A roadmap to end aging | Aubrey de Grey

Translator: Levan Lashauri Reviewer: Tamta Makharadze

18 minutes is an absolutely brutal time limit,

18 წუთი ძალიან მკაცრი დროითი შეზღუდვაა,

so I'm going to dive straight in, right at the point

ამიტომ პირდაპირ დავიწყებ მაშინვე,

where I get this thing to work.

როგორც კი ამას ავამუშავებ.

Here we go. I'm going to talk about five different things.

მე ვისაუბრებ ხუთ სხვადასხვა რამეზე.

ვისაუბრებ იმაზე, თუ რატომ არის სასურველი სიბერის დამარცხება.

I'm going to talk about why defeating aging is desirable.

მე ვისაუბრებ იმაზე თუ რატომ უნდა მოვიკრიბოთ ძალები

I'm going to talk about why we have to get our shit together,

and actually talk about this a bit more than we do.

და მოვუხშიროთ ამ საკითხზე საუბარს.

I'm going to talk about feasibility as well, of course.

აუცილებლად ვისაუბრებ ამ მიზნის მიღწევადობაზე.

I'm going to talk about why we are so fatalistic

ვისაუბრებ იმაზე, თუ რატომ ვართ ასე ფატალისტურად განწყობილნი,

about doing anything about aging.

როდესაც საქმე ეხება დაბერებას.

And then I'm going spend perhaps the second half of the talk

ჩემი გამოსვლის მეორე ნაწილს

talking about, you know, how we might actually be able to prove that fatalism is wrong,

ალბათ იმის დამტკიცებას დავუთმობ, რომ ფატალიზმი მცდარია

namely, by actually doing something about it.

კერძოდ, მის წინააღმდეგ რეალური მოქმედებით.

I'm going to do that in two steps.

ამის გაკეთებას, ორ ნაწილად ვაპირებ.

The first one I'm going to talk about is

პირველი რაზეც ვისაუბრებ არის,

how to get from a relatively modest amount of life extension --

თუ როგორ გადავიდეთ სიცოცხლის შედარებით მცირე გახანგრძლივებიდან,

which I'm going to define as 30 years, applied to people

რაც პირობითად 30 წლით განვსაზღვრე, იმ ხალხის მიმართ,

ვინც მკურნალობის დაწყებისას საშუალო ასაკის არის,

who are already in middle-age when you start --

to a point which can genuinely be called defeating aging.

იმ ეტაპამდე, რომელსაც შეგვიძლია ნამვდილად ვუწოდოთ სიბერის დამარცხება.

Namely, essentially an elimination of the relationship between

კერძოდ, ასაკსა და სიკვდილის ალბათობას შორის

how old you are and how likely you are to die in the next year --

დამოკიდებულების არსებით გაწყვეტაზე.

or indeed, to get sick in the first place.

ან ასაკის, ავადმყოფობასთან კავშირის გაწყვეტაზე.

And of course, the last thing I'm going to talk about

და რა თქმა უნდა, იმით დავასრულებ

is how to reach that intermediate step,

თუ როგორ მივაღწიოთ ამ გარდამავალ პერიოდს,

that point of maybe 30 years life extension.

30 წლით სიცოცხლის გახანგრძლივების წერტილს.

So I'm going to start with why we should.

მოკლედ, დავიწყებ კითხვით, თუ რატომ.

Now, I want to ask a question.

მინდა გკითხოთ.

Hands up: anyone in the audience who is in favor of malaria?

ხელი აწიეთ ყველამ, ვინც მალარიის მომხრეა.

That was easy. OK.

ეს ადვილი იყო, კარგი.

OK. Hands up: anyone in the audience

მაშინ ხელი აწიოს იმან,

who's not sure whether malaria is a good thing or a bad thing?

ვინც არაა დარწმუნებული მალარია ნამდვილად ცუდია თუ კარგი.

OK. So we all think malaria is a bad thing.

კარგი, ჩვენ ყველა ვფიქრობთ, რომ მალარია ცუდია.

That's very good news, because I thought that was what the answer would be.

ეს კარგი, ამბავია! ვიცოდი, რომ ასეც იქნებოდა.

Now the thing is, I would like to put it to you

მინდა გითხრათ,

that the main reason why we think that malaria is a bad thing

რომ მთავარი მიზეზი იმისა, რომ მალარია ცუდი გვგონია.

is because of a characteristic of malaria that it shares with aging.

არის ის თვისება, რომელიც მალარიას საერთო აქვს სიბერესთან

And here is that characteristic.

და აი ეს მახასიათებელი: ["რატომ განვკურნოთ სიბერე? ის კლავს!"

The only real difference is that aging kills considerably more people than malaria does.

ერთადერთი რეალური განსხვავება ისაა, რომ სიბერე მალარიაზე ბევრად მეტს კლავს.

Now, I like in an audience, in Britain especially,

გამოსვლებში, განსაკუთრებით ბრიტანეთში,

to talk about the comparison with foxhunting,

მიყვარს მელიებზე ნადირობის მაგალითის მოტანა,

which is something that was banned after a long struggle,

რომელიც დიდი ბრძოლის შემდეგ აიკრძალა

by the government not very many months ago.

მთავრობის მიერ, არც თუ ისე დიდი ხნის წინ.

I mean, I know I'm with a sympathetic audience here,

ვიცი რომ აუდიტორიაში მყოფებიც მეთანხმებიან,

but, as we know, a lot of people are not entirely persuaded by this logic.

მაგრამ როგორც ვიცით, ყველა არ ეთანხმება ამ ლოგიკას

And this is actually a rather good comparison, it seems to me.

და მგონი ეს კარგი შედარებაა.

You know, a lot of people said, "Well, you know,

ბევრი ამბობდა: "იცი,

city boys have no business telling us rural types what to do with our time.

ქალაქელების საქმე არ არის, როგორ გავატარებთ დროს სოფლის მოსახლეობა.

It's a traditional part of the way of life,

ეს ტრადიციული ცხოვრების წესია

and we should be allowed to carry on doing it.

და აუცილებლად უნდა გვქონდეს ამის უფლება.

It's ecologically sound; it stops the population explosion of foxes."

ეკოლოგიურად საჭიროა; ხელს უშლის მელიების პოლპულაციის უკონტროლო ზრდას".

But ultimately, the government prevailed in the end,

საბოლოოდ მთავრობამ გაიმარჯვა,

რადგან ბრიტანელების უმრავლესობა

because the majority of the British public,

and certainly the majority of members of Parliament,

მთავრობის უმრავლესობასთან ერთად

came to the conclusion that it was really something

მივიდა იმ დასკვნამდე, რომ მელიებზე ნადირობა

that should not be tolerated in a civilized society.

არ უნდა იყოს დაშვებული ცივილიზებულ საზოგადოებაში.

And I think that human aging shares

ჩემი აზრით, სიბერესაც

all of these characteristics in spades.

ზუსტად იგივე თვისბები აქვს.

What part of this do people not understand?

მაინც რა არ ესმის ხალხს?

It's not just about life, of course --

აქ მხოლოდ სიცოცხლეზე არ არის,

(Laughter) --

(სიცილი)

it's about healthy life, you know --

არამედ ჯანმრთელ სიცოცხლეზე.

getting frail and miserable and dependent is no fun,

იყო დაუძლურებული, დაბეჩავებული და სხვაზე დამოკიდებული ცუდია,

whether or not dying may be fun.

მიუხედავად იმისა ცუდია თუ არა სიკვდილი.

So really, this is how I would like to describe it.

ამიტომ, ამას ასე ავხსნიდი:

It's a global trance.

ეს გლობალური ტრანსია.

