Behind the lies of Holocaust denial | Deborah Lipstadt

Translator: Rezi Tkemaladze Reviewer: Elene Tsimakuridze

I come to you today to speak of liars,

დღეს მე თქვენთან მოვედი, რომ გესაუბროთ მატყუარების,

lawsuits

სასამართლო სარჩელებისა

and laughter.

და სიცილის შესახებ.

The first time I heard about Holocaust denial,

პირველად როდესაც ჰოლოკოსტის უარყოფის შესახებ შევიტყვე,

I laughed.

გამეცინა.

Holocaust denial?

ჰოლოკოსტის უარყოფა?

The Holocaust which has the dubious distinction

ჰოლოკოსტის, რომელიც გამოირჩევა,

of being the best-documented genocide in the world?

როგორც დოკუმენტურად ყველაზე კარგად დადასტურებული გენოციდი მსოფლიოში?

Who could believe it didn't happen?

ვის შეიძლება ეგონოს, რომ ის არ მომხდარა?

Think about it.

დაფიქრდით.

For deniers to be right,

უარმყოფელები რომ მართლები იყვნენ,

who would have to be wrong?

ვინ უნდა ცდებოდეს?

Well, first of all, the victims --

პირველ რიგში, მისი მსხვერპლნი,

the survivors who have told us their harrowing stories.

გადარჩენილები, რომელთაც გვიამბეს მათი სულისშემძვრელი ისტორიები.

Who else would have to be wrong?

კიდევ ვინ უნდა ცდებოდეს?

The bystanders.

მისი შემსწრეები.

The people who lived in the myriads of towns and villages and cities

ის ადამიანები, რომლებიც აურაცხელი რაოდენობის სოფლებსა და ქალაქებში

on the Eastern front,

აღმოსავლეთ ფრონტზე ცხოვრობდნენ.

who watched their neighbors be rounded up --

რომელნიც შეესწრნენ, როგორ შეკრიბეს მათი მეზობლები,

men, women, children, young, old --

კაცები, ქალები, ბავშვები, ახალგაზრდები თუ მოხუცები

and be marched to the outskirts of the town

და წაიყვანეს ისინი ქალაქის გარეუბნებში,

to be shot and left dead in ditches.

რათა დაეხვრიტათ და თხრილებში ჩაეყარათ.

Or the Poles,

ასევე პოლონელები,

who lived in towns and villages around the death camps,

რომლებიც სიკვდილის ბანაკების ირგვლივ ქალაქებსა და სოფლებში ცხოვრობდნენ,

who watched day after day

და ყოველ დღე ხედავდნენ,

as the trains went in filled with people

თუ როგორ მიდიოდნენ ხალხით სავსე მატარებლები,

and came out empty.

ხოლო უკან კი, ცარიელები ბრუნდებოდნენ

But above all, who would have to be wrong?

მაგრამ უმთავრესად, ვინ აღმოჩნდებოდა მცდარი?

The perpetrators.

დამნაშავეები.

The people who say, "We did it.

ადამიანები რომლებიც ამბობენ: "ჩვენ ჩავიდინეთ ეს."

I did it."

"მე ჩავიდინე ეს."

Now, maybe they add a caveat.

შეიძლება, ისინი ამას რაღაც დათქმით აკეთებენ.

They say, "I didn't have a choice; I was forced to do it."

ისინი ამბობენ: "მე არ მქონდა არჩევანი; მე დამაძალეს ამის გაკეთება."

But nonetheless, they say, "I did it."

თუმცა მიუხედავად ამისა, ისინი ამბობენ: "მე ჩავიდინე ეს."

Think about it.

დაფიქრდით ამაზე.

In not one war crimes trial since the end of World War II

მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ, არცერთ სამხედრო დამნაშავეთა სასამართლოზე

has a perpetrator of any nationality ever said, "It didn't happen."

არცერთ ეროვნების დამნაშავეს არ უთქვამს: "ეს არ მომხდარა."

Again, they may have said, "I was forced," but never that it didn't happen.

მათ შეიძლება თქვეს: "მე დამაძალეს", მაგრამ არასოდეს უთქვამთ, რომ არ მომხდარა.

Having thought that through,

მას შემდეგ რაც დავფიქრდი ამაზე,

I decided denial was not going to be on my agenda;

გადავწყვიტე, რომ უარყოფა არ იქნებოდა ჩემ დღის წესრიგში;

I had bigger things to worry about, to write about, to research,

მე უფრო მნიშვნელოვან საკითხებზე უნდა მენერვიულა, დამეწერა, მეკვლია

and I moved on.

