What happened when we paired up thousands of strangers to talk politics | Jochen Wegner

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

ကဲ ဒါက Joanna ပါ။

Joanna က ပိုလန်က တက္ကသိုလ်တစ်ခုမှာ အလုပ်လုပ်တယ်။

စနေနေ့ မနက်ခင်းတစ်ခု မနက် သုံးနာရီမှာ

အိပ်ရာကနေ ထပြီး ကျောပိုးအိတ်ကို ပြင်ကာ

သူစိမ်းတစ်ယောက်နဲ့ နိုင်ငံရေး ဆွေးနွေးငြင်းခုံမှုတစ်ခု

Now, this is Joanna.

Joanna works at a university in Poland.

လုပ်ဖို့သက်သက်အတွက် ကီလိုမီတာ တစ်ထောင်ကျော်

ခရီးထွက်ခဲ့တယ်။

And one Saturday morning at 3am,

သူ့အမည်က Christof ပါ၊ ဂျာမဏီက ဝယ်ယူသူ မန်နေဂျာတစ်ယောက်ပါ။

she got up, packed her rucksack

တစ်ခါမှ မဆုံဖူးတဲ့ နှစ်ယောက်ပါ၊

and traveled more than a thousand kilometers,

သူတို့ဟာ ဥရောပ နိုင်ငံရေး၊ ပြောင်းရွေ့ နေထိုင်မှု(သို့) ရုရှား(သို့)ဘာဖြစ်ဖြစ်နဲ့

only to have a political argument

with a stranger.

ဆက်ဆံရေးအပေါ် လုံးဝကို သဘောထားကွဲလွဲနေတယ်ဆိုတာပဲ သူတို့သိတယ်။

His name is Christof, and he's a customer manager from Germany.

တစ်နေ့နီးပါး သူတို့ ငြင်းခုံနေခဲ့ကြတယ်။

And the two had never met before.

They only knew that they were totally at odds over European politics,

ဒီနောက်တော့ Joanna က အတော်လေး စိတ်တိုစရာ အီးမေးလ်တစ်စောင် ကျွန်တော့ဆီပို့တယ်။

over migration, or the relationship to Russia or whatever.

“ဒါက ရေရေလည်လည် မိုက်တယ်။ မိနစ်တိုင်းကို အရသာတွေ့မိတယ်“တဲ့။

And they were arguing for almost one day.

(ရယ်သံများ)

And after that, Joanna sent me a somewhat irritating email.

သူတို့ကတော့ UK က Tom နဲ့ ဂျာမဏီက Nils ပါ။

သူတို့လည်း သူစိမ်းတွေဖြစ်ပြီး

"That was really cool, and I enjoyed every single minute of it!"

နှစ်ယောက်စလုံးက ဒေသတွင်း ဘောလုံး အသင်းတွေကို အားပေးသူတွေပါ။

စိတ်ကူးကြည့်လို့ရသလို Borussia Dortmund နဲ့ Tottenham Hotspurs ပေါ့။

(Laughter)

So these are Tom from the UK and Nils from Germany.

ဒါနဲ့ ဘောလုံး ရင်းမြစ်တွေကို တီထွင်ခဲ့တဲ့ နေရာမှာပဲ ဆုံကြတယ်။

They also were strangers,

Cambridge က ကွင်းတစ်ကွင်းမှာပါ။

and they are both supporters of their local football team,

သူတို့က ဘောလုံးအကြောင်းမဟုတ်ဘဲ Brexit

as you may imagine, Borussia Dortmund and Tottenham Hotspurs.

အကြောင်းကို ငြင်းခုံခဲ့တယ်။

ဒီအငြင်းပွားဖွယ် အကြောင်းအရာကို နာရီပေါင်းများစွာ ဆွေးနွေးပြီးနောက်မှာ

And so they met on the very spot where football roots were invented,

on some field in Cambridge.

သူတို့ကလည်း အတော်လေး မမျှော်လင့်တဲ့ အီးမေးတစ်စောင် ပို့ခဲ့တယ်။

And they didn't argue about football,

“ဒါက ပျော်စရာကောင်းပြီး ကျွန်တော်တို့ နှစ်ယောက်စလုံး အများကြီး နှစ်သက်တယ်“တဲ့။

but about Brexit.

And after talking for many hours about this contentious topic,

(ရယ်သံများ)

ဒါနဲ့ ၂၀၁၉ နွေဦးမှာ

they also sent a rather unexpected email.

နိုင်ငံပေါင်း ၃၃ နိုင်ငံက ဥရောပသား ၁၇,၀၀၀ ကျော်ဟာ

"It was delightful, and we both enjoyed it very much."

