The secret to great opportunities? The person you haven't met yet | Tanya Menon

I started teaching MBA students

Translator: Hiwa Foundation Reviewer: Hiwa Foundation II

دەستم کرد بە وانە وتنەوە بە خوێندکارانی بزنس و بەڕێوەبردن

17 years ago.

حەڤدە ساڵ لەمەوبەر.

Sometimes I run into my students years later.

هەندێک جار دوای ماوەیەک خوێندکارەکانم دەبینمەوە.

And when I run into them, a funny thing happens.

ئینجا کە تووشیان دەبمەوە، شتێکی پێکەنیناوی ڕوودەدات.

I don't remember just their faces;

نەک تەنیا دەم و چاویمانم بیرە؛

I also remember where exactly in the classroom they were sitting.

بیریشمە لە پۆلا لەکوێدا دادەنیشتن.

And I remember who they were sitting with as well.

هەروەها باشیش بیرمە کە لەگەڵ کێدا دادەنیشتن.

This is not because I have any special superpowers of memory.

ئەمە لەبەر ئەوە نییە توانایەکی ناسرووشتی بیرەوەریم هەبێت.

The reason I can remember them

هۆکاری ئەوەی ئەتوانم ئەوانم بیربێت

is because they are creatures of habit.

لەبەر ئەوەیە کە ئەوان بوونەوەری خوون.

They are sitting with their favorite people in their favorite seats.

لەگەڵ ئەو کەسانەیا دادەنیشن کە گرنگیان پێدەدەن لەو شوێنانەیا کە خۆشە بەلایانەوە.

They find their twins, they stay with them for the whole year.

دووانەکەی خۆیان دەدۆزنەوە، ماوەی ساڵێک لەگەڵیان دەمێننەوە.

Now, the danger of this for my students is they're at risk

ئێستا، مەتسری ئەمە بۆ خوێندکارەکان ئەوەیە لە مەترسیا دەبن

of leaving the university with just a few people

بۆ ئەوەی تەنیا بە چەند کەسێکەوە زانکۆ بەجێبێڵن

who are exactly like them.

کە ڕێک وەک خۆیانن.

They're going to squander their chance for an international, diverse network.

دەرفەتی خۆیان لەدەست دەدەن بۆ هەبوونی تۆڕێکی پەیوەندی فراوان.

How could this happen to them?

ئەمە چۆن دەکرێت ڕووبات؟

My students are open-minded.

خوێندکارەکانم مێشک کراوەن.

They come to business school precisely so that they can get great networks.

بەتایبەتی لەبەر ئەوە یەن بۆ خوێندنگەی بزنس بۆ درووستکردنی پەیوەندی باش.

Now, all of us socially narrow in our lives, in our school, in work,

ئێستا، زۆربەمان لەڕووی کۆمەڵایەتییەوە تەسکین لە ژیانمانا، لە قوتابخانەکانمانا، لە ئیشا، و

and so I want you to think about this one.

بۆیە ئەمەوێت بیر لەمە بکەنەوە.

How many of you here brought a friend along for this talk?

چەند کەس لێرە هاوڕێیەکی هێناوە لەگەڵ خۆی؟

I want you to look at your friend a little bit.

ئەمەوێت کەمێک سەیری هاوڕێکەتان بکەن.

Are they of the same nationality as you?

لە هەمان نەتەوەی خۆتانن؟

Are they of the same gender as you?

لە هەمان ڕەگەزی خۆتانن؟

Are they of the same race?

لە هەمان ڕەچەڵەکی خۆتانن؟

Really look at them closely.

لە نزیکەوە سەیریان بکەن.

Don't they kind of look like you as well?

کەمێک لە خۆشتان ناچن؟

(Laughter)

(پێکەنین)

The muscle people are together,

ئەوانەی ماسولکەیان زۆرە پێکەوەن، و

and the people with the same hairstyles

ئەوانەی هەمان ستایلی قژیان هەیە و

and the checked shirts.

هەمان کراسی چوارگۆشە چوارگۆشە.

We all do this in life.

هەموو لە ژیانا ئەوە ئەکەین.

We all do it in life, and in fact, there's nothing wrong with this.

هەموو ئەمە ئەکەین لە ژیاندا، و ڕاستییەکەی، هیچ کێشەیەک نییە لەگەڵ ئەمەیا.

It makes us comfortable to be around people who are similar.

بەوە ئاسوودە دەبین لە نزیک ئەو کەسانە بین کە هاوشێوەی خۆمانن.

The problem is when we're on a precipice, right?