და მეც გადავერთე.

Fast-forward a little over a decade,

ათ წელზე ოდნავ მეტი გავიდა

and two senior scholars --

და ორმა უფროსმა ისტორიკოს მეცნიერმა,

two of the most prominent historians of the Holocaust --

ჰოლოკოსტის ისტორიის ორმა ყველაზე გამოჩენლმა ისტორიკოსმა,

approached me and said,

მომმართა და მითხრა,

"Deborah, let's have coffee.

"დებორა, მოდი ყავა დავლიოთ.

We have a research idea that we think is perfect for you."

ჩვენ ერთი კვლევის იდეა გვაქვს, რაც ვფიქრობთ, რომ ზედგამოჭრილია შენთვის.

Intrigued and flattered that they came to me with an idea

ინტრიგითა და პატივით მოცულმა, რომ მათ მე მომაკითხეს იდეით

and thought me worthy of it,

და ამის ღირსად მიმიჩნიეს,

I asked, "What is it?"

მე შევეკითხე: "რა არის?"

And they said, "Holocaust denial."

და მათ მითხრეს: "ჰოლოკოსტის უარყოფა."

And for the second time, I laughed.

და მე მეორედ გამეცინა.

Holocaust denial?

ჰოლოკოსტის უარყოფა?

The Flat Earth folks?

ის ხალხია, დედამიწა რომ ბრტყელი ჰგონიათ?

The Elvis-is-alive people?

"ელვისი–ცოცხალია" ხალხი?

I should study them?

ეგენი უნდა შევისწავლო?

And these two guys said,

და ამ ორმა კაცმა მითხრა:

"Yeah, we're intrigued.

"კი, ჩვენ გვაინტერესებს,

What are they about?

რისი მიღწევა სურთ მათ?

What's their objective?

რა არის მათი მიზანი?

How do they manage to get people to believe what they say?"

როგორ აჯერებენ ხალხს იმას, რასაც ისინი ამტკიცებენ?"

So thinking, if they thought it was worthwhile,

რაკი მათ ეს საყურადღებოდ ჩათვალეს ,

I would take a momentary diversion --

მეც წუთიერად გადავერთვებოდი...

maybe a year, maybe two, three, maybe even four --

შეიძლება ერთი წლით ან ორი, სამი, თუნდაც ოთხი წლით.

in academic terms, that's momentary.

აკადემიურ ენაზე სწორედ ესაა წუთიერი.

(Laughter)

(სიცილი)

We work very slowly.

ჩვენ ძალიან ნელა ვმუშაობთ.

(Laughter)

(სიცილი)

And I would look at them.

მაშ, ვიფიქრე, რომ მათ დავაკვირდებოდი

So I did.

და ასეც მოვიქეცი.

I did my research, and I came up with a number of things,

ჩავატარე ჩემი კვლევა და რამდენიმე დასკვნამდე მივედი.

two of which I'd like to share with you today.

მსურს მათგან ორი დღეს თქვენ გაგიზიაროთ.

One:

პირველი:

deniers are wolves in sheep's clothing.

უარმყოფელები არიან მგლები ცხვრის ტყავში.

They are the same: Nazis, neo-Nazis --

ისინი არიან იგივე ნაცისტები, ნეო–ნაცისტები.

you can decide whether you want to put a "neo" there or not.

შეგიძლიათ გამოიყენოთ, ან არ გამოიყენოთ "ნეო" წინსართი,

But when I looked at them,

მაგრამ როდესაც მე მათ შევხედე,

I didn't see any SS-like uniforms,

მე არ დამინახავს SS-ის მსგავსი უნიფორმა,

swastika-like symbols on the wall,

სვასტიკას სიმბოლოები კედლებზე,

Sieg Heil salutes --

ნაცისტური მისალმებები,

none of that.

არაფერი მსგავსი.

What I found instead

ამის ნაცვლად რაც მე აღმოვაჩინე,

were people parading as respectable academics.

იყო ხალხი, რომელსაც თავი საპატიო აკადემიკოსებად მოჰქონდა.

What did they have?

რა ჰქონდათ მათ?

They had an institute.

მათ ჰქონდათ ინსტიტუტი.

An "Institute for Historical Review."

"ისტორიული მიმოხილვის ინსტიტუტი."