წარმოუდგენელი არგუმენტებია სიბერის გასამართლებლად.

These are the sorts of unbelievable excuses

[საშინლად მოსაწყენი იქნება] [პენსია როგორ ვიხადოთ]

that people give for aging.

And, I mean, OK, I'm not actually saying

[მშიერ აფრიკელებს რა ეშველებათ] [დიქტატორებიც არ მოკვდებიან]

that these excuses are completely valueless.

არ ვამბობ, რომ ისინი მთლად უაზროა.

There are some good points to be made here,

არის რამდენიმე საინტერესო აზრი,

things that we ought to be thinking about, forward planning

რაც უნდა გავითვალისწინოთ მომავლისთვის.

so that nothing goes too -- well, so that we minimize

რყევების მინიმიზება რომ გავაკეთოთ,

the turbulence when we actually figure out how to fix aging.

როცა მართლა განვკურნავთ სიბერეს.

But these are completely crazy, when you actually

მაგრამ ესენი სრული სიგიჟეა,

remember your sense of proportion.

თუ მოვლენების მასშტაბებზე დაფიქრდებით.

You know, these are arguments; these are things that

ეს არგუმენტები. ესენი ისეთებია,

would be legitimate to be concerned about.

რომლებზეც დაფიქრება ღირს,

But the question is, are they so dangerous --

მაგრამ მთავარი კითხვაა მართლა ასეთი დიდია,

these risks of doing something about aging --

სიბერის დამარცხებასთან დაკავშირებული რისკი

that they outweigh the downside of doing the opposite,

რომ საპირისპიროს კეთებას გადაწონის,

namely, leaving aging as it is?

კერძოდ, სიბერის დატოვებას ისე როგორც არის?

Are these so bad that they outweigh

ასეთი დიდი რისკია, რომ ამისთვის

condemning 100,000 people a day to an unnecessarily early death?

ყოველ დღიურად 100 000 ადამიანის გაწირვა ღირს?

You know, if you haven't got an argument that's that strong,

თუ ამისთვის ძლიერი არგუმენტი არ გაქვთ,

then just don't waste my time, is what I say.

მაშინ დროს ნუ დამაკარგვინებთ.

(Laughter)

(სიცილი)

Now, there is one argument

არის ერთი არგუმენტი,

that some people do think really is that strong, and here it is.

რომელიც ხალხს საკმარისად ძლიერად მიაჩნია:

People worry about overpopulation; they say,

ხალხი ჭარბ პოპულაციაზე წუხს.

"Well, if we fix aging, no one's going to die to speak of,

''სიბერეს თუ გავკურნავთ, ან აღარავინ მოკვდება,

or at least the death toll is going to be much lower,

ან მათი რიცხვი მკვეთრად დაეცემა,

მხოლოდ გზაზე უყურადღებოდ გადასვლისას.

only from crossing St. Giles carelessly.

შესაბამისად, ბევრ ბავშვს ვერ ვიყოლიებთ,

And therefore, we're not going to be able to have many kids,

არადა შვილები მნიშვნელოვანია უმეტესობისათვის.''

and kids are really important to most people."

და ეს მართალია. ბევრი ამ არგუმენტს უარყოფს და ასე პასუხობს:

And that's true.

And you know, a lot of people try to fudge this question,

[პლანეტას უფრო ეფექტურად გამოვიყენებთ] [კოსმოსში გადავსახლდებით]

and give answers like this.

[ბავშვები მაინც თავის ტკივილია]

I don't agree with those answers. I think they basically don't work.

მე არ ვეთანხმები ამ პასუხებს. ისინი არ მუშაობს.

I think it's true, that we will face a dilemma in this respect.

ვფიქრობ ჩვენ მართლაც დავდგებით მსგავსი დილემის წინაშე

We will have to decide whether to have a low birth rate,

მოგვიწევს არჩევანის გაკეთება დაბალ შობადობასა

or a high death rate.

და მაღალ სიკვდილიანობას შორის.

A high death rate will, of course, arise from simply rejecting these therapies,

სიკვდილიანობა რასაკვირველია გაიზდრება, თუ სიბერის საწინააღმდეგო თერაპიას

in favor of carrying on having a lot of kids.

ბევრი ბავშვის ყოლის სასარგებლოდ უარყოფთ.

And, I say that that's fine --

ვიტყოდი, რომ ეს ნორმალურია,

the future of humanity is entitled to make that choice.

ადამიანებს უნდა ჰქონდეთ ამ არჩევანის საშუალება.

What's not fine is for us to make that choice on behalf of the future.

ნორმალური არ არის, ეს არჩევანი მომავალი ადამიანების ნაცვლად ვაკეთოთ.

If we vacillate, hesitate,

თუ ჩვენ ვიყოყმანებთ, უკან დავიხევთ

and do not actually develop these therapies,

და არ განვავითარებთ მკურნალობის ამ საშუალებებს,

then we are condemning a whole cohort of people --

მაშინ ჩვენ ვწირავთ ხალხის დიდ ნაწილს,

who would have been young enough and healthy enough

რომელიც ამ თერაპიისგან სარგებლის მისაღებად

to benefit from those therapies, but will not be,

საკმარისად ახალგაზრდა და ჯანმრთელი იქნებოდა,

because we haven't developed them as quickly as we could --

მაგრამ ვერ მიიღებს, რადგან ის საკმარისად სწრაფად არ განვავითარეთ

we'll be denying those people an indefinite life span,

ამ ადამიანებს უსასრულოდ ცხოვრების საშუალებას ვართმევთ

and I consider that that is immoral.

და ეს ამორალურად მიმაჩნია.

That's my answer to the overpopulation question.

ეს არის ჩემი პასუხი ჭარბ მოსახლეობაზე.

Right. So the next thing is,

კარგი, შემდეგ..

now why should we get a little bit more active on this?

რატომ უნდა გავაქტიურდეთ უფრო მეტად?

And the fundamental answer is that

პასუხი შემდეგია:

the pro-aging trance is not as dumb as it looks.

სიბერის მომხრეთა შეხედულებები, არც ისეთი სულელურია როგორც ჩანს

It's actually a sensible way of coping with the inevitability of aging.

პირიქით, ეს გარდაუვალ სიბერესთან გამკლავების გარკვეული გზაა.

Aging is ghastly, but it's inevitable, so, you know,

სიბერე შემზარავია, მაგრამ გარდაუვალი,

we've got to find some way to put it out of our minds,

ამიტომ უნდა ვიპოვოთ ამის თავიდან ამოგდების რამე გზა

and it's rational to do anything that we might want to do, to do that.

და რაციონალურია ყველაფერი გავაკეთოთ ამისთვის.

Like, for example, making up these ridiculous reasons

აი, მაგალითად, ამ სასაცილო მიზეზების გამოგონება,

why aging is actually a good thing after all.

თუ რატომ არის სიბერე საბოლოო ჯამში კარგი.

But of course, that only works when we have both of these components.

მაგრამ, ამას აზრი აქვს მხოლოდ როცა სიბერე მართლაც გარდაუვალია.

And as soon as the inevitability bit becomes a little bit unclear --

თუმცა, როგორც კი გარდაუვალობის ფაქტორი ცხადი აღარაა

და უკვე შესაძლებელია სიბერეს რაღაც მოვუხერხოთ

and we might be in range of doing something about aging --

this becomes part of the problem.

ეს მიდგომა პრობლემის ნაწილი ხდება.

This pro-aging trance is what stops us from agitating about these things.

