Eva Zeisel: The playful search for beauty

Μετάφραση: Phaedra Simitsek Επιμέλεια: Dimitra Papageorgiou

So I understand that this meeting was planned,

Λοιπόν πιστεύω πως αυτή η συνάντηση προγραμματίστηκε,

and the slogan was From Was to Still.

και ότι το θέμα ήταν Από το Ήταν στο Ακόμη.

And I am illustrating Still.

Και είμαι εδώ για να εξηγήσω το Ακόμη.

Which, of course, I am not agreeing with because,

Πράγμα για το οποίο δεν συμφωνώ γιατί,

although I am 94, I am not still working.

παρόλα τα 94 μου χρόνια, δεν δουλεύω ακόμη.

And anybody who asks me, "Are you still doing this or that?"

Και σε όποιον με ρωτήσει, «Συνεχίζετε ακόμη να κάνετε ετούτο ή εκείνο;»

I don't answer because I'm not doing things still, I'm doing it like I always did.

Δεν απαντώ γιατί δεν συνεχίζω ακόμη να κάνω πράγματα, τα κάνω όπως τα έκανα πάντα.

I still have -- or did I use the word still? I didn't mean that.

Ακόμη έχω--χρησιμοποίησα τη λέξη ακόμη; Δεν το έκανα σκόπιμα.

(Laughter)

(Γέλια)

I have my file which is called To Do. I have my plans.

Έχω ένα φάκελο που τον λέω Καθήκοντα. Έχω τα σχέδιά μου.

I have my clients. I am doing my work like I always did.

Έχω τους πελάτες μου. Κάνω τη δουλειά μου όπως την έκανα πάντα.

So this takes care of my age.

Αυτό μου επιτρέπει να αποδεχτώ την ηλικία μου.

I want to show you my work so you know what I am doing and why I am here.

Θέλω να σας δείξω τη δουλειά μου για να ξέρετε τι κάνω και γιατί είμαι εδώ.

This was about 1925.

Ήταν γύρω στο 1925.

All of these things were made during the last 75 years.

Όλα αυτά τα πράγματα έγιναν τα τελευταία 75 χρόνια.

(Laughter)

(Γέλια)

(Applause)

(Χειροκροτήματα)

But, of course, I'm working since 25,

Εννοείται φυσικά ότι εργάζομαι από τα 25 μου,

doing more or less what you see here. This is Castleton China.

κάνοντας περίπου αυτό που βλέπετε. Εδώ είναι πορσελάνη Κάστλετον.

This was an exhibition at the Museum of Modern Art.

Ήταν μια έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης.

This is now for sale at the Metropolitan Museum.

Αυτό βρίσκεται προς πώληση στο Μουσείο Μετροπόλιταν.

This is still at the Metropolitan Museum now for sale.

Αυτό είναι προς πώληση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης.

This is a portrait of my daughter and myself.

Να ένα πορτραίτο δικό μου και της κόρης μου.

(Applause)

(Χειροκροτήματα)

These were just some of the things I've made.

Αυτά ήταν μερικά από τα πράγματα που έχω φτιάξει.

I made hundreds of them for the last 75 years.

Έφτιαξα εκατοντάδες τέτοια τα τελευταία 75 χρόνια.

I call myself a maker of things.

Δηλώνω πως είμαι κατασκευάστρια αντικειμένων.

I don't call myself an industrial designer because I'm other things.

Δεν με χαρακτηρίζω βιομηχανική σχεδιάστρια γιατί είμαι κάτι άλλο.

Industrial designers want to make novel things.

Οι βιομηχανικοί σχεδιαστές θέλουν να κάνουν καινοτομίες.

Novelty is a concept of commerce, not an aesthetic concept.

Η καινοτομία είναι μια έννοια εμπορική και όχι της αισθητικής.

The industrial design magazine, I believe, is called "Innovation."

Το περιοδικό περί βιομηχανικού σχεδιασμού νομίζω ονομάζεται "Καινοτομία".

Innovation is not part of the aim of my work.

Η καινοτομία δεν είναι μέσα στους στόχους της δουλειάς μου.