They had a journal -- a slick journal --

მათ ასევე ჰქონდათ ჟურნალი

a "Journal of Historical Review."

"ისტორიული მომხილვის ჟურნალი."

One filled with papers --

რომელიც სავსე იყო ფურცლებით.

footnote-laden papers.

შენიშვნებით სავსე ფურცლებით.

And they had a new name.

და მათ ჰქონდათ ახალი სახელი.

Not neo-Nazis,

არც ნეო–ნაცისტები,

not anti-Semites --

არც ანტისემიტები,

revisionists.

არამედ რევიზიონისტები.

They said, "We are revisionists.

ისინი ამბობდნენ: "რევიზიონისტები ვართ.

We are out to do one thing:

ჩვენ მხოლოდ ერთი რამ გვსურს:

to revise mistakes in history."

ისტორიაში არსებული შეცდომების რევიზია."

But all you had to do was go one inch below the surface,

მაგრამ საკმარისი იყო ოდნავ ღრმად ჩაგეხედათ

and what did you find there?

და რას იპოვიდით იქ?

The same adulation of Hitler,

იგივე ჰიტლერის განდიდებას,

praise of the Third Reich,

მესამე რაიხის ქებას,

anti-Semitism, racism, prejudice.

ანტისემიტიზმს, რასიზმსა და ცრურწმენას.

This is what intrigued me.

სწორედ ამან დამაინტრიგა.

It was anti-Semitism, racism, prejudice, parading as rational discourse.

ანტისემიტიზმი, რასიზმი და ცრურწმენა წარმოდგენილი რაციონალურ მსჯელობაში.

The other thing I found --

კიდევ ერთი რამ რაც ვიპოვე,

many of us have been taught to think there are facts and there are opinions --

ბევრი ჩვენგანისთვის უსწავლებიათ, რომ არსებობს ფაქტები და არსებობს მოსაზრებები.

after studying deniers,

უარმყოფელების შესწავლის შემდეგ,

I think differently.

მე სხვანაირად ვფიქრობ.

There are facts,

არსებობს ფაქტები,

there are opinions,

არსებობს მოსაზრებები,

and there are lies.

და არსებობს ტყუილები.

And what deniers want to do is take their lies,

ის რაც უარმყოფელებს სურთ, არის მათი ტყუილების,

dress them up as opinions --

როგორც მოსაზრების შენიღბვა.

maybe edgy opinions,

შეიძლება უკიდურესი მოსაზრების,

maybe sort of out-of-the-box opinions --

ერთგვარი ჩარჩოს მიღმა მოსაზრების,

but then if they're opinions,

მაგრამ თუ მას მოსაზრებას დავარქმევთ,

they should be part of the conversation.

ის უნდა იყოს დიალოგის ნაწილი.

And then they encroach on the facts.

შემდეგ კი ისინი ხელყოფენ ფაქტებს.

I published my work --

მე გამოვაქვეყნე ჩემი ნაშრომი,

the book was published,

გამოქვეყნდა წიგნი:

"Denying the Holocaust: The Growing Assault on Truth and Memory,"

"ჰოლოკოსტის უარყოფა: მზარდი დარტყმა ჭეშმარიტებასა და ხსოვნაზე."

it came out in many different countries,

იგი ბევრ სხვადასხვა ქვეყანაში გამოიცა,

including here in Penguin UK,

მათ შორის გამომცემლობა Penguin-მა აქ, გაერთიანებულ სამეფოში გამოსცა

and I was done with those folks and ready to move on.

და მეც ამით დავასრულე ამ ხალხთან და მზად ვიყავი სხვა საქმეზე გადავსულიყავი,

Then came the letter from Penguin UK.

როცა Penguin-გან წერილი მივიღე

And for the third time, I laughed ...

და მესამედ გამეცინა...

mistakenly.

შევცდი.

I opened the letter,

გავხსენი წერილი,

and it informed me that David Irving was bringing a libel suit against me

რომელიც მაცნობებდა, რომ დეივიდ ირვინგი ჩემ წინააღმდეგ გაერთიანებულ სამეფოში

in the United Kingdom

ცილისწამების სარჩელს აღძრავდა,

for calling him a Holocaust denier.

რადგან მას ჰოლოკოსტის უარმყოფელი ვუწოდე.

David Irving suing me?

დეივიდ ირვინგი მიჩივის მე?

Who was David Irving?

ვინ არის დეივიდ ირვინგი?

