How to motivate people to do good for others | Erez Yoeli

Translator: Myo Aung Reviewer: Sanda Aung

How can we get people to do more good,

လူတွေကို ကောင်းတာတွေ ပိုမိုလုပ်လာကြရန်၊

to go to the polls, give to charity, conserve resources,

မဲပေးရုံကို သွားရန်၊ လှူဒါန်းကြရန်၊ ရင်းမြစ်တွေကို ထိန်းသိမ်းကြရန်၊

or even to do something as simple as washing their mugs at work

ဒါမှမဟုတ် အလုပ်မှာ ကိုယ့်မတ်ခွက်ကို ကိုယ် ဆေးလာစေလျက်

လက်ဆေးကန် ညစ်ပတ်နေတဲ့ ပန်းကန်များဖြင့် ပြည့်မနေရန် ဘယ်လိုလုပ်ကြရမလဲ။

so that the sink isn't always full of dirty dishes?

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

When I first started working on this problem,

ဒီပြဿနာကို ကျွန်တော် စပြီး စဉ်းစားလာတာက

ပါဝါကုမ္ပဏီ တစ်ခုနှင့် လက်တွဲလုပ်ကိုင်ရင်း

I collaborated with a power company

to recruit customers for a program that prevents blackouts

ဓာတ်အား အများဆုံး သုံးချိန်မှာ မီးပြတ်မှု ဟန့်တားဖို့ သုံးစွဲသူတွေကို လိုက်ပြီး

by reducing energy demand during peaks.

စည်းရုံး ရှင်းပြနေခဲ့တဲ့ အချိန်တုန်းကပါ။

The program is based on a tried-and-true technology.

စမ်းစပ်ပြီးသား မှန်ကန်တဲ့ နည်းပညာကို အခြေခံထားတဲ့ အစီအစဉ်ပါ။

It's one the Obama administration even called

အိုဘားမား အစိုးရကတောင် ‘‘အမေရိကရဲ့ လျှပ်စစ် ဂရိစနစ်ကို

"the cornerstone to modernizing America's electrical grid."

ခေတ်မီလာစေမယ့် အုတ်မြစ် တစ်ခု’’ ဆိုပြီး ခေါ်ခဲ့ပါတယ်။

But, like so many great technological solutions,

ဒါပေမဲ့၊ ဧရာမ နည်းပညာ အများအပြားလိုပဲ

it has a key weakness:

၎င်းဆီမှာ သော့ချက် အားနည်းမှု ရှိခဲ့တယ်-

people.

လူတွေပါ။

People need to sign up.

လူတွေဟာ လက်မှတ်ထိုး ပါဝင်ရန် လိုအပ်တယ်။

လူတွေ လက်မှတ်ထိုးပါလာကြရန် ပါဝါကုမ္ပဏီက သူတို့ထံကို စာမွန်ကောင်းတွေကို ပို့လျက်

To try to get people to sign up, the power company sent them a nice letter,

told them about all the program's benefits,

အစီအစဉ်ရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေကို ရှင်းပြလျက်

and it asked them to call into a hotline if they were interested.

သူတို့ စိတ်ဝင်စားလျှင် အရေးပေါ်လိုင်းသို့ ဖုန်းဆက်ဖို့ ပန်ကြားခဲ့ပါတယ်။

Those letters went out,

အဲဒီလို စာတွေ ထွက်သွားခဲ့ကြပေမဲ့၊

but the phones, they were silent.

ဖုန်းတွေဟာ တိတ်ဆိတ်မြဲ တိတ်နေခဲ့ကြတယ်။

အဲဒါနဲ့ ကျွန်တော်တို့ ကူညီဖို့ ရောက်လာတော့ အပြောင်းအလဲလေးတစ်ခု လုပ်ရန် အကြံပေးခဲ့တယ်။

So when we got involved, we suggested one small change.

Instead of that hotline,

အဲဒီ အရေးပေါ် ဖုန်းလိုင်းအစား၊

we suggested that they use sign-up sheets that they'd post near the mailboxes

သူတို့ နေထိုင်ရာ အဆောက်အဦးများမှာ ရှိကြတဲ့ စာတိုက်ပုံးထဲသို့ ထည့်ပေးရမယ့်

in people's buildings.

လက်မှတ်ထိုးရေး စာရွက်ကို အသုံးပြုရန် ဖြစ်ပါတယ်။

This tripled participation.

အဲဒါက ပါဝင်မှုကို သုံးဆ တိုးလာစေခဲ့တယ်။

Why?

ဘာကြောင့်လဲ။

Well, we all know people care deeply about what others think of them,

ကျုပ်တို့ အားလုံးက အခြားသူတွေ ကျုပ်တို့ကို ဘယ်လို ထင်မြင်ကြောင်းကို အလေးထားတယ်၊

that we try to be seen as generous and kind,

ကျုပ်တို့ဟာ သဘောထားကြီးပြီး သနားကြင်နာသူ ဖြစ်တယ်လို့ ထင်စေလိုကြတယ်။

and we try to avoid being seen as selfish or a mooch.