Well, makers of things: they make things more beautiful, more elegant,

Λοιπόν, οι “κατασκευαστές αντικειμένων” φτιάχνουν πράγματα πιο όμορφα, πιο κομψά,

more comfortable than just the craftsmen do.

πιο αναπαυτικά απ' ό,τι θα έκαναν οι τεχνίτες.

I have so much to say. I have to think what I am going to say.

Έχω τόσα πολλά να πω. Πρέπει να επιλέξω τι θα πω.

Well, to describe our profession otherwise,

Για να περιγράψω λοιπόν το επάγγελμα μας διαφορετικά,

we are actually concerned with the playful search for beauty.

είμαστε, επί της ουσίας, σε μια παιγνιώδη αναζήτηση της ομορφιάς.

That means the playful search for beauty was called the first activity of Man.

Η παιγνιώδης αναζήτηση της ομορφιάς ήταν η πρώτη δραστηριότητα του ανθρώπου.

Sarah Smith, who was a mathematics professor at MIT, wrote,

Η Σάρα Σμιθ, καθηγήτρια μαθηματικών στο ΜΙΤ έγραψε:

"The playful search for beauty was Man's first activity --

Η παιγνιώδης αναζήτηση της ομορφιάς ήταν η πρώτη δραστηριότητα του ανθρώπου-

that all useful qualities and all material qualities

ότι όλες οι χρήσιμες ικανότητες και όλες οι ιδιότητες των υλικών

were developed from the playful search for beauty."

αναπτύχθηκαν μέσα από αυτή την παιγνιώδη αναζήτηση της ομορφιάς.

These are tiles. The word, "playful" is a necessary aspect of our work

Αυτά είναι πλακάκια. Η λέξη «παιγνιώδες» είναι μια απαραίτητη πτυχή της δουλειάς μας

because, actually, one of our problems is that we have to make,

διότι πράγματι, μια από τις δυσκολίες μας είναι ότι πρέπει να φτιάχνουμε,

produce, lovely things throughout all of life, and this for me is now 75 years.

να παράγουμε, καταπληκτικά πράγματα σ’ όλη τη ζωή μας, και για μένα αυτό ισχύει τα τελευταία 75 χρόνια.

So how can you, without drying up,

Οπότε, πώς μπορείς, χωρίς να στερέψεις,

make things with the same pleasure, as a gift to others, for so long?

να φτιάχνεις πράγματα πάντα με την ίδια ευχαρίστηση, σαν ένα δώρο προς τους άλλους, και για πόσο καιρό;

The playful is therefore an important part of our quality as designer.

Η παιγνιώδης άποψη είναι λοιπόν ένα σημαντικό συστατικό της ιδιότητάς μας ως σχεδιαστές.

Let me tell you some about my life.

Θα σας πω λίγα λόγια για τη ζωή μου.

As I said, I started to do these things 75 years ago.

Όπως είπα, ξεκίνησα να κάνω αυτά τα πράγματα πριν 75 χρόνια.

My first exhibition in the United States

Η πρώτη μου έκθεση στις Ηνωμένες Πολιτείες

was at the Sesquicentennial exhibition in 1926 --

έγινε για την έκθεση της 150ετηρίδας του 1926 --

that the Hungarian government sent one of my hand-drawn pieces as part of the exhibit.

όπου η ουγγρική κυβέρνηση έστειλε ένα κομμάτι μου ζωγραφισμένο στο χέρι σαν συμμετοχή στην έκθεση.

My work actually took me through many countries,

Η δουλειά μου με πήγε πράγματι σε πολλές χώρες,

and showed me a great part of the world.

και μου έδειξε ένα μεγάλο μέρος του κόσμου.

This is not that they took me -- the work didn't take me --

Δεν είναι ότι με πήγε – η δουλειά δεν με πήγε-

I made the things particularly because I wanted to use them to see the world.

έκανα πολλά ειδικά επειδή ήθελα να δω τον κόσμο,

I was incredibly curious to see the world, and I made all these things,

ήμουν απίστευτα περίεργη να δω τον κόσμο, κι έφτιαξα όλα αυτά τα πράγματα,

which then finally did take me to see many countries and many cultures.

