How the arts help homeless youth heal and build | Malika Whitley

Translator: Daban Q Jaff Reviewer: Razaw Bor

Don't you love a good nap?

حەزتان لە سەرخەوێکی خۆش نییە؟

(Laughter)

(پێکەنین)

Just stealing away that small block of time

خۆ دزینەوە لەو کاتە کەمەی کە هەتە

to curl up on your couch for that sweet moment of escape.

تا خۆت لەسەر تەخت خڕ بکەیتەوە بۆ دورکەوتنە لەو ساتە خۆشانە.

It's one of my favorite things,

یەکێکە لە خولیاکانی منە،

but something I took for granted

بەڵام پێم وابوو بۆ هەمیشە بەردەست دەبێت

before I began experiencing homelessness as a teenager.

پێش ئەوەی بێ لانە و بێ ماڵی لە تەمەنی هەرزەکاری ببینم.

The ability to take a nap is only reserved for stability and sureness,

توانای سەرخەو شکاندن تەنها بوونی ئارامی و دڵنیاییە،

something you can't find

شتێکە بەردەست نابێت

when you're carrying everything you own in your book bag

کاتیک هەموو شتەکانت لە ناو جانتاکەی پشتتدا هەڵگرتووە

and carefully counting the amount of time you're allowed to sit in any given place

بە وریاییەوە ئەو کاتە دەژمێریت کە پێتدراوە لە هەر شوینێک

before being asked to leave.

پێش ئەوەی داوات لێبکرێت بڕۆیت.

I grew up in Atlanta, Georgia,

من لە ئەتلانتا ،جۆرجیا گەورە بووم،

bouncing from house to house

هەر ڕۆژێک لە خانوویەک دەژیام

with a loving, close-knit family

لەگەڵ خێزانێکی پڕ لە خۆشەویستی یەکگرتوو

as we struggled to find stability

هەوڵماندەدا بۆ دۆزینەوەی هاوسەنگی

in our finances.

لە باری داراییمان.

But when my mom temporarily lost herself to mania

بەڵام کاتێک دایکم بۆ ماوەیەک تووشی سەرشێتی بوو

and when that mania chose me as its primary scapegoat

هەر ئەو کاتەی ئەو سەرشێتیە منی کردە قوربانی

through both emotional and physical abuse,

لە هەردوو ئاستی هەستەوەری و جەستەیی،

I fled for my safety.

بۆ ئارامی خۆم ماڵم جێهێشت.

I had come to the conclusion that homelessness was safer for me

پێم وابوو بێ ماڵی بۆ من پارێزراوترە

than being at home.

وەک مانەوە لە ماڵەوە.

I was 16.

تەمەنم ۱٦ ساڵ بوو.

During my homelessness, I joined Atlanta's 3,300 homeless youth

لە ماوەی بێماڵیمدا چوومە ناو ۳،۳٠٠ هەرزەکاری بێ لانە

in feeling uncared for,

کە هەستیان بە پشتگوێ خستن دەکرد.

left out and invisible each night.

هەموو شەوێک بێ لانە و نەبینراو بوون.

There wasn't and still is not any place

هیچ شوێنێک نەبوو تا ئێستاش شوێنێک نییە

for a homeless minor to walk off the street

بۆ مێردمنداڵێکی بێ لانە تا چیترلە شەقام نەژیت

to access a bed.

بۆ بەدەستهێنانی جێگەی خەوتن.

I realized that most people thought of homelessness

من پێم وابوو زۆرێک لەو خەڵکانەی بێ ماڵن تەمبەڵەکانن

as some kind of lazy, drug-induced squalor and inconvenience,

ئاڵودەبوو بە ماددەی بێهۆشکەر و تاوانبارەکانن،

but that didn't represent my book bag full of clothes and schoolbooks,

بەڵام ئەمە لەسەر من ڕاست نەبوو چونکە جەنتایەکی پڕ جلک و کتێبم پێ بوو،

or my A+ grade point average.

یان تێکڕای نمرەکانم نایاب بووایە.

I would sit on my favorite bench downtown

دەمویست لەسەر مێزی کارەکەم لە شاردا دانیشتبام

and watch as the hours passed by

سەیری کاتم کردبا کە وردە وردە دەڕۆیشت

until I could sneak in a few hours of sleep

تا چەند کاتژمێرکێک بخەوتبام

on couches, in cars,

لەسەر تەختی قەنەفە یان لە ناو ئۆتۆمبێل،

in buildings or in storage units.

لە بیناکان و ژوورەکاندا.

I, like thousands of other homeless youth, disappeared into the shadows of the city

منیش وەک هەزارەها گەنجی تری بێ ماڵ، بزر بووم لە ناو سێبەری ئەو شارەدا

while the whole world kept spinning

کاتێک هەموو جیهان بەردەوام لە سوڕانەوە بوو

as if nothing at all had gone terribly wrong.

