Behind the lies of Holocaust denial | Deborah Lipstadt

Translator: Thu Nguyen Reviewer: Riona Lee

I come to you today to speak of liars,

Hôm nay tôi sẽ nói về những kẻ nói dối,

những vụ kiện

lawsuits

and laughter.

và sự nực cười.

The first time I heard about Holocaust denial,

Lần đầu tiên tôi nghe nói về sự phủ nhận cuộc diệt chủng Holocaust,

I laughed.

tôi đã phải bật cười.

Holocaust denial?

Phủ nhận cuộc diệt chủng Holocaust ư?

The Holocaust which has the dubious distinction

Cuộc diệt chủng mà chẳng khác nào

sự kiện được ghi lại đầy đủ nhất trên thế giới ư?

of being the best-documented genocide in the world?

Who could believe it didn't happen?

Ai mà có thể tin được là nó chưa từng xảy ra chứ?

Think about it.

Hãy nghĩ về nó mà xem.

For deniers to be right,

Nếu những người phủ nhận mà đúng,

who would have to be wrong?

thì ai là người sai ở đây?

Well, first of all, the victims --

Đầu tiên, là những nạn nhân...

the survivors who have told us their harrowing stories.

những người sống sót đã kể lại những câu chuyện đầy đau đớn của họ.

Who else would have to be wrong?

Còn những ai là người sai nữa?

The bystanders.

Những người ngoài cuộc.

The people who lived in the myriads of towns and villages and cities

Những người sống trong những thị trấn, làng mạc và thành phố

on the Eastern front,

ở mặt trận phía Đông,

who watched their neighbors be rounded up --

những người đã chứng kiến hàng xóm bị vây lại...

men, women, children, young, old --

đàn ông, đàn bà, trẻ nhỏ, cả già lẫn trẻ...

and be marched to the outskirts of the town

bị đưa đến bên ngoài thị trấn

to be shot and left dead in ditches.

bị xử tử...rồi phơi xác dưới hào.

Or the Poles,

Hay những người Ba Lan,

who lived in towns and villages around the death camps,

những người sống ở những thị trấn và ngôi làng

quanh những trại tập trung chết chóc,

who watched day after day

những người hàng ngày chứng kiến

as the trains went in filled with people

khi mà những chuyến tàu đi đến thì đầy nhóc người

and came out empty.

và khi ra đi thì chẳng còn một ai.

But above all, who would have to be wrong?

Nhưng trên hết, thì ai là người sai ở đây?

The perpetrators.

Chính là những kẻ đã gây ra điều này.

The people who say, "We did it.

Những người đã thừa nhận: "Chúng tôi làm."

I did it."

"Tôi đã làm."

Now, maybe they add a caveat.

Họ có thể đã đưa ra những lời biện minh.

They say, "I didn't have a choice; I was forced to do it."

Họ nói: "Tôi không có sự lựa chọn khác, tôi đã bị ép phải làm việc này."

But nonetheless, they say, "I did it."

Nhưng dù sao đi chăng nữa, họ cũng đã nói: "Tôi đã làm."

Think about it.

Hãy nghĩ mà xem.

In not one war crimes trial since the end of World War II

Chưa từng có một buổi phán xử tội phạm chiến tranh nào kể từ Thế Chiến II

has a perpetrator of any nationality ever said, "It didn't happen."

mà thủ phạm ở bất cứ quốc tịch nào lại nói là: "Nó chưa từng xảy ra."

Again, they may have said, "I was forced," but never that it didn't happen.

Họ có thể nói là: "Tôi đã bị ép," chứ chưa bao giờ bảo là chưa từng xảy ra.

Having thought that through,

Sau khi đã suy nghĩ kĩ về điều này,

I decided denial was not going to be on my agenda;

Tôi quyết định sự phủ nhận này sẽ không ảnh hưởng đến tôi;

I had bigger things to worry about, to write about, to research,

Tôi có nhiều thứ quan trọng hơn để lo, để viết và để nghiên cứu,

and I moved on.

và thế là tôi bước tiếp.

