Shimon Schocken's rides of hope

36,010 views ・ 2010-11-17

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Joanna Falkowska Korekta: Magdalena Kubicka
00:15
Mountain biking in Israel
0
15260
4000
Jazda na rowerze po górach w Izraelu
00:19
is something that I do with great passion
1
19260
2000
to coś, co robię z wielkim zamiłowaniem
00:21
and commitment.
2
21260
3000
i zaangażowaniem.
00:24
And when I'm on my bike,
3
24260
2000
I kiedy jadę rowerem,
00:26
I feel that I connect
4
26260
2000
towarzyszy mi uczucie jedności
00:28
with the profound beauty of Israel,
5
28260
3000
z ogromnym pięknem Izraela,
00:31
and I feel that I'm united
6
31260
2000
czuję się wtedy zjednoczony
00:33
with this country's history
7
33260
4000
z historią tego kraju
00:37
and biblical law.
8
37260
2000
i jego prawem biblijnym.
00:39
And also, for me,
9
39260
2000
Oprócz tego jazda na rowerze
00:41
biking is a matter of empowerment.
10
41260
2000
daje mi moc.
00:43
When I reach the summit
11
43260
2000
Kiedy docieram na szczyt stromej góry
00:45
of a steep mountain in the middle of nowhere,
12
45260
2000
z dala od zgiełku,
00:47
I feel young,
13
47260
2000
czuję się młody,
00:49
invincible, eternal.
14
49260
3000
niezwyciężony, nieśmiertelny.
00:52
It's as if I'm connecting with some legacy
15
52260
3000
To tak, jakbym łączył się z jakimś dziedzictwem
00:55
or with some energy
16
55260
2000
czy swego rodzaju energią
00:57
far greater than myself.
17
57260
2000
znacznie większą niż ja sam.
00:59
You can see my fellow riders
18
59260
2000
Tu przy końcu zdjęcia możecie
01:01
at the end of the picture,
19
61260
2000
zobaczyć moich współtowarzyszy,
01:03
looking at me with some concern.
20
63260
3000
którzy patrzą na mnie z niepokojem.
01:06
And here is another picture of them.
21
66260
2000
A tutaj jeszcze jedno ich zdjęcie.
01:08
Unfortunately, I cannot show their faces,
22
68260
3000
Niestety, nie mogę pokazać ich twarzy
01:11
neither can I disclose their true names,
23
71260
2000
ani ujawnić ich prawdziwych nazwisk,
01:13
and that's because my fellow riders
24
73260
2000
a to dlatego, że moi współtowarzysze
01:15
are juvenile inmates,
25
75260
2000
są młodocianymi więźniami,
01:17
offenders
26
77260
2000
przestępcami,
01:19
spending time in a correction facility
27
79260
2000
którzy spędzają czas w zakładzie karnym
01:21
about 20 minutes' ride from here --
28
81260
3000
jakieś 20 minut jazdy stąd.
01:24
well, like everything in Israel.
29
84260
2000
Jak zresztą wszystko w Izraelu.
01:28
And I've been riding with these kids once a week,
30
88260
3000
Jeżdżę z tymi dzieciakami na rowerze raz w tygodniu,
01:31
every Tuesday, rain or shine, for the last four years
31
91260
3000
w każdy wtorek, w słońcu i w deszczu, od 4 lat.
01:34
and by now, they've become a very big part of my life.
32
94260
3000
Dzisiaj stanowią już bardzo ważną część mojego życia.
01:37
This story began four years ago.
33
97260
3000
Ta przygoda rozpoczęła się 4 lata temu.
01:40
The correction facility where they are locked up
34
100260
2000
Zakład karny, w którym są zamknięci
01:42
happens to be right in the middle
35
102260
2000
przypadkiem znajduje się w samym środku
01:44
of one of my usual trips,
36
104260
2000
jednej z moich tras rowerowych,
01:46
and it's surrounded by barbed wires
37
106260
2000
i jest otoczony drutem kolczastym
01:48
and electric gates and armed guards.
38
108260
2000
z elektryczną bramą i uzbrojonymi strażnikami.
01:50
So on one of these rides,
39
110260
2000
Zatem na jednej z przejażdżek
01:52
I talked my way into the compound
40
112260
2000
namówiłem strażników, by mnie wpuścili
01:54
and went to see the warden.
41
114260
3000
i poszedłem zobaczyć się ze naczelnikiem.
01:57
I told the warden
42
117260
2000
Powiedziałem mu,
01:59
that I wanted to start a mountain biking club in this place
43
119260
3000
że chcę u nich założyć klub kolarstwa górskiego
02:02
and that basically I wanted to take the kids
44
122260
2000
i że ogólnie chciałbym zabrać dzieciaki
02:04
from here to there.