(Laughter)

နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ငြင်းခုံမှုတစ်ခု လုပ်ဖို့ စာရင်းပေးခဲ့ကြတယ်။

So in spring 2019,

လူထောင်ချီဟာ မတူတဲ့အမြင်ရှိသူ သူစိမ်းကို တွေ့ဆုံဖို့ နယ်စပ်တွေကို ကျော်ဖြတ်တယ်။

more than 17,000 Europeans from 33 countries

သူတို့က Europe Talks” လို့ ခေါ်တဲ့ ပရောဂျက်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုပါ။

signed up to have a political argument.

အခု အမြင်မတူတဲ့ လူတွေကြားမှာ နိုင်ငံရေးအကြောင်း ဆွေးနွေးတာက

Thousands crossed their borders to meet a stranger with a different opinion,

တကယ်ကို ခက်ခဲလာပါပြီ။

and they were all part of a project called "Europe Talks."

ဥရောပမှာတင် မဟုတ်ဘူး။

မိသားစုတွေ ခွာပြဲနေတယ်၊ မိတ်ဆွေတွေ အချင်းချင်း စကားမပြောကြတော့ဘူး။

Now, talking about politics amongst people with different opinions

ပူဖောင်းတွေထဲမှာ နေနေကြတယ်။

ဒါတွေက လူမှုမီဒီယာကနေ ချဲ့ပေးတဲ့ အစီခံ ပူဖောင်းတွေလို့ ခေါ်တာတွေပါ။

has become really difficult,

not only in Europe.

ဒါပေမဲ့ မဟုတ်ဘူး၊ အဓိကကတော့ ဒစ်ဂျစ်တယ် ထုတ်ကုန်တစ်ခုပါ။

Families are splitting, friends no longer talk to each other.

အစီခံ ပူဖောင်းက အမြဲတမ်း အဲဒီမှာ ရှိတယ်။

We stay in our bubbles.

ဒါက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စိတ်တွေထဲမှာပါ။

And these so-called filter bubbles are amplified by social media,

လေ့လာမှုများစွာက အထပ်ထပ် ပြထားသလို

but they are not, in the core, a digital product.

ဥပမာ ကျွန်တော်တို့ဟာ ကိုယ့်ခံယူချက်တွေကို ဆန့်ကျင်တဲ့သက်ရောက်မှူတွေကိုလျစ်လျူရှုတယ်။

The filter bubble has always been there.

It's in our minds.

ဒီတော့ သတင်းတုတွေကို အမှန်ပြင်တာက အသေအချာကို လိုအပ်ပေမဲ့

As many studies repeatedly have shown,

ပိုင်းခြားထားတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကို ၎င်းကိုယ်တိုင် ပြန်သုံးသပ်မိစေဖို့ကျတော့

we, for example, ignore effects that contradict our convictions.

မလုံလောက်ဘူး။

ကံကောင်းချင်တော့ အနည်းဆုံး သုတေသနတချို့အရ

So correcting fake news is definitely necessary,

အမြင်သစ်တစ်ခုကို ရရှိဖို့က ရိုးစင်းတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခု ဖြစ်လောက်တယ်။

but it's not sufficient to get a divided society

သင့်အမြင် မရှိတဲ့ လူတစ်ယောက်နဲ့

to rethink itself.

ကိုယ်တိုင် တစ်ယောက်ချင်း ဆွေးနွေးမှုပါ။

Fortunately, according to at least some research,

ဒါက တစ်ယောက်ယောက်ရဲ့ မျက်လုံးတွေကနေ ကမ္ဘာကို နည်းလမ်းသစ်တစ်ခုနဲ့

there may be a simple way to get a new perspective:

မြင်ဖို့ သင့်ကို ကူညီတယ်။

a personal one-on-one discussion

with someone who doesn't have your opinion.

အခု ကျွန်တော်က ZEIT ONLINE ရဲ့ စာတည်းပါ။

It enables you to see the world in a new way,

ဂျာမဏိက အဓိက ဒစ်ဂျစ်တယ် သတင်း အဖွဲ့အစည်းတွေထဲက တစ်ခုပါ။

through someone else's eyes.

မပလွှားတဲ့ အယ်ဒီတာဆိုင်ရာကျင့်သုံးမှုတစ်ခု အနေနဲ့ “Europe Talks”ဖြစ်လာတာကို စခဲ့တယ်။

Now, I'm the editor of "ZEIT ONLINE,"

များစွာသောသတင်းစာသမားတွေလိုပဲ

Trump နဲ့ Brexit ကြောင့် အထင်ကြီးခံရပြီး

one of the major digital news organizations in Germany.

ဂျာမဏီကလည်း အပိုင်းကွဲလာနေတယ်၊ အထူးသဖြင့် ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်မှု ပြဿနာတွေမှာပါ။

And we started what became "Europe Talks" as a really modest editorial exercise.

