Rob Knight: How our microbes make us who we are

Translator: Arvind Patil Reviewer: Rahul Date

We humans have always been very concerned about the health of our bodies,

आपल्या शारीरिक आरोग्याची आपण नेहमीच काळजी करीत असतो .

but we haven't always been that good at figuring out what's important.

पण त्यासाठी काय महत्वाचे आहे. हे मात्र अनेकदा जाणून घेत नाही.

Take the ancient Egyptians, for example:

प्राचीन इजिप्त मधील लोकांचे उदाहरण पाहू.

very concerned about the body parts they thought they'd need in the afterlife,

ते अवयवांची काळजी घेत त्यांना वाटे मृत्युनंतरही त्याची गरज पडेल.

but they left some parts out.

काही अवयव ते टाकून देत .

This part, for example.

उदाहरणार्थ हा भाग,

Although they very carefully preserved the stomach, the lungs,

पोटातील अवयव यकृत तसेच फुफ्फुसे ते काळजीपूर्वक जतन करीत.

the liver, and so forth,

अवयव जतन करण्याच्या तंत्रात ते काळाच्या खूप पुढे होते.

they just mushed up the brain, drained it out through the nose,

नाकावाटे मेंदू बाहेर काढून

and threw it away,

फेकून देत.

which makes sense, really,

त्यांना वाटे.

because what does a brain do for us anyway?

मृत्युनंतर मेंदूचा काही उपयोग नाही.

But imagine if there were a kind of neglected organ in our bodies

पण लक्षात घ्या शरीरातील खूप दुर्लक्षित अवयव

that weighed just as much as the brain

जे मेंदूच्या वजना इतके आहेत .

and in some ways was just as important to who we are,

आणि जे आपली ओळख करतात

but we knew so little about and treated with such disregard.

त्यांची फार थोडी माहिती आपल्याला असते. आपण त्यांच्याकडे दुर्लक्ष करतो.

And imagine if, through new scientific advances,

याबाबत नवे प्रगत विज्ञान

we were just beginning to understand

नुकतेच आपण आता जाणू लागलो आहोत

its importance to how we think of ourselves.

स्वतःविषयी जाणणे महत्वाचे आहे.

Wouldn't you want to know more about it?

अधिक जाणून घ्यावयाचे आहे?

Well, it turns out that we do have something just like that:

तुम्हास असे वाटेल आतड्यात राहणारे

our gut,

हे जंतू असतील

or rather, its microbes.

किवा सूक्ष्म जीव

But it's not just the microbes in our gut that are important.

महत्वाचे हे की ते केवळ आपल्या आतड्यातच नसतात

Microbes all over our body

तर सर्वत्र त्यांचे वास्तव्य असते .

turn out to be really critical to a whole range of differences

त्यांची असलेली विविधता एक गंभीर बाब आहे

that make different people who we are.

या विविधते मुळेच आपले वेगळे अस्तित्व ठरते.

So for example, have you ever noticed

उदाहरणार्थ तुम्ही हे पहिले आहे काय?

how some people get bitten by mosquitos way more often than others?

काहींना इतरांपेक्षा डास जास्त चावतात.

It turns out that everyone's anecdotal experience out camping is actually true.

हे अवैज्ञानिक वाटते पण हा अनुभव बाहेर शिबिरात आढळतो.

For example, I seldom get bitten by mosquitos,

मला क्वचितच डास चावतात.

but my partner Amanda attracts them in droves,

पण माझ्या सहाध्यायी अमांडाला चावण्यास ते थव्याने येतात.

and the reason why is that we have different microbes on our skin

याचे कारण आपल्या त्वचेवर असलेले भिन्न जीवाणू,

that produce different chemicals that the mosquitos detect.

जे भिन्न रासायनिक पदार्थ स्त्रवतात डास ते टिपतो.

Now, microbes are also really important in the field of medicine.

जीवाणूंचा वैद्यकीय क्षेत्रात महत्वाचा सहभाग आहे.

So, for example, what microbes you have in your gut

उदाहरणार्थ तुमच्या आतड्यातील जीवाणू

determine whether particular painkillers are toxic to your liver.

तुम्ही घेत असलेले वेदनाशामक तुमच्या यकृतास दुषित करते .

They also determine whether or not other drugs will work for your heart condition.

ते हेही ठरविते तुम्ही घेत असलेले औषध हृदयासाठी काम करेल काय ?

And, if you're a fruit fly, at least,

तुम्ही जर फळांवर जगणाऱ्या अळ्या असाल तर

your microbes determine who you want to have sex with.

तुमच्या शरीरातील जीवाणू तुम्ही कोणाशी प्रणय करावा हे ठरविते.

We haven't demonstrated this in humans yet

पण मानवामध्ये याची आम्ही सिद्धता केलेली नाही.

but maybe it's just a matter of time before we find out. (Laughter)

पण मात्र लवकरच हे सिद्ध होईल (हशा)

So microbes are performing a huge range of functions.

जीवाणू विविध प्रकारे कार्य करतात.

They help us digest our food.

ते अन्न पचनास मदत करतात

They help educate our immune system.