ეს დაბერების მხარდამჭერი ტრანსი ხელს გვიშლის მოქმედებაში

And that's why we have to really talk about this a lot --

და ამიტომ ბევრი უნდა ვილაპრაკოთ ამაზე.

evangelize, I will go so far as to say, quite a lot --

ასე ვთქვათ, ვიქადაგოთ ამის შესახებ,

in order to get people's attention, and make people realize

რათა მივიქციოთ ხალხის ყურადღება და მათ გააანალიზონ,

that they are in a trance in this regard.

რომ ტრანსულ მდგომარეობაში არიან ამ მხრივ.

So that's all I'm going to say about that.

სულ ეს არის რაც ამაზე მინდოდა მეთქვა.

I'm now going to talk about feasibility.

ახლა ვილაპარაკოთ განხორციელებადობაზე.

And the fundamental reason, I think, why we feel that aging is inevitable

ჩემი აზრით, მთავარი მიზეზი, თუ რატომ გვგონია დაბერება გარდაუვალი,

is summed up in a definition of aging that I'm giving here.

გადმოცემულია დაბერების ჩემეულ განმარტებაში.

A very simple definition.

ის ძალიან მარტივია.

Aging is a side effect of being alive in the first place,

დაბერება არის ცოცხლად ყოფნის გვერდითი მოვლენა,

which is to say, metabolism.

ანუ მეტაბოლიზმი.

This is not a completely tautological statement;

ეს მთლად ტავტოლოგია არაა,

it's a reasonable statement.

აზრიანი ნათქვამია.

Aging is basically a process that happens to inanimate objects like cars,

დაბერების პროცესს არაცოცხალი საგნებიც გადიან, როგორც მანქანები

and it also happens to us,

და ასევე ჩვენც,

despite the fact that we have a lot of clever self-repair mechanisms,

მიუხედავად ჩევნი ბევრი ჭკვიანი თვითაღმდგენი მექანიზმისა,

because those self-repair mechanisms are not perfect.

რადგან ეს მექანიზმები არაა უნაკლო.

So basically, metabolism, which is defined as

ანუ, მეტაბოლიზმს, რომელიც განიმარტება,

basically everything that keeps us alive from one day to the next,

როგორც პრაქტიკულად ყველაფერი, რაც დღიდან დღემდე გვაცოცხლებს,

has side effects.

აქვს გვერდითი მოვლენები.

ეს გვერდითი მოვლენები გროვდება და საბოლოოდ იწვევს პათოლოგიას.

Those side effects accumulate and eventually cause pathology.

That's a fine definition. So we can put it this way:

ეს კარგი განმარტებაა. მოდით ასე ვთქვათ:

we can say that, you know, we have this chain of events.

გვაქვს მოვლენათა ჯაჭვი.

And there are really two games in town,

და უმეტესობის აზრით დაბერების შენელებისთვის

according to most people, with regard to postponing aging.

არსებობს ორი შესაძლო მიდგომა.

They're what I'm calling here the "gerontology approach" and the "geriatrics approach."

ესაა: ''გერონტოლოგიური მიდგომა'' და ''გერიატრიული მიდგომა''.

The geriatrician will intervene late in the day,

გერიატრი მოგვიანებით ერთვება,

when pathology is becoming evident,

როდესაც პათოლოგია უკვე სახეზეა

and the geriatrician will try and hold back the sands of time,

და შეეცდება შეაკავოს დრო

and stop the accumulation of side effects

და გვერდითი მოვლენების დაგროვება

from causing the pathology quite so soon.

პათოლოგიის ადრეული განვითარებისგან.

Of course, it's a very short-term-ist strategy; it's a losing battle,

რასაკვირველია, ეს საკმაოდ მოკლევადიანი სტრატეგიაა; წამგებიანი ბრძოლაა,

because the things that are causing the pathology

რადგან პათოლოგიის გამომწვევი მიზეზები,

are becoming more abundant as time goes on.

დროთა განმავლობაში გროვდება.

The gerontology approach looks much more promising on the surface,

გერონტოლოგიის მიდგომა უფრო იმედისმომცემი ჩანს,

because, you know, prevention is better than cure.

რადგან, როგორც იცით, პრევენცია განკურნებაზე უკეთესია.

But unfortunately the thing is that we don't understand metabolism very well.

თუმცა, სამწუხაროდ მეტაბოლიზმი კარგად არ გვესმის.

პრინციპში, საკმაოდ სუსტი წარმოდგენა გვაქვს ორგანიზმის ფუნქციონალობაზე,

In fact, we have a pitifully poor understanding of how organisms work --

even cells we're not really too good on yet.

ჯერ უჯრედებსაც კი არ ვიცნობთ საკმარისად.

We've discovered things like, for example,

ისეთი რაღაცეებიც კი, როგორც რნმ ინტერფერენცია,

RNA interference only a few years ago,

მხოლოდ რამდენიმე წლის წინ აღმოვაჩინეთ.

and this is a really fundamental component of how cells work.

ეს კი უჯრედის მუშაობის ფუნდამენტური ნაწილია.

Basically, gerontology is a fine approach in the end,

პრინციპში, გერონტოლოგია კარგი მიდგომაა, საბოოო ჯამში

but it is not an approach whose time has come

თუმცა, მისი დრო ჯერ არ დამდგარა,

when we're talking about intervention.

თუ დაბერებაში ჩარევაზე ვსაუბრობთ.

So then, what do we do about that?

მაშ, რა უნდა მოვიმოქმედოთ?

I mean, that's a fine logic, that sounds pretty convincing,

ანუ, ლოგიკურია, კარგად დასაბუთებულია

pretty ironclad, doesn't it?

და საკმაოდ მტკიცედ ჯღერს, არა?

But it isn't.

მაგრამ ასე არ არის.

Before I tell you why it isn't, I'm going to go a little bit

სანამ გეტყოდეთ რატომ არ არის,

into what I'm calling step two.

გეტყვით რას ვეძახი მეორე ნაბიჯს.

Just suppose, as I said, that we do acquire --

წარმოიდგინეთ, რომ დღესვე შეგვიძლია...

let's say we do it today for the sake of argument --

წარმოვიგინოთ მხოლოდ მაგალითისათვის ...

the ability to confer 30 extra years of healthy life

შეგვიძლია 30 წელი ჯანმრთელი სიცოცხლის დამატება

on people who are already in middle age, let's say 55.

იმ ხალხისათვის, ვინც უკვე არის, ვთქვათ 55 წლის.

I'm going to call that "robust human rejuvenation." OK.

ამას პირობითად ''ადამიანის მდგრად გაახალგაზრდავებას'' დავარქმევ.

What would that actually mean

მაშინ როგორ აისახება ეს

for how long people of various ages today --

დღევანდელი სხვადასხვა ასაკის ადამიანებზე

or equivalently, of various ages at the time that these therapies arrive --

ან ამ თერაპიის შემოსვლის დროისთვის სხვადასხვა ასაკის ადამიანებზე,

რამდენ ხანს იცოცხლებენ?

would actually live?

ამას რომ ვუპასუხოთ... შეიძლება ეს მარტივი გეგონოთ,

In order to answer that question -- you might think it's simple,

but it's not simple.

მაგრამ ასე არ არის.

We can't just say, "Well, if they're young enough to benefit from these therapies,

ვერ ვიტყვით: ''თუ ისინი საკმაოდ ახალგაზრდები არიან თერაპიისთვის,

then they'll live 30 years longer."

მაშინ 30 წლით მეტს იცოცხლებენ."

That's the wrong answer.

ეს მცდარი პასუხია.

And the reason it's the wrong answer is because of progress.

ეს პასუხი მცდარია პროგრესის გამო.

There are two sorts of technological progress really,

არსებობს ორი სახის ტექნოლოგიური პროგრესი,

for this purpose.