ဒီတော့ ၂၀၁၅ နဲ့ ၂၀၁၆ အတွင်း ဒုက္ခသည်တွေ တစ်သန်းကျော် ရောက်ရှိမှုက

As many journalists,

we were impressed by Trump and by Brexit,

စကားစစ်ထိုးမှုကို တော်တော်ကလေး လွှမ်းမိုးခဲ့တယ်။

and Germany was getting divided, too, especially over the issue of migration.

၂၀၁၇ မှာ လာတော့မယ့် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအကြောင်း တွေးနေတဲ့အခါ

So the arrival of more than a million refugees in 2015 and 2016

နိုင်ငံရေးကို ကိုင်တွယ်နေပုံကို ပြန်သုံးသပ်ဖို့လိုတာကို အသေအချာ သိခဲ့တယ်။

dominated somewhat the debate.

ကျွန်တော်တို့ ဒစ်ဂျစ်တယ် ဂုရုတွေဟာ )

And when we were thinking about our own upcoming election in 2017,

အလွန် ဆန်းပြားတဲ့ များစွာသော ဒစ်ဂျစ်တယ် ထုတ်ကုန် စိတ်ကူးတွေ သိသိသာသာ ရခဲ့တယ်။

we definitely knew that we had to reinvent the way we were dealing with politics.

ဒါတွေထဲက တစ်ခုကတော့ နိုင်ငံရေးအတွက် Tinder တစ်ခု ဖြစ်တာပါ။

So digital nerds that we are,

(ရယ်သံများ

we came up with obviously many very strange digital product ideas,

နိုင်ငံရေး ဆန့်ကျင်ဘက်တွေအတွက် ချိန်းတွေ့တဲ့ ပလက်ဖောင်းတစ်ခု၊

အမြင်မတူတဲ့ လူတွေကို ကူညီ စုစည်းပေးနိုင်တဲ့ ကိရိယာတစ်ခုပါ။

one of them being a Tinder for politics --

ဒါကို စမ်းသပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပြီး

(Laughter)

a dating platform for political opposites,

နည်းပညာရှင်တွေက “minimum viable product” တစ်ခုလို့ ခေါ်မယ့်ဟာကို စတင်လိုက်တယ်။

ဒါက တကယ့်ကို ရိုးစင်းပါတယ်။

a tool that could help get people together with different opinions.

ဒါကို “Deutschland spricht” “ဂျာမဏီ ဟောပြောပွဲများ“လို့ ခေါ်လိုက်ပြီး

And we decided to test it

ဒါနဲ့အတူ ၂၀၁၇ မေလမှာ စခဲ့တယ်။

and launched what techies would call a "minimum viable product."

So it was really simple.

ပြီးတော့ တကယ့်ကို ရိုးစင်းပါတယ်။

We called it "Deutschland spricht" -- "Germany Talks" --

အဓိကအနေနဲ့ Google Form တွေကို သုံးခဲ့တယ်။

and we started with that in May 2017.

အွန်လိုင်းမှာ စစ်တမ်းတွေ ဖန်တီးဖို့ ဒီက လူတိုင်း အသုံးပြုကြတဲ့ ကိရိယာတစ်ခုပါ။

And it was really simple.

အကြောင်းအရာထဲက နေရာတိုင်းမှာ ဒီလိုမေးခွန်းတွေကို ထည့်သွင်းခဲ့တယ်။

We used mainly Google Forms,

“ဂျာမဏီက ဒုက္ခသည် အတော်များများကြီးကို လက်ခံခဲ့လား။”

a tool that each and every one of us here can use to make surveys online.

သင်က ဟုတ်၊မဟုတ် နှိပ်တယ်။

သင့်ကို ဒီလို မေးခွန်းတွေကို ထပ်မေးတယ်။ “အနောက်က ရုရှားကို မျှတစွာ ဆက်ဆံခဲ့လား။”

And everywhere in our content, we embedded simple questions like this:

(သို့) လိင်တူဆက်ဆံတဲ့ အတွဲတွေကို လက်ထပ်ခွင့်ပြုသင့်လား။”

"Did Germany take in too many refugees?"

ဒီမေးခွန်းအားလုံးကို သင် ဖြေဆိုခဲ့ရင် နောက်ထပ် မေးခွန်းတစ် မေးတယ်။

You click yes or no.

“ဟေး၊ သင်နဲ့ လုံးဝ သဘောထားကွဲလွဲတဲ့ အိမ်နီးချင်းတစ်ယောက်ကို သင် တွေ့ချင်လား။”

We asked you more questions, like, "Does the West treat Russia fairly?"

(ရယ်သံများ)

or, "Should gay couples be allowed to marry?"

ဒါက အသုံးစရိတ်တွေ ဘာတွေမပါတဲ့ တကယ် ရိုးရှင်းတဲ့ စမ်းသပ်မှုပါ။

And if you answered all these questions, we asked one more question:

"Hey, would you like to meet a neighbor who totally disagrees with you?"