ကိုယ်ကျိုးရှာသူ၊ သူများကို အသုံးချ လိုသူအဖြစ် မြင်ကြမှာကို မလိုချင်ကြဘူး။

Whether we are aware of it or not, this is a big part of why people do good,

ကျုပ်တို့ သိသိမသိသိ၊ လူတွေက ကောင်းတာကို လုပ်ကြတာ အဲဒါကြောင့်ပါ၊

and so small changes that give people more credit for doing good,

အပြောင်းအလဲ သေးသေးလေးကတောင် လူတွေကို ကောင်းတာကို လုပ်လာစေပြီး

အဲဒီ အပြောင်းလဲတွေကျတော့ တကယ့်ကို ကြီးမားတဲ့ ခြားနားချက် ပေါ်လာနိုင်တယ်။

those changes can make a really big difference.

Small changes like switching from a hotline,

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ကောင်းတဲ့ လုပ်ရပ်ကို ဘယ်သူမှာမှ ဘယ်တော့မှ မြင်နိုင်မှာ မဟုတ်တဲ့

where nobody will ever find out about your good deed,

အရေးပေါ်လိုင်းကို မသုံးဘဲ ဘေးမှ လျှောက်သွားသူတိုင်း သင့်အမည်ကို

to a sign-up sheet

မြင်နိုင်တဲ့ လက်မှတ်ထိုး စာရွက်သို့

where anyone who walks by can see your name.

ပြောင်းလဲပစ်ရန် ဆုံးဖြတ်မှု လိုဟာမျိုး။

လူတွေကို ကောင်းတာတွေ ပိုလုပ်လာကြစေရန် ကျုပ်တို့ ကြိုးစားစဉ် အစိုးရများ၊

In our collaborations with governments, nonprofits, companies,

when we're trying to get people to do more good,

အကျိုးအမြတ်မရှာသူများ၊ ကုမ္ပဏီများနှင့် လက်တွဲ လုပ်ကိုင်ကြရာတွင်

we harness the power of reputations.

ကျုပ်တို့ဟာ ဂုဏ်သိက္ခာရဲ့ ပါဝါကို အသုံးချခဲ့ကြတယ်။

အဲဒါ့အတွက် ကျုပ်တို့ဆီမှာ စစ်ကြည့်ရန် စာရင်းရိုရိုး ရှိခဲ့တယ်။

And we have a simple checklist for this.

And in fact, you already know the first item on that checklist.

တကယ်တော့ အဲဒီစာရင်းထဲက ပထမအရာကို ခင်ဗျားတို့ သိပြီးသားပါ။

It's to increase observability,

အဲဒါက လေ့လာမှုကို တိုးချဲ့လျက်

to make sure people find out about good deeds.

ကောင်းတဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို လူတွေ သေချာပေါက် တွေ့မြင်စေရန်ပါပဲ။

Now, wait a minute, I know some of you are probably thinking,

ကောင်းပြီ၊ ခဏလေး၊ ခင်ဗျားတို့ထဲက အချို့ ထင်မိနိုင်ကြတာက၊

there's no way people here thought,

ဒီမှာ ရှိနေကြသူတွေက

"Oh, well, now that I'm getting credit for my good deed,

‘‘ကျွန်တော့ရဲ့ ကောင်းတဲ့ လုပ်ရပ်တွေအတွက် ချီးကျူးခံနေရတာ၊

now it's totally worth it."

တကယ့်ကို ထိုက်တန်ပါတယ်" ထင်ကြမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

And you're right.

ခင်ဗျားတို့ ထင်တာ မှန်ပါတယ်။

Usually, people don't.

ပုံမှန်အားဖြင့် လူတွေ အဲဒီလို မလုပ်ကြပါ။

Rather, when they're making decisions in private,

အဲဒါအစား၊ လူတွေက သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ရေးကို ဆုံးဖြတ်ကြရာတွင်၊

they worry about their own problems,

သူတို့ဟာ ကိုယ့်ပြဿနာတွေကို စိုးရိမ်ကြတယ်၊

about what to put on the table for dinner or how to pay their bills on time.

ညစာအတွက် စားပွဲပေါ် ဘာကို ချပေးမလဲ၊ ငွေတောင်းခံလွှာ အချိန်မီ ဘယ်လိုပေးရမလဲ။

But, when we make their decision more observable,

ဒါပေမဲ့ လူတွေက လေ့လာကြည့်ရနိုင်မယ့် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ချမှတ်ကြတဲ့ အခါမှာ၊

they start to attend more to the opportunity to do good.

ပိုကောင်းမွန်စွာ လုပ်နိုင်မယ့် အခွင့်အလမ်းကို ပိုပြီး ဂရုစိုက်တတ်ကြတယ်။

In other words, what's so powerful about our approach

တနည်းဆိုရပါက၊ ကျုပ်တို့ ချဉ်းကပ်ပုံရဲ့ အားကောင်းချက်က

is that it could turn on people's existing desire to do good,

လူတွေမှာ ကိန်းဝပ်နေတဲ့ ကောင်းမှု လုပ်လို စိတ်ကို အဲဒါက ခလုတ်ဖွင့်ပေးနိုင်ခြင်းပါပဲ၊

in this case, to help to prevent a blackout.

ဒီကိစ္စမှာ မီးပြတ်ခံရမှာကို ရှောင်ရှားနိုင်အောင် ကူညီပေးရန်ပါ။

လေ့လာရနိုင်မှုဆီ ပြန်သွားကြရအောင်။

Back to observability.

