Do 9 out of 10 dentists really recommend that toothpaste? | Am I Normal? with Mona Chalabi

Transcriber:

When it comes to toothpaste commercials,

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

သွားတိုက်ဆေး ကြော်ငြာတွေလို့ဆိုတဲ့အခါ

you've probably heard claims like,

ဒီလို ပြောတာတွေ ကြားဖူးလောက်တယ်။

nine out of 10 dentists recommend "Brighter, Whiter."

“ပိုတောက်ပ၊ပိုဖြူ” ၁၀ ယောက်မှာ ၉ ယောက် ထောက်ခံတဲ့

Or maybe it's four out of five or 80 percent.

(သို့) ၅ ယောက်မှာ ၄ ယောက်(သို့) ၈၀ % ပေါ့။

But either way, these companies expect you to see a wall of white coats,

ဒါပမဲ့ ဘာဖြစ်ဖြစ် ကုမ္ပဏီတွေက ကုတ်အဖြူ နံရံတစ်ခုကို သင် မြင်ဖို့ မျှော်လင့်တယ်။

trust their authority and think no further.

သူတို့ရဲ့ ဩဇာကို ယုံကြည်၊ ထပ်မတွေးနဲ့တော့။

Now that approach is basically BS, and you probably know it's BS,

ကဲ ဒီနည်းလမ်းက အခြေခံအားဖြင့် ကလိမ်ကလည်ပါ။ ကလိမ်ကလည်ဆိုတာ သင် သိလောက်ပါတယ်။

but the question is: How can you trust your BS radar?

ဒါပေမဲ့ မေးခွန်းက ကလိမ်ကလည် ရေဒါကို ဘယ်လို ယုံကြည်နိုင်လဲ။

[Am I Normal? with Mona Chalabi]

[Am I Normal? with Mona Chalabi]

Well, when I'm faced with suspicious statistics,

သံသယဖြစ်စရာ ကိန်းဂဏန်းနဲ့ ကျွန်မ ရင်ဆိုင်ရတဲ့အခါ

I tend to ask myself three questions.

ကျွန်မကိုယ်ကျွန်မ မေးခွန်းသုံးခုမေးတတ်တယ်။

First, what were people actually asked?

ပထမ လူတွေကို တကယ် မေးခဲ့တာက ဘာလဲ။

Sometimes the question that is put to survey respondents

တစ်ခါတလေ ဖြေသူတွေကို စစ်တမ်းကောက်ဖို့ ထည့်တဲ့ မေးခွန်းက

is wildly different than the one that ends up on posters and billboards.

ပိုစတာတွေနဲ့ လမ်းဘေးကြော်ငြာတွေမှာ အဆုံးသတ်တဲ့တစ်ခုထက် အပုံကြီး ခြားနားနေတယ်။

For instance, in 2007, one toothpaste ad in the UK

ဥပမာ ၂၀၀၇ ခုနှစ်မှာ UK က သွားတိုက်ဆေး ကြော်ငြာတစ်ခုက

claimed that more than 80 percent of dentists recommended their products.

သူတို့ရဲ့ထုတ်ကုန်တွေကို သွားဆရာဝန် ၈၀ % က ထောက်ခံတယ်လို့ ဆိုထားတယ်။

What that sounds like

ဒါက အခြားအရာတွေထက်

is that a majority of dentists prefer their product over all others,

သူတို့ရဲ့ထုတ်ကုန်ကို သွားဆရာဝန်အများစုက ပိုကြိုက်တယ်၊

that those dentists were asked if this was the best product.

အကောင်းဆုံး ထုတ်ကုန်လားလို့ သွားဆရာဝန်တွေ ကို မေးခဲ့တဲ့ ပုံပေါက်နေတယ်။

But when the Advertising Standards Authority looked into it,

ဒါပေမဲ့ ကြော်ငြာ အဆင့်အတန်း အာဏာပိုင်အဖွဲ့က စစ်ဆေးတဲ့အခါ

they discovered that the dentists were asked to recommend several toothpastes,

သွားဆရာဝန်တွေကို ရွေးချယ်မှုတစ်ခုတည်း မဟုတ်ဘဲ သွားတိုက်ဆေးအများကြီးကို

not one single choice.

ထောက်ခံဖို့ မေးတာကို တွေ့ရှိတယ်။

In fact, another brand was found to be almost as popular.

အမှန်ကတော့ အခြားတံဆိပ်တစ်ခုက နီးပါး လူကြိုက်များတာကို တွေ့ရှိခဲ့တယ်။

To no one's surprise, the ad was deemed misleading.

ဘယ်သူမှ မအံ့ဩတာက ကြော်ငြာက လှည့်စားတာလို့ ယူဆရတာပါ။

Now, the second question to ask is: What aren’t you telling me?

ကဲ မေးဖို့ ဒုတိယ မေးခွန်းက ကိုယ့်ကို မပြောပြမှာက ဘာလဲ။

In the 1970s, a sugarless gum company claimed that four out five dentists

၁၉၇၀ နှစ်လွန်တွေမှာ သကြားမပါတဲ့ပီကေကုမ္ပဏီ က သူတို့ထုတ်ကုန်ကို သွားဆရာဝန် ၅ ယောက်မှာ

recommended their product.

