Jose Miguel Sokoloff: How we used Christmas lights to fight a war | TED

Vertaald door: Rik Delaet Nagekeken door: Els De Keyser

So, I thought a lot about the first word I'd say today,

Ik heb er lang over nagedacht met welk woord ik zou beginnen.

and I decided to say "Colombia."

Het werd "Colombia".

And the reason, I don't know how many of you have visited Colombia,

Ik weet niet hoeveel van jullie Colombia al hebben bezocht,

but Colombia is just north of the border with Brazil.

maar Colombia ligt net ten noorden van Brazilië.

It's a beautiful country

Het is een prachtig land

with extraordinary people, like me and others -- (Laughter) --

met bijzondere mensen, zoals ik en anderen - (Gelach) -

and it's populated with incredible fauna, flora.

en met een ongelooflijke fauna en flora.

Er is water. Het heeft alles om de perfecte plek zijn.

It's got water; it's got everything to be the perfect place.

Maar we hebben een paar problemen.

But we have a few problems.

You may have heard of some of them.

Je hebt er misschien al van gehoord.

We have the oldest standing guerrilla in the world.

Wij hebben de oudste actieve guerrilla ter wereld.

It's been around for over 50 years,

Al meer dan 50 jaar.

which means that in my lifetime,

Dat betekent dat ik in mijn leven

I have never lived one day of peace in my country.

in mijn land nog nooit één dag vrede heb gekend.

This guerrilla -- and the main group is the FARC guerrillas,

Deze guerrilla - en de belangrijkste zijn de guerrillero’s van de FARC,

Revolutionary Armed Forces of Colombia --

Revolutionaire Strijdkrachten van Colombia -

they have financed their war by kidnapping, by extortion,

hebben hun oorlog gefinancierd door ontvoering, door afpersing,

by getting into the drug trade, by illegal mining.

door drugshandel, door illegale mijnbouw.

There has been terrorism. There have been random bombs.

Er was terrorisme, hier en daar bomaanslagen.

So it's not good. It's not really good.

Het is niet goed, echt niet goed.

And if you look at the human cost of this war over 50 years,

Als je kijkt naar de menselijke kost van deze 50-jarige oorlog,

we have had more than 5.7 million displaced population.

we hebben een ontheemde bevolking van meer dan 5,7 miljoen,

It's one of the biggest displaced populations in the world,

een van de grootste ontheemde bevolkingsgroepen ter wereld.

and this conflict has cost over 220,000 lives.

Dit conflict heeft meer dan 220.000 levens gekost.

So it's a little bit like the Bolívar wars again.

Bijna zoals de Bolívar-oorlogen.

It's a lot of people who have died unnecessarily.

Een heleboel mensen lieten zinloos het leven.

We are now in the middle of peace talks,

We zitten nu midden in de vredesbesprekingen,

and we've been trying to help resolve this problem peacefully,

en we hebben geprobeerd om dit probleem vreedzaam te helpen oplossen.

and as part of that,

Daarom wilden we

we decided to try something completely lateral and different:

het heel anders en lateraal aanpakken:

Christmas lights.

kerstlichtjes.

So Christmas lights, and you're saying,

Je zal denken:

what the hell is this guy going to talk about?

“Waar heeft die man het over?”

I am going to talk about gigantic trees

Wel, over gigantische bomen

that we put in nine strategic pathways in the jungle

die we op negen strategische plaatsen in de jungle plaatsten,

covered with Christmas lights.

versierd met kerstverlichting.

These trees helped us demobilize 331 guerrillas,

Door deze bomen zijn 331 guerrillero’s gedemobiliseerd,

roughly five percent of the guerrilla force at the time.

ongeveer vijf procent van de guerrillero’s op dat ogenblik.

These trees were lit up at night,

Deze bomen werden 's nachts verlicht,

and they had a sign beside them

en er stond een bord naast

waarop stond: "Als Kerstmis naar de jungle kan komen,

that said, "If Christmas can come to the jungle, you can come home.

kan jij naar huis komen.

Demobilize.

Demobiliseer.

At Christmas, everything is possible."

Met Kerstmis wordt alles mogelijk."

So how do we know these trees worked?

Hoe weten we dat deze bomen werkten?

Well, we got 331, which is okay,

Wel, we hebben er 331, dat is al goed,

but we also know that not a lot of guerrillas saw them,

maar we weten ook dat niet veel guerrillero’s ze zagen,

but we know that a lot of guerrillas heard about them,

maar we weten dat veel guerrillero’s erover hoorden.

and we know this

Dat weten we want we zijn voortdurend in gesprek

because we are constantly talking to demobilized guerrillas.

met gedemobiliseerde guerrillero’s.