کێشەکە ئەوەیە ئەی ئەوکاتەی لە لێواری مەترسیا دەبین، وانییە؟

When we're in trouble, when we need new ideas,

ئەوکاتەی لە کێشەیا دەبین، کە بیرۆکەی نوێمان دەوێت،

when we need new jobs, when we need new resources --

کە ئیشی نوێمان دەوێت، کە سەرچاوەی نوێمان دەوێت --

this is when we really pay a price for living in a clique.

لێرەیا باجی ئەوە ئەیەین کە لە گرووپێکی بچووکدا دەژین.

Mark Granovetter, the sociologist, had a famous paper

مارک گرانۆڤێتەر، کۆمەڵناس، نوسراوێکی بەناوبانگی هەیە

"The Strength of Weak Ties,"

هێزی پەیوەندییە لاوازەکان"

and what he did in this paper is he asked people

لەم نوسراوەشدا پرسیاری لە خەڵک دەکرد

how they got their jobs.

چۆن ئیشەکانیان دەستکەوت.

And what he learned was that most people don't get their jobs

ئەوەش فێربوو کە زۆربەی خەڵک ئیشەکانیان لە ڕێگەی پەیوەندییە

through their strong ties -- their father, their mother, their significant other.

بەهێزەکانیانەوە دەستناکەوێت -- باوکیان، دایکیان، کەسە نزیکەکانی تریان.

They instead get jobs through weak ties, people who they just met.

لەجیاتی ئەوە لەڕێگەی پەیوەندییە لاوەکییەکانیانەوە، ئەوانەی تازە ناسیویانن.

So if you think about what the problem is with your strong ties,

کەواتە ئەگەر بیر لەوە بکەیتەوە کێشەی پەیوەندییە بەهێزەکان چییە،

think about your significant other, for example.

بۆ نموونە بیر لە کەسە نزیکەکانی تر بکەرەوە.

The network is redundant.

تۆڕەکە لە ئەندازە بەدەرە.

Everybody that they know, you know.

هەموو ئەوانەی دەیان ناسن.

Or I hope you know them. Right?

یان هیوادارم بیان ناسن. وانییە؟

Your weak ties -- people you just met today --

پەیوەندییە لاوازەکانتان -- کەسەکانی تازە چاوت پێیان کەوتووە --

they are your ticket to a whole new social world.

ئەوان کلیلێکن بۆت بۆ جیهانێکی کۆمەڵایەتی نوێ.

The thing is that we have this amazing ticket to travel our social worlds,

ڕاستییەکەی ئێمە ئەم بلیتە سەرسوڕهێنەرەمان هەیە بۆ گەشتکردن بە جیهانە کۆمەڵایەتییەکانماندا،

but we don't use it very well.

بەڵام زۆر باش بەکاریناهێنین.

Sometimes we stay awfully close to home.

هەندێک جار زۆر لەنزیک ماڵەوە دەمێنینەوە.

And today, what I want to talk about is:

ئەمڕۆش ئەوەی ئەمەوێ باسی بکەم ئەوەیە:

What are those habits that keep human beings so close to home,

ئەو خووانە چین وا لە مرۆڤ دەکات زۆر لەنزیک ماڵی خۆی بمێنێتەوە و

and how can we be a little bit more intentional

چۆن بتوانین کەمێک زیاتر حەز و ئارەزوومان هەبێت

about traveling our social universe?

بۆ گەشتکردن بە جیهانە کۆمەڵایەتییەکەماندا؟

So let's look at the first strategy.

کەواتە با سەیری ستراتیجی یەکەم بکەین.

The first strategy is to use a more imperfect social search engine.

یەکەم ستراتیجی ئەوەیە بزوێنەرێکی گەڕانی کۆمەڵایەتی ناکامڵتر بەکاربێنیت.

What I mean by a social search engine

بە بزوێنەری گەڕانی کۆمەڵایەتی مەبەستم ئەوەیە

is how you are finding and filtering your friends.

چۆن هاوڕێکانت ئەدۆزیتەوە و ئەیانپاڵێویت.

And so people always tell me,

هەمووجارێک پێمدەڵێن،

"I want to get lucky through the network.

"ئەمەوێ لەڕێی ئەو تۆڕەوە بەختم بکرێتەوە.

I want to get a new job. I want to get a great opportunity."

ئەمەوێ کارێکی نوێم دەستکەوێت. ئەمەوێت دەرفەتێکی مەزنم دەستکەوێت."

And I say, "Well, that's really hard,

منیش دەڵێم، "ئەوە زۆر قورسە،

because your networks are so fundamentally predictable."

چونکە تۆڕی پەیوەندییەکانت لە بنەڕەتدا زۆر پێشبینیکراون."