David Irving was a writer of historical works,

დეივიდ ირვინგი იყო ავტორი ისტორიული ნაშრომებისა,

most of them about World War II,

რომელთა უმეტესობაც მეორე მსოფლიო ომზე იყო

and virtually all of those works took the position

და რომელთა უმეტესობაში ფაქტობრივად დაფიქსირებული იყო პოზიცია,

that the Nazis were really not so bad,

რომ ნაცისტები არც ისე ცუდები იყვნენ

and the Allies were really not so good.

და მოკავშირეები არც ისე კარგები.

And the Jews, whatever happened to them,

და ებრაელებს რაც მოუვიდათ,

they sort of deserved it.

მათ ერთგვარად დაიმსახურეს.

He knew the documents,

მან იცოდა დოკუმენტები,

he knew the facts,

მან იცოდა ფაქტები,

but he somehow twisted them to get this opinion.

მაგრამ მან როგორღაც დაამახინჯა ისინი და ამ შეხედულებამდე მივიდა.

He hadn't always been a Holocaust denier,

ის ყოველთვის არ უარყოფდა ჰოლოკოსტს,

but in the late '80s,

მაგრამ 80–იანი წლების ბოლოს,

he embraced it with great vigor.

მან მხურვალდედ გაიზიარა ეს აზრი.

The reason I laughed also was this was a man

მიზეზი, თუ რატომ გამეცინა, იყო ისიც, რომ ეს კაცი

who not only was a Holocaust denier,

არამხოლოდ უარყოფდა ჰოლოკოსტს,

but seemed quite proud of it.

არამედ ამით ამაყობდა კიდეც.

Here was a man -- and I quote --

ეს იყო კაცი, და მე ვციტირებ,

who said, "I'm going to sink the battleship Auschwitz."

რომელმაც თქვა: "მე ჩავძირავ აუშვიცის საბრძოლო ხომალდს."

Here was a man

ეს იყო კაცი,

who pointed to the number tattooed on a survivor's arm and said,

რომელმაც შეხედა ერთ–ერთი გადარჩენილის ტატუს მის მხარზე და თქვა:

"How much money have you made

"რამდენი ფული გააკეთე,

from having that number tattooed on your arm?"

მაგ შენ მხარზე ამოსვირინგებული რიცხვით?"

Here was a man who said,

ეს იყო ადამიანი, რომელმაც თქვა:

"More people died in Senator Kennedy's car

"უფრო მეტი ადამიანი დაიღუპა სენატორ კენედის მანქანაში,

at Chappaquiddick

ჩაპაქუიდიკში,

than died in gas chambers at Auschwitz."

ვიდრე გაზის კანტორებში, აუშვიცში."

That's an American reference, but you can look it up.

ეს პარალელია ამერიკულ ინციდენტთან, შეგიძლიათ მოიძიოთ.

This was not a man who seemed at all ashamed or reticent

ამ კაცს საერთოდ არ რცხვენოდა იმის,

about being a Holocaust denier.

რომ ჰოლოკოსტს უარყოფდა.

Now, lots of my academic colleagues counseled me --

ბევრა ჩემმა აკადემიკოსმა კოლეგამ მირჩია:

"Eh, Deborah, just ignore it."

"ეჰ, დებორა, ყურადღება არ მიაქციო."

When I explained you can't just ignore a libel suit,

როდესაც მე ავუხსენი, რომ ასე უბრალოდ ვერ გავატარებდი ცილისწამების სარჩელს,

they said, "Who's going to believe him anyway?"

მათ მითხრეს: "კი, მაგრამ ვინ დაუჯერებს მას?"

But here was the problem:

მაგრამ პრობლემა ის იყო,

British law put the onus, put the burden of proof on me

რომ ბრიტანული კანონით, მტკიცების ტვირთი ჩემზე იყო.

to prove the truth of what I said,

ჩემი ნათქვამის სისწორე უნდა დამემტკიცებინა,

in contrast to as it would have been in the United States

განსხვავებით იმისგან, რაც აშშ-ში

and in many other countries:

და ბევრი სხვა ქვეყნანაშია,

on him to prove the falsehood.

სადაც მას მოუწევდა სიცრუის დამტკიცება.

What did that mean?

რას ნიშნავდა ეს?

That meant if I didn't fight,

ეს ნიშნავდა, რომ თუ მე არ ვიბრძოლებდი,

he would win by default.