So let me take you back four years before the trees.

Ik ga vier jaar terug, vóór de bomen.

Four years before the trees, we were approached by the government

Vier jaar vóór de bomen werden we benaderd door de overheid

to help them come up with a communications strategy

om hen te helpen met een communicatiestrategie

to get as many guerrillas as we could out of the jungle.

om zo veel guerrillero’s als mogelijk uit de jungle te krijgen.

The government had a military strategy,

De overheid had een militaire strategie,

it had a legal strategy,

een juridische strategie

it had a political strategy, but it said,

en een politieke strategie, maar ze zeiden:

"We don't really have a communications strategy,

"We hebben niet echt een communicatiestrategie,

and it probably would be a good thing to have,"

en waarschijnlijk zouden we er best een hebben."

so we decided to immediately jump into this,

We besloten om mee te doen,

because it is an opportunity to affect the outcome of the conflict

want het was een kans om de uitkomst van het conflict te beïnvloeden

with the things that we do, with the tools that we have.

met de dingen die wij doen, met de instrumenten die wij hebben.

But we didn't know very much about it.

Maar we wisten er niet erg veel over.

We didn't understand in Colombia, if you live in the cities,

Als je in Colombia in de steden woont,

you're very far away from where the war is actually happening,

ben je heel ver weg van waar de oorlog plaatsheeft,

so you don't really understand it,

zodat je het niet echt begrijpt.

and we asked the government to give us access

Daarom vroegen we de regering om ons

to as many demobilized guerrillas as possible.

zo veel mogelijk toegang te geven tot gedemobiliseerde guerrillero's.

And we talked to about 60 of them

We spraken met een 60-tal

before we felt we fully understood the problem.

voordat we vonden dat we het probleem volledig begrepen.

Ze vertelden ons waarom ze tot de guerrillero’s waren toegetreden,

We talked about -- they told us why they had joined the guerrillas,

why the left the guerrillas, what their dreams were,

waarom ze hen verlieten, wat hun dromen waren,

what their frustrations were,

wat hun frustraties waren,

and from those conversations came the underlying insight

en uit die gesprekken kwam het onderliggende inzicht

that has guided this whole campaign,

dat deze hele campagne heeft geleid,

which is that guerrillas are as much prisoners of their organizations

namelijk dat guerrillero’s evenzeer gevangenen van hun organisaties zijn

as the people they hold hostage.

als de mensen die ze gegijzeld houden.

And at the beginning, we were so touched by these stories,

Deze verhalen ontroerden en verbaasden ons zozeer,

we were so amazed by these stories,

dat we dachten dat het misschien de beste manier was om guerrillero’s

that we thought that maybe the best way to talk to the guerrillas

was to have them talk to themselves,

met zichzelf te laten praten.

so we recorded about a hundred different stories during the first year,

We hebben in het eerste jaar

meer dan honderd verschillende verhalen opgenomen.

and we put them on the radio and television

We zonden ze uit op radio en televisie

so that the guerrillas in the jungle could hear stories, their stories,

zodat de guerrillero’s in de jungle hun eigen

or stories similar to theirs,

of vergelijkbare verhalen konden horen.

and when they heard them, they decided to go out.

Toen ze ze hoorden, besloten ze om weg te gaan.

I want to tell you one of these stories.

Ik wil je een van deze verhalen vertellen.

This person you see here is Giovanni Andres.

De man die je hier ziet, is Giovanni Andres.

Giovanni Andres is 25 when we took that picture.

Giovanni Andres is 25 op deze foto.

He had been seven years in the guerrilla, and he had demobilized very recently.

Hij was zeven jaar guerrillero geweest en was pas gedemobiliseerd.

His story is the following:

Dit is zijn verhaal.

He was recruited when he was 17,

Hij werd gerekruteerd toen hij 17 was.

and sometime later, in his squadron, if you will,

Enige tijd later werd er in zijn eskader, als je wil,

this beautiful girl was recruited, and they fell in love.

een mooi meisje gerekruteerd en ze werden verliefd.

Their conversations were about what their family was going to be like,

Ze spraken over hoe hun familie zou gaan worden,

what their kids' names would be,

welke namen ze hun kinderen zouden geven,

how their life would be when they left the guerrilla.

hoe hun leven zou zijn wanneer ze de guerrilla verlieten.