Map out your habitual daily footpath,

نەخشەی ئەو شوێنانە بکێشە کە ڕۆژانە بۆی دەڕۆیت، و

and what you'll probably discover is that you start at home,

ئەوەی لەوانەیە بیدۆزیتەوە ئەوەیە کە لە ماڵەوە دەستپێئەکەیت،

you go to your school or your workplace,

ئەچیت بۆ قوتابخانەکەت یان شوێنی کارکردنت،

you maybe go up the same staircase or elevator,

لەوانەیە بە هەمان قادرمە یان بەرزکەرەوەیا بڕۆیتە سەرەوە،

you go to the bathroom -- the same bathroom --

ئەچیت بۆ تەوالێت -- بۆ هەمان تەوالێت --

and the same stall in that bathroom,

وە هەمان دەستشۆری تەوالێتیش،

you end up in the gym,

ئەچیت بۆ هۆڵی لەشجوانی،

then you come right back home.

ئینجا یەکسەر یەیتەوە ماڵەوە.

It's like stops on a train schedule.

وەک وێستگەکانی وەستانی شەمەندەفەر وایە.

It's that predictable.

ئەوەندە پێشبینیکراوە.

It's efficient, but the problem is, you're seeing exactly the same people.

شتێکی بەکارە، بەڵام کێشە ئەوەیە، ڕۆژانە ڕێک هەمان کەسەکان دەبینیتەوە.

Make your network slightly more inefficient.

وا بکە تۆڕی پەیوەندییەکانت کەمێک کەمتر بەکاربێت.

Go to a bathroom on a different floor.

بۆ نموونە بچۆ بۆ تەوالێتی نهۆمێکی تر.

You encounter a whole new network of people.

چاوت بە تۆڕێکی نوێی خەڵک دەکەوێت.

The other side of it is how we are actually filtering.

لایەنەکەی تری ئەوەیە کە چۆن کەسەکان دەپاڵێوین.

And we do this automatically.

ئەوەش بەشێوەیەکی خۆنەویستانە دەکەین.

The minute we meet someone, we are looking at them, we meet them,

هەر کە چاومان بە کەسێک دەکەوێت، سەیریان دەکەین، لێیان ڕادەمێنین،

we are initially seeing,

بەشێوەیەکی سەرەتاییانە دەڵێین،

"You're interesting."

"تۆ سەرنجڕاکێشیت."

"You're not interesting." "You're relevant."

"تۆ سەرنجڕاکێش نیت." "تۆ هیچ گرنگیت نییە."

We do this automatically. We can't even help it.

بەشێوەیەکی خۆنەویستانە ئەوە ئەکەین. بەدەست خۆشمان نییە.

And what I want to encourage you to do instead is to fight your filters.

منیش ئەمەوێت هانتان بەم بۆ ئەوەی بەرەنگاری ئەو پاڵاوتنانە ببنەوە.

I want you to take a look around this room,

ئەمەوێ سەیرێکی چواردەوری خۆتان بکەن، و

and I want you to identify the least interesting person that you see,

ئەو کەسە دیاری بکەن کە لەهەمووان کەمتر سەرنجڕأکێشە بەلاتانەوە، و

and I want you to connect with them over the next coffee break.

ئەمەوێت بۆ پشووی دواترتان قسەی لەگەڵدا بکەن. و

And I want you to go even further than that.

تەنانەت ئەشمەوێت لەوەش زیاتر بڕۆن.

What I want you to do is find the most irritating person you see as well

ئەشمەوێت ئەو کەسە دیاری بکەن کە بێزراوترینە بەلاتانەوە و

and connect with them.

قسەیان لەگەڵدا بکەن.

What you are doing with this exercise is you are forcing yourself

ئەوەی بەم ڕاهێنانە دەیکەن ئەوەیە خۆتان ناچار دەکەن

to see what you don't want to see,

ئەوە ببینن کە ناتانەوێ بیبینن،

to connect with who you don't want to connect with,

پەیوەندی لەگەڵ ئەوە درووست بکەن کە ناتانەوێ،

to widen your social world.

جیهانی کۆمەڵایەتی خۆتان فراوان بکەن.

To truly widen, what we have to do is,

بۆ ئەوەی بەڕاستی فراوانیکەین، ئەوەی لەسەرمانە بیکەین،

we've got to fight our sense of choice.

ئەوەیە کە بەرەنگاری هەستی هەڵبژاردنەکەمان ببینەوە.

We've got to fight our choices.

پێویستە بەرەنگاری هەڵبژاردنەکانمان ببینەوە.

And my students hate this, but you know what I do?

خوێندکارەکانیشم ڕقیان لەمەیە، بەڵام ئەزانن چی ئەکەم؟

I won't let them sit in their favorite seats.

ڕێگەنایەم بەدڵی خۆیان لەکوێیا ئەیانەوێت دانیشن.