που τελικά με πήγαν σε τόσες πολλές χώρες και σε πολλές κουλτούρες.

I started as an apprentice to a Hungarian craftsman,

Ξεκίνησα ως μαθητευόμενη κοντά σε έναν Ούγγρο τεχνίτη,

and this taught me what the guild system was in Middle Ages.

αυτός μου δίδαξε τι ήταν οι συντεχνίες τον Μεσαίωνα.

The guild system: that means when I was an apprentice,

Συντεχνία: αυτό σημαίνει ότι όταν ήμουν μαθητευόμενη,

I had to apprentice myself in order to become a pottery master.

χρειάστηκε να μάθω μόνη μου τα πάντα πριν γίνω ειδική στην κατασκευή πήλινων.

In my shop where I studied, or learned, there was a traditional hierarchy

Στο εργαστήρι όπου μελετούσα, ή μάθαινα, υπήρχε μια παραδοσιακή ιεραρχία:

of master, journeyman and learned worker, and apprentice,

ο μάστορας, ο ειδικευμένος τεχνίτης και έμπειρος εργάτης και ο μαθητευόμενος,

and I worked as the apprentice.

και εργαζόμουν ως μαθητευόμενη.

The work as an apprentice was very primitive.

Η δουλειά του μαθητευόμενου ήταν πολύ πρωτόγονη.

That means I had to actually learn every aspect of making pottery by hand.

Έπρεπε να μάθω τα πάντα για την τέχνη της αγγειοπλαστικής και της χειροποίητης κατασκευής των πήλινων.

We mashed the clay with our feet when it came from the hillside.

Συνθλίβαμε τον άργιλο με τα πόδια όπως μας τον έφερναν από το λόφο.

After that, it had to be kneaded. It had to then go in, kind of, a mangle.

Μετά, έπρεπε να πλαστεί και μετά να μεταμορφωθεί μέσα σε ένα είδος μάγκανου,

And then finally it was prepared for the throwing.

και επιτέλους ήταν έτοιμο για τον τόρνο.

And there I really worked as an apprentice.

Εκεί εργάστηκα πραγματικά ως μαθητευόμενη.

My master took me to set ovens

Ο δάσκαλος μου με έβαζε να ρυθμίζω τους φούρνους,

because this was part of oven-making, oven-setting, in the time.

γιατί εκείνο τον καιρό, η κατασκευή των φούρνων και η ρύθμισή τους ήταν μέρος της διαδικασίας.

And finally, I had received a document

Και στο τέλος έλαβα ένα έγγραφο

that I had accomplished my apprenticeship successfully,

που πιστοποιούσε ότι είχα ολοκληρώσει την εκπαίδευσή μου,

that I had behaved morally, and this document was given to me

ότι είχα μια κόσμια συμπεριφορά, και αυτό το έγγραφο μου δόθηκε

by the Guild of Roof-Coverers, Rail-Diggers, Oven-Setters,

από την συντεχνία των κατασκευαστών σκεπών, των κατασκευαστών φούρνων και των σκαπανέων των σιδηροδρόμων,

Chimney Sweeps and Potters.

των καπνοδοχοκαθαριστών και των κεραμέων.

(Laughter)

(Γέλια)

I also got at the time a workbook which explained my rights

Πήρα επίσης ένα μικρό βιβλιαράκι που εξηγούσε τα δικαιώματά μου

and my working conditions, and I still have that workbook.

και τις συνθήκες εργασίας μου. Έχω ακόμα αυτό το βιβλιαράκι.

First I set up a shop in my own garden,

Στην αρχή, εγκατέστησα ένα εργαστήρι στον κήπο μου,

and made pottery which I sold on the marketplace in Budapest.

και κατασκεύαζα πήλινα αντικείμενα που πούλαγα στις αγορές της Βουδαπέστης.

And there I was sitting, and my then-boyfriend --

Και να’ μαι καθισμένη εκεί, με τον τότε φίλο μου,

I didn't mean it was a boyfriend like it is meant today --

και με τη λέξη «φίλο» δεν εννοώ αυτό που εννοούμε σήμερα.

but my boyfriend and I sat at the market and sold the pots.