I want to give you another example.

နောက်ဥပမာ တစ်ခုကို ပေးချင်တယ်။

This one is from a collaboration

လူတွေ မဲပေးကြရန်ကို ကြိုးစားတဲ့ အကျိုးအမြတ်မရှာတဲ့

with a nonprofit that gets out the vote,

အဖွဲ့အစည်းနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ဥပမာပါ၊

and it does this by sending hundreds of thousands of letters every election

၎င်းဟာ ရွေးကောက်ပွဲတိုင်းမှာ စာတွေကို ရာချီ၊ ထောင်ချီ ပို့ပေးလျက်

in order to remind people and try to motivate them to go to the polls.

လူတွေကို မဲပေးရန် သတိပေးခြင်းနဲ့ မဲပေးရုံ သွားဖို့ လှုံ့ဆော်ပေးတယ်။

We suggested adding the following sentence:

ကျုပ်တို့က အောက်ပါ ဝါကျလေးကို ထည့်ပေးရန် အကြံပြုခဲ့ကြတယ်-

"Someone may call you to find out about your experience at the polls."

"မဲပေးစဉ်က သင်ရဲ့ အတွေ့အကြုံကိုမေးမြန်းရန် တစ်ဦးဦး သင့်ကို ရှာနိုင်ပါတယ်။ "

This sentence makes it feel more observable when you go to the polls,

အဲဒီဝါကျက သင် မဲပေးမှာကို လေ့လာဖြစ်မယ့် အလားအလာ တိုးလာသလို ခံစားလာစေမယ်၊

and it increased the effect of the letter by 50 percent.

အဲဒီအချက်က စာရဲ့ ထိရောက်မှုကို ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း မြှင့်ပေးလိုက်တယ်။

Making the letter more effective reduced the cost of getting an additional vote

စာရဲ့ ထိရောက်မှုကို ပိုမြှင့်ပေးလိုက်လျက် မဲတစ်ခု တိုးရမှုရဲ့ ကုန်ကျစရိတ်ကို

from 70 dollars down to about 40 dollars.

ဒေါ်လာ ၇၀ မှ ၄၀ သို့ လျှော့ချပေးခဲ့တယ်။

လေ့လာရနိုင်စွမ်းက လုပ်ပြနိုင်တာတွေ များပါတယ်၊

Observability has been used to do things

သွေးလှူရှင်တွေရဲ့ အမည်များကို ဒေသခံ သတင်းစာများထဲ ဖေါ်ပြပေးခြင်းဖြင့်

like get people to donate blood more frequently

by listing the names of donors on local newsletters,

လူတွေကို သွေးကို မကြာခဏ လှူလာစေတာမျိုး၊

or to pay their taxes on time

အခွန်ပေးရန် ပျက်ကွက်သူများရဲ့ အမည်စာရင်းကို

by listing the names of delinquents on a public website.

အများပြည်သူ ဝဘ်ဆိုက်မှာ ကြေညာပေးတာမျိုး။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

What about this example?

ဥပမာတွေနဲ့ ပြောရမယ်ဆိုရင်

Toyota got hundreds of thousands of people to buy a more fuel-efficient car

တိုယိုတာဟာ Prius ကားကို သူများနဲ့မတူတာတွေ ထည့်ပေးလျက် လူတွေ ထောင်နဲ့ချီတို့အား

by making the Prius so unique ...

အဲဒါကို ဝယ်လာစေရန် လှုံ့ဆော်ခဲ့တယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

that their good deed was observable from a mile away.

သူတို့ရဲ့ အဲဒီလို ကောင်းတဲ့အရာကို အဝေးကြီးမနေပြီး လေ့လာတွေ့နိုင်ခဲ့လို့ပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Alright, so observability is great,

ဒီတော့ လေ့လာလို့ရနိုင်စွမ်းဟာ သိပ်အရေးပါပါတယ်၊

but we all know, we've all seen

ကျုပ်တို့ အားလုံးသိကြ မြင်ခဲ့ဘူးကြသလို၊

people walk by an opportunity to do good.

လူတွေဟာ ကောင်းတာကို လုပ်ဖို့ အခွင့်ရရင် လိုက်လုပ်ကြပါတယ်။

They'll see somebody asking for money on the sidewalk

တချို့က တစ်ယောက်ယောက် လမ်းဘေးမှာ ငွေတောင်းနေတာကို မြင်တာနဲ့

သူတို့ဖုန်းကို ထုတ်ယူလျက် သိပ်ကို အလုပ်များနေတဲ့ ပုံစံမျိုး ဆောင်ကြမယ်၊

and they'll pull out their phones and look really busy,

or they'll go to the museum and they'll waltz right on by the donation box.

ဒါမှမဟုတ် သူတို့ဟာ ပြတိုက်ကိုသွားပြီး အလှူသေတ္တာနားမှာ ရစ်ဝဲနေကြမယ်။

လူတွေ အနားယူကြတဲ့ ကာလကို စိတ်ကူးကြည့်ပါ၊

Imagine it's the holiday season

သင်ဟာ စူပါမားကက်ကို သွားတုန်း ကယ်တင်ရေး တပ်မှ အလှူခံသူကို မြင်ရတယ် ဆိုပါစို့၊

and you're going to the supermarket, and there's a Salvation Army volunteer,

ထိုသူဟာ ခေါင်းလောင်းဖြင့် အသံပေးနေတယ်။

and he's ringing his bell.