आपली रोग प्रतिकार शक्ती बळकट करतात

They help us resist disease,

रोगप्रतिकार करण्यास आपणास मदत करतात.

and they may even be affecting our behavior.

कदाचित ते आपल्या वर्तनात बदल ही घडवितात.

So what would a map of all these microbial communities look like?

पहा या सर्व जीनाणुच्या वसाहतीचा नकाशा

Well, it wouldn't look exactly like this,

प्रत्यक्षात असे दिसत नाही .

but it's a helpful guide for understanding biodiversity.

पण जीव विविधता जाणण्यासाठीहे महत्वाचे आहे

Different parts of the world have different landscapes of organisms

जगाचे विविध भाग विविथ जीवसृष्टी चितारते

that are immediately characteristic of one place or another

ते तेथील प्रदेशाचे वैशिट्य ठरते

or another.

दुसरयाचे वैशिट्य भिन्न असते

With microbiology, it's kind of the same, although I've got to be honest with you:

सूक्ष्मजीवशास्त्र हे असेच विज्ञान आहे

All the microbes essentially look the same under a microscope.

खरे पाहू केले तर

So instead of trying to identify them visually,

त्यांना पाहून ओळखण्या पेक्षा

what we do is we look at their DNA sequences,

त्यांचा डी एन ए क्रम आम्ही पाहिला

and in a project called the Human Microbiome Project,

त्या प्रयोगाचे नाव होते ह्युमन मायक्रो प्रोजेक्ट

NIH funded this $173 million project

ज्यास NIH ने 173 दश लक्ष डोलरची मदत केली होती

where hundreds of researchers came together

तेथे हजारो संशोधक एकत्र आले होते

to map out all the A's, T's, G's, and C's,

A.T G.C चा त्यांची डी एन ए तील क्रम जाणून घेण्यासाठी .

and all of these microbes in the human body.

मानवी शरीरातील देहात असलेल्या जीवाणूंचास

So when we take them together, they look like this.

ते सर्व एकत्र केल्यावर असे दिसले

It's a bit more difficult to tell who lives where now, isn't it?

प्रत्येकाचे वास्तव्य कोठे आहे सांगणे जरा कठिण होते

What my lab does is develop computational techniques that allow us

माझ्या प्रयोग शाळेत संगणक प्रणाली विकसित केली

to take all these terabytes of sequence data

कित्येक टेराबाईट माहितीचा डी एन ए क्रम.

and turn them into something that's a bit more useful as a map,

त्या माहितीचा उपयुक्त नकाशा केला .

and so when we do that with the human microbiome data

मानवी शरीरातील जीवाणूंची ही सर्व माहिती आम्हाला

from 250 healthy volunteers,

250 निरोगी स्वयंसेवकांकडून प्राप्त झाली.

it looks like this.

अशी दिसते ती

Each point here represents all the complex microbes

प्रत्येक बिंदू सर्व जीवाणूंची वसाहत दर्शवितो

in an entire microbial community.

संपूर्ण जीवाणू समुदायातील

See, I told you they basically all look the same.

मी तुम्हाला सांगितले होते हे सर्व एकसारखे दिसतात

So what we're looking at is each point represents one microbial community

आपण पाहत आहोत प्रत्येक बिंदू एकप्रकारच्या जीवाणूंची वसाहत आहे

from one body site of one healthy volunteer.

ही एका निरोगी स्वयंसेवकांच्या एका बाजूच्या शरीराची आहे .

And so you can see that there's different parts of the map in different colors,

म्हणून दिसत आहे वेगवेगळ्या रंगात नकाशाचे विविध भाग .

almost like separate continents.

पृथ्वीच्या नकाशातील विविध खंडांप्रमाणे

And what it turns out to be

हे खंडाप्रमाणे वाटणारे हे भाग

is that those, as the different regions of the body,

शरीरातील वेगवेगळे अवयव आहेत.

have very different microbes in them.

आणि त्यात वेगवेगळे जीवाणू आहेत

So what we have is we have the oral community up there in green.

हिरव्या रंगत दर्शविलेला भाग तोंडातील जीवाणूंचा आहे .

Over on the other side, we have the skin community in blue,

निळ्या रंगातील त्वचेवरील जीवाणूंची वसाहत दाखवितो

the vaginal community in purple,

तर जांभळ्या रंगातील भाग योनी मार्गातील जीवाणूंच्या वास अह्तीचा आहे

and then right down at the bottom, we have the fecal community in brown.

उजव्या बाजूस तळाशी तपकिरी रंगातील भाग चेहर्यावरील जीवाणूच्या वसाहतीचा आहे .

And we've just over the last few years

गत काही वर्षातच आम्हास आढळले

found out that the microbes in different parts of the body

शरीराच्या विविध भागात असलेले जीवाणू

are amazingly different from one another.

आश्चर्यरित्या एकमेकांपासून भिन्न आहेत .

So if I look at just one person's microbes

जर एका व्यक्तीच्या तोंडातील

in the mouth and in the gut,

आणि आतड्यातील जीवाणू पहिले तर

it turns out that the difference between those two microbial communities

त्यांची दोन्ही ठिकाणच्या वसाहतीतील

is enormous.

जीवाणू कमालीचे भिन्न असतात .

