Shimon Schocken's rides of hope

Vertaald door: Christel Foncke Nagekeken door: Dineke Tuinhof

Mountain biking in Israel

Mountainbiken in Israël

is something that I do with great passion

is iets dat ik met grote passie

and commitment.

en betrokkenheid doe.

And when I'm on my bike,

Op mijn fiets

I feel that I connect

voel ik verbinding

with the profound beauty of Israel,

met de diepe schoonheid van Israël

and I feel that I'm united

en ik voel mij verenigd

with this country's history

met de geschiedenis van dit land

and biblical law.

en de Bijbelse wet.

And also, for me,

Voor mij

biking is a matter of empowerment.

is fietsen een kwestie van empowerment.

When I reach the summit

Als ik de top van een steile berg

of a steep mountain in the middle of nowhere,

bereik in het midden van nergens,

I feel young,

voel ik me jong,

invincible, eternal.

onoverwinnelijk, eeuwig.

It's as if I'm connecting with some legacy

Het is alsof ik verbinding maak met een erfenis

or with some energy

of met energie

far greater than myself.

veel groter dan mijzelf.

You can see my fellow riders

Je kunt mederijders zien

at the end of the picture,

aan het eind van het beeld,

looking at me with some concern.

die met enige bezorgdheid naar me kijken.

And here is another picture of them.

Hier is nog een andere foto van hen.

Unfortunately, I cannot show their faces,

Helaas kan ik hun gezichten niet tonen,

neither can I disclose their true names,

noch kan ik hun ware namen onthullen.

and that's because my fellow riders

Dat is omdat mijn mederijders

are juvenile inmates,

jeugdige gedetineerden zijn,

offenders

overtreders,

spending time in a correction facility

die hun straf uitzitten in een jeugdgevangenis

about 20 minutes' ride from here --

op ongeveer 20 minuten rijden van hier.

well, like everything in Israel.

Nou ja, zoals alles in Israël.

And I've been riding with these kids once a week,

Ik rijd een keer per week met deze kinderen,

every Tuesday, rain or shine, for the last four years

elke dinsdag, weer of geen weer, gedurende de laatste vier jaar.

and by now, they've become a very big part of my life.

Ze zijn een zeer groot deel van mijn leven geworden.

This story began four years ago.

Dit verhaal begon vier jaar geleden.

The correction facility where they are locked up

De jeugdgevangenis waar ze opgesloten zitten,

happens to be right in the middle

bevindt zich toevallig precies in het midden

of one of my usual trips,

van een van mijn gebruikelijke trips.

and it's surrounded by barbed wires

Ze is omgeven door prikkeldraad,

and electric gates and armed guards.

elektrische hekken en gewapende bewakers.

So on one of these rides,

Dus op een van deze ritten,

I talked my way into the compound

geraakte ik in de instelling

and went to see the warden.

en ging op bezoek bij de directeur.

I told the warden

Ik vertelde de directeur

that I wanted to start a mountain biking club in this place

dat ik een mountainbikeclub wilde oprichten in deze plaats

and that basically I wanted to take the kids

en dat ik de kinderen wilde meenemen

from here to there.

van hier naar daar.

And I told him, "Let's find a way

Ik vroeg hem: "Laten we een manier zoeken

in which I'll be able to take out 10 kids once a week

waarbij ik 10 kinderen een keer per week zou kunnen meenemen

to ride with in the summer in the country."

om samen te fietsen in de zomer op het platteland."

And the warden was quite amused,

De directeur was heel geamuseerd.

and he told me he thought that I was a nut

Hij vertelde me dat hij dacht dat ik gek was.

and he told me,

Hij vertelde me:

"This place is a correction facility. These guys are serious offenders.

"Deze plaats is een jeugdgevangenis. Deze jongens zijn zware overtreders.

They are supposed to be locked up.

Ze worden verondersteld opgesloten te zitten.

They aren't supposed to be out at large."

Het is niet de bedoeling dat ze naar buiten gaan."

And yet, we began to talk about it,

Toch begonnen we erover te praten,

and one thing led to another.

en van het een kwam het ander.

And I can't see myself

Ik zie mezelf niet

going into a state prison in New Jersey

binnenstappen in een staatsgevangenis in New Jersey

and making such a proposition,

en een dergelijk voorstel doen,

but this being Israel,

maar omdat we hier in Israël zijn,

the warden somehow made it happen.

zorgde de directeur ervoor dat het kon gebeuren.