A few years ago, researchers in San Diego

လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်အနည်းငယ်တုန်းက၊ San Diego မှ သုတေသီတွေဟာ

teamed up with a local chapter from the Salvation Army

ဒေသခံ ကယ်တင်ရေး တပ်နဲ့ အတူ လိုက်ပါလျက်

to try to find ways to increase donations.

အလှူငွေ တိုးမြှင့်ရေး နည်းလမ်း တွေကို ရှာကြံလိုခဲ့တယ်။

သူတို့ ရှာတွေ့လိုက်တာက ရယ်စရာတောင် ကောင်းနေတယ်။

What they found was kind of funny.

When the volunteer stood in front of just one door,

အလှူခံသူဟာ တံခါးတစ်ခုတည်းရဲ့ ရှေ့မှာ ရပ်နေရင်၊

people would avoid giving by going out the other door.

လူတွေက မလှူဘဲနဲ့ အခြားတံခါးပေါက်မှ ထွက်သွားနိုင်ခဲ့ကြတယ်။

Why?

ဘာကြောင့်လဲ။

Well, because they can always claim, "Oh, I didn't see the volunteer,"

"အို၊ ကျွန်တော်ဟာ အလှူခံသူကို မမြင်မိလို့ပါ၊"

or, "I wanted to get something from over there,"

ဒါမှမဟုတ် "ငါဟိုမှာ ကျွန်တော် တစ်ခုခု ရှာကြည့်နေခဲ့တာ"

or, "That's where my car is."

"ကျွန်တော့ကားက အဲဒီဖက်မှာလေ" ဖြေနိုင်ခဲ့ကြတယ်။

In other words, there's lots of excuses.

တနည်းအားဖြင့် ပေးလို့ရတဲ့ ဆင်ခြေတွေ များလှပါတယ်။

And that brings us to the second item on our checklist:

ဒါနဲ့ ကျွန်တော်တို့ စစ်ရမယ့် စာရင်းရဲ့ ဒုတိယ အချက်ဆီ ခေါ်ဆောင်လာတယ်-

to eliminate excuses.

ဆင်ခြေများကို ဖယ်ရှားပစ်ရန်ပါပဲ။

ကယ်တင်ရေး တပ်ရဲ့ ကိစ္စထဲမှာ၊

In the case of the Salvation Army,

ဆင်ခြေများကို ဖျက်သိမ်းမှုဆိုတာ တံခါး နှစ်ဖက်စလုံးမှာ ရပ်ခိုင်းခြင်း ဖြစ်ခဲ့တယ်။

eliminating excuses just means standing in front of both doors,

and sure enough, when they did this,

သူတို့ အဲဒီလို စပြီးရပ်လာကြတာနဲ့ အလှူငွေတွေ

donations rose.

သေချာပေါက် မြင့်တက်လာခဲ့တယ်။

But that's when things got kind of funny,

ဒီနေရာမှာ ပိုလို့ကို ရယ်ရတဲ့ အချက်ကို

even funnier.

သတိထားမိပါသေးတယ်။

သုတေသီတို့ဟာ ကားတွေ ရပ်နားထားတဲ့ နေရာမှာ စောင့်ကြည့်နေခဲ့ကြပြီး

The researchers were out in the parking lot,

စတိုးဆိုင်ထဲသို့ ဝင်သွားသူ၊ စတိုးဆိုင်ထဲမှ ထွက်လာသူတို့ကို ရေတွက်နေခဲ့ကြရာ၊

and they were counting people as they came in and out of the store,

and they noticed that when the volunteers stood in front of both doors,

အလှူခံသူတို့ တံခါးဝ နှစ်ခုစလုံးရဲ့ ရှေ့မှာ ရပ်နေကြချိန်မှာ၊

people stopped coming out of the store at all.

လူတွေ စတိုးဆိုင်ထဲမှ ထွက်လာမှု လုံးဝကို ရပ်သွားခဲ့တယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Obviously, they were surprised by this, so they decided to look into it further,

သူတို့ဟာ အဲဒီအချက်ကို နားလည်မရ အံ့အားသင့် နေခဲ့ကြလို့ ရှေ့ဆက် စုံစမ်းကြည့်ခဲ့ကြရာ၊

and that's when they found that there was actually a third, smaller utility door

ပြန်ပြီး အသုံးချလို့ ရနိုင်မယ့်ပစ္စည်းများ အပြင်ကို ထုတ်ပစ်ရန် အတွင်းတံခါး တစ်ခု

usually used to take out the recycling --

ရှိနေခဲ့တာကို သူတို့ ရှာတွေ့ခဲ့ကြပါတယ် --

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

and now people were going out that door in order to avoid the volunteers.

လူတွေဟာ အလှူခံသူတွေကို ရှောင်ရှားရန် အဲဒီ တံခါးကို သုံးလာခဲ့ကြပါတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

အဲဒါကလည်း ကျုပ်တို့ကို အရေးကြီးတဲ့ သင်ခန်းစာကို ပေးခဲ့ပါသေးတယ်။

This teaches us an important lesson though.