وەک ئەوەی هیچ شتێکی خراپ لە ئارادا نەبێت.

The invisibility alone almost completely broke my spirit.

وون بوون لە تەنیایدا ناخمی بە تەواوی تێکشکاند.

But when I had nothing else, I had the arts,

بەڵام لە کاتێکدا هیچ شتێکی ترم نەبوو تەنها هونەرم نەبێت،

something that didn't demand

شتێک پێشتر نەمخواست بوو

material wealth from me in exchange for refuge.

سامانەکەی خۆم بگۆرمەوە بۆ بۆ دەستکەوتنی پەناگەیەک.

A few hours of singing, writing poetry

چەند ساتێک لە گۆرانی، نووسینی هۆنراوە

or saving up enough money

یان بۆ پاشاکەوت کردنی پارەی پێویست

to disappear into another world at a play

بۆ ئەوەی لە شانۆگەریەکیتردا لە جیهانێکیتردا ونببم

kept me going and jolting me back to life when I felt at my lowest.

وزەی پێدەبەخشیم و دەیگەڕاندمەوە بۆ ئەو ژیانەی کە تێیدا هەستم بە لاوازی دەکرد.

I would go to church services on Wednesday evenings

ئێوارانی چوارشەممە من بۆ خزمەتکردنی کڵێسا دەچووم

and, desperate for the relief the arts gave me,

بۆ ئەو ئارامیەی کە هونەر پێدەبەخشم پەرۆش بووم،

I would go a few hours early,

دەمویست چەند کاتژمێرێک پێشتر برۆم،

slip downstairs

لە نهۆمی خوارەوە بخەوم

and into a part of the world where the only thing that mattered

لەناو ئەو بەشەی جیهاندا کە تەنها شتی گرنگ ئەوەبوو

was whether or not I could hit the right note in the song

ئایا دەتوانم ئەو تۆنە بژەنم کە بۆ گۆرانیەکە گونجاوە

I was perfecting that week.

کە هەفتەی ڕابردوو ئامادەم کردبوو.

I would sing for hours.

بۆ ماوەی درێژ گۆرانیم دەچڕی.

It gave me so much strength to give myself permission

هێزێکی وای پێدام ڕێگە بەخۆم بدەم

to just block it all out and sing.

بۆ شکاندنی بەربەستەکان و گۆرانی بڵێم.

Five years later, I started my organization, ChopArt,

لە دوای پێنج ساڵ، ڕێکخراوی "چۆپئاڕت"دامەزراند،

which is a multidisciplinary arts organization for homeless minors.

ڕێکخراوێکی هەمەپسپۆڕی خەڵکانی بێ لانەیە.

ChopArt uses the arts as a tool for trauma recovery

چۆپئاڕت" هونەری بەکاردەهێنا وەک ئامرازێک" بۆ بوژانەوەی لایەنی ڕۆحی

by taking what we know about building community

لەم ڕێگەیەی ئەو زانیاریانەی سەبارەت بە دروست کردنی کۆمەڵگە هەمانە

and restoring dignity

و گەڕاندنەوەی شکۆداری

and applying that to the creative process.

و بەکارهێنانیان لە پڕۆسەیەکی ناوازەدا.

ChopArt is headquartered in Atlanta, Georgia,

ئەو ڕێکخراوە هونەریە لە ئەتلانتا، جۆرجیا، سەریهڵدا

with additional programs in Hyderabad, India, and Accra, Ghana,

لەگەڵ بەرنامەی زیاتر لە حەیدەرئاباد، هیندستان، و ئەکڕا، گانا هەیە.

and since our start in 2010,

لەو کاتەی لە ٢٠١٠ ەوە دەستمان پێکرد

we've served over 40,000 teens worldwide.

خزمەتی زیاتر لە ٤٠،٠٠٠ گەنجمان کردووە لە جیهاندا.

Our teens take refuge

گەنجەکانمان پەناگە لە گۆڕینی پێکهاتە

in the transformative elements of the arts,

بنچینەییەکانی هونەردا بەدەست دەهێنن،

and they depend on the safe space ChopArt provides for them to do that.

پشت دەبەستن بەو سەلامەتیەی چۆپئاڕت بۆیان دەستەبەر دەکات.

An often invisible population uses the arts to step into their light,

زۆربەی خەڵکە ونبووەکان هونەر بۆ گەیشتن بە ئامانج بەکاردەهێنن،

but that journey out of invisibility is not an easy one.

بەڵام ڕزگاربوون لە ون بوون بەو شێوەێە ئاسان نیە.

