When do kids start to care about other people's opinions? | Sara Valencia Botto

Translator: Ayan Organization Reviewer: Daban Q Jaff

I'd like you to take a moment

دەمەوێت بۆ ساتێک

and consider what you are wearing right now.

ڕەچاوی ئەوە بکەن کە ئێستا چیتان پۆشیوە.

I have a deep, philosophical question for you.

پرسیارێکی فەلسەفی قوڵم هەیە.

Why are we not all wearing comfortable pajamas right now?

بۆچی ئێستا ئێمە بیجامەیەکی ئاسوودەمان لەبەرد انییە؟

(Laughter)

(پێکەنین)

Well, I'm a psychologist and not a mind reader,

باشە من دەرووناسێکم، نەوەک خوێنەرەوەی هزر.

although many people think that's the same thing.

هەرچەندە زۆرکەس لایان وایە هەمانشتە.

I can bet you that your response is somewhere along the lines of,

دەتوانم گرەوبکەم کە وەڵامەکەتان یەکێک لەمانەیە،

"I'm expected to not wear pj's in public"

پێشبینی لەبەرکردنی" "بیجامە ناکەم لەناو خەڵکدا

or "I don't want people to think I am a slob."

یاخود " نامەوێت خەڵکی "وەک تەمبەڵێک بمبینن.

Either way, the fact that we all chose to wear business casual clothing,

هەرچۆنێک بێت ڕاستییەکە ئەوەیە ئێمە، بێ مەبەست جلی كاركردن لەبەر دەکەین،

as opposed to our favorite pair of sweatpants,

بە پێچەوانەی بیجامە دڵخوازەکەمان،

is not a silly coincidence.

ئەمە ڕێکەوتێکی گەمژانە نییە.

Instead, it reveals two defining human characteristics.

لەبری ئەوە، ئەمە دوو لە تایبەتمەندیەکانی مرۆڤ دەردەخات.

The first is that we are cognizant of what other people value,

یەکەمیان ئەوەیە کەوا ئێمە دەزانین ئەوانیتر چی دەخەمڵێنن،

like what they will approve or disapprove of,

وەک چی پەسند دەکەن و چی پەسند ناکەن،

such as not wearing pj's to these sorts of settings.

هەر وەک لەبەرنەکردنی بیجامە بەهۆی ئەم چەند هۆکارەوە.

And two, we've readily used this information to guide our behavior.

دوو، یەکسەر ئەم زانیارییە بەکاردێنین بۆ ڕێبەریکردنی ڕەفتارەكانمان،

Unlike many other species,

بە پێچەوانەی زۆرێک له جۆرەکانی تر،

humans are prone to tailor their behavior in the presence of others

مرۆڤەکان ڕەفتاری خۆیان دەگۆڕن، تا ببنە

to garner approval.

جێگەی ڕەزامەندی ئەوانیتر.

We spend valuable time putting on make up,

ئێمە کاتی بەهادار لە ماکیاژ کردن،

choosing the right picture and Instagram filter,

لە هەڵبژاردنی وێنەی جوان و فیلتەری ئینستاگرام،

and composing ideas that will undoubtedly change the world

لە ڕێکخستنی بیرۆکەکان بەفیڕۆدەدەین کە بێگومان جیهان دەگۆڕن

in 140 characters or less.

لە ١٤٠ کاراکتەر یاخود کەمتر.

Clearly, our concern with how other people will evaluate us

بەڕوونی، پەرۆشیمان لەوەی کە چۆن خەڵکانیتر هەڵمان دەسەنگێنن

is a big part of being human.

بەشێکی گەورەیە لە مرۆڤبوون.

Despite this being a big human trait, however,

سەرەڕای ئەوەی دەبێتە تایبەتمەندییەکی گرنگی مرۆڤ، هەرچەندە

we know relatively little about when and how

بە ڕێژەیەکی کەم دەزانین دەربارەی چۆن و کەی،

we come to care about the opinion of others.

گرنگی بە تێڕوانینی ئەوانیتر بدەین.

Now, this is a big question that requires many studies.

ئێستا ئەمە پرسیارێکی گرنگە، کە پێویستی بە چەندین توێژینەوە هەیە.

But the first step to uncovering this question

بەڵام یەکەم هەنگاو بۆ خستنەڕووی ئەم پرسیارە

is to investigate when in development

بەدواداچوونە کاتێک لە گەشەکردندا

we become sensitive to others' evaluations.