45
124260
3000
z punktu A do punktu B.
02:07
And I told him, "Let's find a way
46
127260
2000
I powiedziałem mu: „znajdźmy sposób,
02:09
in which I'll be able to take out 10 kids once a week
47
129260
3000
żebym mógł zabierać 10 dzieciaków raz w tygodniu
02:12
to ride with in the summer in the country."
48
132260
3000
na przejażdżkę na wieś w czasie lata.”
02:15
And the warden was quite amused,
49
135260
2000
Naczelnika to rozbawiło,
02:17
and he told me he thought that I was a nut
50
137260
3000
powiedział mi, że myśli, że zwariowałem.
02:20
and he told me,
51
140260
2000
I powiedział mi:
02:22
"This place is a correction facility. These guys are serious offenders.
52
142260
3000
„To jest zakład karny. Te chłopaki to poważni przestępcy.
02:25
They are supposed to be locked up.
53
145260
2000
Powinni być zamknięci.
02:27
They aren't supposed to be out at large."
54
147260
3000
Nie powinni być na wolności.”
02:30
And yet, we began to talk about it,
55
150260
2000
A jednak zaczęliśmy o tym rozmawiać,
02:32
and one thing led to another.
56
152260
2000
i od słowa do słowa...
02:34
And I can't see myself
57
154260
3000
Nie wyobrażam sobie siebie
02:37
going into a state prison in New Jersey
58
157260
2000
idącego do więzienia stanowego w New Jersey
02:39
and making such a proposition,
59
159260
2000
z taką propozycją,
02:41
but this being Israel,
60
161260
2000
ale tu jest Izrael,
02:43
the warden somehow made it happen.
61
163260
3000
więc naczelnik jakoś to załatwił.
02:46
And so two months later,
62
166260
3000
I tak, dwa miesiące później,
02:49
we found ourselves "at large" --
63
169260
2000
znaleźliśmy się na wolności:
02:51
myself,
64
171260
2000
ja,
02:53
10 juvenile inmates
65
173260
3000
10 młodocianych przestępców
02:56
and a wonderful fellow named Russ,
66
176260
2000
i wspaniały gość o imieniu Russ,
02:58
who became a very good friend of mine
67
178260
2000
który stał się moim dobrym przyjacielem
03:00
and my partner in this project.
68
180260
2000
i partnerem w projekcie.
03:02
And in the next few weeks, I had the tremendous pleasure
69
182260
3000
I tak przez parę kolejnych tygodni miałem ogromną przyjemność
03:05
of introducing these kids
70
185260
2000
przedstawić tym dzieciakom
03:07
to the world of total freedom,
71
187260
2000
świat całkowitej wolności,
03:09
a world consisting of magnificent vistas
72
189260
3000
świat składający się z wspaniałych perspektyw
03:12
like these --
73
192260
2000
takich jak te
03:14
everything you see here is obviously in Israel --
74
194260
3000
- wszystko co tu widzicie to oczywiście Izrael -
03:17
as well as close encounters
75
197260
2000
i bliskich spotkań
03:19
with all sorts of small creatures
76
199260
2000
z różnego rodzaju stworzeniami
03:21
coming in all sorts of sizes,
77
201260
2000
o wszelkiego rodzaju rozmiarach
03:23
colors, shapes, forms
78
203260
3000
kolorach, kształtach, formach,
03:26
and so on.
79
206260
2000
i tak dalej.
03:28
In spite of all this splendor,
80
208260
3000
Pomimo całej tej świetności,
03:31
the beginning was extremely frustrating.
81
211260
3000
początki były szalenie frustrujące.
03:34
Every small obstacle,
82
214260
2000
Każda mała przeszkoda,
03:36
every slight uphill,
83
216260
2000
każda mała górka,
03:38
would cause these fellows
84
218260
2000
sprawiała, że ci chłopacy
03:40
to stop in their tracks and give up.
85
220260
3000
stawali w miejscu, poddając się.
03:43
So we had a lot of this going on.
86
223260
3000
Zatem tego było sporo.
03:46
I found out that they had a very hard time
87
226260
2000
Zauważyłem, że ciężko jest im
03:48
dealing with frustration and difficulties --
88
228260
2000
poradzić sobie z frustracją i trudnościami,
03:50
not because they were physically unfit.
89
230260
2000
nie dlatego, że mieli słabą kondycję.
03:52
But that's one reason why they ended up where they were.
90
232260
3000
Ale to jeden z powodów dla których trafili tam gdzie są.
03:56
And I became increasingly more and more agitated,
91
236260
2000
Ja sam zaczynałem się stopniowo denerwować,
03:58
because I was there
92
238260
2000
bo byłem tam
04:00
not only to be with them,
93
240260
2000
nie tylko żeby być z nimi
04:02
but also to ride and create a team
94
242260
2000
ale żeby jeździć i żeby stworzyć zespół.