It's bigger than the difference between the microbes in this reef

हा फरक या ठीकाणी दिसणाऱ्या प्रवालातील जीवाणूंच्या फरका पेक्षा जास्त आहे

and the microbes in this prairie.

गवतातील जीवाणूंच्या फरकाहून जास्त आहे .

So this is incredible when you think about it.

हे अविश्वनीय आहे .

What it means is that a few feet of difference in the human body

हा फरक मानवी शरीरातील काही फुटावरील भागात दिसतो

makes more of a difference to your microbial ecology

शरीरावरील जीवांची ही जीव विविधता

than hundreds of miles on Earth.

पृथ्वीच्या शेकडो मैलावर ही इतकी नसते

And this is not to say that two people look basically the same

मंला असे म्हणावयाचे नाही दोन व्यक्ती एक सारखी दिसते

in the same body habitat, either.

एकाच वातावरणात राहणारी

So you probably heard

तुम्ही एकले असेल

that we're pretty much all the same in terms of our human DNA.

मानवी डी .एन ए नुसार आपण सर्व एकसारखे आहोत

You're 99.99 percent identical in terms of your human DNA

अगदी ९९.९९% मानवी डी .एन ए नुसार

to the person sitting next to you.

तुमच्या जवळ बसलेल्या व्यक्ती प्रमाणेच

But that's not true of your gut microbes:

पण तुमच्या आतड्यातील जीवाणूबाबत हे खरे नाही

you might only share 10 percent similarity

फक्त 10% सारखेपणा आढळतो तुमच्या

with the person sitting next to you in terms of your gut microbes.

तुमच्या शेजारी बसलेल्या व्यक्तीच्या आतड्यातील जीवाणू मध्ये

So that's as different as the bacteria on this prairie

इतका फरक नसतो गवतातील जीवाणू

and the bacteria in this forest.

जंगलतील जीवाणू यांच्या वसाहतीत

So these different microbes

या विविध जिवाणूंचे

have all these different kinds of functions that I told you about,

विविध कार्य असते मी सांगितल्यानुसार

everything from digesting food

अन्न पचनापासून ते

to involvement in different kinds of diseases,

शरीरात रोग निर्माण करण्यापर्यंत

metabolizing drugs, and so forth.

औषधोपचारास प्रतिसाद चयापचय क्रिया

So how do they do all this stuff?

ही सर्व कामे ते करतात तरी कसे ?

Well, in part it's because

ते हे काम करतात थोडा थोडा वेळ

although there's just three pounds of those microbes in our gut,

जरी आतड्यातील हे जीवाणू तीन पौंड वजना इतके असले तरी

they really outnumber us.

आपल्या संखेहून अधिक असतात

And so how much do they outnumber us?

किती जास्त असतात माहित आहे?

Well, it depends on what you think of as our bodies.

ते तुम्ही तुमच्या शरीराचा कसा विचार करता यावर ठरते

Is it our cells?

आपल्या पेशींहून अधिक ?

Well, each of us consists of about 10 trillion human cells,

आपल्या पैकी प्रत्येकाच्या शरीरात दहा त्रीलीयन पेशी असतात

but we harbor as many as 100 trillion microbial cells.

पण आपण आपल्या शरीरात १०० त्रीलीयन जीवाणूंना राहू देतो

So they outnumber us 10 to one.

म्हणजे ते दहापट असतात .

Now, you might think, well, we're human because of our DNA,

तुमची अशी धारणा असेल कि डी एन ए मुळे आम्ही मनुष्य प्राणी आहोत .

but it turns out that each of us has about 20,000 human genes,

पण असे ज्ञात झाले आहे की आपल्या प्रत्येकाकडे २०००० मानवी जीन्स असतात

depending on what you count exactly,

जर तुम्ही योग्य मोजदाद कराल तर

but as many as two million to 20 million microbial genes.

तुमच्या शरीरातील जीवाणूनमध्ये २० दशलक्ष जिवाणूंचे जीन्स असतात

So whichever way we look at it, we're vastly outnumbered

कोणत्यही प्रकारे पाहिल्यास संखेबाबत ते आपल्याहून अधिक आहे .

by our microbial symbionts.

या परस्पर सहजीवनात

And it turns out that in addition to traces of our human DNA,

मानवी जीवाणूंच्या ठशा बरोबर

we also leave traces of our microbial DNA

जिवाणूंचे ही ठसे आढळतात .

on everything we touch.

सर्वत्र आपण स्पर्श करतो

We showed in a study a few years ago

काही वर्षातील अभ्यासात निष्पन्न झाले की

that you can actually match the palm of someone's hand up

एखाद्याचा तळहात वरील जीवाणूचे डी एन ए

to the computer mouse that they use routinely

वापरत असलेल्या संगणकाच्या माउसवरील जीवाणूंच्या दि एन ए शी

with up to 95 percent accuracy.

९५% टक्के जुळतात .

So this came out in a scientific journal a few years ago,

काही वर्षपूर्वी विज्ञान विषयक नियतकालिकेत असे आले होते

but more importantly, it was featured on "CSI: Miami,"

"सी.एस. आय: मियामी" असे भवितव्य वर्तवले होते

so you really know it's true.

