Fred Jansen: How to land on a comet

Μετάφραση: Anastasia Gkika Επιμέλεια: Chryssa Takahashi

I'd like to take you on the epic quest of the Rosetta spacecraft.

Θα ήθελα να σας ταξιδέψω στην επική αποστολή του διαστημικού σκάφους Ροζέτα.

To escort and land the probe on a comet,

Το να συνοδεύσω και να προσγειώσω το σκάφος σ' έναν κομήτη,

this has been my passion for the past two years.

αυτό ήταν το πάθος μου τα τελευταία δύο χρόνια.

In order to do that,

Για να το πετύχω αυτό,

I need to explain to you something about the origin of the solar system.

πρέπει να σας εξηγήσω κάτι για την απαρχή του ηλιακού μας συστήματος.

Πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια,

When we go back four and a half billion years,

υπήρχε ένα σύννεφο αερίων και σκόνης.

there was a cloud of gas and dust.

In the center of this cloud, our sun formed and ignited.

Στο κέντρο του σύννεφου, διαμορφώθηκε και άρχισε να καίει ο ήλιος μας.

Along with that, what we now know as planets, comets and asteroids formed.

Ταυτόχρονα, δημιουργήθηκαν οι πλανήτες, οι κομήτες κι οι αστεροειδείς.

What then happened, according to theory,

Αυτό που συνέβη μετά, σύμφωνα με τη θεωρία,

is that when the Earth had cooled down a bit after its formation,

είναι ότι όταν η Γη ψύχθηκε λίγο μετά τη μορφοποίηση της,

comets massively impacted the Earth and delivered water to Earth.

μεγάλος αριθμός κομητών συγκρούστηκαν με τη Γη δίνοντάς της νερό.

They probably also delivered complex organic material to Earth,

Πιθανότατα έδωσαν επίσης και σύνθετη οργανική ύλη στη Γη,

and that may have bootstrapped the emergence of life.

πράγμα που έγινε ίσως η βάση για την εμφάνιση της ζωής.

You can compare this to having to solve a 250-piece puzzle

Αυτό μπορεί να συγκριθεί με το να έχετε να λύσετε ένα παζλ 250 κομματιών

and not a 2,000-piece puzzle.

κι όχι ένα παζλ 2.000 κομματιών.

Afterwards, the big planets like Jupiter and Saturn,

Έπειτα, οι μεγάλοι πλανήτες, όπως ο Δίας κι ο Κρόνος,

they were not in their place where they are now,

δεν βρισκόταν στο σημείο όπου βρίσκονται σήμερα,

and they interacted gravitationally,

αλληλεπιδρούσαν μεταξύ τους βαρυτικά,

καθάρισαν όλο το εσωτερικό τμήμα του ηλιακού συστήματος

and they swept the whole interior of the solar system clean,

and what we now know as comets

κι ό,τι γνωρίζουμε σήμερα ως κομήτες

ended up in something called the Kuiper Belt,

κατέληξε σ' αυτό που ονομάζεται Ζώνη του Κάιπερ,

which is a belt of objects beyond the orbit of Neptune.

μια ζώνη αντικειμένων τα οποία βρίσκονται πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα.

And sometimes these objects run into each other,

Μερικές φορές αυτά τα αντικείμενα συναντιώνται

and they gravitationally deflect,

κι εκτρέπονται βαρυτικά,

and then the gravity of Jupiter pulls them back into the solar system.

και μετά η βαρύτητα του Δία τα έλκει πίσω στο ηλιακό σύστημα.

And they then become the comets as we see them in the sky.

Έτσι γίνονται οι κομήτες όπως τους βλέπουμε στον ουρανό.

Αυτό που πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι στο μεταξύ,

The important thing here to note is that in the meantime,

the four and a half billion years,

στα 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια,

these comets have been sitting on the outside of the solar system,

αυτοί οι κομήτες έμειναν έξω από το ηλιακό σύστημα

and haven't changed --

και δεν έχουν αλλάξει -

deep, frozen versions of our solar system.

είναι μια παλιά και παγωμένη εκδοχή του ηλιακού μας συστήματος.

In the sky, they look like this.

Στον ουρανό φαίνονται έτσι.

We know them for their tails.

Τους γνωρίζουμε από τις ουρές τους.

Ουσιαστικά είναι δύο ουρές.

There are actually two tails.

One is a dust tail, which is blown away by the solar wind.

Η μία ουρά είναι από σκόνη, η οποία παρασύρεται από τον ηλιακό άνεμο.

The other one is an ion tail, which is charged particles,

Η άλλη είναι ιονική ουρά από φορτισμένα σωματίδια,

and they follow the magnetic field in the solar system.

που ακολουθούν τα μαγνητικά πεδία του ηλιακού συστήματος.

There's the coma,

Αυτή είναι η κόμη και μετά ο πυρήνας

and then there is the nucleus, which here is too small to see,

που είναι πολύ μικρός για να τον δούμε

and you have to remember that in the case of Rosetta,

και να θυμάστε ότι στην περίπτωση της Ροζέτα,

the spacecraft is in that center pixel.

το σκάφος είναι στο κεντρικό αυτό πίξελ.

We are only 20, 30, 40 kilometers away from the comet.