بۆهەڵسەنگاندنەکانی ئەوانیتر هەستیاردەبین.

I have spent the past four years at Emory University

چوار ساڵی ڕابردووم لە زانکۆی ئێمۆری بەڕێکرد

investigating how an infant,

لە لێکۆڵینەوە کە چۆن منداڵی ساوا،

who has no problem walking around the grocery store in her onesie,

کە هیچ کێشەیەکی نەبێ لە گەڕان بەناو دوکانی میوەفرۆشیدا بە جلە خەوەکەیەوە،

develops into an adult that fears public speaking

کاتێک دەبێتە هەرزەکار، ترسی قسەکردن بۆ خەڵکی دروست دەبێت و

for fear of being negatively judged.

ترسی ئەوەی بە نەرێنی بڕیارت لەسەربدەن.

(Laughter)

(پێکەنین)

Now, this is usually a point when people ask me,

ئێستا، ئەمە هەمیشه خاڵێکە كاتێك خاڵکی لێم دەپرسن،

"How do you investigate this question, exactly?

بەتەواوی، تۆ چۆن بەدواداچون بۆ ئەم کێشەیە دەکەیت؟

Infants can't talk, right?"

منداڵی ساوا ناتوانن قسەبكەن، وایە؟

Well, if my husband were up here right now,

باشە، ئەگەر ئێستا هاوسەرەکەم لێرە بوایە،

he would tell you that I interview babies,

پێتانی دەگوت کە چاوپێکەوتنم لەگەڵ منداڵاندا ئەنجامداوە،

because he would rather not say that his wife experiments on children.

چونکە ناڵێت هاوسەرەکەی تاقیكردنەوه لەسەر منداڵی تەمەن ٤ بۆ٨ ساڵان دەکات.

(Laughter)

(پێکەنین)

In reality, I design experiments for children,

لەڕاستیدا تاقیكردنەوەكانم بۆ منداڵان،

usually in the form of games.

بە زۆری لەشێوەی یاری دیزاین دەکەم.

Developmental psychologist Dr. Philippe Rochat and I

من و دەرووناسی گەشەیی د.فلیپ ڕۆچات،

designed a "game" called "The Robot Task"

دیزاینی یارییەکمان کردووە پێی دەگوترێت کاری ڕۆبۆتی،

to explore when children would begin to be sensitive

بۆ دەرخستنی ئەوەی کەی منداڵان هەستیار دەبن،

to the evaluation of others.

بە هەڵسەنگاندنی ئەوانیتر.

Specifically, the robot task captures when children, like adults,

کاری ڕۆبۆتەکە تایبەته، چاودێریکردنە بەسەر ئەو کاتەی منداڵان وەک تازە پێگەشتوان،

strategically modify their behavior when others are watching.

بە كارامەیی ڕەفتارەکانیان دەگۆڕن که ئەوانیتر سەیریان دەکەن.

To do this, we showed 14 to 24-month-old infants

بۆ ئەنجامدانی ئەوە، ئێمە منداڵانی تەمەن١٤ بۆ ٢٤ مانگیمان فێرکردوون،

how to activate a toy robot,

چۆن بوکەڵەیەکی ڕۆبۆتی چالاک بکەن،

and importantly, we either assigned a positive value,

و بەشێوەیەکی گرنگ لە دیاریكردنی بەهایەکی ئەرێنی،

saying "Wow, isn't that great!"

"!گوتنی "واو، ئەمە جوان نییە

or a negative value, saying, "Oh, oh. Oops, oh no,"

یاخود گوتنی بەهایەکی نەرێنی "ئۆو، ئۆو، ئوپس، ئۆو نەخێر"

after pressing the remote.

لە دوای داگرتنی کۆنترۆڵەکە.

Following this toy demonstration,

لە دوای نمایشی بوکەڵەکە،

we invited the infants to play with the remote,

داوامان لە منداڵەكان کرد یاری بە کۆنترۆڵەکە بکەن،

and then either watched them

و دواتر یان سەیرمان دەکردن

or turned around and pretended to read a magazine.

یانیش دەسوڕاینەوە و وامان نیشان دەدا کە گۆڤار دەخوێنینەوە.