When we're trying to eliminate excuses, we need to be very thorough,

ဆင်ခြေတွေကို ဖယ်ရှားပစ်ရန် ကြိုးပမ်းရာတွင် ကျုပ်တို့ဟာ စေ့စပ်ရန် လိုအပ်ပါတယ်၊

because people are really creative in making them.

လူတွေဟာ ကြံဖန်ရှာဖွေနိုင်ကြလို့ပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Alright, I want to switch to a setting

ကောင်းပြီ၊ အခုတော့ ဆင်ခြေများဟာ

where excuses can have deadly consequences.

သေရေးရှင်ရေး အကျိုးဆက်များ ရှိနိုင်တဲ့ အခြေအနေကို တင်ပြပေးချင်တယ်။

What if I told you that the world's deadliest infectious disease has a cure,

ကမ္ဘာပေါ်က လူတွေကို အများဆုံး သေစေနေတဲ့ ကူးစက်ရောဂါ တစ်ခုအတွက် ကုသနည်းရှနေပြီ၊

in fact, that it's had one for 70 years,

နှစ်ပေါင်း ၇၀ အတွင်းမှာ ပေါ်လာတဲ့ ကုသနည်းပါ၊

a good one, one that works almost every time?

စိတ်ချရပြီး လူတိုင်းအတွက် အကြိမ်တိုင်း ကုသပေးခဲ့တယ် ဆိုပါစို့။

It's incredible, but it's true.

အဲဒါကို ယုံရခက်ပေမဲ့၊ တကယ် အမှန်ပါ။

အဲဒါ တီဘီရောဂါပါ။

The disease is tuberculosis.

တစ်နှစ်တစ်နှစ်ကို လူ ၁၀ သန်းလောက် အဲဒီရောဂါကို ကူးစက်ခံကြရတယ်၊

It infects some 10 million people a year,

and it kills almost two million of them.

သူတို့အထဲက နှစ်သန်းနီးပါး သေဆုံးကြရတယ်။

Like the blackout prevention program, we've got the solution.

မီးပြတ်မှု ပြဿနာကိစ္စမှာလိုပဲ ကျုပ်တို့ဟာ အဖြေကို ရှာတွေ့ခဲ့တယ်။

The problem is people.

ပြဿနာက လူတွေပါ။

People need to take their medication

လူတွေဟာ ဆေးကို သောက်လျက်

so that they're cured,

သူတို့ရဲ့ ရောဂါ ပျောက်ကင်းစေခြင်းဖြင့်

and so that they don't get other people sick.

အခြားလ​ေူတွေ ရောဂါမရအောင် ကူပေးနိုင်ကြတယ်။

တီဘီလူနာတွေကို ကူညီပံ့ပိုးပေးနေပြီး ကုသပေးနေတဲ့

For a few years now, we've been collaborating

with a mobile health startup called Keheala

Keheala ခေါ် ရွေ့လျားနိုင်တဲ့ ကျန်းမာရေး လုပ်ငန်းထဲမှာ

to support TB patients as they undergo treatment.

ကျုပ်တို့ စပြီး ပူးပေါင်း ကူညီလာခဲ့ကြပါတယ်။

တီဘီဆိုင်ရာ ကုသမှုဟာ သိပ်ကို ခက်ထန်တာကို ခင်ဗျားတို့ နားလည်ရန် လိုပါတယ်။

Now, you have to understand, TB treatment, it's really tough.

We're talking about taking a really strong antibiotic

သိပ်ကို အားကောင်းတဲ့ ပဋိဇီဝဆေးကို

ခြောက်လ ဒါမှမဟုတ် ပိုကြာစွာ နေ့စဉ် သောက်ရန် လိုမယ်။

every single day for six months or more.

That antibiotic is so strong that it will make you feel sick.

အဲဒီ ပဋိဇီဝဆေးတွေ ပြင်းထန်လွန်းလို့ ကိုယ်ဟာ ဖျားတောင် လာနိုင်ပါတယ်။

It will make you feel nauseous and dizzy.

အဲဒါကြောင့် ပျို့အန်ခြင်း၊ ခေါင်းမူခြင်း ခံစားရမယ်။

It will make your pee turn funny colors.

အဲဒီဆေးကြောင့် သင့်ဆီးဟာ ရောင်စုံဖြစ် လာလျက် ရယ်စရာကောင်းလိမ့်မယ်။

It's also a problem because you have to go back to the clinic

ပြဿနာတစ်ခုက သင်ဟာ ဆေးခန်းကို မကြာခဏ

about every week in order to get more pills,

အပတ်စဉ် ဆေးလုံးအသစ်တွေကို ရယူရန် သွားရပါမယ်။

and in sub-Saharan Africa or other places where TB is common,

ပြီးတော့ အာဖရိကထဲက ဆာဟာရ ဝန်းကျင် ဒါမှမဟုတ် တီဘီအဖြစ်များတဲ့ ဒေသများမှာ

now you're talking about going someplace pretty far,

အတော့်ကို ဝေးတဲ့ နေရာများကို သွားရမယ့် သဘောပါ၊

ပင်ပမ်းဖွယ် ကောင်းပြီး နှေးကွေးကြတဲ့ ပို့ဆောင်ရေး ယာဉ်တွေနဲ့ သွားရမယ်၊

taking tough and slow public transport,

maybe the clinic is inefficient.