And so two months later,

Twee maanden later

we found ourselves "at large" --

bevonden we ons daarbuiten -

myself,

ik,

10 juvenile inmates

10 jeugdige gedetineerden

and a wonderful fellow named Russ,

en Russ, een prachtige kerel

who became a very good friend of mine

die een zeer goede vriend werd van mij

and my partner in this project.

en mijn partner in dit project.

And in the next few weeks, I had the tremendous pleasure

In de weken die volgden, had ik het enorme plezier

of introducing these kids

om deze kinderen te laten kennismaken

to the world of total freedom,

met de wereld van totale vrijheid,

a world consisting of magnificent vistas

een wereld die bestaat uit prachtige vergezichten

like these --

zoals deze -

everything you see here is obviously in Israel --

Alles wat je hier ziet, is uiteraard in Israël -

as well as close encounters

ook ontmoetingen van dichtbij

with all sorts of small creatures

met allerlei kleine dieren

coming in all sorts of sizes,

in allerlei maten,

colors, shapes, forms

kleuren en vormen

and so on.

en ga zo maar door.

In spite of all this splendor,

Ondanks al deze pracht,

the beginning was extremely frustrating.

was het begin zeer frustrerend.

Every small obstacle,

Elke kleine hindernis,

every slight uphill,

iedere kleine heuvel,

would cause these fellows

deed die kerels

to stop in their tracks and give up.

in hun sporen stoppen en opgeven

So we had a lot of this going on.

Dat soort dingen gebeurde veel.

I found out that they had a very hard time

Ik kwam erachter dat ze het zeer moeilijk hadden

dealing with frustration and difficulties --

met het omgaan met frustratie en moeilijkheden -

not because they were physically unfit.

niet omdat ze lichamelijk ongeschikt waren.

But that's one reason why they ended up where they were.

Dat is één reden waarom ze hier terecht waren gekomen.

And I became increasingly more and more agitated,

Ik werd steeds meer en meer opgewonden,

because I was there

want ik was er,

not only to be with them,

niet alleen met hen,

but also to ride and create a team

maar ook om te rijden en een team te vormen.

and I didn't know what to do.

Ik wist niet wat te doen.

Now, let me give you an example.

Laat me jullie een voorbeeld geven.

We're going downhill in some rocky terrain,

We gaan bergafwaarts in rotsachtig terrein

and the front tire of Alex

en de voorband van Alex

gets caught in one of these crevasses here.

geraakt geklemd in een van deze gletsjerspleten hier.

So he crashes down,

Dus hij valt

and he gets slightly injured,

en hij raakt lichtgewond.

but this does not prevent him from jumping up

Dat verhindert echter niet dat hij opspringt

and then starting to jump up and down on his bike

en op en neer begint te springen op zijn fiets

and curse violently.

en heftig vloekt.

Then he throws his helmet in the air.

Hij gooit zijn helm in de lucht.

His backpack goes ballistic in some other direction.

Zijn rugzak vliegt in een andere richting.

And then he runs to the nearest tree

Dan rent hij naar de dichtstbijzijnde boom

and starts to break branches and throw rocks

en begint takken af te breken en stenen te gooien

and curse like I've never heard.

en te vloeken zoals ik nog nooit gehoord heb.

And I'm just standing there,

Ik sta daar gewoon,

watching this scene

te kijken naar deze scène

with a complete disbelief,

met compleet ongeloof,

not knowing what to do.

niet wetend wat te doen.

I'm used to algorithms

Ik ben gewend aan algoritmen

and data structures

en datastructuren

and super motivated students,

en supergemotiveerde studenten.

and nothing in my background

Niets in mijn achtergrond

prepared me to deal

heeft me voorbereid op omgaan

with a raging, violent adolescent

met een razende, gewelddadige adolescent

in the middle of nowhere.

in het midden van nergens.

And you have to realize that these incidents

Je moet beseffen dat deze incidenten

did not happen in convenient locations.

niet gebeurden op handige locaties.

They happened in places like this,

Ze gebeurden op plaatsen zoals deze,

in the Judean Desert,

in de woestijn van Judea

20 kilometers away from the nearest road.

op 20 km afstand van de dichtstbijzijnde weg.