ის ავტომატურად გაიმარჯვებდა.

And if he won by default,

ხოლო თუ ის გაიმარჯვებდა,

he could then legitimately say,

შემდეგ შეეძლებოდა ლეგიტიმურად ეთქვა:

"My David Irving version of the Holocaust is a legitimate version.

"დევიდი ირვინგისეული ჰოლოკოსტის ვერსია ლეგიტიმური ვერსიაა.

Deborah Lipstadt was found to have libeled me

დებორა ლიპსტადტმა მე ცილი დამწამა,

when she called me a Holocaust denier.

როდესაც ჰოლოკოსტის უარმყოფელი მიწოდა.

Ipso facto, I, David Irving, am not a Holocaust denier."

შესაბამისად, მე, დეივიდ ირვინგი, არ ვარ ჰოლოკოსტის უარმყოფელი."

And what is that version?

და რა არის მისი ვერსია?

There was no plan to murder the Jews,

არ არსებობდა ებრაელთა დახოცვის გეგმა,

there were no gas chambers,

არ არსებობდა გაზის კამერები,

there were no mass shootings,

არ არსებობდა მასიური დახვრეტები,

Hitler had nothing to do with any suffering that went on,

ჰიტლერის ბრალი არაფერი ყოფილა ამ ტანჯვაში,

and the Jews have made this all up

და რომ ებრაელებმა ეს ყველაფერი გამოიგონეს,

to get money from Germany

რათა გერმანიისგან ფული მიეღოთ.

and to get a state,

და რათა სახელმწიფო მიეღოთ

and they've done it with the aid and abettance of the Allies --

და მათ ეს მოახერხეს მოკავშირეების დახმარებით.

they've planted the documents and planted the evidence.

მათ ჩანერგეს დოკუმენტები და მტკიცებულებები.

I couldn't let that stand

მე ამას ვერ დავუშვებდი,

and ever face a survivor

რადგან თვალბში ვერ ჩავხედავდი ჰოლოკოსტ გამოვლილებს,

or a child of survivors.

ან მათ შვილებს.

I couldn't let that stand

მე ამას ვერ დავუშვებდი,

and consider myself a responsible historian.

რადგან თავს უპასუხისმგებლო ისტორიკოსად ჩავთვლიდი.

So we fought.

ასე რომ ჩვენ ვიბრძოლეთ.

And for those of you who haven't seen "Denial,"

და მათთვის ვისაც არ უნახავს ფილმი "უარყოფა",

spoiler alert:

წინასწარ გაგიმჟღავნებთ:

we won.

ჩვენ მოვიგეთ.

(Laughter)

(სიცილი)

(Applause)

(აპლოდისმენტები)

The judge found David Irving

მოსამართლემ დეივიდ ირვინგი მიიჩნია

to be a liar,

მატყუარად,

a racist,

რასისტად

an anti-Semite.

და ანტისემიტად.

His view of history was tendentious,

ისტორიისადმი მისი მიდგომა იყო ტენდენციური,

he lied, he distorted --

მან მოიტყუა და დაამახინჯა ფაქტები

and most importantly,

და რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია,

he did it deliberately.

მან ეს განზრახ ჩაიდინა.

We showed a pattern, in over 25 different major instances.

მან მსგავსი სახის ქმედება გამოავლინა 25 სხვადასხვა მნიშვნელოვან შემთხვევაში.

Not small things -- many of us in this audience write books,

არა პატარა რამეში... ამ აუდიტორიაში ბევრი ჩვენგანი წერს წიგნებს,

are writing books;

we always make mistakes, that's why we're glad to have second editions:

ყოველთვის ვუშვებთ შეცდომებს და ამიტომ გვიხარია წიგნის მეორე გამოცემა:

correct the mistakes.

რათა შევასწოროთ შეცდომები.

(Laughter)

(სიცილი)

But these always moved in the same direction:

თუმცა მისი წიგნები ყოველთვის ერთი მიმართულებით ვითარდებოდა:

blame the Jews,

ებრაელების დადანაშაულება,

exonerate the Nazis.

ნაცისტების გამართლება.

But how did we win?

მაშ, როგორ გავიმარჯვეთ ჩვენ?

What we did is follow his footnotes back to his sources.

ჩვენ მივყვეთ მის სქოლიოში მოხმობილ წყაროებს.

And what did we find?

და რა აღმოვაჩინეთ ჩვენ?