ဒီကြားထဲ ဆေးကုခန်းဟာ ထိရောက်မှု ရှိချင်မှ ရှိမှာပါ။

So now you're talking about taking a half day off of work every week

ဒီတော့ ကိုယ်ဟာ ဘယ်လိုမှ အရှုံးမခံလိုတဲ့ အလုပ်ကနေပြီး အပတ်စဉ် နေ့ဝက်ခွင့်ကို

from a job you desperately can't afford to lose.

မယူမနေရ ယူရန် လိုအပ်လာမှာပါ။

It's even worse when you consider the fact that there's a terrible stigma,

ဒီရောဂါဟာ ကြောက်မက်ဘွယ် အမည်းစက်ဖြစ်နေတော့ အခြေအနေဟာ ပိုတောင် ဆိုးပါတယ်၊

ကိုယ့်ဆီမှာ အဲဒီရောဂါ ရှိနေတာကို တစ်ယောက် ယောက် သိသွားမှာကို ကိုယ်က အသည်းထိတ်နေရတယ်။

and you desperately don't want people to find that you have the disease.

Some of the toughest stories we hear are actually from women

ရင့်နင့်ဘွယ် အကောင်းဆုံး ဖြစ်ရပ်တွေကို ကြားခဲ့ကြရတာက အမျိုးသမီးများထံမှပါ၊

who, in these places where domestic violence can be kind of common,

အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုတွေ ပုံမှန်တွေ့နေကျ နေရာများလည်း ဖြစ်နေလို့ပါ။

they tell us that they have to hide it from their husbands

သူတို့ဟာ ဆေးခန်းကို သွားနေရတာကိုတောင် သူတို့ရဲ့ ခင်ပွန်းများထံမှ

that they're coming to the clinic.

ဝှက်ထားရန် လိုတာ သူတို့ ပြောပြကြတယ်။

ဒီတော့ လူတွေက ကုသမှုကို ပြီးအောင် မလုပ်နိုင်ကြတာ အံ့သြစရာ မဟုတ်ပါဘူး။

So it's no surprise that people don't complete treatment.

ကျုပ်တို့ရဲ့ ချဉ်းကပ်မှုက သူတို့ကို တကယ် ကူညီပေးနိုင်မလား။

Can our approach really help them?

Can we really get them to stick it out?

အဲဒါကို လိုက်နာဖြစ်အောင် ကျုပ်တို့ တကယ် လုပ်နိုင်ကြမလား။

Yeah.

တကယ်ပါပဲ။

နေ့တိုင်း သူတို့ရဲ့ ဆေးကို သောက်ကြဖို့ ကျနော်တို့က လူနာများထံ စာတို ပို့ပေးကြတယ်၊

Every day, we text patients to remind them to take their medication,

ဒါပေမဲ့၊ ကျုပ်တို့က အဲဒါနဲ့တင် ရပ်လိုက်ကြမယ်ဆိုရင်၊

but if we stopped there,

there'd be lots of excuses.

ပေးနိုင်မယ့် ဆင်ခြေတွေ အများကြီးရှိပါလိမ့်မယ်။

"Well, I didn't see the text."

"အော်၊ ကျွန်မ အဲဒီစာတိုကို မမြင်လိုက်ဘူး။ "

Or, "You know, I saw the text, but then I totally forgot,

"စာတိုကို မြင်လိုက်ပေမဲ့ လုံးဝကို မေ့သွားတယ်၊

put the phone down and I just forgot about it."

ဖုန်းချလိုက်တာနဲ့ အဲဒီအကြောင်း မေ့သွားတယ်။ "

Or, "I lent the phone out to my mom."

ဒါမှမဟုတ် "ဖုန်းကို အခြားသူကို ပေးထားလို့ပါ။ "

We have to eliminate these excuses

ကျုပ်တို့ဟာ အဲဒီ ဆင်ခြေတွေကို ချေဖျက်ရန်

and we do that by asking patients

လူနာများကို လက်မှတ်ထိုး ဝင်လျက်

to log in and verify that they've taken their medication.

သူတို့ရဲ့ ဆေးကို သောက်ပြီးကြောင်း အတည်ပြုချက် ရယူရတယ်။

သူတို့ လက်မှတ်ထိုး ဝင်မလာပါက၊ ကျုပ်တို့က ထပ်ပြီး စာတို ပို့ကြတယ်။

If they don't log in, we text them again.

If they don't log in, we text them yet again.

သူတို့ လက်မှတ်ထိုး ဝင်မလာပါက၊ ကျုပ်တို့က ထပ်ပြီး စာတို ပို့ကြတယ်။

If, after three times, they still haven't verified,

သုံးကြိမ်ပြီးသွားလို့ သူတို့ လက်မှတ်ထိုး အတည်မပြုကြရင်တော့၊

ကျုပ်တို့က ကူညီရေး အဖွဲ့ကို အကြောင်းကြားတယ်၊

we notify a team of supporters

and that team will call and text them

အဲဒီအဖွဲ့က သူတို့ကို ထပ်ပြီး စာတိုပို့လျက်

to try to get them back on the wagon.