လူရာဂဏန်းလောက် စာရင်းသွင်းဖို့ ကျွန်တော်တို့ မျှော်လင့်ခဲ့ပြီး

(Laughter)

သူတို့တွေကို အတွဲလိုက် လူကိုယ်တိုင် တွဲပေးဖို့ စီစဉ်ခဲ့တယ်။

So this was a really simple experiment with no budget whatsoever.

တစ်ရက်အကြာမှာ လူ ၁,၀၀၀ စာရင်းသွင်းခဲ့တယ်။

We expected some hundred-ish people to register,

သီတင်းပတ်တွေအကြာမှာ မတူတဲ့ အမြင်ရှိတဲ့ အခြားလူတစ်ယောက်ကို တွေ့ဆုံဖို့

and we planned to match them by hand, the pairs.

ဂျာမန် ၁၂,၀၀၀ စာရင်းသွင်းပြီးပြီ။

And after one day, 1,000 people had registered.

ဒီတော့ ပြဿနာတစ်ခုရှိခဲ့တယ်။

(ရယ်သံများ)

ကောင်းဆုံး Tinder လိုက်ဖက်မှုတွေကို ရှာပေးမယ့်

And after some weeks, 12,000 Germans had signed up

မြန်ဆန်ပြီး ညစ်ပတ်တဲ့ အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်တစ်ခုကို ဝင်ယူခဲ့တယ်။

to meet someone else with a different opinion.

ဥပမာ မေးခွန်းတွေကို ခြားနားနိုင်သလောက် ခြားနားစွာဖြေဆိုပြီး

So we had a problem.

(Laughter)

နီးနိုင်သမျှ အနီးဆုံး နေထိုင်သူတွေပေါ့။

We hacked a quick and dirty algorithm

သူတို့ကို အီးမေးလ်ကတစ်ဆင့် မိတ်ဆက်ပေးခဲ့တယ်။

that would find the perfect Tinder matches,

စိတ်ကူးကြည့်လို့ရသလိုပဲ ကျွန်တော်တို့မှာ ပူပန်မှုအများကြီး ရှိခဲ့တယ်။

like people living as close as possible having answered the questions

တကယ့်လက်တွေမှာ တစ်ယောက်မှ ရောက်မလာလောက်တာ။

as differently as possible.

We introduced them via email.

လက်တွေ့ဘဝမှာ ဆွေးနွေးမှုအားလုံးက ဆိုးရွားလောက်တာ။

And, as you may imagine, we had many concerns.

(သို့) ဒေတာစုထဲမှာ ပုဆိန် လူသတ်သမားတစ်ယောက် ရှိနေလောက်တာ။

Maybe no one would show up in real life.

(ရယ်သံများ)

ဒါပေမဲ့ ဒီနောက် ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဇွန်လ၊ တနင်္ဂနွေ တစ်ရက်မှာ

Maybe all the discussions in real life would be awful.

လှပတဲ့ အရာတစ်ခုဖြစ်ပေါ်ခဲ့တယ်။

Or maybe we had an axe murderer in our database.

ထောင်ချီတဲ့ဂျာမန်တွေ အတွဲလိုက် ဆုံတွေ့ပြီး နိုင်ငံရေးအကြောင်း အေးချမ်းစွာဆွေးနွေးတယ်။

(Laughter)

But then, on a Sunday in June 2017,

ဥပမာ Anno ပါ။

သူက လိင်တူ လက်ထပ်မှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့(သို့) ဆန့်ကျင်ခဲ့တဲ့ ရဲသားဟောင်းတစ်ယောက်ဖြစ်ပြီး

something beautiful happened.

Thousands of Germans met in pairs and talked about politics peacefully.

Anne က အခြား အမျိုးသီးတစ်ယောက်နဲ့ အိမ်တွင်း ကြင်ဖော် ကြင်ဖက်အဖြစ်

နေထိုင်သူပါ။

Like Anno.

ကွဲပြားတဲ့ အမြင်တွေရှိခဲ့တဲ့ အကြောင်းအရာအားလုံးကို

He's a former policeman who's against -- or was against -- gay marriage,

နာရီများစွာ သူတို့ ဆွေးနွေးနေခဲ့တယ်။

တစ်နေရာမှာတော့ နောက်ပိုင်း Anno က ပြောပြတာက

and Anne, she's an engineer who lives in a domestic partnership

လိင်တူ လက်ထပ်မှုအကြောင်း သူ့ပြောဆိုပုံတွေ ကြောင့် Anne နာကျင်ခဲ့တာကို နားလည်ခဲ့ပြီး

with another woman.

And they were talking for hours about all the topics

သူ့ကိုယ်ပိုင် ထင်မြင်ချက်တွေကို စပြီး မေးခွန်းထုတ်ခဲ့တယ်။

where they had different opinions.