The idea was that if by 24 months,

بیرۆکەکە ئەوەبوو ئەگەر بە ٢٤ مانگ،

children are indeed sensitive to the evaluation of others,

منداڵەكان بەڕاستی هەستیاربن بۆ هەڵسەنگاندنی ئەوانیتر،

then their button-pressing behavior should be influenced

ئەوا ڕەفتاری داگرتنی دووگمەکە دەبێ کاریگەربێت

not only by whether or not they're being watched

نەوەک تەنها بەوەی ئەگەر سەیربکرێن یاخود نا

but also by the values that the experimenter expressed

بەڵکو لەڕێگەی ئەو بەهایانەی کە تاقیكردنەوەكه خستنیەڕوو

towards pressing the remote.

دەربارەی داگرتنی کۆنتڕۆڵەکە.

So for example,

کەوایە بۆ نموونە،

we would expect children to play with the positive remote significantly more

پێشبینیمان دەكرد منداڵەكان به گرنگییەوه یاری به كۆنتڕۆڵی ئەرێنی دەکەن

if they were being observed

ئەگەر چاودێری بکرێن

but then choose to explore the negative remote

دواتر هەستان بە بەکارهێنانی کۆنتڕۆڵەکەی تر

once no one was watching.

کاتێک کەس چاودێری نە دەکردن.

To really capture this phenomenon, we did three variations of the study.

٣ توێژینەوەی جیاوازمان ئەنجامدا بۆ ئەوەی زاڵبین بەسەر ئەم دیاردەیەدا.

Study one explored how infants would engage with a novel toy

توێژینەوەی یەکەم، منداڵی ساوا چۆن ڕەفتار دەکات لەگەڵ بوکەڵەیەکی نوێدا،

if there were no values or instructions provided.

ئەگەر هیچ بەهاو ڕێنماییەکی پێ نەدرابێت.

So we simply showed infants how to activate the toy robot,

ئێمه بە ڕوونی منداڵەکانمان فێر کرد کە چۆن بوکەڵە چالاک بکەن

but didn't assign any values,

بەڵام هیچ بەهایەکمان دیاری نەكرد،

and we also didn't tell them that they could play with the remote,

هەروەها پێشمان نەگوتن کە دەتوانن یاری لەگەڵ کۆنترۆڵەکەدا بکەن،

providing them with a really ambiguous situation.

دۆخێکی تەواو ناڕوونمان بۆیان دروست کرد.

In study two,

توێژینەوەی دووەم،

we incorporated the two values, a positive and a negative.

هەردوو بەهاکانمان یەکخستن، ئەرێنیەک و نەرێنیێک.

And in the last study, we had two experimenters and one remote.

لە لێکۆڵینەوەی کۆتاییدا، دوو تاقیكەرەوە و یەک کۆنترۆڵمان هەبوو.

One experimenter expressed a negative value towards pressing the remote,

یەکێک لە تاقیكەرەوەكان، بەهایەکی نەرێنی دەرخست بە داگرتنی ڕیمۆتەکە،

saying, "Yuck, the toy moved,"

"،گوتی،" قێزەونە، بوكەڵەكه جوڵا

while the other experimenter expressed a positive value, saying,

لە کاتێکدا توێژەرەکەیتر، بەهایەكی ئەرێنی خستەڕوو گوتی،

"Yay, the toy moved."

".واو، بوکەڵەکە جوڵا"

And this is how the children reacted to these three different scenarios.

كاردانەوەی منداڵەكان بۆ ئەو سێ توێژینەوەیە جیاوازە ئاوا بوو،

So in study one, the ambiguous situation,

لە توێژینەوەی یەکەمدا، بارودۆخێکی ناڕوون،

I'm currently watching the child.

من ئێستا سەیری منداڵەكه دەكەم.

She doesn't seem to be too interested in pressing the remote.

وادەرناکەوێ کە زۆر حەزی بە کۆنتڕۆڵەکە بێت.

Once I turned around --

جارێک كه ئاوڕمدایەوە --

now she's ready to play.

ئێستا دەیەوێ یاری بکات.

(Laughter)

(پێکەنین)

Currently, I'm not watching the child.

ئێستا من سەیری منداڵەکە ناکەم.

She's really focused.

بەتەواوی سەرنجی دابوو.

I turn around.

ئاوڕ دەدەمەوە.

(Laughter)

(پێکەنین)

She wasn't doing anything, right?

ئەو هیچی نەدەكرد، وایه؟

In study two, it's the two remotes,

لە توێژینەوەی دووەم: دوو كۆنتڕۆڵه،

one with the positive and one with the negative value.

یەكێكیان بۆ بەهای ئەرێنی و ئەویتریان بۆ نەرێنیە.

I'm currently observing the child.

من ڕاستەوخۆ چاودێری منداڵەکە دەکەم.