ამ მიმართულებით.

There are fundamental, major breakthroughs,

არსებობს ფუნდამენტური, ძირეული გარღვევა

and there are incremental refinements of those breakthroughs.

და არსებობს ამ გარღვევის ბიჯებით გაუმჯობესებები.

Now, they differ a great deal

ისინი დიდად განსხვავდება ერთმანეთისაგან

in terms of the predictability of time frames.

დროის პროგნოზირების მიხედვით.

ფუნდამენტური გარღვევები:

Fundamental breakthroughs:

ძალიან ძნელია იმის პროგნოზირება თუ რა დრო დასჭირდება

very hard to predict how long it's going to take

to make a fundamental breakthrough.

ფუნდამენტურ გარღვევას.

It was a very long time ago that we decided that flying would be fun,

ძალიან დიდი ხნის გადავწყვიტეთ, რომ ფრენა კაი იქნებოდა,

and it took us until 1903 to actually work out how to do it.

მაგრამ 1903 წლამდე პერიოდი დასჭირდა, ამის განხორციელებას.

But after that, things were pretty steady and pretty uniform.

ამის შემდეგ კი განვითარება სტაბილური იყო.

[ფრენა მიზნად-პრეისტორია, პირველი-1903, ტრანსატლანტიკური-1927,

I think this is a reasonable sequence of events that happened

კომერციული-1949, ზებგერითი-1969]

in the progression of the technology of powered flight.

ვფიქრობ, ეს მოვლენათა ლოგიკური ჯაჭვია ფრენის ტექნოლოგიის განვითარებაში.

We can think, really, that each one is sort of

შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ყოველი ასეთი წინსვლა

beyond the imagination of the inventor of the previous one, if you like.

წინა გამომგონებლისთვის წარმოუდგენელი იყო.

The incremental advances have added up to something

პატარა ბიჯების დამატებით მიღწეული წინსვლა

which is not incremental anymore.

რომელიც უკვე პატარა ბიჯი აღარაა.

This is the sort of thing you see after a fundamental breakthrough.

ასეთი რამეს ვხედავთ ფუნდამენტური გარღვევისას.

And you see it in all sorts of technologies.

ეს ხდება ყველა ტიპის ტექნოლოგიაში.

Computers: you can look at a more or less parallel time line,

კომპიუტერებში: მეტ-ნაკლებად პარალელურ რეჯიმში ვითარდება,

რა თქმა უნდა, ცოტა მოგვიანებით.

happening of course a bit later.

You can look at medical care. I mean, hygiene, vaccines, antibiotics --

შევხედოთ მედიცინას. ჰიგიენა, ვაქცინაცია, ანტიბიოტიკები

you know, the same sort of time frame.

ასეთივე დროითი მონაკვეთებია.

So I think that actually step two, that I called a step a moment ago,

ასე რომ ის მეორე ნაბიჯი, რომელიც ვახსენე,

isn't a step at all.

სულაც არაა ნაბიჯი.

That in fact, the people who are young enough

ხალხი, რომელიც საკმარისად ახალგაზრდაა,

to benefit from these first therapies

რომ პირველადი თერაპიით ისარგებლოს,

that give this moderate amount of life extension,

რომელიც სიცოცხლეს საშუალოდ გაუხანგრძლივებს,

even though those people are already middle-aged when the therapies arrive,

მიუხედავად იმისა, რომ ეს ხალხი უკვე შუა ხნის იქნება როცა თერაპიები შემოვა,

will be at some sort of cusp.

ერთგვარ გარდამტეხ წერტილზე იქნებიან.

They will mostly survive long enough to receive improved treatments

ისინი ალბათ იცოცხლებენ იმდენ ხანს, რომ გაუმჯობესებული მკურნალობა მიიღონ,

that will give them a further 30 or maybe 50 years.

რომელიც მათ კიდევ მისცემს 30–50 წელს.

In other words, they will be staying ahead of the game.

ანუ, ისინი ერთი ნაბიჯით გადაასწრებენ.

The therapies will be improving faster than

თერაპიები უფრო სწრაფად განვითარდება,

the remaining imperfections in the therapies are catching up with us.

ვიდრე მათი დარჩენილი ხარვეზები დაგვეწევა.

This is a very important point for me to get across.

ეს ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ გაიგოთ.

Because, you know, most people, when they hear

რადგან ხალხის უმეტესობა, როდესაც მათ ესმით

that I predict that a lot of people alive today are going to live to 1,000 or more,

ჩემი პროგნოზი, რომ დღეს მცხოვრები ბევრი ადამიანი კიდევ 1000 წელს ან მეტს იცოცხლებს

they think that I'm saying that we're going to invent therapies in the next few decades

ჰგონიათ რომ შემდეგ ათწლეულებში ისეთ თერაპიას გამოვიგონებთ,

that are so thoroughly eliminating aging

რომელიც საფუძვლიანად აღმოფხვრის დაბერებას

that those therapies will let us live to 1,000 or more.

და მოგვცემს საშუალებას ვიცხოვროთ 1000 წელი, ან მეტი.

I'm not saying that at all.

მე ამას სულაც არ ვამბობ.

მე ვამბობ, რომ ამ თერაპიების გაუმჯობესების სისწრაფე

I'm saying that the rate of improvement of those therapies

will be enough.

იქნება საკმარისი.

They'll never be perfect, but we'll be able to fix the things

ისინი არასდროს იქნება უნაკლო, მაგრამ ჩვენ შეგვეძლება აღმოვფხვრათ ის,

that 200-year-olds die of, before we have any 200-year-olds.

რისგანაც 200 წლისები კვდებიან, სანამ გვეყოლება 200 წლისები.

And the same for 300 and 400 and so on.

იგივე 300, 400 და ა.შ. წლის ადამიანებზე.

I decided to give this a little name,

გადავწყვიტე ამისათვის დამერქმია

which is "longevity escape velocity."

''სიბერისგან დაღწევის სისწრაფე''

(Laughter)

(სიცილი)

Well, it seems to get the point across.

სურათი, კარგად აღწერს ამ აზრს.

So, these trajectories here are basically how we would expect people to live,

ეს ტრაექტორიები აღწერს თუ როგორ გაატარებს ხალხი,

in terms of remaining life expectancy,

დარჩენილ სიცოცხლეს,

as measured by their health,

მათი ჯანმრთელობის მიხედვით,

for given ages that they were at the time that these therapies arrive.

იმ შესაბამისი ასაკისთვის, როცა თერაპიები შეიქმნა.

If you're already 100, or even if you're 80 --

თუ უკვე ხართ 100 წლის, ან თუნდაც 80-ის

and an average 80-year-old,

ანუ ჩვეულებრივი 80 წლის ადამიანი

we probably can't do a lot for you with these therapies,

ალბათ ბევრს ვერაფერს გიშველით ამ თერაპიებით,

because you're too close to death's door

რადგან თქვენ სიკვდილთან ზედმეტად ახლოს ხართ,

for the really initial, experimental therapies to be good enough for you.

იმისათვის რომ საწყისმა ექსპერიმენტულმა თერაპიებმა რამე გარგოთ.

თქვენ ალბათ მათ ვერ გაუძლებთ.

You won't be able to withstand them.

But if you're only 50, then there's a chance

მაგრამ თუ მხოლოდ 50-ის ხართ, მაშინ არის შანსი,

that you might be able to pull out of the dive and, you know --

რომ ამ ვარდნიდან მოახერხოთ ამოსვლა

(Laughter) --

(სიცილი)

eventually get through this

საბოლოოდ გაუძლოთ ამ ყველაფერს

and start becoming biologically younger in a meaningful sense,

და დაიწყოთ ბიოლოგიურად გაახალგაზრდავება

in terms of your youthfulness, both physical and mental,

როგორც ფიზიკური, ასევე ფსიქიკური

და სიბერისგან სიკვდილის რისკის დაწევის კუთხით.

and in terms of your risk of death from age-related causes.