At one point, Anno told us later,

သုံးနာရီကြာ ဆွေးနွေးပြီးနောက်မှာ

he realized that Anne was hurt by his statements about gay marriage,

Anne က Anno ကို သူ့ရဲ့နွေရာသီ ပါတီကို ဖိတ်ခဲ့တယ်။

ဒီနေ့ နှစ်တွေကြာပြီးနောက်မှာ

သူတို့ဟာ တစ်ခါတစ်ရံ တွေဆုံကြပြီး မိတ်ဆွေတွေဖြစ်နေတုန်းပါ။

and he started to question his own assumptions.

And after talking for three hours,

ဒီတော့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်က လိုက်ဖက်တယ်။ ဥပမာ ဒီတရားရုံး ဘိလစ်စာရေးပါ။

Anne invited Anno to her summer party,

သူက ဂျာမဏီက လက်ယာစွန်း လူထုအကျိုးမျှော် ပါတီ AfD ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူဖြစ်ပြီး

and today, years later,

they still meet from time to time and are friends.

ဒီကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီး အတိုင်ပင်ခံက

So our algorithm matched, for example, this court bailiff.

Green Party ရဲ့ တက်ကြွတဲ့ အဖွဲ့ဝင် ဖြစ်ခဲ့ဖူးတယ်။

ဒီပါမောက္ခနဲ့ သူ့ကျောင်းသားကိုတောင် တွဲပေးခဲ့တယ်။

He's also a spokesperson of the right-wing populist party AfD in Germany,

(ရယ်သံများ)

and this counselor for pregnant women.

She used to be an active member of the Green Party.

ဒါက အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်တစ်ခုပါ။

(ရယ်သံများ)

We even matched this professor and his student.

ယောက္မမနဲ့ သူ့ချွေးမအရင်းကိုလည်း တွဲပေးခဲ့တယ်။

(Laughter)

ဘာလို့လဲဆိုတော့ အနီးကပ် နေထိုင်ပေကြမဲ့ တကယ့်ကို မတူတဲ့ အမြင်တွေရှိနေကြလို့ပါ။

It's an algorithm.

(Laughter)

ယေဘုယျ စည်းမျဉ်းတစ်ခုအနေနဲ့

We also matched a father-in-law and his very own daughter-in-law,

ဆွေးနွေးပွဲတွေကို စောင့်ကြည့်တာ၊အသံဖမ်းတာ၊ မှတ်တမ်းတင်တာတွေ မလုပ်ဘူး။

ဘာလို့လဲဆိုတော့ လူတွေကို တစ်နည်းနည်းနဲ့ မဖျော်ဖြေချင်တာကြောင့်ပါ။

because, obviously, they live close by but have really different opinions.

ဒါပေမဲ့ ခြွင်းချက်တစ်ခုတော့ လုပ်ခဲ့တယ်။

So as a general rule,

ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင် ပါဝင်ခဲ့တယ်။

Prenzlauer Berg လို့ခေါ်တဲ့ ကျွန်တော့ရဲ့ ခေတ်ဆန်တဲ့ ဘာလင်ဝန်းကျင်မှာ တွေ့ဆုံခဲ့တယ်။

we did not observe, record, document the discussions,

because we didn't want people to perform in any way.

Mirko ကို တွေ့ဆုံတယ်။

ဒါက Mirko ကို ကျွန်တော် စကားပြောနေတာပါ။ Mirko က ပုံထဲမှာ မပါချင်ခဲ့ဘူးလေ။

But I made an exception.

I took part myself.

And so I met in my trendy Berlin neighborhood called Prenzlauer Berg,

သူက လူငယ် စက်ရုံ အော်ပရေတာတစ်ယောက်ဖြစ်ပြီး

ဒေသက လူမှုဓလေ့တွေကို သွေဖည်သူတွေနဲ့ ဆင်တူတယ်။

ဥပမာ မုတ်ဆိတ်၊ ဘင်နီဦးထုပ်နဲ့ပေါ့။

I met Mirko.

နာရီနဲ့ချီ ဆွေးနွေးခဲ့ပြီး သူ့ကို အံ့ဩစရာ လူတစ်ယောက်အဖြစ် ကျွန်တော် မြင်ခဲ့တယ်။

This is me talking to Mirko. Mirko didn't want to be in the picture.

He's a young plant operator,

အကြောင်းအရာ အများစုနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်တော်တို့မှာ တကယ့်ကို

and he looked like all the hipsters in our area,

ခြားနားတဲ့ အမြင်တွေရှိကြပေမဲ့

like with a beard and a beanie.

သူ့အတွေးတွေကို ကျွန်တော် နားမလည်နိုင်တဲ့

We were talking for hours, and I found him to be a wonderful person.