But it turns out

Maar liefde is zeer strikt verboden

that love is very strictly forbidden in the lower ranks of the guerrilla,

in de lagere rangen van de guerrilla.

so their romance was discovered and they were separated.

Hun romance werd ontdekt en ze werden gescheiden.

He was sent very far away, and she was left behind.

Hij werd ver weg gestuurd en zij bleef achter.

She was very familiar with the territory,

Ze kende het gebied zeer goed

so one night, when she was on guard,

en op een avond, toen ze van wacht was,

she just left,

nam ze de benen,

and she went to the army, she demobilized,

ging naar het leger en demobiliseerde.

and she was one of the persons that we had the fortune to talk to,

Ze was een van de personen met wie we het geluk hadden om te praten.

and we were really touched by this story,

Dit verhaal ontroerde ons zo

so we made a radio spot,

dat we er een radiospot van maakten.

and it turns out, by chance,

Per toeval,

ver weg, vele, vele kilometers naar het noorden,

that far away, many, many kilometers north,

he heard her on the radio,

hoorde hij haar op de radio,

and when he heard her on the radio, he said, "What am I doing here?

en zei: "Wat doe ik hier nog?

She had the balls to get out. I need to do the same thing."

Zij had het lef om te vertrekken. Ik moet hetzelfde doen."

And he did.

En dat deed hij.

He walked for two days and two nights,

Hij liep twee dagen en nachten,

and he risked his life and he got out,

riskeerde zijn leven, maar raakte er uit.

and the only thing he wanted was to see her.

Het enige wat hij wilde, was haar te ontmoeten.

The only thing that was in his mind was to see her.

Dat was zijn enige gedachte.

The story was, they did meet.

Ze ontmoetten elkaar.

I know you're wondering if they did meet.

Ik weet dat je je dat afvraagt.

They did meet.

Ze ontmoetten elkaar.

She had been recruited when she was 15, and she left when she was 17,

Ze was gerekruteerd toen ze 15 was, en ging weg toen ze 17 was,

er waren nogal wat complicaties,

so there were a lot of other complications,

maar ze hebben elkaar uiteindelijk ontmoet.

but they did eventually meet.

I don't know if they're together now, but I can find out. (Laughter)

Ik weet niet of ze nu samen zijn, maar daar kan ik achter komen. (Gelach)

But what I can tell you is that our radio strategy was working.

Maar ik kan je wel vertellen dat onze radiostrategie werkte.

The problem is that it was working in the lower ranks of the guerrilla.

Het probleem is dat het werkte in de lagere rangen van de guerrilla.

It was not working with the commanders,

Maar niet voor de commandanten.

the people that are more difficult to replace,

Die mensen zijn moeilijker te vervangen.

because you can easily recruit but you can't get the older commanders.

Je kunt gemakkelijk rekruteren, maar geen oudere commandanten.

So we thought, well, we'll use the same strategy.

We dachten dezelfde strategie te gebruiken.

We'll have commanders talking to commanders.

We laten commandanten praten met commandanten.

And we even went as far as asking ex-commanders of the guerrilla

We gingen zelfs zover om ex-guerrillacommandanten te vragen

to fly on helicopters with microphones

om vanuit helikopters met microfoons

telling the people that used to fight with them,

de mensen die samen met hen hadden gevochten, te vertellen:

"There is a better life out there,"

"Er wacht je een beter leven",

"Ik maak het goed", "Dit is niet de moeite waard" enz.

"I'm doing good," "This is not worth it," etc.

But, as you can all imagine, it was very easy to counteract,

Maar je kan begrijpen dat dit makkelijk te pareren was,

because what was the guerrilla going to say?

want wat zouden de guerrillero’s gaan zeggen?

"Yeah, right, if he doesn't do that, he's going to get killed."

"Ja, natuurlijk, als hij dat niet doet, gaat hij eraan."

So it was easy, so we were suddenly left with nothing,

Onze tactiek werkte niet,

because the guerrilla were spreading the word

omdat ze rondstrooiden

that all of those things are done

dat al die dingen werden gedaan

because if they don't do it, they're in danger.

om zichzelf niet in gevaar te brengen.

And somebody, some brilliant person in our team,

Een briljant iemand in ons team

came back and said, "You know what I noticed?

kwam toen met: "Weet je wat ik zag?

I noticed that around Christmastime,

Ik merkte dat er rond de kersttijd

there have been peaks of demobilization

pieken van demobilisatie waren

since this war has started."

sinds het begin van de oorlog.”