म्हणूनच हे खरे आहे असे तुम्हास वाटेल

(Laughter)

(हशा)

So where do our microbes come from in the first place?

प्रथम हे जीवाणू आले कोठून ?

Well if, as I do, you have dogs or kids,

तुम्ही कुत्रा व इतर पाळीव प्राणी पाळता काय?

you probably have some dark suspicions about that,

तुम्हाला या प्राण्याबाबत तुम्हाला जीवाणू पसरतील दाट संशय वाटेल

all of which are true, by the way.

हे खरे आहे

So just like we can match you to your computer equipment

संगणकाच्या उपकरणातील जीवाणू

by the microbes you share,

ज्याचं तुम्ही तुम्ही प्रसार करता

we can also match you up to your dog.

ते तुमच्या पाळीव प्राण्यांकडे प्रसारित झालेले आढळतील

But it turns out that in adults,

मोठयां मध्ये असे घडते

microbial communities are relatively stable,

जीवाणूंच्या वसाहती तुलनेने स्थिर असतात

so even if you live together with someone,

त्यामुळे इतरांसमोर रहातांना

you'll maintain your separate microbial identity

जीवाणूंची तुमची स्थिती तुम्ही कायम ठेवता

over a period of weeks, months, even years.

अगदी कित्येक आठवडे महिने व वर्षे

It turns out that our first microbial communities

आता माहित झाले कि आपली पहिली जीवाणूंची वसाहत

depend a lot on how we're born.

आपला जन्म कसा झाला यावर असते

So babies that come out the regular way,

नैसर्गिकरीत्या जन्माला आलेल्या बाळाला

all of their microbes are basically like the vaginal community,

आईच्या योनीमार्गातून प्राप्त झालेली जीवाणूंची वसाहत असते

whereas babies that are delivered by C-section,

सी सेक्शन ने जन्म झालेल्या बाळावर

all of their microbes instead look like skin.

त्वचेवर आढळणाऱ्या जीवाणूंची वसाहत आढळते

And this might be associated with some of the differences

आणि हा महत्वाचा फरक आहे

in health associated with Cesarean birth,

सीझर होऊन जन्माला आलेल्यांमध्ये आढळतात

such as more asthma, more allergies, even more obesity,

अस्थमा आलर्जी आणि लठ्ठपणा

all of which have been linked to microbes now,

हे सर्व जीवाणूशी संबंधित आहे.

and when you think about it, until recently, every surviving mammal

तुम्ही केव्हा विचार कराल? यापुढील बालके

had been delivered by the birth canal,

नैसर्गिकरीत्या जन्माला यावीत असा

and so the lack of those protective microbes

सुरक्षा देणारे हे जीवाणूं ज्यायोगे आपण सह उत्क्रांत असतो त्यांचा अभाव

that we've co-evolved with might be really important

खूप महत्वाचा आहे

for a lot of these different conditions that we now know involve the microbiome.

आपणास माहित असलेल्या या भिन्न अवस्थात जीवाणूंचा सहभाग असतो

When my own daughter was born a couple of years ago

दोन वर्षापूर्वी माझ्या मुलीचा जन्म झाला

by emergency C-section,

तातडीने सिझरिंग करावे लागले

we took matters into our own hands

आणि आम्ही यात क्षेप केला

and made sure she was coated with those vaginal microbes

खात्री करून घेतली की तिला योनीतील जिवाणूंचे अच्छादन मिळेल.

that she would have gotten naturally.

जे तिला निसर्गातून मिळाले आहे

Now, it's really difficult to tell whether this has had an effect

हे सांगणे कठीण आहे कि तिला त्याचा उपयोग किती झाला

on her health specifically, right?

विशेषतः तिच्या आरोग्यास

With a sample size of just one child, no matter how much we love her,

एका आपल्या आवडत्या बालकाचे हे उदाहरण

you don't really have enough of a sample size

निष्कर्ष काढण्यास पुरेसे नाही

to figure out what happens on average,

सर्व सामान्य निष्कर्ष काढण्यास

but at two years old, she hasn't had an ear infection yet,

पण दोन वर्षात तिला कानाचा विकार झाला नाही

so we're keeping our fingers crossed on that one.

म्हणून त्याकडे आम्ही बोट दर्शवितो

And what's more, we're starting to do clinical trials with more children

आधी मुलाबाबत याची दवाखान्यात चाचणीघेत हेत आहोत

to figure out whether this has a protective effect generally.

हा निष्कर्ष काढण्यास की हे जिवाणूंचे अच्छादन सर्वांसाठी उपयोगी आहे

So how we're born has a tremendous effect on what microbes we have initially,

आपल्या जन्मावेळी कोणते जीवाणु मिळाले हे खूप महत्वाचे आहे

but where do we go after that?

त्यानंतर कोठे जातो आपण ?

What I'm showing you again here is this map

या नकाशा वरून सांगणार आहे

of the Human Microbiome Project Data,

ह्युमन मायक्रोब ब प्रोजेक्ट डाटा वरून

so each point represents a sample from one body site

यातील प्रत्येक ठिकाण शरीराच्या एका भागाचे आहे

from one of 250 healthy adults.

२५० निरोगी व्यक्ती पैकी एक

And you've seen children develop physically.