I move them around from seat to seat.

بەردەوام جێگەیان پێدەگۆڕم.

I force them to work with different people

زۆریان لێدەکەم کار لەگەڵ خەڵکی جیاجیا بکەن

so there are more accidental bumps in the network

بۆ ئەوەی ڕێکەوتی زیاتر هەبێت لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکەیا و

where people get a chance to connect with each other.

خەڵک دەرفەتیان هەبێت پەیوەندی بە یەکترەوە بکەن.

And we studied exactly this kind of an intervention at Harvard University.

بەدیاریکراویش سەیری ئەم جۆرە دەستتێوەردانەمان کرد لە هارڤارد.

At Harvard, when you look at the rooming groups,

لە هارڤارد، ئەگەر سەیری گرووپەکانی ژوورەکانی بەشە ناوخۆییەکان بکەیت،

there's freshman rooming groups, people are not choosing those roommates.

سەیری گرووپەکانی تازە وەرگیراوەکان بکەیت، بە ویستی خۆیان هاوژوورەکان هەڵنابژێرن.

They're of all different races, all different ethnicities.

سەر بە ڕەچەڵەکی جیا و نەتەوەی جیان.

Maybe people are initially uncomfortable with those roommates,

لەوانەیە لە سەرەتادا کەمێک نائاسوودە بن بە هاوژوورەکانیان،

but the amazing thing is,

بەڵام شتە سەرسوڕهێنەرەکە ئەوەیە،

at the end of a year with those students,

لە کۆتایی ساڵەکەدا هەموویان پێکەوە،

they're able to overcome that initial discomfort.

ئەو نائارامییەی سەرەتا تێدەپەڕێنن.

They're able to find deep-level commonalities with people.

دەتوانن خاڵی هاوبەشی قووڵ بدۆزنەوە لەگەڵ خەڵکی تر.

So the takeaway here is not just "take someone out to coffee."

کەواتە ئەوەی ئەمەوێ فێری بن ئەوە نییە "کەسێک بەرە بۆ قاوەخانەکە."

It's a little more subtle.

کەمێک لەوە بچووکترە.

It's "go to the coffee room."

دەڵێم "بڕۆ بۆ قاوەخانەکە."

When researchers talk about social hubs,

کاتێک توێژەرەوەکان باسی ناوەندێکی کۆمەڵایەتی دەکەن،

what makes a social hub so special is you can't choose;

ئەوەی وا لە ناوەندێکی کۆمەڵایەتی دەکات تایبەت تر بێت ئەوەیە ناتوانی هەڵبژێریت؛

you can't predict who you're going to meet in that place.

ناتوانی پێشبینی ئەوە بکەیت چاوت بەکێ ئەکەوێت لەو شوێنە.

And so with these social hubs, the paradox is, interestingly enough,

بۆ ئەم ناوەندە کۆمەڵایەتییانەش بەشێوەیەکی سەرنجڕاکێش، پارادۆکسەکە ئەوەیە،

to get randomness,

بۆ ئەوەی ئەو هەڵکەوتنەت دەستکەوێت،

it requires, actually, some planning.

ڕاستییەکەی پێویستی بە کەمێک پلان دانان هەیە.

In one university that I worked at,

لە یەکێک لەو زانکۆیانەی کارم تێدا دەکرد،

there was a mail room on every single floor.

ژوورێکی نامە لە هەر نهۆمێکدا هەبوو.

What that meant is that the only people who would bump into each other

ئەوەش واتای ئەوە بوو ئەو کەسانەی چاویان بە یەکتر دەکەوت

are those who are actually on that floor

ئەوانە بوون کە لەو نهۆمەدا بوون و

and who are bumping into each other anyway.

خۆیان بەردەوام یەکتر دەبینن.

At another university I worked at, there was only one mail room,

لە زانکۆیەکی تر کە کارم لێدەکرد، تەنیا یەک ژووری نامە هەبوو،

so all the faculty from all over that building

کەواتە هەموو بەشەکانی ئەو تەلارە

would run into each other in that social hub.

لەو ناوەندە کۆمەڵایەتییەدا چاویان بەیەکتر دەکەوت.

A simple change in planning,

گۆڕانکارییەکی بچووک لە پلان داناندا،

a huge difference in the traffic of people

جیاوازییەکی گەورە لە تێکەڵبوونی کەسەکان و

and the accidental bumps in the network.

بە ڕێکەوت یەکتر بینینیان.

Here's my question for you:

ئەمە پرسیارەکەمە بۆتان:

What are you doing that breaks you from your social habits?

چ شتێک هەیە دەیکەن و داتان دەبڕێت لە خووە کۆمەڵایەتییەکانتان؟

Where do you find yourself

لە کوێ خۆت دەبینیتەوە

in places where you get injections of unpredictable diversity?