And what you don't see in this picture

Wat je niet ziet in deze foto

is that somewhere between these riders there,

is dat ergens tussen deze fietsers daar,

there's a teenager sitting on a rock,

er een tiener op een rots zit,

saying, "I'm not moving from here. Forget it.

die zegt: "Ik ben niet van plan verder te gaan. Vergeet het maar.

I've had it."

Ik heb het gehad."

Well, that's a problem

Nou, dat is een probleem

because one way or another, you have to get this guy moving

op de een of andere manier moet je deze kerel in beweging krijgen

because it's getting dark soon and dangerous.

want het wordt snel donker en gevaarlijk.

It took me several such incidents to figure out what I was supposed to do.

Het kostte me een aantal van dergelijke incidenten om erachter te komen wat ik moest doen.

At the beginning, it was a disaster.

In het begin was het een ramp.

I tried harsh words and threats

Ik probeerde harde woorden en bedreigingen

and they took me nowhere.

en die brachten me nergens.

That's what they had all their lives.

Dat is wat ze hun hele leven al gewend waren.

And at some point I found out,

Op een gegeven moment ontdekte ik,

when a kid like this gets into a fit,

wanneer een kind als dit zo'n bui heeft,

the best thing that you can possibly do

je best zo dicht mogelijk

is stay as close as possible to this kid,

bij deze jongen blijft.

which is difficult,

Dat is moeilijk,

because what you really want to do is go away.

want wat je echt wilt doen, is weggaan.

But that's what he had all his life,

Maar dat is wat hij gewend is,

people walking away from him.

mensen lopen weg van hem.

So what you have to do is stay close

Je moet dichtbij blijven,

and try to reach in

uitreiken

and pet his shoulder

en schouderklopjes geven

or give him a piece of chocolate.

of hem een stuk chocolade geven.

So I would say, "Alex, I know that it's terribly difficult.

Ik zei: "Alex, ik weet dat het verschrikkelijk moeilijk is.

Why don't you rest for a few minutes

Rust een paar minuten

and then we'll go on."

en dan gaan we door. "

"Go away you maniac-psychopath.

"Ga weg jij maniak, psychopaat.

Why would you bring us to this goddamn place?"

Waarom breng je ons naar deze verdomde plek? "

And I would say, "Relax, Alex.

Ik zeg: 'Rustig, Alex.

Here's a piece of chocolate."

Hier is een stukje chocolade."

And Alex would go, "Arrrrggg!"

Alex zegt: "Arrrrggg!"

Because you have to understand

Je moet begrijpen

that on these rides we are constantly hungry --

dat we op deze ritten voortdurend honger hebben -

and after the rides also.

en na de ritten ook.

And who is this guy, Alex, to begin with?

Wie is Alex eigenlijk?

He's a 17-year-old.

Hij is 17 jaar.

When he was eight,

Toen hij acht was,

someone put him on a boat in Odessa

zette iemand hem op een boot in Odessa

and sent him, shipped him to Israel

en verscheepte hem naar Israël

on his own.

helemaal alleen.

And he ended up in south Tel Aviv

Hij belandde in het zuiden van Tel Aviv

and did not have the good luck

en had niet het geluk

to be picked up by a [unclear]

om opgehaald te worden door een [onduidelijk].

and roamed the streets

Hij zwierf door de straten

and became a prominent gang member.

en werd een prominent bendelid.

And he spent the last 10 years of his life

Hij bracht de laatste 10 jaar van zijn leven

in two places only,

door op twee plaatsen -

the slums and the state prison,

de sloppenwijken en de staatsgevangenis,

where he spent the last two years

waar hij de laatste twee jaar doorbracht

before he ended up sitting on this rock there.

voordat hij uiteindelijk op deze rots daar zat.

And so this kid

Deze jongen

was probably abused,

was waarschijnlijk misbruikt,

abandoned, ignored, betrayed

verlaten, genegeerd, verraden

by almost every adult along the way.

door bijna elke volwassene die zijn pad kruiste.

So, for such a kid,

Voor zo'n kind,

when an adult that he learns to respect stays close to him

als een volwassene die hij leert te respecteren, dichtbij hem blijft

and doesn't walk away from him

en niet van hem wegloopt

in any situation,

in welke situatie dan ook,

irrespective of how he behaves,

ongeacht hoe hij zich gedraagt,

it's a tremendous healing experience.

is dat een enorme helende ervaring.