And of course, if you're a bit younger than that,

და რა თქმა უნდა, თუ კიდევ უფრო ახალგაზრდა ხართ,

then you're never really even going

მაშინ თქვენ არც კი მოგიწევთ

to get near to being fragile enough to die of age-related causes.

იმ დონის სისუსტემდე მიღწევა, რომ სიბერით სიკვდილი დაგემუქროთ.

So this is a genuine conclusion that I come to, that the first 150-year-old --

მივედი დასკვნამდე, რომ პირველი 150 წლის ადამიანი,

we don't know how old that person is today,

არ ვიცით რამდენი წლის არის დღეს,

because we don't know how long it's going to take

რადგან არ ვიცით რა დრო დასჭირდება

to get these first-generation therapies.

პირველადი მკურნალობების დანერგვას,

But irrespective of that age,

მაგრამ ამ ასაკის მიუხედავად,

I'm claiming that the first person to live to 1,000 --

ვამტკიცებ, რომ პირველი, ვინც 1000 წელს იცოცხლებს,

subject of course, to, you know, global catastrophes --

იმის გათვალისწინებით, რომ გლობალური კატასტროფები არ მოხდება,

is actually, probably, only about 10 years younger than the first 150-year-old.

სავარაუდოდ არის მხოლოდ 10 წლით ახალგაზრდა, პირველ 150 წლის ადამიანზე.

And that's quite a thought.

ეს საკმაოდ დამაფიქრებელია.

Alright, so finally I'm going to spend the rest of the talk,

კარგი, ჩემი საუბრის დარჩენილ ნაწილს,

my last seven-and-a-half minutes, on step one;

ბოლო შვიდნახევარ წუთს, პირველ ნაბიჯს დავუთმობ;

namely, how do we actually get to this moderate amount of life extension

ანუ იმას, თუ როგორ მივაღწიოთ, იმ საშუალო სიცოცხლის გახანგრძლივებას,

that will allow us to get to escape velocity?

რომ მოგვეცეს საშუალება, თავის დაღწევის სისწრაფეს მივაღწიოთ.

And in order to do that, I need to talk about mice a little bit.

ამისთვის, ცოტა რამ თაგვებზე უნდა გითხრათ.

I have a corresponding milestone to robust human rejuvenation.

მაქვს მდგრადი გაახალგაზრდავების შესაბამისი ნიშნული,

I'm calling it "robust mouse rejuvenation," not very imaginatively.

''თაგვის მდგრადი გაახალგაზრდავებას" ვეძახი. არც ისე კრეატიულია.

And this is what it is.

რაც არის, არის.

I say we're going to take a long-lived strain of mouse,

ავიღოთ დღეგრძელი თაგვების შთამომავლობა

which basically means mice that live about three years on average.

ანუ თაგვები, რომლებიც საშუალოდ 3 წელს ცოცხლობენ.

We do exactly nothing to them until they're already two years old.

ჩვენ მათ არაფერს ვუკეთებთ, სანამ არ შეუსრულდებათ 2 წელი.

And then we do a whole bunch of stuff to them,

შემდეგ ვუტარებთ მთელ რიგ პროცედურებს

and with those therapies, we get them to live,

და ამ მკურნალობით ვაცოცხლებთ

on average, to their fifth birthday.

საშუალოდ 5 წლამდე.

So, in other words, we add two years --

ანუ, ვუმატებთ 2 წელს.

we treble their remaining lifespan,

ამით ვასამმაგებთ მათი სიცოცხლის ხანგრძლივობას,

starting from the point that we started the therapies.

მკურნალობის დაწყების მომენტიდან.

The question then is, what would that actually mean for the time frame

ჩნდება კითხვა, რას ნიშნავს ეს იმ ნიშნულამდე მიღწევის ვადებისთვის,

until we get to the milestone I talked about earlier for humans?

რაც ადამიანებისთვის ადრე ვთქვი?

Which we can now, as I've explained,

ამ ნიშნულს შესაბამისად შეგვიძლია ვუწოდოთ

equivalently call either robust human rejuvenation or longevity escape velocity.

''ადამიანის მდგრადი გაახალგაზრდავება'', ან ''სიბერისგან თავის დაღწევის სისწრაფე''.

Secondly, what does it mean for the public's perception

მეორე რიგში, რას ნიშნავს ეს საზოგადოებრივი აღქმისათვის,

of how long it's going to take for us to get to those things,

რამდენი დრო დაგვჭირდება ამის მისაღწევად,

starting from the time we get the mice?

თაგვზე ამის მიღწევის მომენტიდან?

And thirdly, the question is, what will it do

და მესამე, როგორ იმოქმედებს ეს იმაზე,

to actually how much people want it?

თუ რამდენად მოუნდება ეს ხალხს?

And it seems to me that the first question

ჩემი აზრით, პირველი კითხვა

is entirely a biology question,

წმინდად ბიოლოგიურია

and it's extremely hard to answer.

და საპასუხოდ ძალიან რთული.

One has to be very speculative,

დიდ სპეკულირებას მოითხოვს,

and many of my colleagues would say that we should not do this speculation,

და ბევრი ჩემი კოლეგა იტყვის, რომ არ უნდა ვისპეკულიროთ

that we should simply keep our counsel until we know more.

და აზრები ჩვენთვის შევინახოთ, სანამ მეტი გვეცოდინება.

I say that's nonsense.

ვიტყოდი ეს უაზრობაა.

I say we absolutely are irresponsible if we stay silent on this.

ვიტყოდი, რომ ხმის ამოუღებლობა, აბსოლუტური უპასუხისმგებლობაა.

We need to give our best guess as to the time frame,

მიახლოებითი პროგნოზი უნდა ვთქვათ ვადებზე,

in order to give people a sense of proportion

რათა ხალხს მასშტაბებზე წარმოდგენა შევუქმნათ,

so that they can assess their priorities.

რომ განსზახღვრონ საკუთარი პრიორიტეტები.

So, I say that we have a 50/50 chance

ვიტოდი რომ 50/50-ზე გვაქვს შანსი,

of reaching this RHR milestone,

რომ ადამიანის მდგრადი გაახალგაზრდავების ნიშნულს

robust human rejuvenation, within 15 years from the point

თაგვის მდგრადი გაახალგზარდავების ნიშნულის მიღწევიდან

that we get to robust mouse rejuvenation.

სადღაც 15 წელიწადში მივაღწიოთ.

15 years from the robust mouse.

15 წელი მდგრადი თაგვიდან.

The public's perception will probably be somewhat better than that.

ხალხი ამას ალბათ უფრო ოპტიმისტურად აღიქვამს.

ხალხი მეცნიერების სირთულეს ვერ აფასებს ხოლმე.

The public tends to underestimate how difficult scientific things are.

So they'll probably think it's five years away.

ამიტომ ალბათ იფიქრობენ, რომ 5 წელში იქნება.

They'll be wrong, but that actually won't matter too much.

ისინი შეცდებიან, მაგრამ ამას არ აქვს დიდი მნიშვნელობა.

And finally, of course, I think it's fair to say

და საბოლოოდ, ჩემი აზრით, უნდა აღინიშნოს,

that a large part of the reason why the public is so ambivalent about aging now

რომ ხალხის აზრის არაერთმნიშვნელოვნება დაბერებაზე,

უმეტესად იმ გამკლავების გლობალური ტრანსის ბრალია, რაც ადრე ვახსენე.

is the global trance I spoke about earlier, the coping strategy.