၄ ယောက် ထောက်ခံတယ်တဲ့။

Now, their slogan was pretty upfront

ဆောင်ပုဒ်က တော်တော် ဗြောင်ကျတဲ့

about the fact that these dentists were only recommending the product

အချက်က ဒီသွားဆရာဝန်တွေက ပီကေ ဝါးဖူးပြီးသား လူတွေတွက် ဒီထုတ်ကုန်ကိုသာ

to people who already chewed gum,

ထောက်ခံပေးနေခဲ့ပေမဲ့

but they weren't so forthcoming about the fifth dentist.

ပဉ္စမ သွားဆရာဝန်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဟက်ဟက်ပက်ပက်မရှိလှဘူး။

Decades later, the manufacturer made fun of it in a new ad campaign

ဆယ်စုနှစ်တွေကြာတော့ ကုန်ထုတ်လုပ်သူက ကြော်ငြာပွဲ အသစ်မှာ ဒါကို လှောင်ခဲ့တယ်။

where they blamed the fifth dentist's different thinking

ဒီမှာ ရုတ်တရက် ရှဥ့်ကိုက်တာလို မတော်တဆ ဖြစ်ရပ်အပေါ်

on a freak accident, like a sudden squirrel bite.

ပဉ္စမ သွားဆရာဝန်ရဲ့ မတူတဲ့ သဘောထားကို အပြစ်တင်ခဲ့တယ်။

Now, since I'm all about the deviations in the data,

ကျွန်မဟာ ဒေတာထဲက သွေဖည်မှုနဲ့ ပတ်သက်တာကြောင့်

I decided to look into this a little bit further.

ဒါကို နည်းနည်း ထပ်စုံစမ်းဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။

In fact, it's not that the fifth dentist recommended chewing sugary gum.

တကယ်က သကြားများတဲ့ ပီကေ ဝါးတာကို ထောက်ခံခဲ့တာက ပဉ္စမ သွားဆရာဝန်မဟုတ်ဘူး။

What they don't say is that most of them recommended

သူတို့ မပြောတာက ထောက်ခံပေးထားတဲ့ လူအများစုဟာ

that their patients don't chew gum at all.

ပီကေ လုံးဝ မဝါးတဲ့ သူတို့ရဲ့လူနာတွေဆိုတာပါ။

The last thing to ask is: What was the survey context?

မေးရမယ့် နောက်ဆုံးအရာက စစ်တမ်း ဆက်စပ်အခြေအနေ ဘာလဲ။

Because there's a really big difference

“ဆရာဝန် ၁၀ ယောက်မှာ ၉ ယောက် သဘောတူတယ်”

between saying "nine out of 10 dentists agree,"

နဲ့ “ဒီဆရာဝန် ၁၀ ယောက်မှာ ၉ ယောက်

and "nine out of these 10 dentists agree."

သဘောတူတယ်” ကြားမှာ ခြားနားမှုကြီးတစ်ခုရှိလို့ပါ။

Size matters and so does methodology.

အရွယ်အစားက အရေးပါပြီး နည်းပညာရော အတူတူပါ။

According to the American Dental Association,

အမေရိကန် သွားဆရာဝန် အသင်း အဆိုအရ

there are about 200,000 registered dentists in the US.

US မှာ မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ သွားဆရာဝန် ၂၀၀,၀၀၀ ခန့်ရှိတယ်။

I’m not going to bore you with the maths here,

သင်္ချာနဲ့ သင့်ကို ငြီးငွေ့စေမှာမဟုတ်ပေမဲ့

but to get a statistically significant sample of 200,000 people,

စာရင်းအင်းအရ လူ ၂၀၀,၀၀၀ ရဲ့ ထူးခြားတဲ့ နမူနာတစ်ခုရဖို့

you need about 400.

၄၀၀ လောက်တော့ လိုတယ်။

So if you're reading in the fine print that only 50 dentists were surveyed,

သွားဆရာဝန် ၅၀ ကိုပဲ စစ်တမ်းကောက်ထားတဲ့ အနုစိတ် ပုံနှိပ်မူကိုမှာ ဖတ်ရင်

you know that's not statistically significant.

စာရင်းအင်းအရ မသိသာဘူဆိုတာ သင် သိပါတယ်။

It's just a marketing ploy.

ဒါက စျေးကွက် ပရိယာယ်တစ်ခုပဲ။

So the next time you see one of these ads,

နောက်တစ်ခါ ဒီကြော်ငြာတစ်ခုကို မြင်ရင်

ask yourself:

သင့်ကိုယ်သင် မေးပါ။

What were people actually asked?

လူတွေကို တကယ်မေးတာက ဘာလဲ။

What's gone unsaid?

မပြောပြတာက ဘာဖြစ်သွားလဲ။

And what was the survey context?

စစ်တမ်း ဆက်စပ်အခြေအနေက ဘာလဲ။

Hopefully, with those three questions and a little bit of skepticism,

မျှော်လင့်တာက ဒီမေးခွန်းသုံးခုနဲ့ နည်းနည်း အယုံအကြည်ကင်းမဲ့မှုနဲ့ဆိုရင်

you will be able to understand when the data is legit

ဒေတာက ဘယ်အခါမှာ တရားဝင်ပြီး ဘယ်အခါမှာ

and when it's irrelevant.

မဆီလျော်တာကို နားလည်နိုင်မှာပါ။

Nine out of 10 Monas agree.

Mona ၁၀ မှာ ၉ ခု သဘောတူတယ်။

[*No such survey took place]

[*ဒီလို စစ်တမ်း မရှိခဲ့ပါ။]