Ο φίλος μου κι εγώ ήμασταν καθισμένοι στις λαϊκές αγορές και πουλάγαμε πήλινα δοχεία.

My mother thought that this was not very proper,

Η μάνα μου σκεφτόταν πως αυτό δεν ήταν πολύ καθώς πρέπει,

so she sat with us to add propriety to this activity.

και ερχόταν και καθόταν μαζί μας, για να φαίνεται αυτή η δραστηριότητα πιο καθώς πρέπει.

(Laughter)

(γέλια)

However, after a while there was a new factory being built in Budapest,

Αλλά, μετά από ένα χρονικό διάστημα, έγινε ένα καινούργιο εργοστάσιο στη Βουδαπέστη,

a pottery factory, a large one.

ένα μεγάλο εργοστάσιο αγγειοπλαστικής.

And I visited it with several ladies, and asked all sorts of questions of the director.

Πήγα και το είδα μαζί με άλλες γυναίκες, και έκανα ένα σωρό ερωτήσεις στον διευθυντή.

Then the director asked me, why do you ask all these questions?

Οπότε ο διευθυντής με ρώτησε, γιατί κάνετε όλες αυτές τις ερωτήσεις;

I said, I also have a pottery.

Απάντησα πως κι εγώ έχω ένα εργαστήρι αγγειοπλαστικής.

So he asked me, could he please visit me, and then finally he did,

Οπότε με παρακάλεσε να ’ρθει να το επισκεφτεί και τελικά το έκανε,

and explained to me that what I did now in my shop was an anachronism,

και μου εξήγησε πως αυτό που έκανα στο εργαστήρι μου ήταν αναχρονιστικό,

that the industrial revolution had broken out,

ότι η βιομηχανική επανάσταση είχε λάβει χώρα

and that I rather should join the factory.

και ότι θα ήταν καλύτερα να έρθω στο εργοστάσιο.

There he made an art department for me where I worked for several months.

Εκεί δημιούργησε για μένα ένα καλλιτεχνικό τμήμα όπου εργάστηκα για πολλούς μήνες.

However, everybody in the factory spent his time at the art department.

Αλλά, όλο το προσωπικό του εργοστασίου πέρναγε το χρόνο του στο τμήμα αυτό,

The director there said there were several women casting

ο διευθυντής έλεγε πως υπήρχαν αρκετές γυναίκες που έφτιαχναν καλούπια

and producing my designs now in molds, and this was sold also to America.

και παρήγαγαν τις δημιουργίες μου και τις πουλούσαν στην Αμερική.

I remember that it was quite successful.

Θυμάμαι πως αυτό είχε αρκετή επιτυχία.

However, the director, the chemist, model maker -- everybody --

Επειδή όμως, ο διευθυντής, ο χημικός, ο κατασκευαστής πρωτοτύπων – όλος ο κόσμος-

concerned himself much more with the art department --

ασχολούνταν περισσότερο με το καλλιτεχνικό τμήμα-

that means, with my work -- than making toilets,

δηλαδή με τη δουλειά μου - παρά με το να παράγουν τουαλέτες,

so finally they got a letter from the center, from the bank who owned the factory,

έλαβαν τελικά μια επιστολή από τα κεντρικά, από την τράπεζα στην οποία ανήκε το εργοστάσιο,

saying, make toilet-setting behind the art department, and that was my end.

η οποία έλεγε να βάλουν την κατασκευή τουαλετών πριν από το καλλιτεχνικό τμήμα. Αυτό ήταν το τέλος μου.

So this gave me the possibility because now I was a journeyman,

Αυτό μου άνοιξε δυνατότητες επειδή ήμουν ειδικευμένη τεχνίτρια,

and journeymen also take their satchel and go to see the world.

και οι ειδικευμένοι τεχνίτες παίρνουν τα μπογαλάκια τους και πάνε να δούνε τον κόσμο.

So as a journeyman, I put an ad into the paper that I had studied,

Έτσι, ως ειδικευμένη τεχνίτρια, έβαλα μια αγγελία στην εφημερίδα,

that I was a down-to-earth potter's journeyman

πως ήμουν απλώς μια ειδικευμένη τεχνίτρια στην αγγειοπλαστική

and I was looking for a job as a journeyman.