Fast-forward a little over a decade,

Khoảng hơn 10 năm sau,

and two senior scholars --

có hai học giả lâu năm...

two of the most prominent historians of the Holocaust --

hai trong số những sử gia xuất chúng nhất

nghiên cứu về cuộc diệt chủng đã tìm đến tôi và nói,

approached me and said,

"Deborah, let's have coffee.

"Deborah, chúng ta cần nói chuyện.

We have a research idea that we think is perfect for you."

Chúng tôi có một ý tưởng nghiên cứu mà chúng tôi nghĩ là rất hợp với cô.

Intrigued and flattered that they came to me with an idea

Bị kích động trí tò mò và được tâng bốc rằng họ đến tìm tôi vì một ý tưởng

and thought me worthy of it,

và họ nghĩ tôi thích hợp với nó,

I asked, "What is it?"

tôi đã hỏi: "Nó là gì vậy?"

And they said, "Holocaust denial."

Và họ nói: "Sự phủ nhận cuộc diệt chủng Holocaust."

And for the second time, I laughed.

Và đấy là lần thứ hai tôi bật cười.

Holocaust denial?

Phủ nhận cuộc diệt chủng này ư?

The Flat Earth folks?

Giống những người bảo Trái Đất phẳng ư?

The Elvis-is-alive people?

Những người bảo rằng Elvis vẫn còn sống ư?

I should study them?

Tôi nên nghiên cứu về vấn đề này ư?

And these two guys said,

Và rồi hai người này nói,

"Yeah, we're intrigued.

"Đúng vậy, chúng tôi thấy đề tài rất thú vị.

What are they about?

Chúng là về cái gì?

What's their objective?

Mục tiêu của chúng là gì?

How do they manage to get people to believe what they say?"

Làm sao có thể khiến cho mọi người tin vào những gì chúng nói?"

So thinking, if they thought it was worthwhile,

Vì thế tôi đã nghĩ, nếu họ cho đây là đáng giá,

I would take a momentary diversion --

tôi có thể chuyển hướng tạm thời

maybe a year, maybe two, three, maybe even four --

có thể trong một năm, hai năm, ba năm hoặc thậm chí là bốn năm...

in academic terms, that's momentary.

xét về học thuật, thì đây cũng chỉ là tạm thời thôi.

(Laughter)

We work very slowly.

Chúng tôi đã làm việc rất...là chậm.

(Laughter)

And I would look at them.

Và tôi có thể xem xét về vấn đề này.

So I did.

Cho nên tôi đã bắt đầu

I did my research, and I came up with a number of things,

Tôi bắt đầu nghiên cứu, và tôi đã nảy ra một vài ý tưởng,

two of which I'd like to share with you today.

và hôm nay tôi muốn chia sẻ với các bạn hai trong số chúng.

One:

Thứ nhất,

deniers are wolves in sheep's clothing.

những người phủ nhận là những con sói đội lốt cừu.

They are the same: Nazis, neo-Nazis --

Chúng đều là một cả: Phát xít, Phát xít mới,

you can decide whether you want to put a "neo" there or not.

bạn có thể dùng chữ "mới" hay không cũng được

But when I looked at them,

Nhưng khi tôi tìm hiểu họ,

I didn't see any SS-like uniforms,

Tôi không hề thấy biểu tượng của đội cận vệ Schutzstaffel,

swastika-like symbols on the wall,

hay biểu tượng của Đức Quốc Xã,

Sieg Heil salutes --

hay là Chào Chiến Thắng...

none of that.

Tôi không hề thấy những thứ đó.

What I found instead

Thay vào đó tôi lại thấy hình ảnh

were people parading as respectable academics.

những đoàn người diễu hành ở những ngôi trường lớn.

What did they have?

Họ có gì?