04:04
and I didn't know what to do.
95
244260
2000
A nie wiedziałem co zrobić.
04:06
Now, let me give you an example.
96
246260
2000
Podam wam przykład.
04:08
We're going downhill in some rocky terrain,
97
248260
3000
Jedziemy po kamienistym wzniesieniu,
04:11
and the front tire of Alex
98
251260
3000
i przednie koło Alexa
04:14
gets caught in one of these crevasses here.
99
254260
2000
zahacza o jedną z rozpadlin.
04:16
So he crashes down,
100
256260
2000
Na co on upada z trzaskiem,
04:18
and he gets slightly injured,
101
258260
2000
trochę się kalecząc,
04:20
but this does not prevent him from jumping up
102
260260
3000
ale to nie przeszkadza mu, żeby się zerwać
04:23
and then starting to jump up and down on his bike
103
263260
2000
i zacząć skakać po rowerze,
04:25
and curse violently.
104
265260
2000
brutalnie przeklinając.
04:27
Then he throws his helmet in the air.
105
267260
3000
Potem wyrzuca w górę swój kask.
04:30
His backpack goes ballistic in some other direction.
106
270260
3000
Jego plecak szybuje w jeszcze innym kierunku.
04:33
And then he runs to the nearest tree
107
273260
2000
Po czym podbiega do najbliższego drzewa,
04:35
and starts to break branches and throw rocks
108
275260
3000
zaczyna łamać gałęzie i rzucać kamieniami,
04:38
and curse like I've never heard.
109
278260
3000
i przeklinać tak, jak nigdy jeszcze nie słyszałem.
04:41
And I'm just standing there,
110
281260
3000
A ja po prostu stoję,
04:44
watching this scene
111
284260
2000
patrzę na to wszystko
04:46
with a complete disbelief,
112
286260
2000
z całkowitym niedowierzaniem,
04:48
not knowing what to do.
113
288260
3000
nie wiedząc co robić.
04:51
I'm used to algorithms
114
291260
2000
Jestem przyzwyczajony do algorytmów,
04:53
and data structures
115
293260
3000
struktur danych
04:56
and super motivated students,
116
296260
3000
i bardzo zmotywowanych studentów,
04:59
and nothing in my background
117
299260
2000
żadne doświadczenie nigdy
05:01
prepared me to deal
118
301260
2000
nie przygotowało mnie do radzenia sobie
05:03
with a raging, violent adolescent
119
303260
3000
z szalejącym, agresywnym nastolatkiem
05:06
in the middle of nowhere.
120
306260
2000
w samym środku pustki.
05:08
And you have to realize that these incidents
121
308260
2000
Musicie zdać sobie sprawę, że takie incydenty
05:10
did not happen in convenient locations.
122
310260
2000
nie zdarzały się w dogodnych miejscach.
05:12
They happened in places like this,
123
312260
3000
Zdarzały się w miejscach takich jak to
05:15
in the Judean Desert,
124
315260
2000
na Pustyni Judzkiej,
05:17
20 kilometers away from the nearest road.
125
317260
3000
20 km od najbliższej drogi.
05:20
And what you don't see in this picture
126
320260
2000
Czego nie widać na tym zdjęciu to
05:22
is that somewhere between these riders there,
127
322260
3000
to, że gdzieś między tymi rowerzystami
05:25
there's a teenager sitting on a rock,
128
325260
2000
na skale siedzi nastolatek
05:27
saying, "I'm not moving from here. Forget it.
129
327260
2000
i mówi: „Nie ruszam się stąd. Zapomnij.
05:29
I've had it."
130
329260
2000
Mam dość.”
05:31
Well, that's a problem
131
331260
2000
I tu zaczyna się problem,
05:33
because one way or another, you have to get this guy moving
132
333260
3000
bo trzeba tego chłopaka jakoś ruszyć,
05:36
because it's getting dark soon and dangerous.
133
336260
3000
bo robi się ciemno i niebezpiecznie.
05:39
It took me several such incidents to figure out what I was supposed to do.
134
339260
3000
Dopiero po kilku takich zdarzeniach zrozumiałem, co mam robić.
05:42
At the beginning, it was a disaster.
135
342260
2000
Na początku to była kompletna katastrofa.
05:44
I tried harsh words and threats
136
344260
2000
Próbowałem ostrych słów i gróźb,
05:46
and they took me nowhere.
137
346260
2000
ale te zaprowadziły mnie donikąd.
05:48
That's what they had all their lives.
138
348260
2000
Słyszeli to przez całe swoje życie.
05:50
And at some point I found out,
139
350260
3000
I w pewnym momencie zrozumiałem, że
05:53
when a kid like this gets into a fit,
140
353260
2000
kiedy taki dzieciak wpada w szał,
05:55
the best thing that you can possibly do
141
355260
2000
najlepsza rzecz, jaką możesz zrobić
05:57
is stay as close as possible to this kid,
142
357260
3000
to stać jak najbliżej niego,
06:00
which is difficult,
143
360260
2000
co jest trudne,
06:02
because what you really want to do is go away.
144
362260
2000
bo naprawdę chciałoby się wtedy odejść.
06:04
But that's what he had all his life,
145
364260
2000
Ale coś takiego oni mieli przez całe życie.
06:06
people walking away from him.
146
366260
2000
Ludzi, którzy od nich odchodzili.
06:08
So what you have to do is stay close
147
368260
2000
Więc trzeba stanąć jak najbliżej,
06:10
and try to reach in
148
370260
2000
spróbować wyciągnąć rękę
06:12
and pet his shoulder
149
372260
2000
i pogłaskać go po ramieniu
06:14
or give him a piece of chocolate.
150
374260
2000
albo dać kawałek czekolady.
06:16
So I would say, "Alex, I know that it's terribly difficult.
151
376260
3000
Więc mówię: „Alex, wiem, że to jest szalenie trudne.
06:19
Why don't you rest for a few minutes
152
379260
2000
Może odpoczniesz parę minut
06:21
and then we'll go on."
153
381260
2000
i potem ruszymy.”
06:23
"Go away you maniac-psychopath.
154
383260
3000
„Idź sobie, ty maniaku, psychopato.
06:26
Why would you bring us to this goddamn place?"
155
386260
3000
Dlaczego zaciągnąłeś nas w to cholerne miejsce?”
06:30
And I would say, "Relax, Alex.
156
390260
3000
Na co ja: „Spokojnie, Alex.
06:33
Here's a piece of chocolate."
157
393260
2000
Masz kawałek czekolady.”
06:35
And Alex would go, "Arrrrggg!"
158
395260
2000
Alex: „gggrrrrrrrrrrr!”
06:37
Because you have to understand
159
397260
2000
Musicie zrozumieć, że
06:39
that on these rides we are constantly hungry --
160
399260
2000
na tych przejażdżkach jesteśmy stale głodni
06:41
and after the rides also.
161
401260
3000
i po nich też.
06:45
And who is this guy, Alex, to begin with?
162
405260
3000
Ale od początku. Kim jest Alex?
06:48
He's a 17-year-old.
163
408260
2000
Ma 17 lat.
06:50
When he was eight,
164
410260
2000
Kiedy miał 8 lat,
06:52
someone put him on a boat in Odessa
165
412260
3000
ktoś wsadził go na pokład w Odessie
06:55
and sent him, shipped him to Israel
166
415260
3000
i przewiózł do Izraela,
06:58
on his own.
167
418260
2000
samego.
07:00
And he ended up in south Tel Aviv
168
420260
2000
Wylądował w południowej części Tel Awiwu
07:02
and did not have the good luck
169
422260
2000
i nie miał tego szczęścia,
07:04
to be picked up by a [unclear]
170
424260
2000
by zaopiekowała się nim Karen Tal,
07:06
and roamed the streets
171
426260
2000
więc włóczył się po ulicach
07:08
and became a prominent gang member.
172
428260
3000
i został znanym członkiem gangu.
07:11
And he spent the last 10 years of his life
173
431260
2000
Spędził ostatnie 10 lat swojego życia
07:13
in two places only,
174
433260
2000
jedynie w dwóch miejscach:
07:15
the slums and the state prison,
175
435260
3000
w slumsach i w więzieniu,
07:18
where he spent the last two years
176
438260
2000
gdzie spędził ostatnie dwa lata
07:20
before he ended up sitting on this rock there.
177
440260
3000
zanim wylądował na tej skale.
07:23
And so this kid
178
443260
2000
A więc ten dzieciak
07:25
was probably abused,
179
445260
3000
był prawdopodobnie krzywdzony,
07:28
abandoned, ignored, betrayed
180
448260
3000
opuszczany, ignorowany, zdradzany
07:31
by almost every adult along the way.
181
451260
2000
przez prawie każdego dorosłego na swojej drodze.
07:33
So, for such a kid,
182
453260
2000
Więc dla takiego dzieciaka,
07:35
when an adult that he learns to respect stays close to him
183
455260
3000
gdy dorosły, którego on uczy się szanować, staje blisko
07:38
and doesn't walk away from him
184
458260
2000
i nie odchodzi od niego
07:40
in any situation,
185
460260
2000
w żadnej sytuacji,
07:42
irrespective of how he behaves,
186
462260
3000
bez względu na to jak on się zachowuje,
07:45
it's a tremendous healing experience.
187
465260
3000
to niesamowicie uzdrawiające doświadczenie.
07:48
It's an act of unconditional acceptance,
188
468260
3000
To akt bezwarunkowej akceptacji,
07:51
something that he never had.
189
471260
2000
coś, czego on nigdy nie znał.
07:53
I want to say a few words about vision.
190
473260
2000
Chcę powiedzieć parę słów o wizji.
07:55
When I started this program four years ago,
191
475260
3000
Kiedy 4 lata temu zacząłem ten program,
07:58
I had this original plan
192
478260
3000
miałem taki pierwotny plan,
08:01
of creating a team
193
481260
2000
żeby stworzyć drużynę,
08:03
of winning underdogs.
194
483260
2000
przeciągnąć na swoją stronę przegranych.
08:05
I had an image of Lance Armstrong
195
485260
3000
Miałem w głowie obraz
08:08
in my mind.
196
488260
2000
Lance'a Armstronga.
08:10
And it took me exactly two months
197
490260
3000
Zajęło mi dokładnie dwa miesiące
08:13
of complete frustration
198
493260
2000
całkowitej frustracji,
08:15
to realize that this vision
199
495260
2000
żeby zdać sobie sprawę, że
08:17
was misplaced,
200
497260
2000
ta wizja była nie na miejscu
08:19
and that there was another vision
201
499260
2000
i że istnieje inna wizja,
08:21
supremely more important
202
501260
2000
o wiele bardziej istotna
08:23
and more readily available.
203
503260
3000
i zdecydowanie bardziej dostępna.
08:26
It all of a sudden dawned on me, in this project,
204
506260
3000
Nagle dotarło do mnie, że w tym projekcie
08:29
that the purpose of these rides
205
509260
2000
celem przejażdżek
08:31
should actually be
206
511260
2000
powinno tak naprawdę być
08:33
to expose the kids
207
513260
2000
pokazanie dzieciakom
08:35
to one thing only: love.
208
515260
3000
tylko jednej rzeczy: miłości.
08:38
Love to the country, to the uphill
209
518260
2000
Miłości do wsi, do jazdy pod górę
08:40
and the downhill,
210
520260
2000
i do jazdy w dół,
08:42
to all the incredible creatures that surround us --
211
522260
3000
do wszystkich niesamowitych stworzeń dookoła nas
08:45
the animals, the plants,
212
525260
2000
zwierząt, roślin
08:47
the insects --
213
527260
2000
owadów,
08:49
love and respect
214
529260
2000
miłości i szacunku
08:51
to other fellow members in your team,
215
531260
2000
do członków zespołu,
08:53
in your biking team,
216
533260
2000
w ekipie rowerowej,
08:55
and most importantly,
217
535260
2000
i co najważniejsze,
08:57
love and respect to yourself,
218
537260
2000
miłości i szacunku do siebie,
08:59
which is something
219
539260
2000
coś, czego
09:01
that they badly miss.
220
541260
2000
bardzo im brakuje.
09:03
Together with the kids,
221
543260
2000
Razem z dzieciakami,
09:05
I also went through a remarkable transformation.
222
545260
3000
sam przeszedłem przez niezwykłą przemianę.
09:08
Now, I come from a cutthroat world
223
548260
2000
Żyję w bezwzględnym świecie
09:10
of science and high technology.
224
550260
2000
nauki i zaawansowanych technologii.
09:12
I used to think that reason and logic
225
552260
3000
Zwykłem myśleć, że rozsądek i logika,
09:15
and relentless drive
226
555260
2000
i nieugięta determinacja
09:17
were the only ways to make things happen.
227
557260
2000
są jedyną drogą tworzenia.
09:19
And before I worked with the kids,
228
559260
2000
Zanim zacząłem pracować z tymi dzieciakami,
09:21
anything that I did with them,
229
561260
2000
wszystko, co robiłem z nimi,
09:23
or anything that I did with myself,
230
563260
2000
albo wszystko, co robiłem sam,
09:25
was supposed to be perfect,
231
565260
2000
musiało być doskonałe,
09:27
ideal, optimal,
232
567260
3000
idealne, optymalne,
09:30
but after working with them for some time,
233
570260
4000
ale po pewnym czasie z nimi
09:34
I discovered the great virtues of empathy
234
574260
3000
odkryłem wielkie zalety empatii
09:37
and flexibility
235
577260
2000
i elastyczności,
09:39
and being able to start with some vision,
236
579260
2000
i możliwości rozpoczęcia z pewną wizją,
09:41
and if the vision doesn't work, well nothing happened.
237
581260
3000
która, jeśli nie wypali, nic się nie stanie.
09:44
All you have to do is play with it, change it a little bit,
238
584260
3000
Jedyne, co trzeba zrobić, to trochę ją zmienić,
09:47
and come up with something that does help, that does work.