That will be history at this point,

ეს იმ დროისათვის ისტორიის ნაწილი იქნება,

because it will no longer be possible to believe that aging is inevitable in humans,

რადგან ამ დროს დაბერების გარდაუვლობა აღარ იქნება დაუჯერებელი,

since it's been postponed so very effectively in mice.

თაგვებში ეფექტიანი შედეგების გამო.

So we're likely to end up with a very strong change in people's attitudes,

ასე რომ, დიდი ალბათობით ხალხი მკვეთრად შეიცვლის დამოკიდებულებას

and of course that has enormous implications.

და რა თქმა უნდა საოცარი შედეგები ექნება.

So in order to tell you now how we're going to get these mice,

იმისთვის რომ აგიხსნათ, თუ როგორ მივხედავთ თაგვებს,

I'm going to add a little bit to my description of aging.

ცოტას განვავრცობ დაბერების აღწერას.

I'm going to use this word "damage"

მეტაბოლიზმით გამოწვეული ცვლილებების აღსანიშნავად,

to denote these intermediate things that are caused by metabolism

რომელიც საბოლოოდ იწვევს პათოლოგიას.

and that eventually cause pathology.

გამოვიყენებ სიტყვას ''დაზიანება''.

Because the critical thing about this

აქ ერთი საყურადღებო მომენტია:

მიუხედავად იმისა რომ ეს დაზიანება, მხოლოდ საბოლოოდ იწვევს პათოლოგიას

is that even though the damage only eventually causes pathology,

the damage itself is caused ongoing-ly throughout life, starting before we're born.

თავად დაზიანება იწყება ჩვენს დაბადებამდე და მთელი სიცოცხლის განმავლობაში ხდება.

But it is not part of metabolism itself.

თუმცა ეს არ არის თავად მეტაბლიზმის ნაწილი

And this turns out to be useful.

და ეს გამოსადეგი აღმოჩნდა,

Because we can re-draw our original diagram this way.

რადგან შეგვიძლია გადავხატოთ საწყისი დიაგრამა შემდეგნაირად:

We can say that, fundamentally, the difference between gerontology and geriatrics

შეიძლება ვთქვათ, რომ ძირეული განსხვავება გერონტოლოგიას და გერიატრიას შორის

is that gerontology tries to inhibit the rate

არის რომ გერონტოლოგია ცდილობს შეამციროს სისწრაფე,

at which metabolism lays down this damage.

რომლითაც მეტაბოლიზმი აზიანებს

And I'm going to explain exactly what damage is

ორიოდე წუთში ზუსტად ავხსნი რა დაზიანებაა,

in concrete biological terms in a moment.

კონკრეტული ბიოლოგიური ტერმინებით.

And geriatricians try to hold back the sands of time

გერიატრები კი ცდილობენ შეანელონ დრო

by stopping the damage converting into pathology.

ამ ზიანის პათოლოგიად გარდაქმნის შეჩერებით.

And the reason it's a losing battle

ეს წამგებიანი ბრძოლაა იმიტომ,

is because the damage is continuing to accumulate.

რომ ზიანი მაინც განაგრძობს დაგროვებას.

So there's a third approach, if we look at it this way.

არსებობს მესამე მიდგომაც,

რომელსაც შეგვიძლია "საინჟინრო მიდგომა" ვუწოდოთ

We can call it the "engineering approach,"

and I claim that the engineering approach is within range.

და ვამტკიცებ, რომ საინჟინრო მიდგომა მიღწევადია.

The engineering approach does not intervene in any processes.

საინჟინრო მიდგომა არ ერევა არც ერთ პროცესში.

It does not intervene in this process or this one.

ის არ ერევა ამ პროცესში, ან ამ პროცესში

And that's good because it means that it's not a losing battle,

და ეს კარგია, რადგან ეს ნიშნავს, რომ ეს არაა წამგებიანი ბრძოლა

and it's something that we are within range of being able to do,

და ამის გაკეთება შესაძლებელია,

because it doesn't involve improving on evolution.

რადგან ის არ მოითხოვს ევოლუციურ გაუმჯობესებას.

The engineering approach simply says,

საინჟინრო მიდგომა უბრალოდ ამბობს:

"Let's go and periodically repair all of these various types of damage --

"მოდი, პერიოდულად შევაკეთოთ, სხვადასხვა ტიპის დაზიანებები

not necessarily repair them completely, but repair them quite a lot,

არ არის აუცილებელი სრულად შევაკეთოთ, მაგრამ შევაკეთოთ იმდენად,

so that we keep the level of damage down below the threshold

რომ შეგვეძლოს დაზიანებების იმ ზღვრულ დონეზე შენარჩუნება,

that must exist, that causes it to be pathogenic."

რომელიც არ იწვევს პათოლოგიებს"

We know that this threshold exists,

ვიცით, რომ ზღვარი არსებობს,

რადგან საშუალო ასაკამდე არ გვემართება სიბერით გამოწვეული დაავადებები.

because we don't get age-related diseases until we're in middle age,

even though the damage has been accumulating since before we were born.

მიუხედავად იმისა, რომ დაზიანებების დაგროვდება, დაბადებამდე იწყება.

Why do I say that we're in range? Well, this is basically it.

ამიტომ ვამბობ, რომ ეს მიღწევადია.

The point about this slide is actually the bottom.

ამ სლაიდის მთავარი აზრი ბოლოშია [სულ ესაა]

იმის ჩამოთვლა რომ დავიწყოთ, მეტაბოლიზმის რა ნაწილი იწვევს დაბერებას

If we try to say which bits of metabolism are important for aging,

we will be here all night, because basically all of metabolism

მთელი ღამე მოგვიწევს დარჩენა, რადგან პრაქტიკულად მისი ყველა ნაწილი

is important for aging in one way or another.

ასე თუ ისე მნიშვნელოვანია დაბერებისთვის.

This list is just for illustration; it is incomplete.

ეს სია მხოლოდ ილუსტრაციისთვისაა, ის არასრულია

The list on the right is also incomplete.

მარჯვენა სიაც არასრულია.

It's a list of types of pathology that are age-related,

ეს არის ასაკთან დაკავშირებული პათოლოგიების სია

and it's just an incomplete list.

და ეს მხოლოდ არასრული სიაა

But I would like to claim to you that this list in the middle is actually complete --

მაგრამ მერწმუნეთ, რომ შუა სია ნამდვილად სრულია.

this is the list of types of thing that qualify as damage,

ეს იმ ტიპის ცვლილებების სიაა, რომლებიც დაიზანებად ითვლება

მეტაბოლიზმის გვერდითი მოვლენები, რომლებიც საბოლოოდ პათოლოგიას იწვევენ,

side effects of metabolism that cause pathology in the end,

or that might cause pathology.

ან რომლებმაც შეიძლება გამოიწვიონ პათოლოგია

And there are only seven of them.

და ასეთი მხოლოდ შვიდია.

They're categories of things, of course, but there's only seven of them.

ეს, რა თქმა უნდა, კატეგორიებია, მაგრამ მხოლოდ შვიდია.

Cell loss, mutations in chromosomes, mutations in the mitochondria and so on.

უჯრედების დაკარგვა, ქრომოსომების მუტაცია, მიტოქონდრიების მუტაცია და ა.შ.

First of all, I'd like to give you an argument for why that list is complete.

პირველ რიგში, მინდა აგიხსნათ, რატომაა ეს სია სრული

რა თქმა უნდა, შეიძლება ბიოლოგიური არგუმენტის მოტანა.