لەو شوێنانەی پڕە لە هەمەچەشنییەکی پێشبینی نەکراو؟

And my students give me some wonderful examples.

خوێندکارەکانیشم چەند نموونەیەکی بێوێنەیان یامێ.

They tell me when they're doing pickup basketball games,

پێمدەڵێن کاتێک پێکەوە دەچن بۆ یاری باسکە،

or my favorite example is when they go to a dog park.

یان نموونەکەی بەدڵمە ئەوەیە کاتێک دەچن بۆ پارکی سەگەکان.

They tell me it's even better than online dating when they're there.

پێمدەڵێن تەنانەت لە ژووانێکی سەر ئینتەرنێتیش خۆشترە کاتێک لەوێن.

So the real thing that I want you to think about

ئەوەی ئەمەوێ بیری لێکەنەوە ئەوەیە کە

is we've got to fight our filters.

پێویستە شەڕ لەگەڵ پاڵاوتنەکانی خۆمان بکەین.

We've got to make ourselves a little more inefficient,

پێویستە وا بکەین کەمێک کەمتر کارا بین و

and by doing so, we are creating a more imprecise social search engine.

بەوەش، بزوێنەرێکی گەڕانی کۆمەڵایەتی ناڕوونتر درووست دەکەین.

And you're creating that randomness,

خۆتان ئەو هەڕەمەکێتییە درووست دەکەن،

that luck that is going to cause you to widen your travels,

ئەو بەختە کە واتلێدەکات گەشتەکانت فراوان بکەیت،

through your social universe.

لە ڕێگەی جیهانە کۆمەڵایەتییەکەتەوە.

But in fact, there's more to it than that.

بەڵام ڕاستییەکەی، مەسەلەکە لەوەش زیاترە.

Sometimes we actually buy ourselves a second-class ticket

هەندێک جار کارێکی وا دەکەین و دەچینە ناو جیهانێکی ترەوە

to travel our social universe.

جیهانی کۆمەڵایەتی دووەم.

We are not courageous when we reach out to people.

ئەوەنە چاونەترس نین کاتێ: خەڵکی نوێ دەبینین.

Let me give you an example of that.

با نموونەیەکتان لەسەر ئەوە بەمێ.

A few years ago, I had a very eventful year.

چەند ساڵێک لەمەوبەر، ساڵێکی پڕ لە ڕووداوم هەبوو.

That year, I managed to lose a job,

ئەو ساڵە، ئیشێکم لەدەستدا،

I managed to get a dream job overseas and accept it,

ئیشێکم دەستکەوت لە دەرەوەی وڵات کە خەونم پێوە دەبینی،

I had a baby the next month,

مانگی دواتر منداڵێکم بوو،

I got very sick,

زۆر نەخۆش کەوتم،

I was unable to take the dream job.

نەمتوانی بچم بۆ ئەو ئیشەی خەونم پێوە بینیبوو.

And so in a few weeks, what ended up happening was,

لە چەند هەفتەی دواتردا، ئەوەی لە کۆتاییدا ڕوویدا،

I lost my identity as a faculty member,

ناسنامەی خۆمم لەدەستدا وەک مامۆستای کۆلێژەکە، و

and I got a very stressful new identity as a mother.

ناسنامەیەکی پڕ سترێسی نوێم وەرگرت وەک دایکێک.

What I also got was tons of advice from people.

ئەوەشی دەستم کەوت یەک تەن ئامۆژگاری بوو لە خەڵکەوە.

And the advice I despised more than any other advice was,

ئامۆژگارییەکەشی لە هەمووی زیاتر ڕقم لێی دەبۆوە ئەوە بوو،

"You've got to go network with everybody."

"دەبێت بچیت و پەیوەندی لەگەڵ هەمووان باشتر بکەیت."

When your psychological world is breaking down,

کاتێک جیهانی دەروونیت تێکدەشکێت،

the hardest thing to do is to try and reach out

قورسترین شت بیکەیت ئەوەیە هەوڵبەیت و دەست درێژکەیت و

and build up your social world.

جیهانی کۆمەڵایەتیت بنیات بنێیت.

And so we studied exactly this idea on a much larger scale.

بە وردیش لەسەر ئاستێکی فراوانتر لەم بیرۆکەیەمان کۆڵییەوە.

What we did was we looked at high and low socioeconomic status people,

لەو کەسانە وردبووینەوە کە باری داراییان باشە و ئەوانەش کە باری داراییان خراپە، و

and we looked at them in two situations.

لە دوو دۆخی جیادا لێیان وردبووینەوە.

