Liu Bolin: The invisible man

Translator: Geoff Chen Reviewer: Regina Chu

Translator: Stéphane Brault Reviewer: Karine Breault

Liu Bolin: By making myself invisible,

Iĝante nevidebla, mi substrekas

I try to question the inter-canceling relationship

la misharmonion ekzistantan

between our civilization and its development.

inter nia civilizacio kaj ĝia disvolviĝo.

Interpreter: By making myself invisible, I try to explore and question

Iĝante nevidebla, mi substrekas

the contradictory and often inter-canceling relationship

la misharmonion ekzistantan

between our civilization and its development.

inter nia civilizacio kaj ĝia disvolviĝo.

LB: This is my first work, created in November 2005.

Jen mia unua verko, kreita en novembro 2005,

And this is Beijing International Art Camp where I worked

kaj la Internacia Pekina Artcentro, kie mi verkis, antaŭ ĝia malkonstruigo,

before the government forcibly demolished it.I used this work to express my objection.

pro registrara altrudo. Mi esprimis perarte mian malkontenton prie.

I also want to use this work to let more people

Mi ankaŭ ambicias per mia laboro

pay attention to the living condition of artists and the condition of their creative freedom.

eksciigi la vivkondiĉojn de artistoj.

In the meantime, from the beginning, this series has a

Dekomence, mia artaĵaro elmontris

protesting, reflective

spiriton protestan, volan

and uncompromising spirit.

kaj senkompromisan.

When applying makeup, I borrow a sniper's method

Rilate al la ŝminkado, mi uzas la metodon de gvatpafistoj

to better protect myself

por pli bone sinprotekti

and to detect the enemy, as he did. (Laughter)

kaj eltrovi malamikojn -- ĝuste kiel li. (Ridoj)

After finishing this series of protests,

Fininte tiun artaĵaron,

I started questioning why my fate was like this,

mi ekdemandis min, kial tielis mia destino,

and I realized that it's not just me --

kaj fine komprenis, ke ne nur mi,

all Chinese are as confused as I am.

sed ĉiuj ĉinoj estas tute senaplombiĝintaj.

As you can see, these works

Kiel vi povas vidi, tiuj verkoj

are about family planning, election in accordance with the law

temas pri familiplanado, laŭleĝaj balotoj

and propaganda of the institution of the People's Congress.

kaj la propagando fare de la Popolara Asembleo.

This work is called Xia Gang ("leaving post").

Jen "Xia Gang", "Forlasi la postenon".

"Xia Gang" is a Chinese euphemism for "laid off".

"Xia Gang" estas eŭfemismo en la ĉina por "maldungita".

It refers to those people who lost their jobs during China's transition from a planned economy to a market economy.

Temas pri tiuj, kiuj perdis sian laboron kiam Ĉinio iris de planita ekonomio al merkatekonomio.

From 1998 to 2000,

De 1998 ĝis 2000,

21.37 million people

21,37 milionoj de laboristoj

lost their jobs in China.

perdis sian laboron en Ĉinio.

The six people in the photo

Tiuj ĉi ses homoj

are Xia Gang workers.

estas "Xia Gang" laboristoj.

I made them invisible in the deserted shop wherethey had lived and worked all their lives.

Mi nevidebligis ilin en la nun dezerta butiko, kie ili vivis kaj laboris la tutan vivon.

On the wall behind them is the slogan of the Cultural Revolution:

Sur la malantaŭa muro, slogano de la Kultura Revolucio:

"The core force leading our cause forward is the Chinese Communist Party."

"La ĉefa impulso antaŭenpuŝante nin estas la Ĉinia Kompartio".

For half a month

Dum du semajnoj

I looked for these 6 people to participate in my work.

mi serĉis tiujn ses homojn, por ke ili partoprenu mian laboron

We can only see six men in this picture,but in fact, those who are hidden here

Ili estas nur ses, ĉi tie, sed fakte, tiuj kiuj kaŝiĝas tie ĉi

are all people who were laid off. They have just been made invisible.

estas ĉiuj maldungitaj. Oni eknevidebligis ilin.

This piece is called The Studio.

Nun, jen "La Studio".

This spring,

Printempe, en Parizo,

I happened to have an opportunity during my solo exhibition in Paris

dum mia solo-ekspozicio tie, mi havis oportunon

to shoot a work in the news studio of France 3 --

fari fotverkon en la studioj de France 3.

I picked the news photos of the day.

Mi uzis la gazetarfotojn tiutagajn.

One is about the war in the Middle East,

Pri la mezorienta milito,

and another one is about a public demonstration in France.

kaj pri publika protesto en Francio.

I found that any culture has its irreconcilable contradictions.

Laŭ mi, ĉiu kulturo prezentas neakordigeblan misharmonion.

This is a joint effort between me and French artist JR.

Ĝi estas teama laboro fare de mi kaj de franca artisto, JR.

Interpreter: This is a joint effort between me and French artist JR.

(La interpretisto ripetas)

(Applause)

(Aplaŭdoj)

LB: I tried to disappear into JR's eye,

Mi provis malaperi en la okulon de JR.

but the problem is JR only uses models with big eyes.

Bedaŭrinde, li uzas nur pozistojn kun grandaj okuloj.