အမျိုးသမီး ရပိုင်ခွင့်တွေက ခြွင်းချက်ဖြစ်လောက်ပေမဲ့

တကယ့်ကို ကောင်းမွန်ခဲ့ပါတယ်။

And despite the fact that we had really different opinions

ဆွေးနွေးအပြီးမှာ Mirko ကို ဂူဂဲလ်မှာ ရှာကြည့်တယ်။

about most of the topics --

သူ့ဆယ်ကျော်သက် နှစ်တွေမှာ သူက နာဇီလက်သစ် ဖြစ်ခဲ့ဖူးတာကို ကျွန်တော် တွေ့ရှိခဲ့တယ်။

maybe with the exception of women's rights,

where I couldn't comprehend his thoughts --

it was really nice.

ဒီတော့ သူ့ကို ဖုန်းဆက်ပြီး မေးခဲ့တာက

After our discussion, I Googled Mirko.

“ဘာလို့ မင်း ငါ့ကို မပြောခဲ့တာလဲ။”

သူက “သိတဲ့အတိုင်း ကျွန်တော် ခင်ဗျားကို မပြောခဲ့တာက ဒါကနေ လွန်မြောက်ချင်လို့ပါ။

And I found out that in his teenage years, he used to be a neo-Nazi.

ကျွန်တော် ဒီအကြောင်းကို ထပ်မပြောချင်တော့ဘူးဗျာ“တဲ့၊

So I called him and asked,

ဒီလို ရာဇဝင်တစ်ခုရှိတဲ့ လူတွေဟာ ဘယ်တော့မှ မပြောင်းလဲနိုင်ဘူးလို့ ကျွန်တော်ထင်ခဲ့ပြီး

"Hey, why didn't you tell me?"

And he said, "You know, I didn't tell you because I want to get over it.

I just don't want to talk about it anymore."

ကျွန်တော့ရဲ့ ထင်မြင်ချက်တွေကို ပြန်သုံးသပ်ဖို့လိုခဲ့တယ်။

ပါဝင်သူများစွာက ကျွန်တော်တို့ဆီ ထောင်ချီတဲ့ အီးမေးလ်တွေနဲ့

I thought that people with a history like that could never change,

သူတို့ရဲ့ပုံတွေကိုလည်း ပို့ခဲ့တယ်။

and I had to rethink my assumptions,

ဘယ်လိုအကြမ်းဖက်မှုကိုမှ မှတ်တမ်းမတင်ခဲ့ဘူး။

(ရယ်သံများ)

as did many of the participants who sent us thousands of emails

တချို့အတွဲတွေက လက်ထပ်ခဲ့လား ဆိုတာတော့ ကျွန်တော်တို့ မသိဘူး။

and also selfies.

(ရယ်သံများ)

ဒါပေမဲ့ အနည်းဆုံး ကျွန်တော်တို့ တကယ်ကို စိတ်လှုပ်ရှားခဲ့ပြီး ထပ်လုပ်ချင်ခဲ့တယ်။

No violence was recorded whatsoever.

(Laughter)

အထူးသဖြင့် ဗားရှင်း 2.0 မှာ

And we just don't know if some of the pairs got married.

ပါဝင်သူတွေရဲ့ စုံလင်မှုကို တိုးချဲ့ချင်တာက

(Laughter)

ပထမ အကြိမ်မှာ အဓိကက သူတို့ဟာ ကျွန်တော်တို့ စာဖတ်ပရိသတ်တွေဆိုတာ သိသာနေလို့ပါ၊

But, at least, we were really excited and wanted to do it again,

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ယှဉ်ပြိုင်မှုကို ဖမ်းဆုပ်ပြီး

especially in version 2.0,

အခြားမီဒီယာ အခွဲတွေကို ပါဝင်ဖို့ မေးခဲ့တယ်။

wanted to expand the diversity of the participants,

Slack ကတစ်ဆင့် ညှိနှိုင်းလုပ်ဆောင်ခဲ့တယ်။

because obviously in the first round, they were mainly our readers.

အဓိက ဂျာမန် မီဒီယာတိုက်ကြီး ၁၁ ခုကြားမှာ တိုက်ရိုက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုက

And so we embraced our competition

and asked other media outlets to join.

ဂျာမဏီမှာ ပထမဆုံးတစ်ခုဆိုတာ အသေအချာပါ။

ကိန်းဂဏန်းတွေက နှစ်ဆထက်ကို ကျော်သွားတယ်။ ဒီတစ်ကြိမ် လူ ၂၈,၀၀၀ လျှောက်ခဲ့ကြတယ်။

We coordinated via Slack.

And this live collaboration among 11 major German media houses

ဂျာမန် သမ္မတက

ဓာတ်ပုံရဲ့ အလယ်ဗဟိုမှာ တွေ့ရသူက ကျွန်တော်တို့ရဲ့

was definitely a first in Germany.