Βρισκόμαστε μόνο 20, 30, 40 χιλιόμετρα μακριά απ' τον κομήτη.

So what's important to remember?

Τι είναι λοιπόν, σημαντικό να θυμόμαστε;

Comets contain the original material from which our solar system was formed,

Οι κομήτες περιέχουν την αρχική ύλη από την οποία δημιουργήθηκε το ηλιακό σύστημα,

so they're ideal to study the components

είναι έτσι ιδανικοί για τη μελέτη των συστατικών

that were present at the time when Earth, and life, started.

τα οποία ήταν παρόντα τη στιγμή που δημιουργήθηκαν η Γη και η ζωή.

Comets are also suspected

Οι κομήτες επίσης είναι πιθανό

of having brought the elements which may have bootstrapped life.

ότι έφεραν τα στοιχεία εκείνα που οδήγησαν στη δημιουργία της ζωής.

In 1983, ESA set up its long-term Horizon 2000 program,

Το 1983, ο ΕΟΔ ξεκίνησε το μακροπρόθεσμο πρόγραμμα Horizon 2000,

which contained one cornerstone, which would be a mission to a comet.

το οποίο είχε ως ακρογωνιαίο λίθο την αποστολή σε κάποιον κομήτη.

In parallel, a small mission to a comet, what you see here, Giotto, was launched,

Παράλληλα, είχε ξεκινήσει μια μικρή αποστολή σ' έναν κομήτη, το Τζιότο,

and in 1986, flew by the comet of Halley with an armada of other spacecraft.

που το 1986 πέταξε δίπλα από τον κομήτη Χάλεϊ μαζί με αρκετά άλλα σκάφη.

From the results of that mission, it became immediately clear

Από τα αποτελέσματα εκείνης της αποστολής έγινε αμέσως ξεκάθαρο

that comets were ideal bodies to study to understand our solar system.

ότι οι κομήτες είναι τα ιδανικά σώματα για μελέτη

για να κατανοήσουμε το ηλιακό μας σύστημα.

And thus, the Rosetta mission was approved in 1993,

Έτσι, η αποστολή της Ροζέτα εγκρίθηκε το 1993

and originally it was supposed to be launched in 2003,

κι αρχικά ήταν να εκτοξευθεί το 2003,

εμφανίστηκε όμως ένα πρόβλημα με έναν πύραυλο Αριάν.

but a problem arose with an Ariane rocket.

However, our P.R. department, in its enthusiasm,

Ωστόσο, το τμήμα δημοσίων σχέσεων πάνω στον ενθουσιασμό του,

had already made 1,000 Delft Blue plates

είχε κατασκευάσει 1.000 μπλε πιάτα ολλανδικής πορσελάνης

with the name of the wrong comets.

με το όνομα λάθος κομητών.

So I've never had to buy any china since. That's the positive part.

Οπότε δε χρειάστηκε να ξαναγοράσω πιάτα από τότε. Αυτό ήταν κάτι θετικό.

(Laughter)

(Γέλια)

Once the whole problem was solved,

Όταν το πρόβλημα λύθηκε ολοκληρωτικά,

we left Earth in 2004

αφήσαμε τη Γη το 2004

to the newly selected comet, Churyumov-Gerasimenko.

για τον καινούριο επιλεγμένο κομήτη, Τσουριούμοφ-Γκερασιμένκο.

This comet had to be specially selected

Ο κομήτης έπρεπε να είναι ειδικά επιλεγμένος

because A, you have to be able to get to it,

γιατί πρώτον, έπρεπε να μπορείς να τον φτάσεις,

and B, it shouldn't have been in the solar system too long.

και δεύτερον, δεν έπρεπε να είναι στο ηλιακό σύστημα για πολύ καιρό.

This particular comet has been in the solar system since 1959.

Ο συγκεκριμένος κομήτης βρισκόταν στο ηλιακό σύστημα από το 1959.

Αυτή ήταν η πρώτη φορά που εκτράπηκε από τον Δία

That's the first time when it was deflected by Jupiter,

and it got close enough to the sun to start changing.

κι έφτασε τόσο κοντά στον ήλιο ώστε να αρχίσει να αλλάζει.

So it's a very fresh comet.

Είναι λοιπόν ένας πολύ νέος κομήτης.

Rosetta made a few historic firsts.

Η Ροζέτα έκανε μερικές ιστορικές πρωτιές.

It's the first satellite to orbit a comet,

Είναι ο πρώτος δορυφόρος που μπήκε σε τροχιά γύρω από κομήτη

and to escort it throughout its whole tour through the solar system --

και τον συνόδεψε στο ταξίδι του σε όλο ηλιακό σύστημα -

closest approach to the sun, as we will see in August,

στην πιο κοντινή προσέγγιση στον ήλιο, όπως θα δούμε τον Αύγουστο,

and then away again to the exterior.

μέχρι και την έξοδό του.

Πρόκειται για την πρώτη προσεδάφιση σε κομήτη που έγινε ποτέ.

It's the first ever landing on a comet.

We actually orbit the comet using something which is not

Βασικά περιστρεφόμαστε γύρω από τον κομήτη χρησιμοποιώντας

κάτι που δεν είθισται στα διαστημικά σκάφη.

normally done with spacecraft.