So I tried to make my eyes bigger with my fingers.

Mi do provis sensukcese pligrandigi miajn okulojn per miaj fingroj.

But still they are not big enough for JR, unfortunately.

Vane -- ili ne estas sufiĉe grandaj por JR, ve!

Interpreter: So I tried to disappear into JR's eye,

(La interpretisto ripetas)

but the problem is JR uses only models with big eyes.

(La interpretisto ripetas)

So I tried to make my eyes bigger with this gesture.

(La interpretisto ripetas)

But it doesn't work, my eyes are still small.

(La interpretisto ripetas)

LB: This one is about 9/11 memories.

Jen io pri memoraĵoj de la 11a septembro [2001].

This is an aircraft carrier moored alongside the Hudson River.

Jen aviadilŝipo laŭkajiĝinta borde de la rivero Hudsono.

Kenny Scharf's graffiti.

Murskribaĵo fare de Kenny Scharf.

(Laughter)

(Ridoj)

This is Venice, Italy.

Jen Venecio, en Italujo.

Because global temperatures rise,

Kaŭze de la tutmonda klimata varmigo,

the sea level rises, and it is said thatVenice will disappear in the coming decades.

la marnivelo altiĝas. Onidire, Venecio malaperos dum la venontaj jardekoj.

This is the ancient city of Pompeii.

Jen la antikva urbo Pompejo.

Interpreter: This is the ancient city of Pompeii.

(La interpretisto ripetas.)

LB: This is the Borghese Gallery

Jen la Galerio Borghese

in Rome.

en Romo.

When I work on a new piece, I pay more attention to the expression of ideas.

Verkante novaĵon, mi eĉ pli priatentas la esprimon de ideoj.

For instance, why would I make myself invisible?

Ekzemple, kial mi nevidebligus min?

What will making myself invisible here cause people to think?

Kion pensos la publiko, ne "vidante" min.

This one is called Instant Noodles.

Tiu ĉi titoliĝas "Tujpretaj nudeloj".

Interpreter: This one is called Instant Noodles. (Laughter)

(La interpretisto ripetas.) (Ridoj)

LB: Since August 2012,

En aŭgusto 2012,

harmful phosphors have been found

oni trovis nocajn fosforojn

in the instant noodle package cups from every famous brand sold in China's supermarkets.

en paketoj de tujpretaj nudeloj el ĉiaj markoj venditaj en ĉiniaj supermerkatoj.

These phosphors can even cause cancer.

Tiuj fosforoj povas eĉ estigi kanceron.

To create this artwork,

Por krei tiun verkon,

I bought a lot of packaged instant noodle cups

mi aĉetis sortimenton de tujpretaj nudeloj

and put them in my studio, making it look like a supermarket.

kaj aranĝis ĝin en mia studio, por ke ĝi simulu superbazaron.

And my task is to stand there, trying to be still,

Kaj mia tasko estas: kiel eble plej resti senmova,

setting up the camera position and coordinating with my assistant

starigi la fotilon, akordi kun mia helpantino,

and drawing the colors and shapes that are behind my body

kaj desegni la kolorojn kaj formojn malantaŭajn

on the front of my body. If the background is simple,

sur mia korpo mem. Se simplas la fono,

I usually have to stand for three to four hours.

mi kutime staru tri-kvar horojn.

The background of this piece is more complex,

La tiea fono estas pli malsimpla, konsekvence

so I need three to four days in advance for preparation.

mi bezonas tri-kvar tagojn por la pretigado.

This is the suit I wore when I did the supermarket shoot.

Jen tion, kion mi surhavis, farante tiun foton.

There is no Photoshop involved.

For, Photoshop!

Interpreter: This is the suit I [was] wearing when I did the supermarket shoot.

(La interpretisto ripetas.)

There is no Photoshop involved. (Laughter)

(Ridoj)

LB: These works are on China's cultural memories.

Tiuj artaĵoj temas pri la kultura memoro de Ĉinio.

And this one,

Kaj tiu ĉi,

this is about food safety in China.

pri manĝadsekureco en Ĉinio.

Unsafe food can harm people's health,

Nesalubraj manĝaĵoj povas noci la sanon de la popolo,

and a deluge of magazines can confuse people's minds. (Laughter)

kaj magazindiluvo povas ja konfuzigi mensojn. (Ridoj).

The next pieces of work show how I made myself invisible in magazines of different languages,

Jen kiel mi nevidebligis min meze de diverslingvaj magazinoj,

in different countries and at different times.

en diversaj landoj kaj je diversaj momentoj.

I think that in art, an artist's attitude is the most important element.

Laŭ mi, en arto, la plej grava elemento estas la sinteno de la artisto.

If an artwork is to touch someone,

Por ke iu artaĵo emociigas la spektanton,

it must be the result of not only technique, but also the artist's thinking and struggle in life.

ĝi rezultu ne nur el teĥnika lerteco, sed ankaŭ el la pensado kaj strebo de la artisto.

And the repeated struggles in life create artwork,

Kaj strebado, laŭlonge de la vivo, kreas bildojn,

no matter in what form.

en kia ajn formo.

(Music)

(Muziko)

That's all I want to say.

Jen ĉio, kion mi volis diri.

Thank you. (Applause)

Dankon. (Aplaŭdoj)