आणि तुम्ही पाहत आहात मुलांची शारीरिक वाढ झाली आहे

You've seen them develop mentally.

त्यांची मानसिक वाढही दिसते

Now, for the first time, you're going to see

तुम्ही प्रथमच पाहत आहात

one of my colleague's children develop microbially.

माझ्या सह्कार्याची मुले जीवाणूंच्या मदतीने वाढली

So what we are going to look at

त्यासाठी आपण काय पहिले पाहिजे

is we're going to look at this one baby's stool,

तुमच्या बाळाची विष्ठा तपासा

the fecal community, which represents the gut,

त्यातील आतड्यातील जीवाणूंची वसाहत

sampled every week for almost two and a half years.

विष्ठेच्या नमुन्यातील जीवाणूंची दर आठवड्यात अडीच वर्षे तपासली

And so we're starting on day one.

पहिल्या दिवसास सुरवात करीत आहेत

What's going to happen is that the infant is going to start off as this yellow dot,

या अर्भकाची सुरवात र्वाय पिवळ्या रंगाच्या भागात दिसते

and you can see that he's starting off basically in the vaginal community,

यास योनी जिवाणूंचे पांघरून होते

as we would expect from his delivery mode.

जन्मावेळी

And what's going to happen over these two and a half years

दोन वर्षानंतर काय होईल?

is that he's going to travel all the way down

त्याचा प्रवास खालच्या दिशेने होत आहे

to resemble the adult fecal community from healthy volunteers down at the bottom.

या ठिकाणी निरोगी स्वयंसेवक प्रौढांच्या चेहऱ्यावरील जीवाणू वसाहतीचे आहेत

So I'm just going to start this going and we'll see how that happens.

हे कसे घडते ते पाहू

What you can see, and remember each step in this is just one week,

तुम्ही फक्त लक्षात ठेवायचे आहे प्रत्येक पायरी म्हणजे एकेक आठवडा .

what you can see is that week to week,

हृदया ची प्रगती पहात आहात

the change in the microbial community of the feces of this one child,

जीवाणूंच्या वसाहतीत होणारा बदल I

the differences week to week are much greater

आठवड्या गणित होणारा बदल मोठा आहे

than the differences between individual healthy adults

हा बदल निरोगी प्रौढांमध्ये आढळणाऱ्या फरकाहून जास्त आहे

in the Human Microbiome Project cohort,

ह्यमन माय्क्रोबिओम प्रकल्पातील सहकार्यानमध्ये

which are those brown dots down at the bottom.

खाली तपकिरी रंगाचे भाग काय दर्शवितात

त्यांचा प्रवास प्रौढांच्या विष्ठेत आढळणाऱ्या जीवाणूंच्या वसाहतीकडे चालला आहे.

And you can see he's starting to approach the adult fecal community.

This is up to about two years.

हे दोन वर्षापर्यंत घडले.

But something amazing is about to happen here.

काहीतरी विस्मयकारक घडते आहे येथे'

So he's getting antibiotics for an ear infection.

कानाच्या संसर्ग विकाराचे प्रतिजैविक त्यास मिळाले आहे

What you can see is this huge change in the community,

आणि तो या ठिकाणी जीवाणूंच्या वसाहतीत झालेल्या बदलामुळे दिसतो

followed by a relatively rapid recovery.

यातून तो लवकर बरा झाला

I'll just rewind that for you.

मी तुमच्यासाठी थोडे मागे जातो

And what we can see is that just over these few weeks,

तुम्ही पाहत आहात काही आठवड्यातच

we have a much more radical change,

आपल्याला मोठे बदल दिसत आहेत

a setback of many months of normal development,

जीवाणूंची अनेक महिन्यातील वाढ मंदावली आहे

followed by a relatively rapid recovery,

ज्यायोगे जलद संसर्गापासून बरे होता आले.

and by the time he reaches day 838,

आता तो ८३८ व्या दिवशी आहे

which is the end of this video,

येथे ही चित्रफित संपते

you can see that he has essentially reached the healthy adult stool community,

निरोगी मोठ्या व्यक्तींच्या विष्ठेतील जीवाणूंच्या वसाहतीजवळ तो पोहचला.

despite that antibiotic intervention.

जरी प्रतिरोधक वापरले तरी

So this is really interesting because it raises fundamental questions

हे लक्ष वेधणारे आहे तसेच मुलभूत प्रश्न निर्माण करणारे आहे

about what happens when we intervene at different ages in a child's life.

बालकाच्या वेगवेगळ्या वयात आपण जो हस्तक्षेप करतो तेव्हा काय घडते?

So does what we do early on, where the microbiome is changing so rapidly,

जेव्हा जीवाणूंची अश्या प्रकारे अनुकूल हालचाल होते तेव्हा आपण काय करावे.

actually matter,

महत्वाचे आहे हे.

or is it like throwing a stone into a stormy sea,

का हे वादळी समुद्रात दगड फेकण्या सारखे आहे.ज्यामुळे

where the ripples will just be lost?

लहरी थांबतील?