They had an institute.

Họ có một viện nghiên cứu

An "Institute for Historical Review."

"Viện Xét lại Lịch sử"

They had a journal -- a slick journal --

và một cuống tập san bóng bẩy,

a "Journal of Historical Review."

"Tập san Xét lại Lịch sử",

One filled with papers --

Nó rất là dày

footnote-laden papers.

và đầy những chú thích ở cuối trang.

And they had a new name.

Và rồi họ có một cái tên mới.

Không phải những người theo Chủ nghĩa Quốc Xã mới,

Not neo-Nazis,

not anti-Semites --

cũng không phải những người theo Chủ nghĩa Bài Do Thái

mà là những người theo Chủ nghĩa xét lại.

revisionists.

They said, "We are revisionists.

Họ nói: "Chúng tôi theo chủ nghĩa xét lại.

We are out to do one thing:

Và chúng tôi hành động vì một mục tiêu:

to revise mistakes in history."

Suy xét lại những lỗi lầm trong lịch sử."

But all you had to do was go one inch below the surface,

Nhưng tất cả những gì bạn cần làm

là tìm hiểu sâu thêm một chút nữa thôi,

and what did you find there?

và rồi bạn thấy gì?

The same adulation of Hitler,

Cùng là sự tôn sùng Hít-le,

praise of the Third Reich,

ca ngợi Đức Quốc Xã,

anti-Semitism, racism, prejudice.

bài xích người Do Thái, định kiến, phân biệt chủng tộc.

This is what intrigued me.

Đây chính là điều đã hấp dẫn tôi.

Chính sự bài Do Thái, phân biệt chủng tộc, định kiến lại diễn ra

It was anti-Semitism, racism, prejudice, parading as rational discourse.

như một cuộc tranh cãi đầy lí lẽ.

The other thing I found --

Tôi còn thấy rằng nhiều người đã được dạy để biết rằng có những sự thật

many of us have been taught to think there are facts and there are opinions --

và cũng có những quan điểm khi nghiên cứu về những người phủ nhận.

after studying deniers,

I think differently.

Tôi lại nghĩ khác.

There are facts,

Có những sự thật,

there are opinions,

có những quan điểm,

and there are lies.

và những điều dối trá.

And what deniers want to do is take their lies,

Và mục đích của những người phủ nhận

là đưa ra những lời dối trá,

dress them up as opinions --

đội cho chúng lớp áo của những quan điểm

maybe edgy opinions,

có thể là những quan điểm hơi sắc bén,

maybe sort of out-of-the-box opinions --

có thể là những quan điểm hoàn toàn khác biệt.

but then if they're opinions,

Nhưng nếu đây chỉ là quan điểm,

they should be part of the conversation.

chúng nên được đưa ra để thảo luận

And then they encroach on the facts.

và rồi những quan điểm này lấn vào với sự thật.

Tôi xuất bản tác phẩm của mình,

I published my work --

the book was published,

cuốn sách đã được xuất bản với cái tên

"Denying the Holocaust: The Growing Assault on Truth and Memory,"

"Phủ nhận thảm sát Holocaust: Công kích đang lên vào Sự Thật và Ký Ức."

it came out in many different countries,

và xuất hiện ở nhiều nước.

including here in Penguin UK,

bao gồm ở cả NXB Penguin Anh

and I was done with those folks and ready to move on.

Và tôi đã không phải nghĩ về những kẻ đó và tôi đã sẵn sàng để bước tiếp.

Then came the letter from Penguin UK.

Nhưng rồi đã có một bức thư từ NXB Penguin Anh.

And for the third time, I laughed ...

Và đây là lần thứ ba tôi phải bật cười...

mistakenly.

do nhầm lẫn thôi.