και πως έψαχνα δουλειά ως ειδικευμένη τεχνίτρια.

And I got several answers, and I accepted the one

Έλαβα πολλές απαντήσεις, και δέχτηκα αυτή

which was farthest from home and practically, I thought, halfway to America.

που ήταν πιο μακριά από το σπίτι μου και πρακτικά, όπως νόμιζα, στα μέσα του δρόμου για την Αμερική.

And that was in Hamburg.

Και ήταν το Αμβούργο.

Then I first took this job in Hamburg, at an art pottery

Τότε δέχτηκα αυτή τη δουλειά στο Αμβούργο, σε ένα εργαστήρι αγγειοπλαστικής,

where everything was done on the wheel,

όπου όλα κατασκευάζονταν πάνω σε τροχό,

and so I worked in a shop where there were several potters.

και έτσι εργάστηκα σε ένα εργαστήρι με πολλούς αγγειοπλάστες.

And the first day, I was coming to take my place at the turntable --

Την πρώτη μέρα, έφτασα για να πάρω την θέση μου στον τροχό-

there were three or four turntables -- and one of them, behind where I was sitting,

υπήρχαν 3-4 τροχοί- και σε μια από τις θέσεις, πίσω από τη δική μου,

was a hunchback, a deaf-mute hunchback, who smelled very bad.

ήταν ένας καμπούρης, ένας καμπούρης κωφάλαλος, που μύριζε πολύ άσχημα.

So I doused him in cologne every day, which he thought was very nice,

Τον πότιζα με κολόνια κάθε μέρα, πράγμα που του άρεσε πολύ,

and therefore he brought bread and butter every day,

και αυτός μου έφερνε κάθε μέρα ψωμί και βούτυρο,

which I had to eat out of courtesy.

που έπρεπε να τα φάω από ευγένεια.

The first day I came to work in this shop

Την πρώτη μέρα που πήγα να δουλέψω σε αυτό το εργαστήρι

there was on my wheel a surprise for me.

υπήρχε μια έκπληξη πάνω στον τροχό μου.

My colleagues had thoughtfully put on the wheel where I was supposed to work

Οι συνάδελφοί μου είχαν φροντίσει με πολλή προσοχή να τοποθετήσουν πάνω στον τροχό όπου θα εργαζόμουν

a very nicely modeled natural man's organs.

μια πολύ πετυχημένη αναπαράσταση των ανδρικών μορίων.

(Laughter)

(Γέλια)

After I brushed them off with a hand motion, they were very --

Αφού τα έκανα πέρα με μια κίνηση του χεριού, ήταν πολύ...-

I finally was now accepted, and worked there for some six months.

με είχαν αποδεχτεί, και εργάστηκα εκεί για περίπου έξι μήνες.

This was my first job.

Ήταν η πρώτη μου δουλειά.

If I go on like this, you will be here till midnight.

Αν συνεχίσω έτσι, θα μείνετε εδώ ως τα μεσάνυχτα.

(Laughter)

(Γέλια)

(Applause)

(Χειροκροτήματα)

So I will try speed it up a little

Οπότε θα προσπαθήσω να επιταχύνω λίγο.

(Laughter)

(Γέλια)

Moderator: Eva, we have about five minutes.

Συντονιστής: Εύα, έχουμε περίπου 5 λεπτά στη διάθεσή μας.

(Laughter)

(Γέλια)

Eva Zeisel: Are you sure?

Εύα Ζίσελ: Είστε σίγουρος;

Moderator: Yes, I am sure.

Συντονιστής: Ναι, είμαι σίγουρος.

EZ: Well, if you are sure,

ΕΖ: Εντάξει, αν είστε σίγουρος,

I have to tell you that within five minutes I will talk very fast.

Θα πρέπει να σας πω ότι θα μιλάω πολύ γρήγορα σε αυτά τα 5 λεπτά που μας μένουν.

And actually, my work took me to many countries

Πράγματι, η δουλειά μου με πήγε σε πολλές χώρες

because I used my work to fill my curiosity.

γιατί χρησιμοποίησα τη δουλειά μου για να ικανοποιήσω την περιέργειά μου.