Συνήθως, κοιτάτε τον ουρανό και ξέρετε πού είστε και προς τα πού βλέπετε.

Normally, you look at the sky and you know where you point and where you are.

In this case, that's not enough.

Σ' αυτήν την περίπτωση, δεν είναι αρκετό.

We navigated by looking at landmarks on the comet.

Καθοδηγηθήκαμε κοιτάζοντας ορόσημα επάνω στον κομήτη.

Αναγνωρίσαμε χαρακτηριστικά - βράχους, κρατήρες -

We recognized features -- boulders, craters --

and that's how we know where we are respective to the comet.

κι έτσι γνωρίζαμε πού βρισκόμαστε σε σχέση με τον κομήτη.

And, of course, it's the first satellite to go beyond the orbit of Jupiter

Φυσικά, είναι επίσης ο πρώτος δορυφόρος που πήγε πέραν της τροχιάς του Δία,

χρησιμοποιώντας ηλιακά κύτταρα.

on solar cells.

Now, this sounds more heroic than it actually is,

Ακούγεται πιο ηρωικό απ' όσο είναι,

because the technology to use radio isotope thermal generators

διότι η τεχνολογία ραδιοϊσοτοπικών θερμικών γεννητριών

wasn't available in Europe at that time, so there was no choice.

δεν ήταν ακόμη διαθέσιμη στην Ευρώπη,

οπότε δεν υπήρχε άλλη επιλογή.

Αυτά τα ηλιακά πάνελ όμως είναι μεγάλα.

But these solar arrays are big.

This is one wing, and these are not specially selected small people.

Εδώ είναι ένα φτερό κι αυτοί δεν είναι επιλεκτικά μικρόσωμοι άνθρωποι.

They're just like you and me.

Είναι ακριβώς σαν εμάς.

(Laughter)

(Γέλια)

Έχουμε δύο απ' αυτά τα φτερά, 65 τετραγωνικά μέτρα.

We have two of these wings, 65 square meters.

Now later on, of course, when we got to the comet,

Φυσικά έπειτα, όταν φτάνουμε στον κομήτη,

you find out that 65 square meters of sail

διαπιστώνουμε ότι 65 τ.μ. φτερών

close to a body which is outgassing is not always a very handy choice.

δίπλα σ' ένα σώμα που εκτοξεύει αέρια δεν είναι και η πιο εύχρηστη επιλογή.

Now, how did we get to the comet?

Πώς φτάσαμε όμως στον κομήτη;

Because we had to go there for the Rosetta scientific objectives

Διότι έπρεπε να φτάσουμε εκεί για τους επιστημονικούς στόχους της Ροζέτα

very far away -- four times the distance of the Earth to the sun --

πολύ μακριά - τέσσερις φορές την απόσταση της Γης από τον ήλιο -

και με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα από αυτήν που θα πετυχαίναμε με καύσιμα,

and also at a much higher velocity than we could achieve with fuel,

γιατί θα έπρεπε να πάρουμε καύσιμα έξι φορές όσο το βάρος του σκάφους.

because we'd have to take six times as much fuel as the whole spacecraft weighed.

So what do you do?

Τι κάνουμε λοιπόν;

You use gravitational flybys, slingshots,

Χρησιμοποιούμε το φαινόμενο της βαρυτικής σφεντόνας

where you pass by a planet at very low altitude,

όπου περνάτε δίπλα από έναν πλανήτη σε πολύ χαμηλό υψόμετρο,

a few thousand kilometers,

για λίγες χιλιάδες χιλιόμετρα

and then you get the velocity of that planet around the sun for free.

κι έτσι αποκτάτε την ταχύτητα αυτού του πλανήτη γύρω από τον ήλιο χωρίς κόστος.

Το κάναμε αυτό μερικές φορές.

We did that a few times.

Χρησιμοποιήσαμε τη Γη, τον Άρη, ξανά τη Γη δυο φορές,

We did Earth, we did Mars, we did twice Earth again,

and we also flew by two asteroids, Lutetia and Steins.

και πετάξαμε επίσης δίπλα από δύο αστεροειδείς, τη Λουτησία και τον Στέινς.

Then in 2011, we got so far from the sun that if the spacecraft got into trouble,

Έπειτα, το 2011, βρεθήκαμε τόσο μακριά από τον ήλιο που αν είχαμε κάποιο πρόβλημα

we couldn't actually save the spacecraft anymore,

δεν θα μπορούσαμε πια να σώσουμε το σκάφος,

so we went into hibernation.

έτσι βάλαμε το σκάφος σε χειμερία νάρκη.

Everything was switched off except for one clock.

Τα πάντα ήταν σβηστά εκτός από ένα ρολόι.

Here you see in white the trajectory, and the way this works.

Εδώ, σε άσπρο, βλέπετε την τροχιά και το πώς λειτουργεί όλο αυτό.

You see that from the circle where we started,

Βλέπετε ότι από τον κύκλο που αρχίσαμε,

η άσπρη γραμμή βασικά γίνεται ολοένα και πιο ελλειπτική

the white line, actually you get more and more and more elliptical,

and then finally we approached the comet

και τέλος πλησιάσαμε τον κομήτη τον Μάιο του 2014

in May 2014, and we had to start doing the rendezvous maneuvers.