We have a sibling pair, Jeremy and Kelly,

خوشک و برایەکمان هەیە، جێرمی و کێڵی،

who have been with our program for over three years.

لە بەرنامەکەمان بۆ ماوەی سێ ساڵ بەشداربوون.

They come to the ChopArt classes every Wednesday evening.

هەموو ئێوارەیەکی چوارشممە سەردانی چۆپئاڕتیان دەکرد.

But about a year ago,

نزیکەی ساڵێک پێش ئێستا،

Jeremy and Kelly witnessed their mom seize and die right in front of them.

دایکی جێرمی و کێڵی لەهۆش چوو و لە پێش چاویان گیانی سپارد.

They watched as the paramedics failed to revive her.

تیمەکانی فریاگوزاری نەیانتوانی ڕزگاری بکەن

They cried as their father

دەگریان لەو کاتەی باوکیان

signed over temporary custody to their ChopArt mentor, Erin,

مافی بەخێوکردنی منداڵەکانی بە ئێرین، یەکێک لە پشتگیریکەرانی چۆپئاڕت، سپارد.

without even allowing them to take an extra pair of clothes on their way out.

تەنانەت ڕێگەی بە منداڵەکانی نەدا جووتێک کەوش لە ماڵ ببەنە دەرێ.

This series of events broke my heart,

ئەم زنجیرە بەسەرهاتانە دڵی منیان شکاند،

but Jeremy and Kelly's faith and resolve in ChopArt

بەڵەم متمانەی جێرمی و کێلی لە چۆپئاڕت دەگەڕایەوە

is what keeps me grounded in this work.

ئەوە بوو وای لێکردم بەردەوام بم.

Kelly calling Erin in her lowest moment,

کێڵی لە ناخۆشترین کاتدا بانگی ئێرینی دەکرد،

knowing that Erin would do whatever she could

دەیزانی کە ئێرین هەرچیەکی ویستبا دەیکرد

to make them feel loved and cared for,

تاکو وایان لێبکات هەست بە خۆشەویستی و گرنگی پێدان بکەن،

is proof to me that by using the arts as the entry point,

بۆی سەلماندم کە هونەر سەرەتایەکە بۆ سەرکەوتن،

we can heal and build our homeless youth population.

دەتوانین گەنجی بێ لانە چاک بکەینەوە.

And we continue to build.

و بەردەوام دەبین لە بنیاتنان.

We build with Devin,

ئێمە بۆ دیڤن بنیاتی دەنێین،

who became homeless with his family

کە لەگەڵ خێزانەکەی بێ لانەن

when his mom had to choose between medical bills or the rent.

دایکی دەبوو لە نێوان دەرمان و کرێی مانگانە یەکێکی هەڵبژاردبا.

He discovered his love of painting through ChopArt.

ئەو خۆشەویستی بۆ وێنە کیشان لە ڕیگەی چۆپئاڕت دۆزیەوە.

We build with Liz,

ئێمە بۆ لییز بنیاتی دەنێین،

who has been on the streets most of her teenage years

زۆرترین ساڵانی گەنجیەتی لەسەر شەقام بەسەر برد

but turns to music to return to herself

بەڵام لە ڕێگەی مۆسیقاوە خۆی دۆزیەوە

when her traumas feel too heavy for her young shoulders.

کاتێک لە تەمەنی لاویەتی توشی ئەرکێکی زۆر قورس ببوو.

We build for Maria,

ئێمە بۆ ماریا بنیاتی دەنێین،

who uses poetry to heal

بۆ ساڕێژبوونی هۆنراوەی بەکار دەهێنا

after her grandfather died in the van

دوای ئەوەی باپیری لە بارهەڵگرەکەدا مرد

she's living in with the rest of her family.

ئەو لەگەڵ ئەندامانی تری خێزانەکەی دەژیت.

And so to the youth out there experiencing homelessness,

و بەم شێوەیە گەنجەکان ئەزمونی ئاوارەبوون دەکەن،

let me tell you,

با پێتان بڵێم،

you have the power to build within you.

تۆ هێزت هەیە بۆ ئەوەی خۆت بنیات بنێیت،

You have a voice through the arts

تۆ لە هەموو هونەرەکاندا ڕۆڵت هەیە

that doesn't judge what you've been through.

کە لە سەر ڕابردووت بڕیاریت بەسەر ناسەپێنێت..

So never stop fighting to stand in your light

هەرگیز لە شەڕکردن بۆ ئامانجەکەت مەوەستە

because even in your darkest times,

لەبەرئەوەی تەنانەت لە تاریکترین کاتەکانتدا،

we see you.

ئیمە دەتبینین.

Thank you.

سوپاس.

(Applause)

(چەپڵەڕێزان)