I opened the letter,

Tôi mở lá thư đó ra,

and it informed me that David Irving was bringing a libel suit against me

và tôi được thông báo là

David Irving đang chuẩn bị kiện tôi vì tội phỉ báng

in the United Kingdom

ở Vương Quốc Anh đấy,

for calling him a Holocaust denier.

vì đã gọi ông ta là một kẻ phủ nhận cuộc diệt chủng.

David Irving suing me?

David Irving kiện tôi ư?

Who was David Irving?

Ông ta là ai chứ?

David Irving was a writer of historical works,

David Irving là một nhà văn chuyên viết về lịch sử,

most of them about World War II,

đa phần các tác phẩm là về Thế chiến II,

and virtually all of those works took the position

và hầu như các tác phẩm đó đều nhìn nhận rằng

that the Nazis were really not so bad,

Quân Phát xít cũng chẳng đến nỗi nào,

and the Allies were really not so good.

và rằng Quân Đồng Minh chẳng phải tốt đẹp gì.

And the Jews, whatever happened to them,

Và dù cái gì đã xảy ra đến với người Do Thái

they sort of deserved it.

thì cũng đáng thôi.

He knew the documents,

Ông ta biết đến những tài liệu,

he knew the facts,

ông ta biết những sự thật,

nhưng bằng cách nào đó

but he somehow twisted them to get this opinion.

ông ta đã bóp méo chúng để đưa ra những ý kiến này.

He hadn't always been a Holocaust denier,

Không phải lúc nào ông ta cũng là kẻ phủ nhận cuộc diệt chủng.

but in the late '80s,

Nhưng vào cuối những năm 80,

he embraced it with great vigor.

ông ta đã hoàn toàn đi theo nó.

The reason I laughed also was this was a man

Lí do tôi phải bật cười là bởi vì

ông ta...

who not only was a Holocaust denier,

không chỉ phủ nhận cuộc thảm sát,

but seemed quite proud of it.

mà dường như còn rất tự hào.

Here was a man -- and I quote --

Ông ta là người, đã nói rằng

who said, "I'm going to sink the battleship Auschwitz."

đã nói: "Tôi sẽ đánh sập chiến thuyền Auschwitz."

Here was a man

Ông ta là người

who pointed to the number tattooed on a survivor's arm and said,

đã chỉ vào hình xăm số trên cánh tay của một người sống sót và hỏi:

"How much money have you made

"Anh kiếm được bao nhiêu

from having that number tattooed on your arm?"

khi xăm những chữ số này trên tay?"

Here was a man who said,

Ông ta là người đã nói:

"More people died in Senator Kennedy's car

"Số người chết trên xe của thượng nghị sĩ Kenedy

at Chappaquiddick

ở Chappaquiddick

than died in gas chambers at Auschwitz."

còn nhiều hơn số người chết trong hầm ga ở Auschwitz."

That's an American reference, but you can look it up.

Đây là câu trích từ Mỹ, các bạn có thể tìm nó sau.

This was not a man who seemed at all ashamed or reticent

Ông ta không có vẻ như sẽ cảm thấy xấu hổ hay dè dặt

about being a Holocaust denier.

về việc mình là người phủ nhận cuộc diệt chủng.

Now, lots of my academic colleagues counseled me --

Rất nhiều đồng nghiệp đã tư vấn cho tôi rằng:

"Eh, Deborah, just ignore it."

"Deborah, kệ đi thôi."

When I explained you can't just ignore a libel suit,

Khi tôi giải thích rằng mình không thể kệ một vụ kiện tội phỉ báng

they said, "Who's going to believe him anyway?"

thì họ nói: "Đằng nào thì cũng có ai tin ông ta đâu?"

But here was the problem:

Nhưng vấn đề là đây:

British law put the onus, put the burden of proof on me

Luật của Anh buộc tôi phải có trách nhiệm phải đưa ra bằng chứng

to prove the truth of what I said,

để chứng minh những gì tôi nói là sự thật,

in contrast to as it would have been in the United States

ngược lại so với bên Mỹ

and in many other countries:

và ở nhiều quốc gia khác:

on him to prove the falsehood.

là ông ta mới phải chứng minh tôi sai.