And the orange remote is a negative remote.

و کۆنتڕۆڵە پرتەقاڵیەکە، نەرێنیەکەیە.

She's just looking around, looking at me, hanging out.

تەنیا سەیری من و دەوروبەری دەکات و یاری دەکات.

Then I turn around ...

لەوکاتەدا ئاوڕدەدەمەوە ...

(Laughter)

(پێکەنین)

That's what she's going for.

ئەمەش ئەوەبوو کە هەوڵی بۆ دەدا.

I'm not watching the child.

من سەیری منداڵەکە ناکەم.

He wants the mom to play with it, right?

دەیویست دایکەکە یاری لەگەڵ بکات، ڕاستە؟

Take a safer route.

ڕێگەیەکی باشتر بەکاربهێنە.

I turn around ...

من ئاوڕ دەدەمەوە ...

(Laughter)

(پێکەنین)

He wasn't doing anything, either.

هەروەها ئەویش هیچی نەدەکرد.

Yeah, he feels awkward.

بەڵێ، هەست بە ئاسودەیی ناکات.

(Laughter)

(پێکەنین)

Everyone knows that side-eyed glance, right?

هەموو کەسێک ئەو نیگایە دەناسێت، وایە؟

Study three, the two experimenters, one remote.

تاقیکردنەوەی سێیەم: دوو تاقیکارەکە و یەک کۆنتڕۆڵ،

The experimenter that reacted negatively towards pressing the remote

ئەو تاقیکارەی کاردانەوەی نەرێنی هەبوو بەرامبەر داگرتنی کۆنترۆڵەکە،

is watching the child right now.

ئێستا سەیری منداڵەکە دەکات.

She feels a little awkward, doesn't know what to do, relying on Mom.

ئەو هەستێکی سەیری هەیە و نازانێ چی بکات، پشتی بە دایکی بەستووە.

And then, she's going to turn around

و دواتر، ئەو ئاوڕ دەداتەوە

so that the experimenter that expressed a positive response is watching.

ئەو تاقیکارەی بۆچوونی ئەرێنی هەبوو سەیر دەکات.

Coast is clear -- now she's ready to play.

دۆخەکە ئارامە- ئێستا ئامادەیە بۆ یاریکردن.

(Laughter)

(پێکەنین)

So, as the data suggests,

کەواتە، هەر وەک داتاکە پێشنیاری دەکات،

we found that children's button-pressing behavior

ڕون بووەوە کە هەڵسوکەوتی منداڵەکان لەسەر کۆنتڕۆڵەکە

was indeed influenced by the values and the instructions of the experimenter.

لەڕاستیدا لەژێر کاریگەری بەها و ڕێنماییەکانی تاقیکارەکە بوون.

Because in study one, children did not know

چونکە لە تاقیکردنەوەی یەکەم، منداڵەکان نەیاندەزانی

what would be positively or negatively evaluated,

چی بە ئەرێنی یان نەرێنی هەڵدەسەنگێندرێت،

they tended to take the safest route

دەیانویست سەلامەتترین ڕێگە هەڵبژێرن.

and wait until I turned my back to press the remote.

و چاوەڕێ بکەن تا من بسوڕێمەوە و ئەو کات کۆنتڕۆڵەکە داگرن.

Children in study two

منداڵەکانی دووەم تاقیکردنەوە

chose to press the positive remote significantly more when I was watching,

بەشێوەیەکی بەرچاو کۆنتڕۆڵە ئەرێنییەکەیان داگرت کاتێک سەیرم دەکردن،

but then once I turned my back,

بەڵام هەر کە پشتم تێکردن،

they immediately took the negative remote and started playing with it.

دەستبەجێ کۆنترۆڵە نەرێنییەکەیان هەڵگرت و یاریان پێدەکرد.

Importantly, in a control study,

بە گرنگی، لە لێکۆڵینەوەکەدا،

where we removed the different values of the remotes --

کاتێک بەها جیاوازەکانی کۆنتڕۆڵەکانمان لابرد --

so we simply said, "Oh, wow" after pressing either of the remotes --

و لە دوای داگرتنی هەرکام لە "کۆنتڕۆڵەکان دەمان گوت "واو --

children's button-pressing behavior no longer differed across conditions,

هەڵسوکەوتی منداڵەکان، جیاوازی نەما لە بارودۆخە جیاجیاکاندا،

suggesting that it was really the values that we gave the two remotes

ئەوەی دەرخست کە لەڕاستیدا ئەو بەهایەنە بوون کە خرابوونە سەر کۆنترۆڵەکان،

that drove the behavior in the previous study.