And among other things, other countries I worked, was in the Soviet Union,

Και μεταξύ άλλων χωρών όπου εργάστηκα, πήγα και στη Σοβιετική Ένωση,

where I worked from '32 to '37 -- actually, to '36.

όπου εργάστηκα από το ’32 έως το ’37—μάλλον το ‘36.

I was finally there, although I had nothing to do -- I was a foreign expert.

Ήμουν τελικά εκεί, αλλά δεν είχα τι να κάνω -ήμουν εκεί σαν ξένη εμπειρογνώμων.

I became art director of the china and glass industry,

Έγινα καλλιτεχνική διευθύντρια της βιομηχανίας πορσελάνης και γυαλιού,

and eventually under Stalin's purges -- at the beginning of Stalin's purges,

και τελικά στις εκκαθαρίσεις του Στάλιν – στο ξεκίνημα των εκκαθαρίσεων του Στάλιν,

I didn't know that hundreds of thousands of innocent people were arrested.

δεν γνώριζα ότι εκατοντάδες χιλιάδες αθώοι άνθρωποι είχαν συλληφθεί.

So I was arrested quite early in Stalin's purges,

Με συνέλαβαν πολύ νωρίς στην αρχή των εκκαθαρίσεων του Στάλιν,

and spent 16 months in a Russian prison.

και πέρασα 16 μήνες σε μια ρώσικη φυλακή.

The accusation was that I had successfully prepared an Attentat on Stalin's life.

Η κατηγορία ήταν ότι είχα προετοιμάσει με επιτυχία μια απόπειρα κατά της ζωής του Στάλιν.

This was a very dangerous accusation.

Ήταν μια πολύ επικίνδυνη κατηγορία.

And if this is the end of my five minutes, I want to tell you that

Και αν έφτασε το τέλος του πενταλέπτου μου, θέλω να σας πω ότι

I actually did survive, which was a surprise.

επέζησα, πράγμα που είναι απίστευτο.

But since I survived and I'm here,

Αλλά αφού επέζησα και είμαι εδώ,

and since this is the end of the five minutes, I will --

και αφού είναι το τέλος του πενταλέπτου μου, θα σας –

Moderator: Tell me when your last trip to Russia was.

Συντονιστής: Πείτε μας πότε ήταν το τελευταίο σας ταξίδι στη Ρωσία.

Weren't you there recently?

Πρόσφατα δεν πήγατε;

EZ: Oh, this summer, in fact,

ΕΖ: Φέτος το καλοκαίρι, όντως,

the Lomonosov factory was bought by an American company, invited me.

τo εργοστάσιο Λομονόσοφ αγοράστηκε από μια αμερικάνικη εταιρεία, η οποία με προσκάλεσε.

They found out that I had worked in '33 at this factory,

Ανακάλυψαν ότι είχα εργαστεί εκεί το ‘33,

and they came to my studio in Rockland County,

ήρθαν στο εργαστήρι μου στο Ρόκλαντ Κάουντυ,

and brought the 15 of their artists to visit me here.

και έφεραν 15 από τους καλλιτέχνες τους να με συναντήσουν εδώ.

And they invited myself to come to the Russian factory last summer,

Με κάλεσαν να πάω στο ρώσικο εργοστάσιο το περασμένο καλοκαίρι,

in July, to make some dishes, design some dishes.

τον Ιούλιο, για να φτιάξουμε πιάτα, για να σχεδιάσουμε μερικά πιάτα.

And since I don't like to travel alone, they also invited my daughter,

Και επειδή δεν μου αρέσει να ταξιδεύω μόνη μου, κάλεσαν και την κόρη μου,

son-in-law and granddaughter,

τον γαμπρό μου και την εγγονή μου,

so we had a lovely trip to see Russia today,

οπότε είχαμε ένα ευχάριστο ταξίδι και είδαμε τη Ρωσία του σήμερα,

which is not a very pleasant and happy view.

ένα θέαμα όχι πολύ ευχάριστο ή πολύ χαρούμενο.

Here I am now, if this is the end? Thank you.

Αυτά… είμαι εδώ τώρα… τελειώσαμε; Ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκροτήματα)