ve Manson,

and Manson, who had been sentenced to prison

işlemediği bir cinayetten

for an offense which he did not commit.

hüküm giymiş olduğu için.

He was locked up in a cell, eight by seven,

8'e 7 bir hücrede, başka 13 yetişkin

with 13 other grown-up men

birey ile birlikte günde

for 23 and a half hours a day.

23.5 saat boyunca hapis yattı.

Food was not guaranteed that you'd get.

Yemeğin geleceği her zaman kesin değildi.

And I remember yesterday,

O günleri hatırlıyorum,

as I walked into the room where I was,

olduğum odaya yürürken,

I imagined the kind of cell that Manson would have been living in.

Manson'un nasıl bir hücrede yaşadığını hayal ettim.

Because the toilet --

Çünkü tuvaletteki...

The row of the small rooms

sıralı küçük odacıklar

that were there were slightly bigger than the eight-by-seven cell.

8'e 7 hücredeki alandan birazcık daha büyüktü.

But being in that cell as he awaited the executioner --

Ancak o hücrede, infazcısını beklerken...

because in prison, he did not have a name --

hapishanede adı olmadığı için

Manson was known by a number.

Manson sadece bir sayıyla biliniyordu.

He was just a statistic.

O sadece bir istatistikti.

He did not know how long he would wait.

Orada ne kadar bekleyeceğini bilmiyordu.

The wait could have been a minute,

Bekleme bir dakika olabilirdi,

the executioner could have come the next minute,

infazcı bir sonraki dakika odaya girebilirdi

the next day,

ya da bir sonraki gün

or it could have taken 30 years.

ya da 30 yıl sonra...

The wait had no end.

Beklemenin bir sonu yoktu.

And in the midst of the excruciating pain,

Dayanılmaz acının,

the mental torture,

zihinsel işkencenin ve

the many unanswered questions that Manson faced,

Manson'un karşılaştığı birçok belirsiz sorunun arasında

he knew he was not going to play the victim.

mağduru oynamayacağından emindi.

He refused to play the role of the victim.

Mağdur rolünü oynamayı reddetti.

He was angry at the justice system that had put him behind bars.

Onu parmaklıklar arkasına atan adalet sistemine sinirliydi.

But he knew the only way he could change that justice system

Ama adalet sistemini değiştirmenin ya da başkalarının adaleti

or help other people get justice

bulmasına yardımcı olmanın tek yolunun mağduru

was not to play the victim.

oynamamak olduğunu biliyordu.

Change came to Manson when he decided to embrace forgiveness

Manson onu hapse atanlar için affı kucaklamayı

for those who had put him in prison.

seçtiğinde Manson değişti.

I speak that as a fact.

Bunu bir gerçek olarak söylüyorum.

Because I know who Manson is.

Çünkü Manson'un kim olduğunu biliyorum.

I am Manson.

Manson benim.

My real name is Peter Manson Ouko.

Gerçek adım Peter Manson Ouko.

And after my conviction,

Ve o mahkumiyetimden sonra,

after that awakening of forgiveness,

affetmenin verdiği uyanıştan sonra,

I had this move

sistemi değiştirmeye

to help change the system.

yardım etmeye başladım.

I already decided I was not going to be a victim anymore.

Çoktan, artık bir mağdur olmayacağıma karar vermiştim.

But how was I going to help change a system

Ancak aslında aileleriyle birlikte olması gereken

that was bringing in younger inmates every day

genç çocukları hapseden bir sistemi

who deserve to be with their families?

nasıl değiştirebilirdim?

So I started mobilizing my colleagues in prison, my fellow inmates,

Bunun için hapisteki arkadaşlarımı harekete geçirdim.

to write letters and memoranda to the justice system,

Adalet sistemine, Adli Hizmetler Komisyonu'na, mektup ve

to the Judicial Service Commission,

memorandum göndermelerini istedim.

the numerous task forces that had been set up

Ülkemiz Kenya'da, Anayasayı

in our country, Kenya,

değiştirebilmek için

to help change the constitution.

ekipler kurduk.

And we decided to grasp at those --

Ve onları kabul etmeye karar verdik

to clutch at those straws, if I may use that word --

o ağlara tutunarak,

if only to make the justice system work,

adalet sistemimizin çalışması için

and work for all.

herkes için çalışmasını sağlamak için.

Just about the same time,

Tam da o zamanlarda,

I met a young university graduate from the UK,

Birleşik Krallık'tan gelen genç bir ünivesite mezunu olan

called Alexander McLean.

Alexander McLean ile tanıştım.

Alexander had come in with three or four of his colleagues from university

Alexander, üniversiteden üç ya da dört arkadaşıyla,

in their gap year,

okullarına ara vererek,

and they wanted to help assist,

bize yardımcı olmak için geldiler.

set up a library in Kamiti Maximum Prison,

Kamiti Maksimum Hapishanesinde bir kütüphane kurdular.

which if you Google,

Google'da aratırsanız

you will see is written as one of the 15 worst prisons in the world.

hapishanenin en kötü 15 arasında sayıldığını görebilirsiniz.

That was then.

O geçmişteydi.

But when Alexander came in,

Alexander geldiğinde,

he was a young 20-year-old boy.

daha 20 yaşında genç bir çocuktu.

And I was on death row at that time.

Ben de idam mahkumuydum.

And we took him under our wing.

Onu kanatlarımız altına aldık.

It was an honest trust issue.

Dürüst bir güven meselesiydi.

He trusted us, even though we were on death row.

Biz idam mahkumu olsak da, o bize güvendi.

And through that trust,

Ve o güven ile birlikte,

we saw him and his colleagues from the university

onun ve üniversiteden arkadaşlarının

refurbish the library with the latest technology

kütüphaneyi son teknolojiyle yenilediklerini

and set up the infirmary to very good standards

ve oldukça iyi standartlarda bir revir açarak

so that those of us falling sick in prison

hapishanede hasta olanlarımızın

would not necessarily have to die in indignity.

onursuz bir şekilde ölmek zorunda olmadıklarını gördük.

Having met Alexander,

Alexander ile tanıştıktan sonra,

I had a chance,

bir şansım vardı.

and he gave me the opportunity and the support,

O bana Londra Üniversitesi'nden üniversite diploması almam için

to enroll for a university degree at the University of London.

fırsat ve destek verdi.

Just like Mandela studied from South Africa,

Mandela nasıl Güney Afrika'da okuduysa,

I had a chance to study at Kamiti Maximum Security Prison.

benim de Kamiti Maksimum Güvenlikli Hapishanesi'nden okuma şansım vardı.

And two years later,

2 yıl sonra ise,

I became the first graduate of the program

bu programın ilk mezunu oldum.

from the University of London from within the prison system.

Hapishane içinden Londra Üniversitesi diploması aldım.

Having graduated, what happened next --

Mezun olduktan sonra olanlar ise...

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)

Having graduated,

Mezun olduktan sonra,

now I felt empowered.

kendimi güçlenmiş hissettim.

I was not going to play the helpless victim.

Çaresiz bir mağduru oynamayacaktım.

But I felt empowered not only to assist myself,

Kendimi güçlenmiş hissettim. Ancak sadece kendime yardım etmek

to prosecute my own case,

ve kendi davamı takip etmek için değil,

but also to assist the other inmates

aynı zamanda burada bahsedilen haksızlıklardan mağdur

who are suffering the similar injustices that have just been spoken about here.

diğer tutuklulara yardım etmek için.

So I started writing legal briefs for them.

Onlar için dava özetleri yazmaya başladım.

With my other colleagues in prison, we did as much as we could.

Hapishanedeki diğer arkadaşlarımla elimizden geleni yaptık.

That wasn't enough.

Ama yeterli değildi.

Alexander McLean

Alexandar Mclaen

and his team at the African Prisons Project

ve Afrika Hapishaneleri Projesi'ndeki takımı daha çok

decided to support more inmates.

daha çok tutukluyu desteklemeye karar verdi.

And as I'm speaking to you today,

Bugün sizle burada konuşurken,

there are 63 inmates and staff in the Kenya Prison Service

Kenya Hapishane Servisi kapsamında 63 tutuklu ve personel

studying law at the University of London through distance learning.

uzaktan öğrenme ile Londra Üniversitesi'nde hukuk okuyorlar.

(Applause)

(Alkışlar)

These are changemakers who are being motivated

Bu değişim yaratan kişiler,

not only to assist the most indolent in society,

sadece toplumdaki en tembellere değil,

but also to help the inmates and others get access to justice.

adalet arayan tutuklulara yardım etmek için hareket ediyorlar.

Down there in my prison cell, something kept stirring me.

O hapishane hücresindeyken içimdeki bir coşku durmak bilmedi.

The words of Martin Luther King kept hitting me.

Martin Luther King'in sözleri sürekli aklımda döndü dolaştı.

And he was always telling me, "Pete, if you can't fly,

Sanki bana söylüyordu; "Pete, eğer uçamıyorsan,

you can run.

koşabilirsin,

And if you can't run,

eğer koşamıyorsan,

you can walk.

yürüyebilirsin.

But if you can't walk,

Eğer yürüyemiyorsan,

then you can crawl.

o zaman sürünebilirsin.

But whatever it is, whatever it takes,

Ama ne olursa olsun, ne yaparsan yap,

just keep on moving."

ilerlemeye devam et."

And so I had this urge to keep moving.

Devam etmek için içimde bir tutku vardı.

I still have this urge to keep moving in whatever I do.

Bu tutkuya yaptığım her işte hâlâ sahibim.

Because I feel the only way we can change our society,

Çünkü toplumumuzu değiştirmenin tek yolunun ve

the only way we can change the justice system --

son zamanlarda gerçekten iyileşme gösteren

which has really improved in our country --

adalet sistemimizi değiştirmek için tek yolun

is to help get the systems right.

bu sistemleri doğrultmaya yardım etmekten geçiyor.

So, on 26th October last year, after 18 years in prison,

Geçen sene 26 Ekim'de, hapishanede 18 yıl yattıktan sonra,

I walked out of prison on presidential pardon.

başkanlık affıyla hapishaneden çıktım.

I'm now focused on helping APP -- the African Prisons Project --

Afrika Hapishaneleri Projesi'ne destek vermek hayatım hâline geldi.

achieve its mandate of training and setting up

Bu projenin amacı, parmaklıklar arkasındaki ilk

the first law school and legal college behind bars.

hukuk okulunu kurmak ve tutukluların eğitimini sağlamak.

Where we are going to train --

Eğiteceğiz...

(Applause)

(Alkışlar)

Where we are going to train inmates and staff

Personeli ve tutukluları sadece yanındaki tutuklu arkadaşına

not only to assist their fellow inmates,

yardım edecek şekilde değil,

but to assist the entire wider society of the poor

fakirlikten dolayı yasal adalete erişimi olmayan

who cannot access legal justice.

tüm halka yardım edecek şekilde eğiteceğiz.

So as I speak before you today,

Bugün karşınızda,

I stand here in the full knowledge that we can all reexamine ourselves,

hepimizin kendini tekrar inceleyebileceğinin,

we can all reexamine our situations,

durumları inceleyebileceğinin,

we can all reexamine our circumstances

olayları inceleyebileceğinin ve mağdur rolü oynamak

and not play the victim narrative.

zorunda olmadığının kanıtıyım.

The victim narrative will not take us anywhere.

Mağdur rolü bizi hiçbir yere götürmeyecek.

I was behind bars, yeah.

Ben parmaklıklar arkasındaydım, evet.

But I never felt and I was not a prisoner.

Ama asla kendimi bir tutuklu gibi hissetmedim.

The basic thing I got to learn

Öğrendiğim en temel şeyin

was that if I thought,

ise şu olduğunu düşünüyorum:

and if you think, you can,

Eğer yapabileceğini düşünüyorsan,

you will.

yapacaksın.

But if you sit thinking that you can't,

Ancak yapamayacağını düşünüyorsan,

you won't.

yapamayacaksın.

It's as simple as that.

Bu kadar basit.

And so I'm encouraged by the peaceful revolutionaries

Bu sahnede barışçıl devrimcilerin yaptıklarını duydukça

I've heard on this stage.

kendimde cesaret buluyorum.

The world needs you now, the world needs you today.

Dünyanın size ihtiyacı var. Dünyanın size bugün ihtiyacı var.

And as I finish my talk,

Konuşmamı bitirirken,

I'd just like to ask each and every single one of you here,

burada dinleyen her birinizden,

wonderful thinkers, changemakers, innovators,

harika düşünürler, değişim yaratanlar, mucitler ve

the wonderful global citizens we have at TED,

TED'deki harika global vatandaşlardan

just remember the words of Martin Luther King.

Martin Luther King'in sözlerini hatırlamalarını istiyorum.

Let them continue ringing in your heart and your life.

Kalbinizde ve hayatınızda bu sözler çınlamaya devam etsin.

Whatever it is,

Ne olursa olsun,

wherever you are,

nerede olursan ol,

whatever it takes,

ne yaparsan yap

keep on moving.

ilerlemeye devam et.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)