We looked at them first in a baseline condition,

یەکەمجار لە دۆخێکی بنچینەییدا سەیرمان کردن،

when they were quite comfortable.

کاتێک لە دۆخێکدا بوون ئاسوودە بوون.

And what we found was that our lower socioeconomic status people,

ئەوەی دۆزیمانەوە ئەوە بوو ئەوانەی باری داراییان نزمتر بوو،

when they were comfortable, were actually reaching out to more people.

کاتێک ئاسوودە بوون بە ژیانیان، دەستی پەیوەندیان بۆ خەڵکی زیاتر درێژ دەکرد.

They thought of more people.

بیریان لە خەڵکی زیاتر دەکردەوە.

They were also less constrained in how they were networking.

کەمتریش بە مەرج بوون بۆ ئەوەی پەیوەندی لەگەڵ کێ دەبەستن.

They were thinking of more diverse people

زیاتر بیریان لەوە دەکردەوە کەسەکان فرەچەشن بن

than the higher-status people.

وەک لەوانەی لە پێگەی بەرزابوون.

Then we asked them to think about maybe losing a job.

ئینجا داوامان لێکردن بیربکەنەوە لە ئەگەری لەدەستدانی کارێک.

We threatened them.

هەڕەشەمان لێکردن. و

And once they thought about that,

هەر کە بیریان لەوە کردەوە،

the networks they generated completely differed.

تۆڕەکانی درووستیانکرد تەواو جیاواز بوون.

The lower socioeconomic status people reached inwards.

ئەوانەی باری داراییان کەم بوو زیاتر بەرەو ناوەوە دەڕۆشتن.

They thought of fewer people.

بیریان لە خەڵکی کەمتر دەکردەوە.

They thought of less-diverse people.

کەمتر بیریان لە خەڵکی فرەچەشن دەکردەوە.

The higher socioeconomic status people thought of more people,

ئەوانەشی باری داراییان باشتربوو بیریان لە خەڵکی زیاتر دەکردەوە،

they thought of a broader network,

بیریان لە تۆڕێکی فراوانتر دەکردەوە،

they were positioning themselves to bounce back from that setback.

خۆیان دەخستە هەلومەرجێکەوە ئەو کار لەدەستدانە بە باش بشکێتەوە بەسەریانا.

Let's consider what this actually means.

با بیری لێبکەینەوە ئەمە واتای چییە.

Imagine that you were being spontaneously unfriended

بیهێنەرە بەرچاوت هەر لەخۆوە لە هاوڕێیەتی لابرابێتی

by everyone in your network

لەلایەن هەموو کەسەکانی تۆڕەکەتەوە

other than your mom, your dad and your dog.

جگە لە دایکت و باوکت و سەگەکەت.

(Laughter)

(پێکەنین)

This is essentially what we are doing

هەموومان ڕێک ئەوە ئەکەین

at these moments when we need our networks the most.

لەم ساتانەدا کە لەهەموو کاتێک زیاتر پێویستمان بە تۆڕی پەیوەندییەکانمانە.

Imagine -- this is what we're doing. We're doing it to ourselves.

بیهێنەرە بەرچاوت -- ئەمە ئەکەین. خۆمان لەگەڵ خۆمانی ئەکەین.

We are mentally compressing our networks

بە شێوەیەکی دەروونی تۆڕەکانمان کپ دەکەینەوە

when we are being harassed, when we are being bullied,

کاتێک هەراسان دەکرێین، کاتێک شەڕمان پێدەفرۆشرێت،

when we are threatened about losing a job,

کاتێک هەڕەشەی ئەوەمان لێدەکرێت کارەکەمان لەدەست بەین،

when we feel down and weak.

کاتێک هەست بە نائومێدی و لاوازی ئەکەین.

We are closing ourselves off, isolating ourselves,

دەرگاکان دادەخەین بەڕووی خۆماندا، خۆمان دادەبڕێنین،

creating a blind spot where we actually don't see our resources.

خاڵێکی کوێر درووست دەکەین کە سەرچاوەکان نابینین.

We don't see our allies, we don't see our opportunities.

هاوپەیمانەکانمان نابینین، دەرفەتەکانمان نابینین.

How can we overcome this?

چۆن بەسەر ئەمەدا زاڵبین؟

Two simple strategies.

دوو ستراتیجی سادە.

One strategy is simply to look at your list of Facebook friends

ستراتیجی یەکەم ئاسانە و ئەوەیە سەیری لیستی هاوڕێکانی فەیسبووک و

and LinkedIn friends

هاوڕێکانی لینکد ئین بکەین

just so you remind yourself of people who are there

تەنیا بۆ ئەوەی ئەو کەسانە بهێنیتەوە بیر خۆت کە هەن

beyond those that automatically come to mind.