Not in most cases,

არა უმეტეს შემთხვევაში,

and not in the preponderance of cases,

და არა უპირატეს შემთხვევებში

but in every single instance where he made some reference to the Holocaust,

არამედ ყველა იმ შემთხვევაში, როდესაც იგი ჰოლოკოსტს მოიხსენიებდა,

that his supposed evidence was distorted,

მისი მტკიცებულებები იყო დამახინჯებული,

half-truth,

ნახევრად–მართალი,

date-changed,

თარიღები შეცვილილი,

sequence-changed,

თანმიმდევრობა შეცვლილი.

someone put at a meeting who wasn't there.

შეხვედრებზე ისეთი ადამიანის ჩასმა, ვინც იქ არ იყო.

In other words, he didn't have the evidence.

სხვა სიტყვებით, მას არ ჰქონდა არანაირი მტკიცებულება.

His evidence didn't prove it.

მის მტკიცებებს საფუძველი არ ჰქონდათ.

We didn't prove what happened.

ჩვენ არ დაგვიმტკიცებია, თუ რა მოხდა,

We proved that what he said happened --

არამედ დავამტკიცეთ, რომ ის რაც მან

and by extension, all deniers, because he either quotes them

და სხვა უარმყოფელებმა თქვეს, რომელსაც ის ციტირებდა,

or they get their arguments from him --

ან რომლებიც მისგან იღებდნენ არგუმენტებს,

is not true.

არ იყო ჭეშმარიტება.

What they claim --

მათ მტკიცებებს,

they don't have the evidence to prove it.

არანაირი დასაბუთება არ გააჩნდა.

So why is my story more than just the story

მაშ, რატომ არის ჩემი ისტორია უბრალოდ

of a quirky, long, six-year, difficult lawsuit,

უჩვეულო, გრძელ, ექვსწლიან, რთულ სასამართლო სარჩელის ამბავზე მეტი,

an American professor being dragged into a courtroom

რომელშიც ამერიკელი პროფესორი სასამართლოში შემათრია

by a man that the court declared in its judgment

იმ კაცმა, რომელიც სასამართლომ თავის გადაწყვეტილებაში

was a neo-Nazi polemicist?

ნეო–ნაცისტ პოლემისტად გამოაცხადა?

What message does it have?

რა არის ჩემი ისტორიის სათქმელი?

I think in the context of the question of truth,

მე ვფიქრობ, რომ ჭეშმარიტების კონტექსტში,

it has a very significant message.

იგი მნიშვნელოვან გზავნილს შეიცავს.

Because today,

რადგან დღესდღეისობით,

as we well know,

როგორც ჩვენთვის ცნობილია,

truth and facts are under assault.

სიმართლე და ფაქტები შეტევის ქვეშაა.

Social media, for all the gifts it has given us,

სოციალური მედიამ, იმ კარგთან ერთად რაც მან მოგვიტანა,

has also allowed the difference between facts -- established facts --

ასევე დადგენილ ფაქტებსა

and lies

და ტყუილებს შორის

to be flattened.

განსხვავება გათელა.

Third of all:

მესამე მნიშვნელოვანი საკითხი:

extremism.

ექსტრემიზმი.

You may not see Ku Klux Klan robes,

თქვენ შეიძლება არ ხედავდეთ კუ–კლუკს–კლანის მანტიებს,

you may not see burning crosses,

შეიძლება არ ხედავდეთ ცეცლწაკიდებულ ჯვრებს,

you may not even hear outright white supremacist language.

შეიძლება არ გესმოდეთ თეთრკანიანთა უპირატესობის მომხრე ენა.

It may go by names: "alt-right," "National Front" -- pick your names.

ისინი შეიძლება იყვნენ: "ალტერნატიულ მემარჯვენე", "ეროვნული ფრონტის" სახელით,

But underneath, it's that same extremism that I found in Holocaust denial

მაგრამ მათ მიღმა იგივე ექსტრემიზმია, რაც მე ვიპოვე ჰოლოკოსტის უარყოფაში.

parading as rational discourse.

თავს გვაჩვენებს, როგორც რაციონალური დისკურსი.

We live in an age where truth is on the defensive.

ჩვენ ვცხოვრობთ იმ ეპოქაში, სადაც ჭეშმარიტება მუდმივ თავდაცვით პოზიციაშია.

I'm reminded of a New Yorker cartoon.