What did that mean?

Điều này có nghĩa gì?

That meant if I didn't fight,

Nó có nghĩa là nếu tôi không đấu tranh,

he would win by default.

ông ta sẽ nghiễm nhiên thắng kiện.

And if he won by default,

Và nếu ông ta nghiễm nhiên thắng,

he could then legitimately say,

ông ta có thể hoàn toàn hợp pháp mà nói rằng

"My David Irving version of the Holocaust is a legitimate version.

"Phiên bản của tôi về diệt chủng Holocaust là hoàn toàn hợp lý.

Deborah Lipstadt was found to have libeled me

Deborah Lipstadt đã bị phán quyết có tội phỉ báng

when she called me a Holocaust denier.

khi bà ta gọi tôi là phủ nhận cuộc diệt chủng.

Ipso facto, I, David Irving, am not a Holocaust denier."

Và sự thật là tôi, David Irving, không phủ nhận cuộc diệt chủng.

And what is that version?

Và phiên bản ấy là như thế nào?

There was no plan to murder the Jews,

Là chẳng có kế hoạch thảm sát người Do Thái nào cả,

there were no gas chambers,

chẳng có hầm ga nào,

there were no mass shootings,

và cũng chẳng có cuộc xử tử tập thể nào

Hitler had nothing to do with any suffering that went on,

Hít-le cũng chẳng liên quan gì đến những đau khổ đã diễn ra,

and the Jews have made this all up

và người Do Thái đã dựng nên tất cả những chuyện này

to get money from Germany

để có được tiền bồi thường từ Đức

and to get a state,

và để có vị thế

and they've done it with the aid and abettance of the Allies --

và rằng họ đã làm được như vậy là nhờ trợ giúp và xúi bẩy từ Quân Đồng Minh.

they've planted the documents and planted the evidence.

Họ đã tạo dựng các tài liệu và các chứng cứ.

I couldn't let that stand

Tôi không thể để điều này xảy ra

and ever face a survivor

và cũng không thể đối mặt với những người sống sót

or a child of survivors.

hay con cháu của họ.

I couldn't let that stand

Tôi không thể để điều này xảy ra

and consider myself a responsible historian.

và rồi coi mình là một sử gia có trách nhiệm được.

So we fought.

Và rồi chúng tôi đã đấu tranh.

And for those of you who haven't seen "Denial,"

Và cho những ai chưa xem phim "Denial",

spoiler alert:

tiết lộ trước là:

we won.

Chúng tôi đã thắng.

(Laughter)

(Applause)

The judge found David Irving

Thẩm phán đã phán quyết David Irving

to be a liar,

là một kẻ nói láo,

a racist,

phân biệt chủng tộc,

an anti-Semite.

và Bài Do Thái.

His view of history was tendentious,

Quan niệm lịch sử của ông ta là có ý đồ,

he lied, he distorted --

ông ta đã nói láo, bóp méo...

and most importantly,

và trên hết,

he did it deliberately.

là ông ta đã cố tình làm thế.

We showed a pattern, in over 25 different major instances.

Chúng ta có xu hướng trong 25 ví dụ lớn khác nhau,

Not small things -- many of us in this audience write books,

chứ không phải nhỏ

rất nhiều người trong khán phòng này đã và đang viết sách;

are writing books;

we always make mistakes, that's why we're glad to have second editions:

chúng ta đều mắc lỗi, chính vì thế mà ta có ấn bản thứ 2

correct the mistakes.

để sửa lỗi.

(Laughter)

But these always moved in the same direction:

Nhưng nó lại luôn đi theo một hướng:

blame the Jews,

đổ lỗi cho người Do Thái,

exonerate the Nazis.

miễn tội cho quân Phát Xít.

But how did we win?

Nhưng chúng tôi đã thắng kiện như thế nào?