Well, fascinatingly, it turns out that if you give children antibiotics

आश्चर्य असे की मुलांना तुम्ही प्रतिजैविके दिली तर

in the first six months of life,

आयुष्यातील पहिल्या सहा महिन्यात तर

they're more likely to become obese later on

ते नंतरच्या काळात अधिक लठ्ठ होण्याची शक्यता आहे

than if they don't get antibiotics then or only get them later,

या काळात त्यांना प्रतिजैविके दिली नाही किवा नंतर दिली तर

and so what we do early on may have profound impacts

लवकर दिली तर गंभीर परिणाम होतो

on the gut microbial community and on later health

आतड्यातील जीवाणूंच्या वसाहतीवर तसेच भविष्यातील आरोग्यवर

that we're only beginning to understand.

हे जाणण्यास नुकतीच सुरवात झाली आहे

So this is fascinating, because one day, in addition to the effects

हे लक्ष वेधणारे आहे आणखी एक परिणाम जाणवेल काही दिवसांनी

that antibiotics have on antibiotic-resistant bacteria,

आणि या प्रतीजैविकाला दाद देणार नाहीत जीवाणू

which are very important,

हे खूपच महत्वाचे आहे.

they may also be degrading our gut microbial ecosystems,

याने त्यांची आतड्यातील उपयुक्त जीवाणूंच्या परी सस्थेला हानी होईल.

and so one day we may come to regard antibiotics with the same horror

एक दिवस असा येईल की प्रतिजैविके आपल्याला भयावह वाटतील.

that we currently reserve for those metal tools

आज धातूची हत्यारे जशी भयंक वाटतात तशी

that the Egyptians used to use to mush up the brains

मृताच्या शरीरातील मेंदू प्राचीन इजिप्त मधील लोक काढून फेकत

before they drained them out for embalming.

शरीर जतन करण्यापूर्वी

So I mentioned that microbes have all these important functions,

जीवाणूंची सर्व महत्वाची कामे मी सांगितली आहेत.

and they've also now, just over the past few years,

जी काही वर्षापूर्वीच ज्ञात झालीत

been connected to a whole range of different diseases,

आणि संबंधित आहेत विविध प्रकारच्या रोगाशी

including inflammatory bowel disease,

आतड्याचा दाह

heart disease, colon cancer,

ह्र्दय विकार आतड्याचा कर्करोग

and even obesity.

आणि लठ्ठ पणा

Obesity has a really large effect, as it turns out,

लठ्ठ पणाचे खूप दुष्परीणाम आहेत .

and today, we can tell whether you're lean or obese

आज आपण सांगू शकतो तुम्ही सडपातळ आहात की लठ्ठ

with 90 percent accuracy

९०% अचूकतेने

by looking at the microbes in your gut.

केवळ आतड्यातील जीवाणू पाहून

Now, although that might sound impressive,

हे जरी प्रभावित करणारे वाटत असले तरी

in some ways it's a little bit problematic as a medical test,

वैद्यकीय चाचणी साठी अडचणीत आणणारे आहे

because you can probably tell which of these people is obese

कारण तुम्ही कोणते लोक लठ्ठ आहेत हे शक्यतेच्या आधारे सांगाल.

without knowing anything about their gut microbes,

आतड्यातील जीवाणूंच्या माहितीशिवाय

but it turns out that even if we sequence their complete genomes

आपण डी एन ए चा क्रम पाहीला तरी

and had all their human DNA,

तसेच सर्व मानवी डीएन ए पाहून त्याआधारे

we could only predict which one was obese with about 60 percent accuracy.

कोण लठ्ठ आहे ६०% अचूक्तेनेच सांगता येईल

So that's amazing, right?

चकित अर्णारे आहे नाही?

What it means that the three pounds of microbes that you carry around with you

याचा अर्थ ती पौंडाचे जिवाणूं जे तुमच्या शरीरात आहेत

may be more important for some health conditions

आरोग्यास आठी अत्यंत मोलाचे आहे.

than every single gene in your genome.

तुमच्या शरीरातील प्रत्येक जीन्स हून

And then in mice, we can do a lot more.

उंदरांमध्ये आपण याची प्रचीती पाहू शकतो

So in mice, microbes have been linked to all kinds of additional conditions,

त्यांचे जीवाणू आणखी विविध अवस्थेशी निगडीत असतात .

including things like multiple sclerosis,

चेतासास्थेच्या बहुविध विकारास

depression, autism, and again, obesity.

निराश अवस्था ,ऑटीझम, लठ्ठपण यास ही ते कारणीभूत असतात

But how can we tell whether these microbial differences

कसे सांगता येईल जीवाणू मधील हे फरकत

that correlate with disease are cause or effect?

रोग होण्याचे कारण आहे ?

Well, one thing we can do is we can raise some mice

आपण काही उंदरांवर प्रयोग करू

without any microbes of their own in a germ-free bubble.

त्यांचे जीवाणू नसतील अशा न्र्जन्तुक वातावरणात

Then we can add in some microbes that we think are important,

त्यनंतर आपण आपल्याला वाटणारे महत्वाचे जीवाणू टाकू

and see what happens.