لە سەروو ئەوانەوە کە خۆنەویستانە یەن بە مێشکتدا.

And in our own research, one of the things we did was,

لە توێژینەوەکەشماندا، یەکێک لەو شتانەی کردمان ئەوە بوو،

we considered Claude Steele's research on self-affirmation:

سەیرێکی توێژینەوەکەی کڵاود ستیلمان کرد لەسەر پەسەندکردنی خوو:

simply thinking about your own values,

تەنیا بیرکردنەوە لە بەهاکانی خۆت،

networking from a place of strength.

پەیوەندی درووستکردن لە پێگەیەکی بەهێزەوە.

What Leigh Thompson, Hoon-Seok Choi and I were able to do is,

ئەوەی لی سۆمپسۆن، هون سیۆک چۆی و خۆشم توانیمان بیکەین ئەوەبوو،

we found that people who had affirmed themselves first

بۆمان دەرکەوت ئەو کەسانەی یەکەمجار خۆیان پەسەندکردووە

were able to take advice from people

توانیویانە ئامۆژگاری وەرگرن لەو کەسانەوە

who would otherwise be threatening to them.

کە ئەگەر وانەبوایە بە هەڕەشەیان دەزانین.

Here's a last exercise.

ئەمەش دوایین ڕاهێنان.

I want you to look in your email in-box,

ئەمەوێ سەیری سندوقی ئیمەیڵەکەتان بکەن، و

and I want you to look at the last time you asked somebody for a favor.

ئەمەوێ بزانن دوایین جەر کەی بووە داوای چاکەتان لە یەکێک کردووە.

And I want you to look at the language that you used.

دەشمەوێت سەیری ئەو زمانە بکەن کە بەکارتان هێناوە.

Did you say things like,

هەندێک شتتان وتووە وەک،

"Oh, you're a great resource,"

"ئاه، تۆ سەرچاوەیەکی مەزنیت،"

or "I owe you one,"

یان "من قەرزاری تۆم،"

"I'm obligated to you."

منەتبارم کردوویت.

All of this language represents a metaphor.

هەموو ئەم زمانە مەجازێک نیشان دەدات.

It's a metaphor of economics,

مەجازی ئابووریی،

of a balance sheet, of accounting,

پەڕەی هاوسەنگی، ژمێریاری،

of transactions.

ئاڵوگۆڕەکان.

And when we think about human relations in a transactional way,

کاتێکیش بەشێوەی ئاڵوگۆڕ بیر لە پەیوەندییە مرۆییەکان دەکەینەوە،

it is fundamentally uncomfortable to us as human beings.

بەشێوەیەکی بنەڕەتی خۆش نییە بۆ ئێمە وەک مرۆڤ

We must think about human relations and reaching out to people

پێویستە بیرکردنەوەمان لە پەیوەندییە مرۆییەکان و دەستدرێژکردن بۆ خەڵک

in more humane ways.

بە شێوەی مرۆییانەتر بێت.

Here's an idea as to how to do so.

ئەمە بیرۆکەیەکە لەسەر ئەوەی چۆن ئەوە بکەین.

Look at words like "please," "thank you," "you're welcome" in other languages.

سەیری وشەکانی وەک "تکایە،" "سوپاس،" "سەرچاو" بکە لە زمانەکانی تردا.

Look at the literal translation of these words.

سەیری وەرگێڕانی ئەم وشانە بکەن.

Each of these words is a word that helps us impose upon other people

هەر یەکێک لەم وشانە یارمەتیدەرە بۆمان بۆ پتەوکردنی

in our social networks.

تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانمان.

And so, the word "thank you,"

بۆ نموونە، وشەی "سوپاس،"

if you look at it in Spanish, Italian, French,

ئەگەر لە ئیسپانی، ئیتاڵی و فەڕەنسیدا سەیری بکەیت،

"gracias," "grazie," "merci" in French.

"گراسیس،" "گرازی،" "مێرسی" بە فەڕەنسی.

Each of them are "grace" and "mercy."

هەمووییان میهرەبانی و ناسکین.

They are godly words.

وشەی یەزدانین.

There's nothing economic or transactional about those words.

هیچ لایەنێکی ئابووری یان ئاڵوگۆڕ نییە لەم وشانەدا.

The word "you're welcome" is interesting.

وشەی "سەرچاو" سەرنجڕاکێشە.

The great persuasion theorist Robert Cialdini says

بیردۆزناسی مەزنی قایلکردن ڕۆبێرت سیالدینی دەڵێت

we've got to get our favors back.

پێویستە چاکەکانمان وەرگرینەوە.

So we need to emphasize the transaction a little bit more.