κι έπρεπε έπειτα να αρχίσουμε τις μανούβρες συνάντησης.

On the way there, we flew by Earth and we took a few pictures to test our cameras.

Καθώς πηγαίναμε εκεί, περάσαμε δίπλα από τη Γη

και τραβήξαμε φωτογραφίες για να ελέγξουμε τις κάμερες.

This is the moon rising over Earth,

Εδώ είναι το φεγγάρι που ξεπροβάλλει στη Γη,

and this is what we now call a selfie,

ενώ αυτήν την αποκαλούμε σέλφι,

which at that time, by the way, that word didn't exist. (Laughter)

λέξη που παρεμπιπτόντως τότε δεν υπήρχε ακόμη. (Γέλια)

It's at Mars. It was taken by the CIVA camera.

Είναι στον Άρη, από την κάμερα CIVA.

That's one of the cameras on the lander,

Είναι μία από τις κάμερες στον προσεδαφιστή,

and it just looks under the solar arrays,

και κοιτάει ακριβώς κάτω από τα ηλιακά πάνελ

και βλέπετε τα ηλιακά πάνελ και τον Άρη στο βάθος.

and you see the planet Mars and the solar array in the distance.

Now, when we got out of hibernation in January 2014,

Όταν βγήκαμε από τη χειμερία νάρκη τον Ιανουάριο του 2014,

είχαμε αρχίσει να φτάνουμε σε απόσταση

we started arriving at a distance

of two million kilometers from the comet in May.

δύο εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον κομήτη τον Μάιο.

However, the velocity the spacecraft had was much too fast.

Ωστόσο, η ταχύτητα που είχε αναπτύξει το σκάφος ήταν πολύ μεγάλη.

We were going 2,800 kilometers an hour faster than the comet, so we had to brake.

Πηγαίναμε με 2.800 χιλιόμετρα την ώρα γρηγορότερα από τον κομήτη,

οπότε έπρεπε να φρενάρουμε.

We had to do eight maneuvers,

Χρειάστηκαν οχτώ μανούβρες

and you see here, some of them were really big.

κι όπως βλέπετε εδώ, κάποιες ήταν πολύ μεγάλες.

We had to brake the first one by a few hundred kilometers per hour,

Έπρεπε αρχικά να φρενάρουμε για μερικά εκατοντάδες χιλιόμετρα την ώρα

and actually, the duration of that was seven hours,

κι αυτό κράτησε επτά ώρες ενώ ξοδεύτηκαν 218 κιλά καύσιμα,

and it used 218 kilos of fuel,

and those were seven nerve-wracking hours, because in 2007,

ήταν επτά εξαιρετικά αγχωτικές ώρες,

διότι το 2007 υπήρχε μια διαρροή στο σύστημα προώθησης της Ροζέτα

there was a leak in the system of the propulsion of Rosetta,

and we had to close off a branch,

κι έπρεπε να σβήσουμε ένα τμήμα,

so the system was actually operating at a pressure

έτσι το σύστημα στην πραγματικότητα λειτουργούσε με τέτοια πίεση

which it was never designed or qualified for.

για την οποία δεν ήταν σχεδιασμένο ή κατάλληλο.

Then we got in the vicinity of the comet, and these were the first pictures we saw.

Έπειτα πλησιάσαμε τον κομήτη κι αυτές είναι οι πρώτες εικόνες που είδαμε.

The true comet rotation period is 12 and a half hours,

Η αληθινή διάρκεια περιστροφής του κομήτη είναι 12,5 ώρες

so this is accelerated,

οπότε αυτό είναι επιταχυμένο,

but you will understand that our flight dynamics engineers thought,

όμως μπορείτε να καταλάβετε γιατί οι μηχανικοί πτήσης πίστεψαν

this is not going to be an easy thing to land on.

ότι δεν θα ήταν μια εύκολη προσεδάφιση.

We had hoped for some kind of spud-like thing

Ελπίζαμε ότι θα ήταν κάτι που θα έμοιαζε με πατάτα

όπου είναι εύκολο να προσεδαφιστείς.

where you could easily land.

But we had one hope: maybe it was smooth.

Είχαμε όμως μια ελπίδα: ίσως να ήταν ομαλή.

No. That didn't work either. (Laughter)

Όχι. Δεν ήταν έτσι. (Γέλια)

Σε αυτό το σημείο, λοιπόν, ήταν ξεκάθαρα αναπόφευκτο:

So at that point in time, it was clearly unavoidable:

we had to map this body in all the detail you could get,

έπρεπε να χαρτογραφήσουμε το αντικείμενο με κάθε πιθανή λεπτομέρεια,

because we had to find an area which is 500 meters in diameter and flat.

γιατί έπρεπε να βρούμε μια επίπεδη περιοχή με 500 μέτρα διάμετρο.

Why 500 meters? That's the error we have on landing the probe.

Γιατί 500 μέτρα; Αυτό είναι το όριο λάθους που έχουμε στην προσεδάφιση.

So we went through this process, and we mapped the comet.

Οπότε ξεκινήσαμε και χαρτογραφήσαμε τον κομήτη.

We used a technique called photoclinometry.