आणि काय घडते ते पाहू

When we take the microbes from an obese mouse

आपण जेव्हा लठ्ठ उंदराचे जीवाणू घेतो

and transplant them into a genetically normal mouse

व सामान्य उंदरात सक्रमित करतो

that's been raised in a bubble with no microbes of its own,

जो त्याचे जीवाणू बाळगत नाही व निर्जंतुक अवस्थेत आहे

it becomes fatter than if it got them from a regular mouse.

तो अधिक लठ्ठ झालेला आढळतो नेहमीच्या उंदराहून

Why this happens is absolutely amazing, though.

हे जे घडते ते अत्यंत विस्मयकारक आहे ना ?

Sometimes what's going on is that the microbes

काही वेळा जीवाणू

are helping them digest food more efficiently from the same diet,

त्याला मदत करतात एकसमान अन्न आधी कार्यक्षमतेने पचविण्यास

so they're taking more energy from their food,

आणि ते त्या अन्नातून अधिक उर्जा घेतात

but other times, the microbes are actually affecting their behavior.

इतरवेळा हे जीवाणू वर्तनात बदल घडवितात

What they're doing is they're eating more than the normal mouse,

ते सामान्य उंदराहून अधिक खाऊन.

so they only get fat if we let them eat as much as they want.

आणि लठ्ठ होऊ लागतात त्यांना खाऊ दिले तितके ते खातात .

So this is really remarkable, right?

हे विशेष आहे ना ?

The implication is that microbes can affect mammalian behavior.

यातून निष्कर्ष निघतो सस्तन प्राण्यांमध्ये जीवाणू वर्तनात बदल करतात.

So you might be wondering whether we can also do this sort of thing across species,

भिन्न जातींच्या दरम्यान हा प्रयोग करता येईल काय याची उत्सुकता तुम्हाला असेल

and it turns out that if you take microbes from an obese person

सिद्ध झाले की लठ्ठ व्यक्तीचे जीवाणू

and transplant them into mice you've raised germ-free,

निर्जंतुक वातावरणात उंदरात संक्रमित केल्यास

those mice will also become fatter

ते अधिक लठ्ठ होतात.

than if they received the microbes from a lean person,

सडपातळ व्यक्तीच्या संक्रमित जिवाणूपेक्षा.

but we can design a microbial community that we inoculate them with

आपण इंजेक्शनने त्यांच्यात हवी तशी जीवाणूंची वसाहत करू शकतो

that prevents them from gaining this weight.

आणि लठ्ठपणास अटकाव करू शकतो .

We can also do this for malnutrition.

कुपोषण झालेल्यांस याचा उपयोग होईल'

So in a project funded by the Gates Foundation,

बिलगेट फौंडेशनने या प्रकल्पास आर्थिक सहाय्य केले आहे .

what we're looking at is children in Malawi

मालवीदेशातील बालकांकडे आम्ही लक्ष देतोय.

who have kwashiorkor, a profound form of malnutrition,

ते कमी प्रोटीन व उच्च कर्बोदके यामुळे क्वाशिओर्कर रोगाने कुपोषित आहेत.

and mice that get the kwashiorkor community transplanted into them

या विकाराने ग्रासित बालकांचे जीवाणू उंदरांत संक्रमित केल्यावर .

lose 30 percent of their body mass

त्यांचे वजन ३०% कमी झाले

in just three weeks,

केवळ तीन आठवडयात .

but we can restore their health by using the same peanut butter-based supplement

पण त्यांचे आरोग्य शेगदाणे लोणी आहाराने पूर्ववत करू शकतो

that is used for the children in the clinic,

आणि हे तंत्र दवाखान्यात वापरू शकतो

and the mice that receive the community

आणि उंदरांनी अरणी ग्रहण केले जीवाणू

from the healthy identical twins of the kwashiorkor children do fine.

निरोगी बालकांकडून

This is truly amazing because it suggests that we can pilot therapies

हे यासाठी चकित करणारे आहेकी यातून नवी उपचार पद्धत विकसित होईल

by trying them out in a whole bunch of different mice

त्यासाठी वेवेगळ्या उंदरांवर प्रयोग करावे लागतील

with individual people's gut communities

आणि ते ही काही व्यक्तींच्या आतड्यातील जीवाणू समूहाबरोबर

and perhaps tailor those therapies all the way down to the individual level.

गरजेनुसार ही उपचार पद्धत व्यग्क्तीग त पातळीवर कार्य करेल

So I think it's really important that everyone has a chance

मला वाटते प्रत्येकाला महत्वाची संधी आहे

to participate in this discovery.

या शोधात सहभागी होण्याची

So, a couple of years ago,

दोन वर्षापूर्वी

we started this project called American Gut,

आम्ही अमेरिकनांचे आतडे हा प्रकल्प सुरु केला

which allows you to claim a place for yourself on this microbial map.

जीवाणू वसाहतीच्या या नकाशात स्थान मिळवू शकता

This is now the largest crowd-funded science project that we know of --

आमच्या माहितीनुसार सर्वाधिक लोकसहभाग असलेला हा प्रकल्प आहे.

over 8,000 people have signed up at this point.

यात ८००० हून आधी लोक आहेत

What happens is, they send in their samples,

त्यांनी पाठविलेल्या जीवाणूंच्या नमुन्याचे

we sequence the DNA of their microbes and then release the results back to them.