Of course one can make a biological argument.

მავანს შეუძლია თქვას "ჩვენ რისგან შევდგებით?"

One can say, "OK, what are we made of?"

We're made of cells and stuff between cells.

ჩვენ შევდგებით უჯრედებისგან და უჯრედშორისი ნივთიერებისგან

What can damage accumulate in?

სად გროვდება დაზიანებები?

The answer is: long-lived molecules,

პასუხი: დღეგრძელ მოლეკულებში.

because if a short-lived molecule undergoes damage, but then the molecule is destroyed --

რადგან დღემოკლე მოლეკულაც ზიანდება, მაგრამ ის ნადგურდება.

like by a protein being destroyed by proteolysis -- then the damage is gone, too.

როგორც ცილა ნადგურდება პროტეოლიზით და შესაბამისად დაზიანებაც განადგურებულია.

It's got to be long-lived molecules.

ამიტომ, დღეგრძელ მოლეკულებში უნდა იყოს.

So, these seven things were all under discussion in gerontology a long time ago

ეს შვიდი საკითხი დიდი ხანია განხილვის საგანია გერონტოლოგიაში

and that is pretty good news, because it means that,

და ეს კარგი ამბავია, რადგან ეს ნიშნავს,

რომ დიდი გზა გაგვივლია ბიოლოგიაში ამ 20 წლის განმავლობასი.

you know, we've come a long way in biology in these 20 years,

ის ფაქტი, რომ ეს სია არ გაზრდილა

so the fact that we haven't extended this list

is a pretty good indication that there's no extension to be done.

საკმაოდ კარგი მანიშნებელია იმისა, რომ დასამატებელი არაფერია.

თუმცა უკეთესია, რომ პრინციპულად ვიცით როგორ განვკურნოთ

However, it's better than that; we actually know how to fix them all,

in mice, in principle -- and what I mean by in principle is,

ყველა მათგანი თაგვებში, და პრინციპულში იმას ვგულისხმობ,

we probably can actually implement these fixes within a decade.

რომ პრაქტიკულად მკურნალობის შექმნა 10 წელში შეგვიძლია.

Some of them are partially implemented already, the ones at the top.

ზოგიერთი, რომელიც სიის თავშია უკვე ნაწილობრივ შესრულებულია კიდეც.

I haven't got time to go through them at all, but

დრო არ მაქვს ყველა რომ განვიხილო,

my conclusion is that, if we can actually get suitable funding for this,

მაგრამ ჩემი დასკვნაა, რომ თუ შევძელით საჭირო დაფინანსების მიღება,

then we can probably develop robust mouse rejuvenation in only 10 years,

ალბათ მხოლოდ 10 წელში შევძლებთ თაგვის მდგრადი გაახალგაზრდავების შექმნას,

but we do need to get serious about it.

მაგრამ ამას სერიოზულად უნდა მივუდგეთ.

We do need to really start trying.

მართლა უნდა დავიწყოთ მცდელობა.

So of course, there are some biologists in the audience,

რა თქმა უნდა, აუდიტორიაში ბიოლოგებიც არიან

and I want to give some answers to some of the questions that you may have.

და მინდა ზოგიერთ თქვენს კითხვას ვუპასუხო.

You may have been dissatisfied with this talk,

შესაძლებელია უკმაყოფილო დარჩით ამ საუბრით,

but fundamentally you have to go and read this stuff.

მაგრამ მაინც უნდა წაიკითხოთ ამაზე.

I've published a great deal on this;

ბევრი ნაშრომი მაქვს ამაზე გამოქვეყნებული;

I cite the experimental work on which my optimism is based,

ის ექსპერიმენტული ნაშრომები მომყავს, რომელსაც ეფუძნება ჩემი ოპტიმიზმი

and there's quite a lot of detail there.

და იქ საკმაოდ ბევრი დეტალია.

The detail is what makes me confident

ეს დეტალებია, რომელიც მარწმუნებს

of my rather aggressive time frames that I'm predicting here.

იმ მჭიდრო ვადებში, რომლებსაც ვპროგნოზირებ.

So if you think that I'm wrong,

ამიტომ, თუ ფიქრობთ, რომ ვცდები,

you'd better damn well go and find out why you think I'm wrong.

მოგიწევთ აღმოაჩინოთ, რატომ ფიქრობთ რომ ვცდები.

And of course the main thing is that you shouldn't trust people

რა თქმა უნდა, მთავარია, არ ენდოთ ხალხს

who call themselves gerontologists because,

ვინც თავს გერონტოლოგებს უწოდებს,

as with any radical departure from previous thinking within a particular field,

რადგან ესეც როგორც ყველა მიღებულისგან განსხვავებული აზრი რომელიმე სფეროში

you know, you expect people in the mainstream to be a bit resistant

უმრავლესობის მიერ, კრიტიკულად არის აღქმული

and not really to take it seriously.

და არავინ იღებს მას სერიოზულად.

So, you know, you've got to actually do your homework,

ამიტომ, კარგად უნდა გამოიკვლიოთ,

იმისთვის რომ გაიგოთ მართალია თუ არა.

in order to understand whether this is true.

And we'll just end with a few things.

ამ რამდენიმე აზრით დავამთავროთ.

One thing is, you know, you'll be hearing from a guy in the next session

პირველი: შემდეგ სესიაზე, მოუსმენთ ადამიანს,

who said some time ago that he could sequence the human genome in half no time,

რომელმაც რამდენიმე ხნის წინ თქვა, რომ მალე ადამიანის გენომს გაშიფრავდა

and everyone said, "Well, it's obviously impossible."

და ყველამ თქვა "ცხადია, ეს შეუძლებელია"

And you know what happened.

და იცით რაც მოხდა.

So, you know, this does happen.

ამიტომ, იცით რა? ეს ხდება.

სხვადასხვა სტრატეგიები გვაქვს. მეთუზელას თაგვის ჯილდო

We have various strategies -- there's the Methuselah Mouse Prize,

which is basically an incentive to innovate,

არსებობს "Methuselah Mouse Prize" პრიზი, რომელიც ინოვაციების

and to do what you think is going to work,

და საკუთარი იდეების წამახალისებელია

and you get money for it if you win.

და თუ გაიმარჯვე ფულს იღებ.

There's a proposal to actually put together an institute.

არსებობს ინსტიტუტის შექმნის შემოთავაზება.

ამისთვის ფული იქნება საჭირო. [$100 მლნ./წელში 10 წელი]

This is what's going to take a bit of money.

But, I mean, look -- how long does it take to spend that on the war in Iraq?

ნახეთ... რა დროში იხარჯება ამდენი ფული ერაყის ომში?

Not very long. OK.

ძალიან მალე.

(Laughter)

(სიცილი)

It's got to be philanthropic, because profits distract biotech,

ეს საქველმოქმედო უნდა იყოს, რადგან მოგება ბიოტექნოლოგიებს

but it's basically got a 90 percent chance, I think, of succeeding in this.

მაგრამ მგონი ამას 90% წარმატების შანსი აქვს.

And I think we know how to do it. And I'll stop there.

და ვფიქრობ, რომ ვიცით როგორ გავაკეთოთ ეს და აქ გავჩერდები.

Thank you.

მადლობა.

(Applause)

(აპლოდისმენტები)

Chris Anderson: OK. I don't know if there's going to be any questions

კრის ანდერსონი: არ ვიცი იქნება თუ არა რამე კითხვები,

but I thought I would give people the chance.

მაგრამ მგონი ხალხს უნდა მივცეთ ამის შანსი.

Audience: Since you've been talking about aging and trying to defeat it,

მაყურებელი: რადგან დაბერებაზე და მის დამარცხებაზე საუბრობდით,

why is it that you make yourself appear like an old man?