What we did is follow his footnotes back to his sources.

Chúng tôi đã theo dấu những ghi chú của ông ta về nguồn của chúng.

And what did we find?

Và rồi chúng tôi thấy gì?

Not in most cases,

Dù không phải trong đa số trường hợp,

and not in the preponderance of cases,

và cũng không trong các trường hợp lớn,

but in every single instance where he made some reference to the Holocaust,

nhưng cứ mỗi ví dụ ông ta trích về cuộc thảm sát,

that his supposed evidence was distorted,

các ví dụ này lại bị bóp méo,

half-truth,

chỉ mang một phần sự thật,

date-changed,

bị thay đổi ngày tháng,

sequence-changed,

trình tự thời gian cũng bị thay đổi,

someone put at a meeting who wasn't there.

người này gặp người kia mà hóa ra không phải.

In other words, he didn't have the evidence.

Nói cách khác, ông ta không có bằng chứng.

His evidence didn't prove it.

Bằng chứng của ông ta chẳng chứng minh gì.

We didn't prove what happened.

Chúng tôi không chứng minh cho những gì đã xảy ra.

We proved that what he said happened --

Chúng tôi chứng minh những gì ông ta nói là đã xảy ra

and by extension, all deniers, because he either quotes them

hay những kẻ phủ nhận nói, vì ông ta cũng trích dẫn họ

or they get their arguments from him --

hay họ được ông ta truyền cho những lí lẽ đó,

is not true.

là không có thực.

What they claim --

Họ không có bằng chứng

they don't have the evidence to prove it.

để chứng minh cho những gì họ tin.

So why is my story more than just the story

Vậy tại sao câu chuyện của tôi lại hơn cả một câu chuyện

of a quirky, long, six-year, difficult lawsuit,

về một vụ kiện mưu mô, khó khăn kéo dài những sáu năm

an American professor being dragged into a courtroom

giữa một giáo sư ở Mỹ bị kéo vào phòng xử án

by a man that the court declared in its judgment

và một người đàn ông mà tòa đã gọi là

was a neo-Nazi polemicist?

nhà luận chiến thuộc tân Phát-xít?

What message does it have?

Nó có thông điệp gì?

I think in the context of the question of truth,

Tôi nghĩ trong bối cảnh nghi ngờ sự thật giờ đây

it has a very significant message.

thì nó có thông điệp rất quan trọng.

Because today,

Vì ngày nay,

as we well know,

như chúng ta đều biết,

truth and facts are under assault.

sự thật và thực tế bị tấn công rất nhiều.

Social media, for all the gifts it has given us,

Truyền thông xã hội, mang lại cho chúng ta rất nhiều lợi ích

has also allowed the difference between facts -- established facts --

nhưng cũng chính nó khiến cho ranh giới giữa sự thật

and lies

và những lời dối trá

to be flattened.

bị mờ dần đi.

Third of all:

Thứ ba:

extremism.

Chủ nghĩa cực đoan.

You may not see Ku Klux Klan robes,

Bạn có thể chưa nhìn thấy những tấm áo choàng của đảng KKK,

you may not see burning crosses,

Bạn có thể chưa thấy những cây thập giá bị thiêu,

you may not even hear outright white supremacist language.

thậm chí chưa nghe thứ ngôn ngữ công khai của người theo thuyết da trắng thượng đẳng

It may go by names: "alt-right," "National Front" -- pick your names.

nó có thể là dưới cái tên: "alt-right", "Mặt trận Quốc gia", tùy bạn chọn.

But underneath, it's that same extremism that I found in Holocaust denial

Nhưng bên dưới đều là sự cực đoan là tôi thấy ở sự phủ nhận diệt chủng Holocaust.

parading as rational discourse.

diễu hành như một tranh cãi đầy lí lẽ.

We live in an age where truth is on the defensive.

Chúng ta đang sống ở một thời đại mà sự thật lại phải bảo vệ mình.