Χρησιμοποιήσαμε μια τεχνική που λέγεται φωτοκλινομέτρηση.

You use shadows thrown by the sun.

Χρησιμοποιεί τις σκιές που προκαλούνται από τον ήλιο.

What you see here is a rock sitting on the surface of the comet,

Εδώ βλέπετε έναν βράχο επάνω στην επιφάνεια του κομήτη

and the sun shines from above.

κι ο ήλιος λάμπει από πάνω.

Από τη σκιά, εμείς, με το μυαλό μας,

From the shadow, we, with our brain,

can immediately determine roughly what the shape of that rock is.

μπορούμε αμέσως να προσδιορίσουμε περίπου το σχήμα του βράχου.

You can program that in a computer,

Μπορείτε να προγραμματίσετε τον υπολογιστή,

you then cover the whole comet, and you can map the comet.

να καλύψετε έπειτα όλον τον κομήτη και στο τέλος έχετε τον χάρτη του κομήτη.

Γι' αυτόν τον λόγο, πετάξαμε σε μερικές ειδικές τροχιές, από τον Αύγουστο.

For that, we flew special trajectories starting in August.

First, a triangle of 100 kilometers on a side

Πρώτα, ένα τρίγωνο με πλευρά 100 χιλιόμετρα

at 100 kilometers' distance,

σε απόσταση 100 χιλιομέτρων,

and we repeated the whole thing at 50 kilometers.

κι επαναλάβαμε το ίδιο στα 50 χιλιόμετρα.

At that time, we had seen the comet at all kinds of angles,

Σε εκείνο το σημείο, είχαμε δει τον κομήτη απ' όλες τις γωνιές

and we could use this technique to map the whole thing.

και μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε αυτήν την τεχνική για τη χαρτογράφηση του.

Now, this led to a selection of landing sites.

Αυτό οδήγησε στην επιλογή σημείων προσγείωσης.

Όλη αυτή η διαδικασία, από τη χαρτογράφηση του κομήτη

This whole process we had to do, to go from the mapping of the comet

to actually finding the final landing site, was 60 days.

στο να βρούμε τελικά ένα σημείο προσεδάφισης, διήρκησε 60 μέρες.

We didn't have more.

Δεν είχαμε παραπάνω.

Για να σας δώσω μια ιδέα, μια συνήθης αποστολή στο Άρη

To give you an idea, the average Mars mission

takes hundreds of scientists for years to meet

χρειάζεται εκατοντάδες επιστήμονες που για χρόνια μελετάνε

about where shall we go?

το πού θα προσεδαφιστούν.

We had 60 days, and that was it.

Εμείς είχαμε 60 μέρες, ούτε μία παραπάνω.

We finally selected the final landing site

Επιλέξαμε τελικά το σημείο προσεδάφισης

and the commands were prepared for Rosetta to launch Philae.

και οι διαταγές προς τη Ροζέτα για την εκτόξευση του Φιλέα ήταν έτοιμες.

The way this works is that Rosetta has to be at the right point in space,

Η Ροζέτα πρέπει να βρίσκεται στο κατάλληλο σημείο στο διάστημα

and aiming towards the comet, because the lander is passive.

και να στοχεύει προς τον κομήτη διότι ο προσεδαφιστής είναι ακίνητος.

The lander is then pushed out and moves towards the comet.

Ο προσεδαφιστής έπειτα ωθείται έξω και κινείται προς τον κομήτη.

Rosetta had to turn around

Η Ροζέτα έπρεπε να γυρίσει

to get its cameras to actually look at Philae while it was departing

και να θέσει τις κάμερες έτσι ώστε να βλέπει τον Φιλέα καθώς αποχωρεί

and to be able to communicate with it.

και να έχει δυνατότητα επικοινωνίας μαζί του.

Η διάρκεια προσεδάφισης όλης της τροχιάς ήταν επτά ώρες.

Now, the landing duration of the whole trajectory was seven hours.

Now do a simple calculation:

Κάντε έναν πρόχειρο υπολογισμό:

if the velocity of Rosetta is off by one centimeter per second,

εαν η ταχύτητα της Ροζέτα είναι λανθασμένη κατά ένα εκατοστό το δευτερόλεπτο

seven hours is 25,000 seconds.

επτά ώρες είναι 25.000 δευτερόλεπτα.

That means 252 meters wrong on the comet.

Αυτό οδηγεί σε ένα λάθος 252 μέτρων.

So we had to know the velocity of Rosetta

Έπρεπε λοιπόν να ξέρουμε την ταχύτητα της Ροζέτα

much better than one centimeter per second,

πολύ καλύτερα από ένα εκατοστό ανά δευτερόλεπτο

και την τοποθεσία της στο διάστημα καλύτερα από 100 μέτρα,

and its location in space better than 100 meters

στα 500 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη.

at 500 million kilometers from Earth.

That's no mean feat.

Είναι πολύ δύσκολο.

Let me quickly take you through some of the science and the instruments.

Θα σας δείξω στα γρήγορα λίγη από την επιστήμη και τα εργαλεία.

Δε θα σας κουράσω με όλες τις λεπτομέρειες όλων των εργαλείων

I won't bore you with all the details of all the instruments,

but it's got everything.

όμως έχει τα πάντα.