მე მახსენდება ჟურნალ The New Yorker-ში გამოქვეყნებული კარიკატურა

A quiz show recently appeared in "The New Yorker"

სადაც ვიქტორინის წამყვანი

where the host of the quiz show is saying to one of the contestants,

ერთ–ერთ მონაწილეს ეუბნება:

"Yes, ma'am, you had the right answer.

"დიახ, ქალბატონო, თქვენ გქონდათ სწორი პასუხი,

But your opponent yelled more loudly than you did,

მაგრამ თქვენმა მეტოქემ უფრო ხმამაღლა დაიძახა,

so he gets the point."

ამიტომ ქულას ის მიიღებს."

What can we do?

რისი გაკეთება შეგვიძლია ჩვენ?

First of all,

პირველ რიგში,

we cannot be beguiled by rational appearances.

ჩვენ არ უნდა ჩაგვითრიოს რაციონალურმა შესახედაობამ.

We've got to look underneath,

ჩვენ მის მიღმა უნდა ჩავიხედოთ

and we will find there the extremism.

და იქ ექსტრემიზმს ვიპოვით.

Second of all,

მეორე რიგში,

we must understand that truth is not relative.

ჩვენ უნდა გავიაზროთ, რომ ჭეშმარიტება ფარდობითი არ არის.

Number three,

მესამე რიგში,

we must go on the offensive,

ჩვენ უნდა გადავიდეთ თავდასხმაზე

not the defensive.

და არა თავდაცვაზე.

When someone makes an outrageous claim,

როდესაც ვინმე აღმაშფოთებელ რამეს ამტკიცებს,

even though they may hold one of the highest offices in the land,

თუნდაც უმაღლესი თანამდებობა ეკავოს ქვეყანაში,

if not the world --

თუ არა მსოფლიოში,

we must say to them,

ჩვენ მათ უნდა ვუთხრათ:

"Where's the proof?

"სად არის საბუთი?

Where's the evidence?"

სად არის მტკიცებულება?"

We must hold their feet to the fire.

ჩვენ მათ პასუხი უნდა მოვთხოვოთ მათი ქმედებისთვის.

We must not treat it as if their lies are the same as the facts.

მათი ტყუილები ფაქტებს არ უნდა გავუთანაბროთ

And as I said earlier, truth is not relative.

და როგორც უკვე აღვნიშნე, სიმართლე ფარდობითი არაა.

Many of us have grown up in the world of the academy

ბვერი ჩვენგანი აკადემიურ

and enlightened liberal thought,

და ლიბერალური აზრის, განათლებულ გარემოში გაიზარდა,

where we're taught everything is open to debate.

სადაც გვასწავლიან, რომ ყველაფერი ღიაა განხილვისთვის.

But that's not the case.

მაგრამ ეს ასე არ არის,

There are certain things that are true.

არის რაღაცები, რაც ყოველთვის მართალია.

There are indisputable facts --

რაც წარმოადგენს უდავო ფაქტს,

objective truths.

ობიექტურ ჭეშმარიტებას.

Galileo taught it to us centuries ago.

გალილეომ ეს საუკუნეების წინ გვასწავლა.

Even after being forced to recant by the Vatican

მიუხედავად იმისა, რომ ვატიკანი აიძულებდა უარი ეთქვა,

that the Earth moved around the Sun,

რომ დედამიწა მზის გარშემო მოძრაობს,

he came out,

იგი გამოვიდა

and what is he reported to have said?

და რა თქვა მან?

"And yet, it still moves."

"და ის მაინც მოძრაობს."

The Earth is not flat.

დედამიწა ბრტყელი არ არის.

The climate is changing.

კლიმატი იცვლება.

Elvis is not alive.

ელვისი ცოცხალი აღარაა.

(Laughter)

(სიცილი)

(Applause)

(აპლოდისმენტები)

And most importantly,

და რაც მთავარია,

truth and fact are under assault.

სიმართლე და ფაქტები შეტევის ქვეშაა.

The job ahead of us,

ჩვენ წინაშე უდიდესი

the task ahead of us,

სამუშაო,

the challenge ahead of us

დავალება

is great.

და გამოწვევაა.

The time to fight is short.

ბრძოლისთვის დრო ცოტაა.

We must act now.

ჩვენ ახლა უნდა ვიმოქმედოთ.

Later will be too late.

მოგვიანებით ძალიან გვიან იქნება.

Thank you very much.

დიდი მადლობა.

(Applause)

(აპლოდისმენტები)