ထောက်ပံအားပေးသူဖြစ်လာခဲ့တယ်။

ဒါနဲ့ပဲ ထောင်ချီတဲ့ ဂျာမန်တွေဟာ ၂၀၁၈ နွေရာသီမှာ မတူတဲ့ အမြင်တစ်ခုရှိတဲ့

The numbers more than doubled: 28,000 people applied this time.

And the German president --

အခြားတစ်ယောက်နဲ့ ဆွေးနွေးဖို့ ပြန်ဆုံကြတယ်။

you see him here in the center of the picture --

အထူးပွဲတစ်ခုအတွက် ဘာလင်ကို ကျွန်တော်တို့ ဖိတ်ကြားခဲ့တဲ့ အတွဲတစ်ချို့ပါ။

became our patron.

And so, thousands of Germans met again in the summer of 2018

အဲဒီမှာ ဒီဓာတ်ပုံကို ရိုက်ခဲ့တာပါ။

ဒီနေ့အထိ “Germany Talks” အတွက် ကျွန်တော်အကြိုက်ဆုံး သင်္ကေတပါ။

to talk to someone else with a different opinion.

သင် မြင်ရတာက ဘတ်စကား မောင်းသူနဲ့ လက်ဝှေ့ သင်တန်းဆရာ Henrik၊

Some of the pairs we invited to Berlin to a special event.

ကလေး ကူညီမှု ဗဟိုရဲ့ ဒါရိုက်တာ Engelbert ပါ။

And there, this picture was taken,

until today my favorite symbol for "Germany Talks."

ကျွန်တော်တို့ ကွဲပြားစွာ မေးခဲ့တဲ့ မေးခွန်း ခုနှစ်ခုစလုံးကို ဖြေခဲ့ကြတယ်။

You see Henrik, a bus driver and boxing trainer,

ဒီနေ့မတိုင်ခင်အထိ သူတို့ မဆုံဖူးကြဘူး။

ပြင်းထန်တဲ့ ဆွေးနွေးမှုတစ်ခု ရှိခဲ့ပြီး

and Engelbert, the director of a children's help center.

တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက်

They answered all of the seven questions we asked differently.

အဆင်ပြေနေခဲ့ပုံရတယ်။

ဒီတစ်ကြိမ် ကျွန်တော်တို့ သိချင်သေးတာက

They had never met before this day,

ဆွေးနွေးမှုဟာ ပါဝင်သူတွေအပေါ် သက်ရောက်မှု တစ်ခုခု ရှိခဲ့မလားဆိုတာပါ။

and they had a really intensive discussion

and seemed to get along anyway

ဒါနဲ့ ပါဝင်သူတွေကို စစ်တမ်းကောက်ဖို့ သုတေသီတွေကို မေးမြန်းခဲ့တယ်။

with each other.

So this time we also wanted to know

ပါဝင်သူတွေရဲ့ သုံးပုံနှစ်ပုံက သူတို့ အဖော်တွေရဲ့ သဘောထားတွေအကြောင်း

if the discussion would have any impact on the participants.

တစ်ခုခု သိခဲ့ရတယ်လို့ ပြောကြတယ်။

၆၀ ရာခိုင်နှုန်းက သူတို့ရဲ့အမြင်တွေ ပေါင်းဆုံသွားတာကို သဘောတူကြတယ်။

So we asked researchers to survey the participants.

သုတေသီတွေအဆိုအရ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းက ယုံကြည်မှုအဆင့်က ပွဲပြီးတဲ့နောက်မှာ

And two-thirds of the participants said that they learned something

ပိုလည်း မြင့်မားလာပုံရတယ်။

about their partner's attitudes.

သူ့တို့ရဲ့ ဆွေးနွေးမှုကို နှစ်သက်တယ်လို့ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းက ပြောတယ်။

Sixty percent agreed that their viewpoints converged.

၁၀ ရာခိုင်နှုန်းက ဆွေးနွေးမှုကို မနှစ်သက်ဘူးလို့ ပြောတယ်။

The level of trust in society seemed also higher after the event,

၈ ရာခိုင်နှုန်းပါပဲ၊ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူတို့ရဲ့အဖော် ရောက်မလာလို့ပါ။

according to the researchers.

(ရယ်သံများ)

Ninety percent said that they enjoyed their discussion.

“Germany Talks”နောက်မှာ နိုင်ငံတကာ အခွဲများစွာက ကျွန်တော်တို့ကို ချဉ်းကပ်တယ်။

Ten percent said they didn't enjoy their discussion,

ဒီတစ်ကြိမ်မှာ လေးနက်၊လုံခြုံ ပလက်ဖောင်း တစ်ခုကို တည်ဆောက်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။

eight percent only because, simply, their partner didn't show up.