کە ببوونە ھۆی ئەو هەڵسوکەوتانە لە توێژینەوەی پێشوودا.

Last but not least,

گرنگترین و کۆتایی،

children in study three chose to press a remote significantly more

منداڵەکان لە توێژینەوەی سێیەمدا بەشێوەیەکی زیاتر کۆنترۆڵەکەیان داگرت،

when the experimenter that expressed a positive value was watching,

کاتێک تاقیکارەکە بەهایەکی ئەرێنی هەبوو سەیری دەکرد،

as opposed to the experimenter that had expressed a negative value.

بەپێچەوانەی ئەو تاقیکارەی کە بەهایەکی نەرێنی هەبوو.

Not coincidentally,

ئەمە ڕێککەوت نییە،

it is also around this age that children begin to show embarrassment

هەروەها لەم تەمەنەدا، منداڵان هەستی بێزاربوون تیایاندا دەردەکەوێت

in situations that might elicit a negative evaluation,

لە بارودۆخێکدا کە ڕەنگە تێڕوانینێکی نەرێنیی لێبکەوێتەوە،

such as looking at themselves in the mirror

وەک سەیرکردنی خۆیان لە ئاوێنەدا

and noticing a mark on their nose.

و بینینی پەڵەیەک لەسەر لوتیان.

The equivalent of finding spinach in your teeth, for adults.

کە هاوشێوەی دۆزینەوەی خواردنە لە ددانەکاندا لای گەورەکان.

(Laughter)

(پێکەنین)

So what can we say, based on these findings?

کەواتە دەتوانین چی بڵێین بەپێی ئەو لێکۆڵینەوانە؟

Besides the fact that babies are actually really, really sneaky.

جگە لەو ڕاستیەی کە منداڵان زۆر فێڵزان و بەدزیەوە کەتن دەکەن.

(Laughter)

(پێکەنین)

From very early on, children, like adults,

هەر لە تەمەنێکی زۆر کەمەوە منداڵان، هاوشێوەی گەورەکان،

are sensitive to the values that we place on objects and behaviors.

هەستیارن بەرامبەر ئەو بەهایەنەی کە دەخرێنە پاڵ هەڵسوکەوت و ئامرازەکان.

And importantly, they use these values to guide their behavior.

بەگرنگییەوە، دەرەنجامەکان بەکاردێنن بۆ هەڵبژاردنی هەڵسوکەوتەکانیان.

Whether we're aware of it or not,

ئاگادار بین یان نا،

we're constantly communicating values to those around us.

ئێمە بەردەوام سیماکان ئاڵوگۆڕ دەکەین لەگەڵ ئەوانەی دەوروبەرمان.

Now, I don't mean values like "be kind" or "don't steal,"

من لێرەدا مەبەستم سیمای وەک "نەرمونیان بە" یان "دزی مەکە"،

although those are certainly values.

هەرچەندە ئەمانە سیمای باشن.

I mean that we are constantly showing others, specifically our children,

مەبەستم ئەوەیە ئێمە هەمیشە نیشانی ئەوانیتر و بەتایبەت منداڵەکانمانی دەدەین،

what is likeable, valuable and praiseworthy, and what is not.

کە چی لای کەسانی تر پەسەندە و پێچەوانەکەشی.

And a lot of the times,

و زۆربەی کات،

we actually do this without even noticing it.

ئێمە ئەوە دەکەین بێ ئەوەی هەستی پێبکەین.

Psychologists study behavior to explore the contents of the mind,

دەروونناسەکان لە ڕەفتار دەکۆڵنەوە تا لە لایەنەکانی ئەقڵ تێبگەن،

because our behavior often reflects our beliefs,

ڕەفتاراکانمان ڕەنگدانەوەی بیر و باوەڕمانە،

our values and our desires.

و سیما و ئارەزووەکانمانن.

Here in Atlanta, we all believe the same thing.

لێره لە ئەتلانتا، هەموومان باوەڕمان بە هەمان شتە.

That Coke is better than Pepsi.

کە کۆکاکۆلا لە پێپسی باشترە.

(Applause)

(چەپڵە )

Now, this might have to do with the fact that Coke was invented in Atlanta.

ئێستا، ڕەنگە ئەمە پەیوەندی بەو ڕاستییەوە یێت، کە کۆکاکۆلا لە ئەتلانتا دروستکراوە.