လိုအပ်တာ လုပ်ဖြစ်ဖို့ သူတို့ကို ပြန်ပြီး တိုက်တွန်းကြမယ်။

No excuses.

ဆင်ခြေ လုံးဝ ပေးမရနိုင်ပါ။

ကျုပ်တို့ ချဉ်းကပ်မှုဟာ၊ ပြုမူရေးဆိုင်ရာ နည်းစနစ်မျိုးစုံ သုံးမှု ဝန်ခံရပေမဲ့၊

Our approach, which, admittedly, uses all sorts of behavioral techniques,

including, as you've probably noticed, observability,

ခင်ဗျားတို့ မြင်ခဲ့ကြသလို လေ့လာရနိုင်စွမ်း အပါအဝင်ဟာဖြင့်

it was very effective.

အလွန် ထိရောက်တဲ့ နည်းပါ။

Patients without access to our platform

ကျုပ်တို့ရဲ့ ပလက်ဖောင်းကို မသုံးနိုင်ကြတဲ့ လူနာများဟာ

were three times more likely not to complete treatment.

သူတို့ရဲ့ ကုသမှု မပြီးဆုံးဖို့ အလားအလာ သုံးဆ ပိုများခဲ့ပါတယ်။

ကောင်းပြီ၊

Alright,

ကိုယ်က လေ့လာရနိုင်စွမ်းကို တိုးမြှင့်လိုက်ပြီ၊

you've increased observability,

you've eliminated excuses,

ဆင်​ခြေတွေကို ကိုယ်က ရှင်းပစ်လိုက်ပြီ၊

but there's still a third thing you need to be aware of.

ကိုယ် သတိထားရမယ့် တတိယ အချက် တစ်ချက် ရှိပါသေးတယ်။

If you've been to Washington, DC or Japan or London,

ခင်ဗျားတို့ ဝါရှင်တန်၊ ဒီစီ၊ ဂျပန် ဒါမှ မဟုတ် လန်ဒန်ကို ရောက်ခဲ့ဖူးရင်၊

အဲဒီက မြေအောက် မီးရထား စီးကြသူတို့ဟာ

you know that metro riders there

will be very careful to stand on the right-hand side of the escalator

စက်လှေကားရဲ့ ညာဘက်ခြမ်းမှာ ဂရုတစိုက် ရပ်ကြတာကို သတိထားမိကြပါမယ်၊

so that people can go by on the left.

လမ်းလျှောက် ဆင်းလိုသူတွေ ဘယ်ဘက်မှ ဆင်းသွားကြဖို့ အတွက်ပါ။

ကံဆိုးချင်တော့ နေရာတိုင်းမှာ အဲဒီစနစ်ကို ပုံမှန် မလိုက်နာကြပါဘူး၊

But unfortunately, not everywhere is that the norm,

and there's plenty of places where you can just stand on both sides

နှစ်ဖက်စလုံးမှာ လူတွေ ပြည့်ကြပ် ရပ်နေကြတဲ့ နေရာတွေ အများကြီးပါပဲ

and block the escalator.

စက်လှေကားကို ပိတ်ဆို့ထားကြတယ်။

Obviously, it's better for others

ကျုပ်တို့က ညာဖက်တွင် ရပ်နေကြလျှင် အခြားသူတွေ

when we stand on the right and let them go by,

အောက်ကို ဆင်းသွားနိုင်ကြတာ အဆင်ပြေပေမဲ့၊

but we're only expected to do that some places.

အဲဒီလို စနစ်ကို တချို့နေရာများမှာသာ လိုက်နာကြမယ် မျှော်လင့်နိုင်တယ်။

This is a general phenomenon.

အဲဒါက ယေဘုယျ ဖြစ်စဉ်ပါ။

တခါတရံမှာ ကျုပ်တို့ဟာ ကောင်းတာကို မျှော်လင့်နိုင်ပေမဲ့၊

Sometimes we're expected to do good

and sometimes not,

တခါတရံမှာ မဖြစ်နိုင်ပါ။

and it means that people are really sensitive to cues

ဒီတော့ လူတွေဟာ အကြံပေးချက်တွေကို တကယ့်ကို နားလည်ကာ လိုက်နာလိုကြ​တယ်၊

that they're expected to do good in a particular situation,

သူတို့ဟာ အခြေအနေကပေးရင် ကောင်းတဲ့ အရာများ လုပ်ကြမှာ မျှော်လင့်နိုင်တယ်၊

which brings us to the third and final item on our checklist:

အဲဒီကနေပြီး ကျုပ်တို့ရဲ့ စစ်ဆေးရေး စာရင်းရဲ့ နောက်ဆုံး အချက်ကို ရောက်လာပါပြီ-

မျှော်လင့်ချက်များကို ဆက်သွယ်ပြောဆိုထားရန်ပါပဲ။

to communicate expectations,

to tell people,

‘‘ကောင်းတဲ့ အရာကို အခုကို လုပ်ကြပါ’’

"Do the good deed right now."

လူတွေကို ပြောပြကြရန် လိုပါတယ်။

မျှော်လင့်ချက်များကို ဆက်သွယ်ပြောပြဖို့ ရိုးရှင်းတဲ့ နည်းကး-

Here's a simple way to communicate expectations;

simply tell them, "Hey, everybody else is doing the good deed."