It's an act of unconditional acceptance,

Het is een daad van onvoorwaardelijke acceptatie,

something that he never had.

iets dat hij nooit meegemaakt heeft.

I want to say a few words about vision.

Ik wil een paar woorden zeggen over visie.

When I started this program four years ago,

Toen ik vier jaar geleden dit programma begon,

I had this original plan

had ik dit oorspronkelijke plan

of creating a team

om een team te creëren

of winning underdogs.

van winnende underdogs.

I had an image of Lance Armstrong

Ik had een beeld van Lance Armstrong

in my mind.

in mijn hoofd.

And it took me exactly two months

Het kostte me precies twee maanden

of complete frustration

van complete frustratie

to realize that this vision

om te beseffen dat deze visie

was misplaced,

misplaatst was.

and that there was another vision

Er is een andere visie

supremely more important

veel meer belangrijk

and more readily available.

en meer voor de hand liggend.

It all of a sudden dawned on me, in this project,

Het drong plotseling tot me door dat het doel

that the purpose of these rides

van deze ritten

should actually be

het volgende moest zijn:

to expose the kids

de kinderen blootstellen

to one thing only: love.

aan slechts een ding: liefde,

Love to the country, to the uphill

liefde voor het land, voor de heuvel

and the downhill,

en de afdaling,

to all the incredible creatures that surround us --

voor alle ongelooflijke wezens die ons omringen -

the animals, the plants,

de dieren, de planten,

the insects --

De insecten,

love and respect

liefde en respect

to other fellow members in your team,

voor andere leden in je team,

in your biking team,

in je fietsteam,

and most importantly,

en vooral

love and respect to yourself,

liefde en respect voor jezelf.

which is something

Dat is iets

that they badly miss.

wat ze verschrikkelijk misten.

Together with the kids,

Samen met de kinderen

I also went through a remarkable transformation.

ging ik ook door een opmerkelijke transformatie.

Now, I come from a cutthroat world

Ik kom uit een meedogenloze wereld

of science and high technology.

van wetenschap en hoogwaardige technologie.

I used to think that reason and logic

Ik dacht dat redeneren en logisch denken

and relentless drive

en onophoudelijke drive

were the only ways to make things happen.

de enige manieren waren om dingen te laten gebeuren.

And before I worked with the kids,

Voordat ik ging werken met de kinderen,

anything that I did with them,

moest alles wat ik deed met hen

or anything that I did with myself,

of iets dat ik met mezelf deed,

was supposed to be perfect,

perfect zijn,

ideal, optimal,

ideaal, optimaal.

but after working with them for some time,

Na enige tijd met hen gewerkt te hebben,

I discovered the great virtues of empathy

ontdekte ik de grote deugd van empathie

and flexibility

en flexibiliteit.

and being able to start with some vision,

Ik was in staat om te starten vanuit een bepaalde visie

and if the vision doesn't work, well nothing happened.

en als die visie niet werkte, gebeurde er niets.

All you have to do is play with it, change it a little bit,

Ik moest er enkel mee spelen, een beetje aanpassen

and come up with something that does help, that does work.

en met iets komen dat helpt, iets dat werkt.

So right now, I feel more

Nu voelt dit meer aan als:

like these are my principles,

dit zijn mijn principes,

and if you don't like them,

en als je er niet van houdt,

I have others.

ik heb er andere.

(Laughter)

(Gelach)

(Applause)

(Applaus)

And one of these principles

Een van deze principes

is focus.

is focus.

Before each ride

Voor elke rit

we sit together with the kids,

zitten we samen met de kinderen,

and we give them one word

en geven we ze een woord

to think about during the ride.

om over na te denken tijdens de rit.

You have to focus their attention on something

Je moet hun aandacht richten op iets

because so many things happen.

omdat er zoveel dingen gebeuren.

So these are words like "teamwork"

Deze woorden zijn 'teamwerk'

or "endurance"

of 'uithoudingsvermogen'

or even complicated concepts

of zelfs ingewikkelde concepten

like "resource allocation"

zoals 'toewijzing van middelen'

or "perspective," a word that they don't understand.

of 'perspectief', een woord dat ze niet begrijpen.