But regardless,

بەڵام سەرەڕای ئەوەش،

this belief is expressed in the fact that most people will chose to drink Coke.

ئەم باوەڕە ئەو ڕاستییە دەردەخات کە زۆربەی خەڵکی کۆکاکۆلا دەخۆنەوە.

In the same way,

بەهەمان شێوە،

we are communicating a value

ئێمە سیمای ئەوەمان هەیە

when we mostly complement girls

کە پیاهەڵدان بۆ کچان دەکەین

for their pretty hair or their pretty dress,

بۆ پرچی جوانیان یان جلوبەرگی جوان،

but boys, for their intelligence.

بەڵام بۆ کوڕان ، لەسەر زیرەکییان.

Or when we chose to offer candy, as opposed to nutritious food,

یاخود کاتێک شیرینیەک هەڵدەبژێرین، لە بەرامبەر خواردنێکی سروشتی دا،

as a reward for good behavior.

وەکو خەڵاتێک بەرامبەر هەڵسوکەوتی باش.

Adults and children are incredibly effective

منداڵان و پێگەشتوان زۆر باشن

at picking up values from these subtle behaviors.

لە وەرگرتنی بایەخەکان لەم هەڵسوکەوتە بچوکانەوە.

And in turn, this ends up shaping their own behavior.

و کۆتاییاندێت بە نەخشاندنی هەڵسوکەوتی خودی خۆیان.

The research I have shared with you today

ئەو توێژینەویەی ئەمڕۆ بە ئێوەم ئاشنا کرد

suggests that this ability emerges very early in development,

ئەوە دەردەخات کە ئەم توانستە هەر لە قۆناغی سەرەتای گەشەسەندن دەستپێدەکات،

before we can even utter a complete sentence

پێش ئەوەی بتوانین ڕستەیەکی تەواو دەربڕین

or are even potty-trained.

یان فێرببین چۆن بچینە سەرئاو.

And it becomes an integral part of who we grow up to be.

و دەبێتە بەشێکی گرنگ لەوەی ببین بە کێ.

So before I go,

لەبەر ئەوە پێش ئەوەی بڕۆم،

I'd like to invite you to contemplate on the values

حەزدەکەم داواتان لێبکەم کە بیر لەو بەهایانە بکەنەوە

that we broadcast in day-to-day interactions,

کە لە بەرکەوتتەکانی ڕۆژانەدا دەریدەخەین،

and how these values might be shaping the behavior of those around you.

و چۆن ئەم بەهایانە هەڵسوکەوتی کەسانی دەوروبەری تۆ دەگۆڕن.

For example, what value is being broadcasted

بۆ نموونە، چ بەهایەک نیشاندەدەرێ

when we spend more time smiling at our phone

کاتێک ئێمە زیاتر پێدەکەنین بە دیار مۆبایلەکانمانەوە

than smiling with other people?

لەوەی لەگەڵ کەسانی دیکە پێدەکەنین؟

Likewise, consider how your own behavior has been shaped by those around you,

بەپێچەوانەوە سەیری ئەوە بکە چۆن هەڵسوکەوتت گۆڕاوە بەهۆی کەسانی دەوروبەرت،

in ways you might not have considered before.

بەجۆرێک کە پێشتر تێبینیت نەکردووە.

To go back to our simple illustration,

با بگەڕێینەوە سەر ڕوونکردنەوە سادەکە،

do you really prefer Coke over Pepsi?

بەڕاستی کۆکاکۆلات لاپەسند ترە لە پێپسی؟

Or was this preference simply driven by what others around you valued?

یان ئەم حەزەی تۆ بۆ یەکێکیان لەژێر کاریگەری کەسانی دەوروبەرتە؟

Parents and teachers certainly have the privilege

دایک، باوک و مامۆستایان مافی ئەوەیان هەیە

to shape children's behavior.

کە هەڵسوکەوتی منداڵەکان بنەخشێنن.

But it is important to remember

بەڵام گرنگە کە لەبیرمان بێت

that through the values we convey in simple day-to-day interactions,

لە ڕێگەی ئەو بەهایانەی لە بەریەککەوتنەکانی ڕۆژانە دەریدەبڕین،

we all have the power to shape the behavior of those around us.

هەموومان توانای ئەوەمان هەیە هەڵسوکەوتی کەسانی دەوروبەرمان بنەخشێنین.

Thank you.

سوپاس بۆ ئێوە.

(Applause)

(چەپڵە)