თავად რატომ წარმოაჩენთ თავს მოხუცად?

(Laughter)

(სიცილი)

AG: Because I am an old man. I am actually 158.

ოგ: იმიტომ რომ მოხუცი კაცი ვარ. სინამდვილეში 158-ის.

(Laughter)

(სიცილი)

(Applause)

(აპლოდისმენტები)

Audience: Species on this planet have evolved with immune systems

მაყურებელი: ამ პლანეტის სახეობებს იმუნური სისტემა განუვითარდათ,

to fight off all the diseases so that individuals live long enough to procreate.

რათა ყველანაირი დაავადება დაემარცხებინათ, გამრავლებისთვის საჭირო ხანი რომ ეცხოვრათ.

However, as far as I know, all the species have evolved to actually die,

თუმცა, როგორც ვიცი, ყველა სახეობა ისე განვითარდა, რომ კვდება.

so when cells divide, the telomerase get shorter, and eventually species die.

ანუ როცა უჯრედები იყოფა, ტელომერაზა მოკლდება და საბოლოოდ ინდივიდები კვდებიან.

So, why does -- evolution has -- seems to have selected against immortality,

რატომ არის რომ ევოლუციურად უკვდავობის სასარგებლოდ არ მოხდა გადარჩევა

when it is so advantageous, or is evolution just incomplete?

თუ ის ასეთი სასარგებლოა? თუ ევოლუცია არასრულყოფილია?

AG: Brilliant. Thank you for asking a question

აგ: მშვენიერია. მადლობა კითხვისთვის,

that I can answer with an uncontroversial answer.

რომელსაც ცალსახად შემიძლია ვუპასუხო.

I'm going to tell you the genuine mainstream answer to your question,

გაგცემთ ჭეშმარიტად მიღებულ პასუხს,

which I happen to agree with,

რომელსაც მეც ვეთანხმები:

which is that, no, aging is not a product of selection, evolution;

დაბერება გადარჩევის და ევოლუციის პროდუქტი არ არის;

[aging] is simply a product of evolutionary neglect.

ის უბრალოდ ევოლუციური უგულებელყოფის პროდუქტია.

In other words, we have aging because it's hard work not to have aging;

ანუ, დაბერება არსებობს, რადგან არ დაბერება მძიმე სამუშაოა [ევოლუციისთვის]

საჭიროა მეტი გენეტიკური გზები, მეტი დახვეწილობა გენებში,

you need more genetic pathways, more sophistication in your genes

in order to age more slowly,

იმისათვის რომ უფრო ნელა დაბერდე.

and that carries on being true the longer you push it out.

და რაც უფრო ანელებ მით უფრო მეტადაა ასე.

So, to the extent that evolution doesn't matter,

ანუ, ევოლუციისთვის არ აქვს მნიშვნელობა

doesn't care whether genes are passed on by individuals,

გენები გადაეცემა ინდივიდების მიერ,

living a long time or by procreation,

რომლებიც დიდ ხანს ცოცხლობენ, თუ შთამომავლობის მიერ,

there's a certain amount of modulation of that,

არსებობს ამისი გარკვეული მოდულაცია,

which is why different species have different lifespans,

ამიტომ აქვთ სხვადასხვა სახეობებს სხვადასხვა სიცოცხლის ხანგრძლივობა

but that's why there are no immortal species.

და არ არსებობს უკვდავი სახეობა.

CA: The genes don't care but we do?

კა: გენებს არ ადარდებთ და ჩვენ კი?

AG: That's right.

ოგ: მართალია!

Audience: Hello. I read somewhere that in the last 20 years,

მაყურებელი: გამარჯობა, სადღაც წავიკითხე, რომ ბოლო 20 წლის მანძილზე,

the average lifespan of basically anyone on the planet has grown by 10 years.

პარქტიკულად ყველას საშუალო სიცოცხლის ხანგრძლივობა პლანეტაზე 10 წლით გაეზარდა.

If I project that, that would make me think

თუ ამაზე დავფიქრდები,

that I would live until 120 if I don't crash on my motorbike.

მაშინ 120 წლამდე ვიცოცხლებ, თუ მოტოციკლით არ დავიმტვერი.

That means that I'm one of your subjects to become a 1,000-year-old?

ნიშნავს რომ მე ერთ-ერთი ის ვარ, ვისთვისაც თქვენ 1000 წლამდე სიცოცხლეს პროგნოზირებთ?

AG: If you lose a bit of weight.

ოგ: თუ ცოტა წონას დაიკლებთ.

(Laughter)

(სიცილი)

Your numbers are a bit out.

რიცხვებში ცოტა ცდებით.

The standard numbers are that lifespans

მიღებული რიცხვებია,

რომ სიცოცხლის ხანგრძლივობა იზრდება 1-დან 2 წლამდე ყოველ ათ წელიწადში.

have been growing at between one and two years per decade.

ამიტომ, არც ისე კარგადაა ყველაფერი, როგორც შეიძლება იმედოვნებთ.

So, it's not quite as good as you might think, you might hope.

მაგრამ ვგეგმავ წელი-წელზე გავზარდო რაც შეიძლება მალე.

But I intend to move it up to one year per year as soon as possible.

მაყურებელი: მითხრეს რომ ტვინის ბევრი უჯრედი, რომლებიც ზრდასრულებს გვაქვს

Audience: I was told that many of the brain cells we have as adults

are actually in the human embryo,

უკვე არსებობს ემბრიონში

და რომ ტვინის უჯრედები სადღაც 80 წელს ძლებენ.

and that the brain cells last 80 years or so.

If that is indeed true,

თუ ეს მართალია

biologically are there implications in the world of rejuvenation?

ბიოლოგიურად ნიშნავს თუ არა რამეს ეს გაახალგაზრდავებისთვის?

If there are cells in my body that live all 80 years,

თუ ჩემს სხეულში არის უჯრედები, რომლებიც 80 წელს ცხოვრობენ,

as opposed to a typical, you know, couple of months?

ტიპური უჯრედებისგან განსხვავებით, რომლებიც რამდენიმე თვე ძლებენ?

AG: There are technical implications certainly.

ოგ: რა თქმა უნდა, ნიშნავს.

Basically what we need to do is replace cells

პრინციპში, უნდა ჩავანაცვლოთ უჯრედები

in those few areas of the brain that lose cells at a respectable rate,

ტვინის იმ უბნებში, რომლებშიც ისინი სწრაფად იკარგება.

especially neurons, but we don't want to replace them

განსაკუთრებით ნეირონები, მაგრამ ისინი

ამაზე სწრაფად არ უნდა ჩავანაცვლოთ, ან იმაზე ბევრად სწრაფად მაინც,

any faster than that -- or not much faster anyway,

because replacing them too fast would degrade cognitive function.

რაგდან მათი სწრაფად ჩანაცვლება კოგნიტიურ ფუნქციას დააქვეითებს

What I said about there being no non-aging species earlier on

ის რაც არა დაბერებად სახეობებზე ვახსენე ზემოთ,

was a little bit of an oversimplification.

ცოტათი გამარტივება იყო.

There are species that have no aging -- Hydra for example --

არსებობენ სახეობები, რომლებიც არ ბერდებიან, მაგალითად ჰიდრა,

მაგრამ იმის ხარჯზე, რომ ნერვულის სიტემა არ აქვთ

but they do it by not having a nervous system --

and not having any tissues in fact that rely for their function

და არ გააჩნიათ ქსოვილი, რომლის ფუნქციაც დამოკიდებულია

on very long-lived cells.

დღეგრძელ უჯრედებზე.