You know, perspective

Je weet wel, perspectief,

is one of these critically important

een cruciaal belangrijke

life-coping strategies

levensstrategie

that mountain biking can really teach you.

die mountainbiken je echt kan leren.

I tell kids

Ik vertel kinderen

when they struggle through some uphill

als ze worstelen met een klim

and feel like they cannot take it anymore,

en het gevoel hebben dat ze het niet meer aankunnen,

it really helps to ignore the immediate obstacles

dat het echt helpt om de nabije obstakels te negeren

and raise your head and look around

en je hoofd op te heffen en rond te kijken

and see how the vista around you grows.

en te zien hoe het uitzicht zich om je heen ontplooit.

It literally propels you upwards.

Het stuwt je letterlijk naar boven.

That's what perspective is all about.

Dat draait perspectief om.

Or you can also look back in time

Je kunt ook terugkijken in de tijd

and realize that you've already conquered

en beseffen dat je al

steeper mountains before.

steilere bergen hebt veroverd.

And that's how they develop self-esteem.

Dat is hoe ze het gevoel van eigenwaarde ontwikkelen.

Now, let me give you an example of how it works.

Laat me jullie een voorbeeld geven van hoe het werkt.

You stand with your bike at the beginning of February.

Je staat met je fiets en het is begin februari.

It's very cold, and you're standing in one of these rainy days,

Het is erg koud, het is een regenachtige dag,

and it's drizzling

het motregent

and cold and chilly,

het is koud en kil

and you're standing in, let's say, Yokneam.

en je staat in, laten we zeggen, Yokneam.

And you look up at the sky through a hole in the clouds

Je kijkt naar de lucht en door de wolken

you see the monastery at the top of the Muhraka --

zie je het klooster op de top van de Muhraka.

that's where you're supposed to climb now --

Daar moet je naartoe klimmen

and you say, "There's no way that I could possibly get there."

en je zegt: "Ik geraak daar onmogelijk."

And yet, two hours later

En toch, twee uur later

you find yourself standing on the roof of this monastery,

sta je op het dak van een klooster,

smeared with mud,

besmeurd met modder,

blood and sweat.

bloed en zweet.

And you look down at Yokneam;

En je kijkt neer op Yokneam,

everything is so small and tiny.

alles is zo klein.

And you say, "Hey, Alex. Look at this parking lot where we started.

En je zegt: "He, Alex. Kijk eens naar deze parkeerplaats waar we begonnen zijn.

It's that big.

Het is zo groot.

I can't believe that I did it."

Ik kan niet geloven dat ik het deed.

And that's the point

Dat is het punt

when you start loving yourself.

waarop je begint te houden van jezelf.

And so we talked about

We spraken over

these special words that we teach them.

deze speciale woorden die we hen leerden.

And at the end of each ride, we sit together

Aan het eind van elke rit, zitten we samen

and share moments

en delen momenten

in which those special words of the day

waarin die speciale woorden van de dag

popped up and made a difference,

opdoken en een verschil maakten.

and these discussions

Deze discussies

can be extremely inspiring.

kunnen zeer inspirerend zijn.

In one of them, one of the kids once said,

In een van hen, zei een van de kinderen ooit:

"When we were riding on this ridge

"Toen we aan het rijden waren op deze bergkam

overlooking the Dead Sea --

met uitzicht op de Dode Zee -

and he's talking about this spot here --

hij heeft het over deze plek hier -

"I was reminded

werd ik herinnerd

of the day when I left my village in Ethiopia

aan de dag, toen ik mijn dorp verliet in Ethiopië

and went away together with my brother.

en samen met mijn broer wegging.

We walked 120 kilometers

We liepen 120 km

until we reached Sudan.

totdat we Soedan bereikten.

This was the first place where we got some water and supplies."

Dit was de eerste plaats waar we water en voorraden konden krijgen."

And he goes on saying, and everyone looks at him like a hero,

Hij vertelt verder en iedereen kijkt naar hem als een held,

probably for the first time in his life.

waarschijnlijk voor de eerste keer in zijn leven.

And he says -- because I also have volunteers riding with me,

Hij zegt: - want ik heb ook vrijwilligers die met mij meerijden,

adults, who are sitting there

volwassenen, die daar zitten

listening to him --

en naar hem luisteren.

and he says, "And this was just the beginning

Hij zegt: "En dit was nog maar het begin

of our ordeal

van onze beproeving

until we ended up in Israel.

totdat we uiteindelijk in Israël uitkwamen.