(Laughter)

ဒါကို “My Country Talks” လို့ ခေါ်ခဲ့တယ်။

After "Germany Talks," we got approached by many international media outlets,

ဒီတိုတောင်းတဲ့ အချိန်ကာလအတွင်းမှာ “My Country Talks” ကို တစ်ဒါဇင်ကျော်တဲ့

and we decided this time to build a serious and secure platform.

ဒေသတွင်းနဲ့ နိုင်ငံတော် ပွဲတွေအတွက် အသုံးပြုနှင့်နေပါပြီ။

ဥပမာ ဘယ်လဂျီယံက “Het grote gelijk” (သို့) ဖင်လန်က “Suomi puhuu”

We called it "My Country Talks."

And in this short period of time, "My Country Talks" has already been used

(သို့) UK က “Britain Talks” တွေပါ။

အစမှာ ထည့်ပြောခဲ့သလို “Europe Talks” ကိုလည်း နိင်ငံတကာ မီဒီယာ အစုဖက်တွေနဲ့

for more than a dozen local and national events

like "Het grote gelijk" in Belgium or "Suomi puhuu" in Finland

ပူးပေါင်းပြီး ကျွန်တော်တို့ စတင်ခဲ့တယ်။

UK က “Financial Times” ကနေ ဖင်လန်က “Helsingin Sanomat” အထိပါ။

or "Britain Talks" in the UK.

And as I mentioned at the beginning, we also launched "Europe Talks,"

ထောင်ချီတဲ့ ဥရောသားတွေဟာ နိင်ငံရေးအကြောင်း ငြင်းခုံဖို့

together with 15 international media partners,

သူစိမ်းသက်သက်တစ်ယောက်နဲ့ တွေ့ဆုံတယ်။

အခုထိတော့ ကမ္ဘာ့မီဒီယာ အခွဲပေါင်း၁၅၀ ကျော်က ကျွန်တော်တို့ကို ချဉ်းကပ်ခဲ့ကြပြီး

from the "Financial Times" in the UK to "Helsingin Sanomat" in Finland.

တစ်နေ့နေ့မှာတော့ သိန်းချီတဲ့ ပါဝင်သူတွေနဲ့အတူ “The World Talks”

Thousands of Europeans met with a total stranger

ဆိုတာမျိုးတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်လောက်တယ်။

to argue about politics.

ဒါပေမဲ့ ဒီမှာ အရေးကြီးတာက ကိန်းဂဏန်းတွေ မဟုတ်တာ

So far, we have been approached by more than 150 global media outlets,

ရှင်းပါတယ်။

and maybe someday there will be something like "The World Talks,"

ဒီမှာ အရေးကြီးတာက

with hundreds of thousands of participants.

အခြားလူတစ်ယောက်က နားမထောင်ဘဲ လူနှစ်ဦး လူကိုယ်တိုင် နာရီနဲ့ချီကာ

But what matters here are not the numbers,

တွေ့ဆုံတိုင်း

obviously.

သူတို့ ပြောင်းလဲသွားတယ်။

လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေရောပါ။

What matters here is ...

ဆွေးနွေးရင်း ဆွေးနွေးရင်း သူတို့တွေ တဖြည်းဖြည်း ပြောင်းလဲတယ်။

Whenever two people meet to talk in person for hours

ဒီမှာ အရေးကြီးတာက အခြားလူတစ်ယောက်က နားမထောင်ဘဲ

without anyone else listening,

သူစိမ်းတစ်ယောက်နဲ့အတူ ဒီမျက်နှာချင်းဆိုင် ဆွေးနွေးမှုတွေ

they change.

And so do our societies.

ကျင်းပပုံကို

They change little by little, discussion by discussion.

ပြန်သင်ယူတာပါ။

နိုင်ငံရေးအတွက် Tinder တစ်ခုကနေ မိတ်ဆက်ပေးတဲ့

What matters here is that we relearn

သူစိမ်းတစ်ယောက်နဲ့တင်မက

ယမကာဆိုင်(သို့) အားကစားရုံ(သို့) ညီလာခံတစ်ခုက သူစိမ်းတစ်ယောကနဲ့ရောပါ။

how to have these face-to-face discussions,

without anyone else listening,

with a stranger.

ဒီတော့ လူတစ်ယောက်ကို တွေ့ဆုံပြီး

Not only with a stranger we are introduced to

ဆွေးနွေးငြင်းခုံကာ

အများကြီး ပျော်ရွင်နှစ်သက်ကြပါ။

by a Tinder for politics,

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

but also with a stranger in a pub or in a gym or at a conference.

(လက်ခုပ်သံများ)

အိုး

So please meet someone

(လက်ခုပ်သံများ)

and have an argument

and enjoy it very much.

Thank you.

(Applause)

Wow!

(Applause)