Μπορούμε ανιχνεύσουμε αέρια, να μετρήσουμε τα μόρια της σκόνης,

We can sniff gas, we can measure dust particles,

the shape of them, the composition,

τα σχήματά τους, τη σύνθεσή τους,

there are magnetometers, everything.

υπάρχουν μαγνητόμετρα, τα πάντα.

Εδώ είναι τα αποτελέσματα ενός εργαλείου που μετρά την πυκνότητα αερίων

This is one of the results from an instrument which measures gas density

at the position of Rosetta,

στην τοποθεσία της Ροζέτα,

so it's gas which has left the comet.

οπότε είναι αέρια προερχόμενα από τον κομήτη.

The bottom graph is September of last year.

Το κάτω γράφημα είναι από πέρσι τον Σεπτέμβριο.

There is a long-term variation, which in itself is not surprising,

Υπάρχει μια μακροπρόθεσμη μεταβολή που από μόνη της δεν προκαλεί έκπληξη

but you see the sharp peaks.

όμως βλέπετε τις μυτερές κορυφές.

This is a comet day.

Πρόκειται για την ημέρα ενός κομήτη.

You can see the effect of the sun on the evaporation of gas

Μπορείτε να δείτε τις επιπτώσεις του ήλιου στην εξάτμιση των αερίων

and the fact that the comet is rotating.

και στην περιστροφή του κομήτη.

So there is one spot, apparently,

Υπάρχει λοιπόν κάποιο σημείο,

where there is a lot of stuff coming from,

απ' όπου αναδύονται πολλά πράγματα,

it gets heated in the Sun, and then cools down on the back side.

θερμαίνονται από τον ήλιο κι έπειτα ψυχραίνονται στην πίσω πλευρά.

And we can see the density variations of this.

Μπορούμε να δούμε τις μεταβολές στην πυκνότητα.

These are the gases and the organic compounds

Αυτά είναι τα αέρια και οι οργανικές χημικές ενώσεις

that we already have measured.

τα οποία έχουμε ήδη μετρήσει.

Θα δείτε ότι είναι μια εντυπωσιακή λίστα

You will see it's an impressive list,

and there is much, much, much more to come,

κι έχουμε πολλά ακόμη γιατί υπάρχουν περισσότερες μετρήσεις.

because there are more measurements.

Βασικά, αυτή τη στιγμή πραγματοποιείται στο Χιούστον ένα συνέδριο

Actually, there is a conference going on in Houston at the moment

where many of these results are presented.

όπου παρουσιάζονται πολλά από αυτά τα αποτελέσματα.

Also, we measured dust particles.

Επίσης, μετρήσαμε σωματίδια σκόνης.

Now, for you, this will not look very impressive,

Για εσάς δεν είναι κάτι το εντυπωσιακό

όμως οι επιστήμονες ήταν κατενθουσιασμένοι όταν το είδαν.

but the scientists were thrilled when they saw this.

Two dust particles:

Δύο σωματίδια σκόνης:

the right one they call Boris, and they shot it with tantalum

το δεξί ονομάζεται Μπόρις και του έριξαν ταντάλιο

in order to be able to analyze it.

για να είναι σε θέση να το μελετήσουν.

Now, we found sodium and magnesium.

Βρήκαμε νάτριο και μαγνήσιο.

What this tells you is this is the concentration of these two materials

Αυτό μας δίνει τη συγκέντρωση των δύο αυτών υλικών

at the time the solar system was formed,

τη στιγμή σχηματισμού του ηλιακού μας συστήματος,

so we learned things about which materials were there

έτσι μαθαίνουμε πράγματα για το ποια υλικά υπήρχαν εκεί

when the planet was made.

όταν σχηματίστηκε ο πλανήτης.

Of course, one of the important elements is the imaging.

Φυσικά, ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία είναι οι εικόνες.

This is one of the cameras of Rosetta, the OSIRIS camera,

Αυτή είναι μία από τις κάμερες της Ροζέτα, η OSIRIS,

and this actually was the cover of Science magazine

που ήταν εξώφυλλο του περιοδικού Science

on January 23 of this year.

στις 23 Ιανουαρίου αυτού του έτους.

Nobody had expected this body to look like this.

Κανένας δεν περίμενε ότι αυτό το αντικείμενο θα έμοιαζε έτσι.

Βράχοι, πέτρες - μοιάζει περισσότερο με τον βράχο Half Dome του Γιοσέμιτι

Boulders, rocks -- if anything, it looks more like the Half Dome in Yosemite

than anything else.

παρά με οτιδήποτε άλλο.

We also saw things like this:

Είδαμε επίσης πράγματα όπως αυτό:

dunes, and what look to be, on the righthand side, wind-blown shadows.

αμμόλοφους, και στην αριστερή πλευρά, κάτι που μοιάζει σαν σκιές από άνεμο.

Now we know these from Mars, but this comet doesn't have an atmosphere,

Αυτά τα γνωρίζουμε από τον Άρη όμως ο κομήτης αυτός δεν έχει ατμόσφαιρα,

so it's a bit difficult to create a wind-blown shadow.

είναι λοιπόν δύσκολο να σχηματιστούν σκιές από άνεμο.

It may be local outgassing,

Ίσως πρόκειται για τοπικές εκπομπές αερίων,

stuff which goes up and comes back.