And only now," he says,

En pas nu," zegt hij:

"I'm beginning to understand where I am,

"begin ik te begrijpen waar ik ben,

and I actually like it."

en ik vind het eigenlijk leuk."

Now I remember, when he said it,

Ik herinner mij dat toen hij dat zei,

I felt goosebumps on my body,

ik kippenvel voelde op mijn lichaam

because he said it overlooking the Moab Mountains here in the background.

omdat hij het zei met op de achtergrond het Moab-gebergte.

That's where Joshua descended

Dat is waar Joshua naar beneden kwam

and crossed the Jordan

en de Jordaan overstak

and led the people of Israel into the land of Canaan

en het volk van Israël leidde naar het land Kanaän

3,000 years ago

3000 jaar geleden

in this final leg

in dit laatste gedeelte

of the journey from Africa.

van de reis uit Afrika.

And so, perspective

Dus het perspectief,

and context and history

context en geschiedenis

play key roles

spelen een belangrijke rol

in the way I plan my rides

in de manier waarop ik mijn ritten

with the kids.

met de kinderen plan.

We visit Kibbutzim

We bezoeken kibboetsen

that were established by Holocaust survivors.

die werden opgericht door overlevenden van de Holocaust.

We explore ruins

We verkennen ruïnes

of Palestinian villages,

van Palestijnse dorpen

and we discuss how they became ruins.

en we bespreken hoe ze ruïnes werden.

And we go through numerous remnants

We gaan door de vele overblijfselen

of Jewish settlements, Nabatic settlements,

van de joodse nederzettingen, zoals Nabatic,

Canaanite settlements --

en Kanaänitische nederzettingen -

three-, four, five-thousand years old.

drie, vier, vijfduizend jaar oud.

And through this tapestry,

En door deze wandtapijten,

which is the history of this country,

die de geschiedenis van dit land voorstellen,

the kids acquire

krijgen de kinderen,

what is probably the most important

wat waarschijnlijk het belangrijkste

value in education,

van waarde is in het onderwijs:

and that is the understanding that life is complex,

het inzicht dat het leven complex is.

and there's no black and white.

Er is geen zwart-wit.

And by appreciating complexity,

Door het waarderen van de complexiteit,

they become more tolerant,

worden ze meer tolerant,

and tolerance leads to hope.

en tolerantie leidt tot hoop.

I ride with these kids once a week,

Ik rijd met deze kinderen een keer per week,

every Tuesday.

elke dinsdag.

Here's a picture I took last Tuesday -- less than a week ago --

Hier is een foto van vorige week dinsdag - minder dan een week geleden -

and I ride with them tomorrow also.

en ik rijd morgen ook met hen.

In every one of these rides

In ieder van deze ritten

I always end up standing in one of these incredible locations,

eindig ik altijd op een van deze ongelooflijke locaties

taking in this incredible landscape around me,

om het prachtige landschap in mij op te nemen.

and I feel blessed and fortunate

Ik voel me gezegend en gelukkig

that I'm alive,

dat ik leef.

and that I sense every fiber

Ik voel elke vezel

in my aching body.

in mijn pijnlijke lichaam.

And I feel blessed and fortunate

Ik voel me gezegend en gelukkig

that 15 years ago

dat ik 15 jaar geleden

I had the courage to resign

de moed had om af te treden

my tenured position at NYU

van mijn vaste aanstelling aan de New York Universiteit

and return to my home country

en terug te keren naar mijn land

where I can do these incredible rides

waar ik deze ongelooflijke ritten kan maken

with this group of troubled kids

met deze groep van problematische kinderen

coming from Ethiopia

afkomstig uit Ethiopië,

and Morocco and Russia.

Marokko en Rusland.

And I feel blessed and fortunate

Ik voel me gezegend en gelukkig

that every week, every Tuesday --

dat elke week, elke dinsdag

and actually every Friday also --

en eigenlijk elke vrijdag,

I can once again celebrate

ik nog eens

in the marrow of my bones

in het merg van mijn botten

the very essence of living in Israel on the edge.

de essentie van het leven in Israël op de rand, kan vieren.

Thank you.

Dank je.

(Applause)

(Applaus)