239
587260
3000
i wymyślić coś, co pomaga, co działa.
09:50
So right now, I feel more
240
590260
2000
Więc teraz jest trochę tak:
09:52
like these are my principles,
241
592260
2000
takie są moje zasady,
09:54
and if you don't like them,
242
594260
2000
a jeśli ci się nie podobają to...
09:56
I have others.
243
596260
2000
mam też inne.
09:58
(Laughter)
244
598260
2000
(Śmiech)
10:00
(Applause)
245
600260
5000
(Oklaski)
10:05
And one of these principles
246
605260
2000
Jedną z tych zasad jest
10:07
is focus.
247
607260
2000
skupienie uwagi.
10:09
Before each ride
248
609260
2000
Przed każdą przejażdżką
10:11
we sit together with the kids,
249
611260
2000
siadamy razem z dzieciakami
10:13
and we give them one word
250
613260
2000
i dajemy im jedno słowo
10:15
to think about during the ride.
251
615260
2000
do przemyślenia podczas jazdy.
10:17
You have to focus their attention on something
252
617260
3000
Trzeba skupić na czymś ich uwagę,
10:20
because so many things happen.
253
620260
2000
ponieważ tak wiele się dzieje.
10:22
So these are words like "teamwork"
254
622260
2000
Więc to są słowa takie jak: praca zespołowa
10:24
or "endurance"
255
624260
2000
albo wytrzymałość,
10:26
or even complicated concepts
256
626260
2000
albo bardziej skomplikowane pojęcia,
10:28
like "resource allocation"
257
628260
2000
jak alokacja zasobów
10:30
or "perspective," a word that they don't understand.
258
630260
2000
albo perspektywa, wyraz, którego nie rozumieją.
10:32
You know, perspective
259
632260
2000
Wiecie, perspektywa
10:34
is one of these critically important
260
634260
2000
jest jedną z wyjątkowo ważnych
10:36
life-coping strategies
261
636260
2000
strategii radzenia sobie w życiu,
10:38
that mountain biking can really teach you.
262
638260
3000
której może was nauczyć kolarstwo górskie.
10:41
I tell kids
263
641260
2000
Mówię dzieciakom,
10:43
when they struggle through some uphill
264
643260
3000
kiedy zmagają się z jakimś podjazdem
10:46
and feel like they cannot take it anymore,
265
646260
2000
i czują, że już nie dają rady,
10:48
it really helps to ignore the immediate obstacles
266
648260
3000
że warto zignorować bezpośrednie przeszkody
10:51
and raise your head and look around
267
651260
2000
i podnieść głowę, i rozejrzeć się wkoło,
10:53
and see how the vista around you grows.
268
653260
2000
i zobaczyć, jak dookoła otwiera się perspektywa.
10:55
It literally propels you upwards.
269
655260
3000
To dosłownie popycha ku górze.
10:58
That's what perspective is all about.
270
658260
2000
I o to chodzi w perspektywie.
11:00
Or you can also look back in time
271
660260
2000
Albo możesz spojrzeć na przeszłość
11:02
and realize that you've already conquered
272
662260
2000
i uświadomić sobie, że wcześniej
11:04
steeper mountains before.
273
664260
3000
zdobyłeś już bardziej strome góry.
11:07
And that's how they develop self-esteem.
274
667260
3000
Tak oni rozwijają poczucie własnej wartości.
11:10
Now, let me give you an example of how it works.
275
670260
2000
Dam wam przykład jak to działa.
11:12
You stand with your bike at the beginning of February.
276
672260
3000
Na początku lutego stoisz ze swoim rowerem.
11:15
It's very cold, and you're standing in one of these rainy days,
277
675260
3000
Jest bardzo zimno, jest jeden z tych deszczowych dni,
11:18
and it's drizzling
278
678260
2000
mży,
11:20
and cold and chilly,
279
680260
3000
jest zimno,
11:23
and you're standing in, let's say, Yokneam.
280
683260
3000
i stoisz, powiedzmy, w Yokneam.
11:26
And you look up at the sky through a hole in the clouds
281
686260
3000
Patrzysz w niebo, przez chmury.
11:29
you see the monastery at the top of the Muhraka --
282
689260
3000
Na szczycie Muhraka widzisz klasztor,
11:32
that's where you're supposed to climb now --
283
692260
2000
właśnie tam masz się zacząć wspinać,
11:34
and you say, "There's no way that I could possibly get there."
284
694260
3000
i mówisz: „Nie ma mowy, żebym tam dotarł.”
11:37
And yet, two hours later
285
697260
3000
A jednak, dwie godziny później,
11:40
you find yourself standing on the roof of this monastery,
286
700260
3000
znajdujesz się na dachu klasztoru,
11:43
smeared with mud,
287
703260
3000
umazany błotem,
11:46
blood and sweat.