υλικά τα οποία πετάγονται και ξαναπέφτουν.

We don't know, so there is a lot to investigate.

Δε γνωρίζουμε, οπότε έχουμε πολλά να ερευνήσουμε.

Here, you see the same image twice.

Εδώ βλέπετε την ίδια εικόνα δύο φορές.

On the left-hand side, you see in the middle a pit.

Στην αριστερή πλευρά βλέπετε στη μέση μια λακκούβα.

On the right-hand side, if you carefully look,

Στη δεξιά πλευρά, εάν παρατηρήσετε προσεκτικά,

there are three jets coming out of the bottom of that pit.

υπάρχουν τρεις πίδακες που ξεπετάγονται από τον πάτο της λακκούβας.

So this is the activity of the comet.

Αυτή είναι λοιπόν η δραστηριότητα του κομήτη.

Apparently, at the bottom of these pits is where the active regions are,

Προφανώς, μέσα σ' αυτές τις λακκούβες είναι οι ενεργές περιοχές

κι όπου το υλικό εξατμίζεται στο διάστημα.

and where the material evaporates into space.

There is a very intriguing crack in the neck of the comet.

Υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα ρωγμή στον λαιμό του κομήτη.

You see it on the right-hand side.

Τη βλέπετε στη δεξιά μεριά.

It's a kilometer long, and it's two and a half meters wide.

Έχει μήκος ένα χιλιόμετρο και 2,5 μέτρα πλάτος.

Some people suggest that actually,

Ορισμένοι πιστεύουν ότι,

when we get close to the sun,

όταν φτάσουμε κοντά στον ήλιο,

the comet may split in two,

ο κομήτης ίσως να χωριστεί στα δύο

and then we'll have to choose,

και θα πρέπει να διαλέξουμε,

σε ποιον κομήτη θα πάμε.

which comet do we go for?

The lander -- again, lots of instruments,

Ο προσεδαφιστής - κι αυτός έχει πολλά εργαλεία,

mostly comparable except for the things which hammer in the ground and drill, etc.

κυρίως παρόμοια εκτός από εκείνα που σφυροκοπούν και τρυπούν το έδαφος κλπ.

But much the same as Rosetta, and that is because you want to compare

Όμως σχεδόν τα ίδια με τη Ροζέτα κι αυτό γιατί θέλετε να συγκρίνετε

what you find in space with what you find on the comet.

αυτά που βρίσκετε στο διάστημα με αυτά που βρίσκετε στον κομήτη.

Ονομάζονται εργαλεία μέτρησης του αληθινού εδάφους.

These are called ground truth measurements.

These are the landing descent images

Αυτές είναι οι εικόνες από την προσεδάφιση

that were taken by the OSIRIS camera.

τις οποίες τράβηξε η κάμερα OSIRIS.

You see the lander getting further and further away from Rosetta.

Βλέπετε τον προσεδαφιστή να απομακρύνεται όλο και περισσότερο από τη Ροζέτα.

On the top right, you see an image taken at 60 meters by the lander,

Επάνω δεξιά, βλέπετε μια φωτογραφία τραβηγμένη από τον προσεδαφιστή,

60 meters above the surface of the comet.

60 μέτρα από την επιφάνεια του κομήτη.

The boulder there is some 10 meters.

Ο βράχος εκεί είναι περίπου 10 μέτρα.

So this is one of the last images we took before we landed on the comet.

Αυτή είναι μία από τις τελευταίες εικόνες που τραβήξαμε πριν την προσεδάφιση.

Here, you see the whole sequence again, but from a different perspective,

Εδώ βλέπετε τις ίδιες σκηνές, από διαφορετική όμως προοπτική

and you see three blown-ups from the bottom-left to the middle

και βλέπετε τρεις μεγεθύνσεις από κάτω αριστερά προς το μέσον

of the lander traveling over the surface of the comet.

του προσεδαφιστή που ταξιδεύει πάνω από την επιφάνεια του κομήτη.

Then, at the top, there is a before and an after image of the landing.

Έπειτα στην κορυφή, υπάρχουν δύο εικόνες, πριν και μετά την προσγείωση.

The only problem with the after image is, there is no lander.

Το μόνο πρόβλημα στη δεύτερη εικόνα είναι ότι δεν υπάρχει προσεδαφιστής.

But if you carefully look at the right-hand side of this image,

Εάν όμως παρατηρήσετε προσεκτικά, στη δεξιά πλευρά της φωτογραφίας,

we saw the lander still there, but it had bounced.

θα δείτε ότι ο προσεδαφιστής είναι ακόμη εκεί, αλλά έχει αναπηδήσει.

It had departed again.

Έχει αναπηδήσει από την επιφάνεια.

Μια κωμική σημείωση εδώ,

Now, on a bit of a comical note here

η Ροζέτα αρχικά είχε σχεδιαστεί με προσεδαφιστή που θα αναπηδούσε.

is that originally Rosetta was designed to have a lander which would bounce.

That was discarded because it was way too expensive.

Αυτό απορρίφθηκε λόγω υψηλού κόστους.

Εμείς το ξεχάσαμε, ο προσεδαφιστής όμως όχι.

Now, we forgot, but the lander knew.