And that was incredible,

Dat was ongelooflijk,

because that led us to think that we needed to talk to the human being

want dat bracht ons op het idee van met de mens te praten

and not to the soldier.

in plaats van met de soldaat.

We needed to step away from talking

Niet praten van overheid tot leger of van leger tot leger,

from government to army, from army to army,

and we needed to talk about the universal values,

maar praten over universele waarden

and we needed to talk about humanity.

en over menselijkheid.

And that was when the Christmas tree happened.

Dat bracht ons bij de kerstboom.

This picture that I have here,

Deze foto toont je

you see this is the planning of the Christmas trees,

de planning van de kerstbomen,

and that man you see there with the three stars,

en die man daar met de drie sterren

he's Captain Juan Manuel Valdez.

is kapitein Juan Manuel Valdez.

Captain Valdez was the first high-ranking official

Kapitein Valdez was de eerste hoge ambtenaar

to give us the helicopters and the support we needed

die ons de helikopters en de steun bezorgde die we nodig hadden.

to put these Christmas trees up,

Daarmee konden we de kerstbomen opzetten.

and he said in that meeting something that I will never forget.

In die vergadering zei hij iets dat ik nooit zal vergeten:

He said, "I want to do this because being generous makes me stronger,

"Ik wil dit doen omdat genereus zijn me sterker maakt,

makes my men feel stronger."

mijn mannen het gevoel geeft sterker te zijn.”

And I get very emotional when I remember him

Ik word emotioneel als ik aan hem denk.

because he was killed later in combat and we really miss him,

Hij werd later in de strijd gedood en we missen hem echt,

but I wanted you all to see him, because he was really, really important.

maar ik wilde hem jullie tonen, want hij was echt, echt belangrijk.

He gave us all the support to put up the first Christmas trees.

Hij gaf ons alle steun om de eerste kerstbomen te plaatsen.

What happened later is that the guerrillas who came out

Later vertelden de tijdens operatie kerstboom weggelopen guerrillero’s:

during the Christmas tree operation and all of that

said, "That's really good, Christmas trees are really cool,

"Dat is echt goed, kerstbomen zijn echt cool,

maar weet je wat: we verplaatsen ons niet meer te voet.

but you know what? We really don't walk anymore.

We use rivers."

We gebruiken de rivieren.”

So rivers are the highways of the jungle,

Rivieren zijn de snelwegen van de jungle, leerden we,

and this is something we learned,

and most of the recruiting was being done in and around the river villages.

en daarom gebeurde de meeste rekrutering in en rond de rivierdorpen.

So we went to these river villages,

Daarom gingen we de mensen bevragen in de rivierdorpen.

and we asked the people,

Een aantal van hen waren waarschijnlijk directe bekenden van de guerrillero’s.

and probably some of them were direct acquaintances of the guerrillas.

We asked them, "Can you send guerrillas a message?"

We vroegen hen: "Kunnen jullie de guerrillero’s een bericht sturen?"

We collected over 6,000 messages.

We verzamelden meer dan 6.000 berichten.

Some of them were notes saying, get out.

Een aantal briefjes met de vraag om weg te lopen.

Some of them were toys. Some of them were candy.

Soms speelgoed. Soms snoep.

Even people took off their jewelry, their little crosses and religious things,

Mensen legden zelfs hun sieraden, kleine kruisjes en religieuze dingen,

and put them in these floating balls that we sent down the rivers

in drijvende ballen die we met de rivier lieten meedrijven

so that they could be picked up at night.

zodat ze ’s nachts konden worden opgepikt.

And we sent thousands of these down the rivers,

We stuurden er duizenden de rivieren af,

en haalden ze later op als ze niet waren opgepikt.

and then picked them up later if they weren't.

But lots of them were picked up.

Maar veel kwamen terecht.

This generated, on average, a demobilization every six hours,

Dit produceerde gemiddeld één demobilisatie om de zes uur.

so this was incredible and it was about: Come home at Christmas.

Ongelooflijk! Het kwam neer op: “Kom met Kerstmis naar huis.”

Then came the peace process,

Toen kwam het vredesproces,

and when the peace process started,

en toen het begon,

veranderde de hele mentaliteit van de guerrillero’s .

the whole mindset of the guerrilla changed.

And it changed because

Ze veranderde omdat

it makes you think, "Well, if there's a peace process,

het je doet nadenken: "Wel, als er een vredesproces is,

this is probably going to be over.

gaat dit hier waarschijnlijk ooit gedaan zijn.