288
706260
2000
krwią i potem.
11:48
And you look down at Yokneam;
289
708260
2000
Patrzysz w dół na Yokneam,
11:50
everything is so small and tiny.
290
710260
2000
wszystko jest takie malutkie.
11:52
And you say, "Hey, Alex. Look at this parking lot where we started.
291
712260
2000
I mówisz: „Patrz, Alex, to jest parking, na którym zaczynaliśmy.
11:54
It's that big.
292
714260
2000
Jest taki mały.
11:56
I can't believe that I did it."
293
716260
2000
Nie wierzę, że to zrobiłem."
11:58
And that's the point
294
718260
2000
I to jest moment,
12:00
when you start loving yourself.
295
720260
2000
kiedy zaczynasz kochać samego siebie.
12:03
And so we talked about
296
723260
2000
Mówiliśmy o tych szczególnych słowach,
12:05
these special words that we teach them.
297
725260
2000
których ich uczymy.
12:07
And at the end of each ride, we sit together
298
727260
3000
I na końcu każdej przejażdżki siadamy razem
12:10
and share moments
299
730260
2000
i mówimy o chwilach,
12:12
in which those special words of the day
300
732260
3000
w których te szczególne słowa dnia
12:15
popped up and made a difference,
301
735260
2000
pojawiły się i wszystko zmieniły.
12:17
and these discussions
302
737260
2000
Te dyskusje
12:19
can be extremely inspiring.
303
739260
2000
mogą być szalenie inspirujące.
12:21
In one of them, one of the kids once said,
304
741260
2000
W jednej z nich jeden chłopak raz powiedział:
12:23
"When we were riding on this ridge
305
743260
2000
„Kiedy jechaliśmy granią
12:25
overlooking the Dead Sea --
306
745260
2000
górującą nad Morzem Martwym
12:27
and he's talking about this spot here --
307
747260
3000
- on mówi o tym miejscu -
12:30
"I was reminded
308
750260
2000
przypomniał mi się
12:32
of the day when I left my village in Ethiopia
309
752260
2000
dzień, w którym opuściłem moją wioskę w Etiopii
12:34
and went away together with my brother.
310
754260
3000
i odszedłem razem z moim bratem.
12:37
We walked 120 kilometers
311
757260
2000
Szliśmy przez 120 km
12:39
until we reached Sudan.
312
759260
2000
aż dotarliśmy do Sudanu.
12:41
This was the first place where we got some water and supplies."
313
761260
3000
To było pierwsze miejsce, w którym dostaliśmy trochę wody i jedzenia.”
12:44
And he goes on saying, and everyone looks at him like a hero,
314
764260
3000
On mówi dalej, a wszyscy patrzą na niego jak na bohatera,
12:47
probably for the first time in his life.
315
767260
2000
pewnie pierwszy raz w jego życiu.
12:49
And he says -- because I also have volunteers riding with me,
316
769260
3000
A on mówi - bo jeżdżą ze mną też wolontariusze,
12:52
adults, who are sitting there
317
772260
2000
dorośli, którzy siedzą tam
12:54
listening to him --
318
774260
3000
słuchając go.
12:57
and he says, "And this was just the beginning
319
777260
2000
A on mówi: „A to był dopiero początek
12:59
of our ordeal
320
779260
2000
naszej gehenny,
13:01
until we ended up in Israel.
321
781260
2000
zanim skończyliśmy w Izraelu.
13:03
And only now," he says,
322
783260
2000
I dopiero teraz,” mówi,
13:05
"I'm beginning to understand where I am,
323
785260
2000
„zaczynam rozumieć, gdzie jestem,
13:07
and I actually like it."
324
787260
2000
i właściwie podoba mi się to.”
13:09
Now I remember, when he said it,
325
789260
2000
A teraz pomyślcie, kiedy on to powiedział,
13:11
I felt goosebumps on my body,
326
791260
2000
poczułem na ciele gęsią skórkę,
13:13
because he said it overlooking the Moab Mountains here in the background.
327
793260
3000
bo powiedział to, patrząc na Góry Moab, tutaj w tle.
13:16
That's where Joshua descended
328
796260
2000
Tędy zszedł Jozue
13:18
and crossed the Jordan
329
798260
2000
i przeszedł przez Jordan,
13:20
and led the people of Israel into the land of Canaan
330
800260
3000
i przeprowadził lud Izraela do ziemi Kanaan
13:23
3,000 years ago
331
803260
2000
3000 lat temu
13:25
in this final leg
332
805260
2000
w tym ostatnim etapie
13:27
of the journey from Africa.
333
807260
3000
podróży z Afryki.