(Laughter)

(Γέλια)

During the first bounce, in the magnetometers,

Κατά τη διάρκεια της πρώτης αναπήδησης στα μαγνητόμετρα,

you see here the data from them, from the three axes, x, y and z.

βλέπετε εδώ τα δεδομένα τους, από τρεις άξονες - χ, ψ και ω.

Halfway through, you see a red line.

Στα μισά της διαδρομής βλέπετε μια κόκκινη γραμμή.

At that red line, there is a change.

Σε αυτήν την κόκκινη γραμμή υπάρχει μια αλλαγή.

What happened, apparently, is during the first bounce,

Αυτό που συνέβη είναι ότι προφανώς, κατά τη διάρκεια της πρώτης αναπήδησης,

somewhere, we hit the edge of a crater with one of the legs of the lander,

κάπου χτυπήσαμε την άκρη ενός κρατήρα με κάποιο πόδι του προσεδαφιστή

and the rotation velocity of the lander changed.

και η ταχύτητα περιστροφής του προσεδαφιστή άλλαξε.

So we've been rather lucky

Είμαστε λοιπόν πολύ τυχεροί

that we are where we are.

που βρισκόμαστε εκεί που βρισκόμαστε.

This is one of the iconic images of Rosetta.

Αυτή είναι μία από τις συμβολικές εικόνες της Ροζέτα.

It's a man-made object, a leg of the lander,

Είναι ένα αντικείμενο φτιαγμένο από άνθρωπο,

το πόδι του προσεδαφιστή που πατάει επάνω στον κομήτη.

standing on a comet.

Αυτή, για μένα, είναι από τις καλύτερες εικόνες της επιστήμης του διαστήματος.

This, for me, is one of the very best images of space science I have ever seen.

(Χειροκρότημα)

(Applause)

One of the things we still have to do is to actually find the lander.

Κάτι που μας έχει μείνει ακόμη να κάνουμε είναι να βρούμε τον προσεδαφιστή.

The blue area here is where we know it must be.

Υποθέτουμε ότι πρέπει να βρίσκεται σε αυτήν την μπλε περιοχή εδώ.

We haven't been able to find it yet, but the search is continuing,

Δεν έχουμε καταφέρει να τη βρούμε ακόμη, η έρευνα όμως συνεχίζεται,

as are our efforts to start getting the lander to work again.

όπως και οι προσπάθειές μας να κάνουμε τον προσεδαφιστή να δουλέψει ξανά.

Ακούμε κάθε μέρα

We listen every day,

κι ελπίζουμε μέχρι περίπου τον Απρίλη

and we hope that between now and somewhere in April,

the lander will wake up again.

ο προσεδαφιστής θα ξαναξυπνήσει.

The findings of what we found on the comet:

Αυτά που βρήκαμε στον κομήτη:

This thing would float in water.

Αυτό εδώ θα μπορούσε να επιπλεύσει στο νερό.

It's half the density of water.

Έχει τη μισή πυκνότητα του νερού.

So it looks like a very big rock, but it's not.

Μοιάζει με έναν πολύ μεγάλο βράχο, όμως δεν είναι.

The activity increase we saw in June, July, August last year

Η δραστηριότητα που είδαμε τον περασμένο Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο

was a four-fold activity increase.

ήταν τέσσερις φορές αυξημένη.

By the time we will be at the sun,

Μέχρι τη στιγμή που θα είμαστε στον ήλιο

there will be 100 kilos a second leaving this comet:

ο κομήτης θα χάνει 100 κιλά το δευτερόλεπτο:

από αέρια, σκόνη, οτιδήποτε.

gas, dust, whatever.

That's 100 million kilos a day.

Δηλαδή 100 εκατομμύρια κιλά την ημέρα.

Then, finally, the landing day.

Τέλος, η ημέρα προσεδάφισης.

I will never forget -- absolute madness, 250 TV crews in Germany.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ - πραγματική τρέλα, 250 τηλεοπτικές ομάδες στη Γερμανία.

The BBC was interviewing me,

Έδινα συνέντευξη στο BBC,

and another TV crew who was following me all day

ενώ μια άλλη ομάδα που με ακολουθούσε όλη την ημέρα,

were filming me being interviewed,

τραβούσε τη συνέντευξή μου,

and it went on like that for the whole day.

κι όλη η μέρα πήγε κάπως έτσι.

The Discovery Channel crew

Οι ρεπόρτερ του Discovery Channel

actually caught me when leaving the control room,

με πιάσανε τη στιγμή που έβγαινα από το δωμάτιο ελέγχου

and they asked the right question,

κάνοντάς μου την κατάλληλη ερώτηση

and man, I got into tears, and I still feel this.

και ξέσπασα σε κλάματα, έτσι νοιώθω ακόμη.

For a month and a half,

Για ενάμιση μήνα,

I couldn't think about landing day without crying,

δεν μπορούσα να σκεφτώ την ημέρα προσεδάφισης χωρίς να κλάψω

and I still have the emotion in me.

κι ακόμη κρατώ αυτό το συναίσθημα.

Θα ήθελα να σας αφήσω με αυτή την εικόνα του κομήτη.

With this image of the comet, I would like to leave you.

Thank you.

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)

(Applause)