بۆیە پێویستە کەمێک زیاتر ئاڵوگۆڕەکانمان گەورە بکەین.

He says, "Let's not say 'You're welcome.'

ئەو دەڵێت، "با ئیتر نەڵێین سەرچاو."

Instead say, 'I know you'd do the same for me.'"

لەجیاتی ئەوە بڵێین، دەزانم تۆش هەمان شت بۆ من دەکەیت."

But sometimes it may be helpful to not think in transactional ways,

بەڵام هەندێک جار لەوانەیە یارمەتیدەربێت یارمەتیدەربێت بەشێوەی ئاڵوگۆڕکردن بیرنەکەیتەوە،

to eliminate the transaction, to make it a little bit more invisible.

ئەو ئاڵوگۆڕکردنە نەهێڵیت، وای لێبکەیت کەمێک نادیارتر بێت.

And in fact, if you look in Chinese,

ڕاستییەکەشی، ئەگەر سەیری زمانی چینی بکەین،

the word "bú kè qì" in Chinese, "You're welcome," means,

وشەی "بوو کی جی" بە چینی، واتای "سەرچاو،" دەگەیەنێت،

"Don't be formal; we're family. We don't need to go through those formalities."

دەڵێت "ڕەسمی مەبە؛ئێمە خێزانێکین، پێویست بەو ڕەسمیاتە ناکات."

And "kembali" in Indonesian is "Come back to me."

بە ئیندۆنوسیش "کێمبالی" واتە "وەرەوە بۆلام."

When you say "You're welcome" next time,

جاری داهاتوو کە وتت "سەرچاو"،

think about how you can maybe eliminate the transaction

بیر لەوە بکەرەوە لەوانەیە چۆن بتوانی ئەو ئاڵوگۆڕە نەهێڵیت و

and instead strengthen that social tie.

لەجیاتی ئەوە ئەو پەیوەندییە کۆمەڵایەتییە بەهێز بکەیت.

Maybe "It's great to collaborate," or "That's what friends are for."

لەوانەیە "پێکەوە کارکردن باشبێت،" یان "هاوڕێ بۆ ئەوە کراوە."

I want you to think about how you think about this ticket that you have

ئەمەوێت بیر لەوە بکەنەوە کە بیرکردنەوەتان چۆنە بۆ ئەم بلیتەی هەتانە

to travel your social universe.

بۆ گەشتکردن بە جیهانە کۆمەڵایەتییەکەتاندا.

Here's one metaphor.

ئەمە مەجازێکە.

It's a common metaphor: "Life is a journey." Right?

مەجازێکی هاوبەشە: ژیان گەشتێکە. وانییە؟

It's a train ride,

شەمەندەفەرێکە دەڕوات،

and you're a passenger on the train,

تۆش سەرنشینێکیت، و

and there are certain people with you.

کەسانێکی دیاریکراوت لەگەڵە.

Certain people get on this train,

کەسانێکی دیاریکراو دەچنە سەر ئەم شەمەندەفەرە، و

and some stay with you, some leave at different stops,

هەندێکیان دەمێننەوە لەگەڵت، و هەندێکیان لە شوێنی وەستای جیادا دەڕۆن،

new ones may enter.

یەکێکی نوێش لەوانەیە سەرکەوێت.

I love this metaphor, it's a beautiful one.

ئەم مەجازەم بەدڵە، مەجازێکی جوانە.

But I want you to consider a different metaphor.

بەڵام ئەمەوێ بیر لە مەجازێکی جیاوازیش بکەنەوە.

This one is passive, being a passenger on that train,

ئەمەیان خۆنەویستانەیە، بوونت وەک سەرنشین لەسەر ئەو شەمەندەفەرە، و

and it's quite linear.

ڕێگا ڕێکەکەی.

You're off to some particular destination.

بەرەو شوێنێکی دیاریکراو دەچیت.

Why not instead think of yourself

بۆچی لەجیاتی ئەوە وا بیر لەخۆت ناکەیتەوە

as an atom,

گەردیلەیەک بیت،

bumping up against other atoms,

خۆت بکێشیت بە گەردیلەی تردا،

maybe transferring energy with them,

لەوانەیە وزەشیان بۆ بگوێزیتەوە،

bonding with them a little

کەمێک بەند درووستکەیت لەگەڵیان و

and maybe creating something new

لەوانەشە شتێکی نوێ درووست بکەیت

on your travels through the social universe.

لە گەشتەکەتدا بە ناو جیهانە کۆمەڵایەتییەکەدا.

Thank you so much.

زۆر سوپاس بۆ ئێوە. و

And I hope we bump into each other again.

هیوادارم جارێکی تر تووشی یەکتر ببینەوە.

(Applause)

(چەپڵەلێدان)