At some point I'm going to get out."

Ik ga eruit stappen.”

And their fears completely changed,

Hun angsten veranderden volledig.

and their fears were not about, "Am I going to get killed?"

Het was niet meer: "Zal ik gedood worden?"

Their fears were, "Am I going to be rejected?

maar "Zal ik worden afgewezen?

When I get out of this, am I going to be rejected?"

Als ik hieruit stap, gaan ze me dan afwijzen? "

So the past Christmas, what we did was we asked --

Vorige Kerst zochten we

we found 27 mothers of guerrillas,

27 moeders van guerrillero’s op

and we asked them to give us pictures of their children,

en vroegen hen ons foto's van hun kinderen te geven,

when they only could recognize themselves, so as not to put their lives in danger,

waarop ze alleen zichzelf konden herkennen,

om hun leven niet in gevaar brengen.

and we asked them to give the most motherly message you can get,

We vroegen ze om de meest moederlijke boodschap erbij te schrijven,

which is, "Before you were a guerrilla, you were my child,

namelijk "Voordat je een guerrillero was, was je mijn kind,

so come home, I'm waiting for you."

kom dus naar huis, ik wacht op je.”

You can see the pictures here. I'll show you a couple.

Jullie kunnen de foto's hier zien. Ik toon er een paar.

(Applause)

(Applaus)

Thank you.

Dank je.

And these pictures were placed in many different places,

Deze foto's werden op veel verschillende plaatsen opgehangen,

and a lot of them came back,

Velen kwamen terug.

and it was really, really beautiful.

Echt, echt mooi.

And then we decided to work with society.

We besloten om te werken met de samenleving.

So we did mothers around Christmastime.

Met moeders rond de kersttijd.

Now let's talk about the rest of the people.

Laten we nu praten over de rest van de mensen.

And you may be aware of this or not, but there was a World Cup this year,

Misschien wisten jullie het al, maar dit jaar was er een World Cup,

and Colombia played really well, and it was a unifying moment for Colombia.

en Colombia speelde echt goed.

Een moment van eenheid voor Colombia.

And what we did was tell the guerrillas,

We vertelden aan de guerrillero’s:

"Come, get out of the jungle. We're saving a place for you."

"Kom, kom uit de jungle. We houden een plaats voor jullie vrij."

So this was television, this was all different types of media saying,

Op de televisie en op allerlei media kwam dit:

"We are saving a place for you."

"We houden een plaats voor jullie vrij."

The soldier here in the commercial says,

De soldaat hier in dit reclamebericht zegt:

"I'm saving a place for you right here in this helicopter

"Ik houd een plaats voor je vrij, hier in deze helikopter

so that you can get out of this jungle and go enjoy the World Cup."

zodat je weg kunt uit de jungle en komen genieten van het WK.”

Ex-football players, radio announcers,

Ex-voetballers, radio-omroepers,

everybody was saving a place for the guerrilla.

iedereen hield een plaats vrij voor de guerrillero’s.

So since we started this work a little over eight years ago,

Sinds we iets meer dan acht jaar geleden met dit werk begonnen,

17,000 guerrillas have demobilized.

hebben 17.000 guerrillero’s gedemobiliseerd.

I do not -- (Applause)

Ik wil niet - (Applaus)

Thank you.

Dankjewel.

I don't want to say in any way that it only has to do with what we do,

Ik wil helemaal niet zeggen dat dat alleen onze verdienste was,

but what I do know is that our work and the work that we do

maar wat ik weet wel dat ons werk

may have helped a lot of them start thinking about demobilization,

velen misschien hebben geholpen om te gaan nadenken over demobilisatie,

and it may have helped a lot of them take the final decision.

en om de uiteindelijke beslissing te nemen.

If that is true, advertising is still one of the most powerful tools of change

Als dat waar is, dan is reclame nog steeds een van de machtigste

that we have available.

instrumenten van verandering die we hebben.

And I speak not only my behalf,

Ik spreek niet alleen namens mij,

but on behalf of all the colleagues I see here

maar namens alle collega's hier

who work in advertising,

die in de reclame werken

and of all the team that has worked with me to do this,

en van de mensen die hiervoor met me samenwerkten:

that if you want to change the world,

als je de wereld wilt veranderen,

or if you want to achieve peace, please call us.

of als je ergens vrede wil bereiken, bel ons dan.

We'd love to help.

We willen graag helpen.

Thank you.

Dankjewel.

(Applause)

(Applaus)