"ဟုတ်ပြီ၊ လူတိုင်း ကောင်းတဲ့ အရာတွေ လုပ် ကိုင်နေကြတယ်။ " သူတို့ကို ပြောရုံပါပဲ။

The company Opower sends people in their electricity bill

Opower ဆိုတဲ့ ကုမ္ပဏီဟာ လူတွေဆီကို ပို့ပေးတဲ့ လျှပ်စစ် ငွေတောင်းခံလွှာထဲတွင်

သူတို့ရဲ့ စွမ်းအင်သုံးစွဲမှုကို ဆင်တူ နေအိမ်ရှိသူတွေရဲ့ သုံးစွဲမှုနှင့်

a small insert that compares their energy consumption

with that of people with similarly sized homes.

နှိုင်းယှဉ်ထားတဲ့ အချက်ကလေးကို ထည့်ပေးတတ်တယ်။

And when people find out that their neighbors are using less electricity,

လူတွေက သူတို့ အိမ်နီးချင်းတွေ ဓာတ်အား သုံးတာ နည်းတာ တွေ့ရတဲ့အခါမှာ

they start to consume less.

သူတို့လည်း စပြီး လျော့သုံးလာကြတယ်။

That same approach, it's been used to get people to vote or give to charity

အလားတူ ချဉ်းကပ်မှုကိုပဲ၊ လူတွေ မဲပေးလာ ကြအောင်၊ လှူဒါန်းလာကြအောင်၊

or even reuse their towels in hotels.

ဟိုတယ်တွေမှာ သူတို့ရဲ့ မျက်နှာသုတ်ပုဝါများကို ပြန်သုံးလာစေပါတယ်။

ဒါနဲ့ နောက်တစ်ခုကျတော့ကော။

What about this one?

မျှော်လင့်ချက်များကို ဆက်သွယ်ပြောပြရေး နောက် နည်းလမ်းရှိပါသေးတယ်-

Here's another way to communicate expectations;

simply do it by saying, "Do the good deed" just at the right time.

အချိန်မှန်မှာ "ကောင်းတဲ့ အရာကို လုပ်ကြပါ" ဟု ပြောဆိုရုံပါပဲ။

What about this one?

ဒါကိုကော ဘယ်လို မြင်ကြလဲ။

This ticker reframes

ဒီမှာ ကပ်ထားတဲ့ ပုံက

the kind of mundane task of turning off the lights

မီးပိတ်ခြင်းလို သာမန် တာဝန်ကို ပုံစံ ပြောင်းပစ်လိုက်ပြီး

and turns it instead into an environmental contribution.

အဲဒါကို ပတ်ဝန်းကျင်အား အကျိုးပြုရေး အသွင်သို့ ပြောင်းလဲလိုက်ပါတယ်။

ဒီတော့ နောက်ဆုံး ဆိုလိုရင်းက ဒါကို လုပ်လို့ ရနိုင်တဲ့ နည်းတွေ မျိုးစုံပါပဲ၊

The bottom line is, lots of different ways to do this,

lots of ways to communicate expectations.

မျှော်လင့်ချက်တွေ ရှင်းပြရေး နည်းတွေ အများအပြားပါပဲ။

Just don't forget to do it.

အဲဒါကို လုပ်ဖြစ်ဖို့ မမေ့ကြပါနဲ့။

And that's it.

ရှင်းရှင်းလေးပါ။

That's our checklist.

ကျုပ်တို့ရဲ့စစ်ကြည့်ရန် စာရင်းက အဲဒါပါပဲ။

Many of you are working on problems with important social consequences,

ခင်ဗျးတို့ တော်တော်များများ လုပ်ကိုင်ကြတာ လူမှုရေးဆိုင်ရာ အရေးကြီးတာ ဖြစ်နိုင်တယ်။

and sometimes you might need to motivate people to do more good.

တခါတရံမှာ သင်ဟာ လူတွေကို ပိုကောင်းတဲ့ အရာများ လုပ်ကိုင်ဖို့ စေ့ဆော်ပေးရနိုင်တယ်။

The tools you learned today can help you with this.

ဒီနေ့ သင်တို့ သင်ယူလိုက်ရတဲ့ ကိရိယာတွေက အဲဒီထဲ ကူညီပေးနိုင်ကြတယ်။

And these tools, they don't require that you raise additional funds

ပြီးတော့ ဒီကိရိယာတွေဟာ ငွေ​ေကြေးများကို ထပ်မတောင်းဆိုကြသလို

or that you develop any more fancy technologies.

အသစ်အဆန်း နည်းပညာတွေကို တီထွင်ရန်လည်း မလိုအပ်ပါ။

They just require harnessing reputations

လူတွေရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာကို အကျိုးရှိစွာ အသုံးချဖို့သာ လိုအပ်တာပါ၊

by increasing observability, eliminating excuses

လေ့လာရနိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်လျက် ဆင်ခြေများကို ရှင်းလင်းပစ်ပါ၊

and communicating expectations.

ပြီးတော့ ဆက်သွယ် ပြောပြရေး မျှော်လင့်ချက်များကို သုံးပါ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)