13:30
And so, perspective
334
810260
2000
Zatem perspektywa
13:32
and context and history
335
812260
2000
i kontekst, i historia
13:34
play key roles
336
814260
2000
odgrywają kluczową rolę
13:36
in the way I plan my rides
337
816260
2000
w tym, jak planuję przejażdżki
13:38
with the kids.
338
818260
2000
z dzieciakami.
13:40
We visit Kibbutzim
339
820260
2000
Zwiedzamy kibuce,
13:42
that were established by Holocaust survivors.
340
822260
3000
które zostały założone przez ocalałych po Holokauście.
13:45
We explore ruins
341
825260
3000
Badamy ruiny
13:48
of Palestinian villages,
342
828260
3000
palestyńskich wiosek
13:51
and we discuss how they became ruins.
343
831260
3000
i rozmawiamy o tym, jak stały się ruinami.
13:54
And we go through numerous remnants
344
834260
3000
Przechodzimy przez liczne pozostałości
13:57
of Jewish settlements, Nabatic settlements,
345
837260
2000
żydowskich osad, nabackich osad,
13:59
Canaanite settlements --
346
839260
2000
kananejskich osad
14:01
three-, four, five-thousand years old.
347
841260
2000
3-, 4-, 5000 letnich.
14:03
And through this tapestry,
348
843260
2000
A przez tę mozaikę,
14:05
which is the history of this country,
349
845260
3000
która jest historią tego kraju,
14:08
the kids acquire
350
848260
2000
dzieciaki zdobywają coś,
14:10
what is probably the most important
351
850260
2000
co jest chyba najważniejszą
14:12
value in education,
352
852260
2000
wartością edukacji,
14:14
and that is the understanding that life is complex,
353
854260
4000
jest nią zrozumienie, że życie jest złożone,
14:18
and there's no black and white.
354
858260
3000
a nie tylko czarne i białe.
14:21
And by appreciating complexity,
355
861260
2000
A doceniając złożoność,
14:23
they become more tolerant,
356
863260
2000
stają się bardziej tolerancyjni,
14:25
and tolerance leads to hope.
357
865260
3000
a tolerancja prowadzi do nadziei.
14:29
I ride with these kids once a week,
358
869260
2000
Jeżdżę z tymi dzieciakami raz w tygodniu,
14:31
every Tuesday.
359
871260
2000
co wtorek.
14:33
Here's a picture I took last Tuesday -- less than a week ago --
360
873260
3000
To zdjęcie zrobiłem w ostatni wtorek - mniej niż tydzień temu -
14:36
and I ride with them tomorrow also.
361
876260
2000
jutro też z nimi jadę.
14:38
In every one of these rides
362
878260
3000
Na każdej z tych przejażdżek
14:41
I always end up standing in one of these incredible locations,
363
881260
3000
staję w końcu w jednym z tych niesamowitych miejsc,
14:44
taking in this incredible landscape around me,
364
884260
3000
pochłaniając ten wspaniały krajobraz dookoła mnie.
14:47
and I feel blessed and fortunate
365
887260
2000
I czuję się błogosławiony,
14:49
that I'm alive,
366
889260
2000
szczęśliwy, że żyję,
14:51
and that I sense every fiber
367
891260
2000
i że czuję każde włókno
14:53
in my aching body.
368
893260
2000
mojego obolałego ciała.
14:55
And I feel blessed and fortunate
369
895260
2000
I czuję się szczęśliwy,
14:57
that 15 years ago
370
897260
2000
że 15 lat temu
14:59
I had the courage to resign
371
899260
2000
miałem odwagę zrezygnować
15:01
my tenured position at NYU
372
901260
2000
ze stałej posady na Uniwersytecie Nowojorskim
15:03
and return to my home country
373
903260
2000
i wrócić do kraju,
15:05
where I can do these incredible rides
374
905260
2000
gdzie mogę ruszać w te niesamowite przejażdżki
15:07
with this group of troubled kids
375
907260
2000
z grupą trudnych dzieciaków
15:09
coming from Ethiopia
376
909260
2000
pochodzących z Etiopii,
15:11
and Morocco and Russia.
377
911260
3000
i Maroko, i Rosji.
15:14
And I feel blessed and fortunate
378
914260
2000
I czuję się szczęśliwy,
15:16
that every week, every Tuesday --
379
916260
2000
że każdego tygodnia, co wtorek,
15:18
and actually every Friday also --
380
918260
3000
w zasadzie też co piątek...
15:21
I can once again celebrate
381
921260
3000
raz jeszcze mogę sławić,
15:24
in the marrow of my bones
382
924260
3000
aż do szpiku kości,
15:27
the very essence of living in Israel on the edge.
383
927260
3000
istotę życia na krawędzi w Izraelu.
15:30
Thank you.
384
930260
2000
Dziękuję.
15:32
(Applause)
385
932260
7000
(Oklaski)

Original video on YouTube.com
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7