I'm reminded of a New Yorker cartoon.

Làm tôi nhớ lại một bộ phim hoạt hình trên New Yorker.

A quiz show recently appeared in "The New Yorker"

Một chương trình mới xuất hiện gần đây trên "The New Yorker"

where the host of the quiz show is saying to one of the contestants,

có một MC đã nói với thí sinh,

"Yes, ma'am, you had the right answer.

"Đúng vậy, bà đã có câu trả lời đúng.

But your opponent yelled more loudly than you did,

Nhưng người cùng chơi với bà lại hét to hơn,...

so he gets the point."

nên anh ấy đã được điểm."

What can we do?

Chúng ta có thể làm gì đây?

First of all,

Đầu tiên,

we cannot be beguiled by rational appearances.

chúng ta không thể bị định hướng bởi những gì có vẻ như là hợp kí.

We've got to look underneath,

Ta phải xem xét kĩ sự việc bên trong,

and we will find there the extremism.

và ta sẽ tìm thấy ở đó sự cực đoan.

Second of all,

Tiếp theo,

we must understand that truth is not relative.

ta phải hiểu rằng sự thật là không tương đối.

Number three,

Cuối cùng,

we must go on the offensive,

Chúng ta phải công kích,

not the defensive.

chứ không phải là phản bác lại

When someone makes an outrageous claim,

khi mà có ai đó đưa ra một khẳng định đầy xúc phạm,

even though they may hold one of the highest offices in the land,

dù cho họ có thể đang giữ chức vụ rất cao đi chăng nữa,

if not the world --

không phải toàn thế giới,

we must say to them,

thì có chúng ta phải hỏi họ,

"Where's the proof?

"Bằng chứng đâu?

Where's the evidence?"

Chứng cớ đâu?"

We must hold their feet to the fire.

Ta phải gây sức ép đối với họ,

We must not treat it as if their lies are the same as the facts.

ta không thể coi những lời dối trá của họ là sự thật được.

And as I said earlier, truth is not relative.

Và như tôi đã nói trước đây, sự thật thì không tương đối.

Many of us have grown up in the world of the academy

Đa số chúng ta lớn lên trong môi trường học thuật

and enlightened liberal thought,

với những suy nghĩ tự do,

where we're taught everything is open to debate.

nơi mà ta được dạy rằng mọi thứ đều có thể đem ra tranh luận.

But that's not the case.

Nhưng không phải với trường hợp này.

There are certain things that are true.

Có những thứ là sự thật.

There are indisputable facts --

Có những điều không thể chối cãi được,

objective truths.

những sự thật khách quan.

Galileo taught it to us centuries ago.

Ga-li-lê đã dạy cho ta từ hàng thế kỉ trước.

Even after being forced to recant by the Vatican

Sau khi bị ép công khai rút lại ý kiến bời giáo hội Va-ti-căng

that the Earth moved around the Sun,

rằng Trái đất quay xung quanh Mặt trời,

he came out,

và rồi ông bước ra,

and what is he reported to have said?

và ông đã nói điều gì?

"And yet, it still moves."

"Dù sao Trái đất vẫn quay."

The Earth is not flat.

Thế giới không hề phẳng.

The climate is changing.

Thay đổi khí hậu đang diễn ra.

Elvis is not alive.

Elvis đã chết.

(Laughter)

(Applause)

And most importantly,

Và hơn hết,

truth and fact are under assault.

sự thật và chân lí đang bị tấn công.

The job ahead of us,

Công việc,

the task ahead of us,

nhiệm vụ,

the challenge ahead of us

và khó khăn trước mắt

is great.

là rất lớn.

The time to fight is short.

Mà thời gian để đấu tranh lại rất ngắn.

We must act now.

Chúng ta phải hành động ngay bây giờ.

Later will be too late.

Để sau sẽ là quá muộn.

Thank you very much.

Cảm ơn rất nhiều.

(Applause)