डी एन ए सिक्वेन्स करून त्यांना परत पाठविला

We also release them, de-identified, to scientists, to educators,

वैज्ञानिक व शिक्षकांसाठी हे जाहीर केले तसेच

to interested members of the general public, and so forth,

यात रस घेणारे व जनसामान्य आणि इतरांनाही

so anyone can have access to the data.

कोणालाही ही माहिती मिळू शकेल

On the other hand,

याउलट

when we do tours of our lab at the BioFrontiers Institute,

तुम्ह जेव्हा जीवश्स्त्राच्या आघडीच्या संस्थेस भेट द्याल तेव्हा

and we explain that we use robots and lasers to look at poop,

मूर्ख वाटणारे आमचे यंत्रमानव व लेझर कसे काम करतात हे स्पष्ट करेन

it turns out that not everyone wants to know.

असे दिसते कोणीही हे जाणून घेण्यास तयार नाही

(Laughter)

(हशा)

But I'm guessing that many of you do,

पण मला वाटते बरचसे यात सहभागी होतील

and so I brought some kits here if you're interested

मी येथे काही साधने आणली आहेत तयारी असल्यास सहभाही व्हा

in trying this out for yourself.

तुमच्या आरोग्यासाठी

So why might we want to do this?

काय करणार आहोत आम्ही?

Well, it turns out that microbes are not just important

जीवाणू केवळ या कारणासाठी महत्वाचे नाहीत

for finding out where we are in terms of our health,

आरोग्यास आठी आपली ओळख करून देण्यास

but they can actually cure disease.

तर ते प्रत्यक्षात रोग निवारण करतात.

This is one of the newest things we've been able to visualize

ही नवी बाब तुमच्या दृष्टीपथास आणली आहे

with colleagues at the University of Minnesota.

Minnesota विद्यापीठाच्या सहकार्यांनी मदत केली

So here's that map of the human microbiome again.

म्हणून जीवाणूंचा हा नकाशा

What we're looking at now --

आपण सर्व पाहू शकलात

I'm going to add in the community of some people with C. diff.

C. diff.च्या समूहातील लोकांना आम्ही सहभागी करणार आहोत

So, this is a terrible form of diarrhea

हगवणीचा हा भयानक प्रकार आहे .

where you have to go up to 20 times a day,

यात दिवसातून वीस वेळा 'जावे" लागते

and these people have failed antibiotic therapy for two years

दो वर्ष प्रतिजैविके घेऊनही बरे झाले नाहीत

before they're eligible for this trial.

यांना चाचणीसाठी निवडले आहे

So what would happen if we transplanted some of the stool from a healthy donor,

निरोगी व्यक्तीची काही विष्ठा या रुग्णात संक्रमित केली तर काय होईल?

that star down at the bottom,

खाली दिसते

into these patients.

रुग्णात

Would the good microbes do battle with the bad microbes

चांगले जीवाणू वाईट जीवनुंशी लढा देतील

and help to restore their health?

आणि त्याना निरोगी अवस्था पुन्हा प्राप्त होईल

So let's watch exactly what happens there.

काय घडेल ते पाहूया

Four of those patients are about to get a transplant

चार रुग्णांना असे संक्रमण करणार आहोत

from that healthy donor at the bottom,

खाली दिसणाऱ्या निरोगी दात्याचे

and what you can see is that immediately,

तुम्हाला तत्काळ दिसून येईल

you have this radical change in the gut community.

रुग्णांच्या आतड्यातील जीवाणू समूहातील बदल

So one day after you do that transplant,

एके दिवशी तुम्हीही हे अंगीकार कराल

all those symptoms clear up,

सर्व रोगाची लक्षणे नष्ट होतील

the diarrhea vanishes,

हगवण नष्ट होईल

and they're essentially healthy again, coming to resemble the donor's community,

आणि ते दात्याप्रमाणे निरोगी होतील

and they stay there.

त्यांचे स्थान येथे असेल

(Applause)

( टाळ्या )

So we're just at the beginning of this discovery.

शोधाच्या सुरवातीस आम्ही आहोत

We're just finding out that microbes have implications

आम्हाला आता नुकतेच जीवाणूंची उपयुक्तता कळाली आहे

for all these different kinds of diseases,

भिन्न विकारांसाठी

ranging from inflammatory bowel disease to obesity,

आतड्याचा दाह पासून लठ्ठपणा बाबत

and perhaps even autism and depression.

कदाचित ऑटिझम व नैराश्यासाठी

What we need to do, though,

यासाठी आम्हास विकसित करावी लागे लागेल

is we need to develop a kind of microbial GPS,

जीवाणूंची GPS,पद्धत

where we don't just know where we are currently

ज्यायोगे आम्ही कोठे आहोत एवढेच कळणार नाही तर

but also where we want to go and what we need to do

आम्हास कोठे जावयाचे आहे आणि काय करावयाचे आहे

in order to get there,

ते साध्य करण्यासाठी आधी करण्यासाठी

and we need to be able to make this simple enough

हे इतके साधे सोपे करावे लागेल की

that even a child can use it. (Laughter)

लहान मुल ही याचा वापर करेल (हशा)

Thank you.

आभारी आहे .

(Applause)

( टाळ्या )