Why language is humanity's greatest invention | David Peterson

Μετάφραση: Lucas Kaimaras Επιμέλεια: Chryssa Rapessi

Spoons.

Κουτάλια.

Cardboard boxes.

Κούτες από χαρτόνι.

Toddler-size electric trains.

Ηλεκτρικά τραίνα για μπόμπιρες.

Holiday ornaments.

Εποχιακός στολισμός.

Bounce houses.

Φουσκωτοί παιδότοποι.

Blankets.

Κουβέρτες.

Baskets.

Καλάθια.

Carpets.

Χαλιά.

Tray tables.

Τραπέζια σερβιρίσματος.

Smartphones.

Έξυπνα τηλέφωνα.

Pianos.

Πιάνα.

Robes.

Χιτώνες.

Photographs.

Φωτογραφίες.

What do all of these things have in common,

Τι έχουν κοινό όλα αυτά τα πράγματα,

aside from the fact they're photos that I took in the last three months,

εκτός του ότι είναι φωτογραφίες που τράβηξα τους τελευταίους τρεις μήνες,

and therefore, own the copyright to?

κι έτσι κατέχω τα πνευματικά δικαιώματα;

(Laughter)

(Γέλια)

They're all inventions

Είναι όλα εφευρέσεις

that were created with the benefit of language.

που δημιουργήθηκαν με το ευεργέτημα της γλώσσας.

None of these things would have existed without language.

Κανένα από αυτά δεν θα υπήρχε χωρίς τη γλώσσα.

Φανταστείτε να δημιουργείτε οποιοδήποτε από αυτά

Imagine creating any one of those things

or, like, building an entire building like this,

ή να χτίσετε ένα ολόκληρο κτήριο σαν αυτό,

χωρίς να έχετε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσετε τη γλώσσα

without being able to use language

or without benefiting from any knowledge that was got by the use of language.

ή χωρίς να επωφεληθείτε από κάθε γνώση που αποκτήθηκε με τη χρήση της γλώσσας.

Basically, language is the most important thing

Βασικά, η γλώσσα είναι το πιο σημαντικό πράγμα

σε όλον τον κόσμο.

in the entire world.

All of our civilization rests upon it.

Ολόκληρος ο πολιτισμός μας στηρίζεται πάνω σε αυτήν.

And those who devote their lives to studying it --

Κι αυτοί που αφιερώνουν τη ζωή τους στη μελέτη της

both how language emerged, how human languages differ,

-πώς προέκυψε η γλώσσα, πώς διαφέρουν οι γλώσσες,

how they differ from animal communication systems --

πώς διαφέρουν από τα συστήματα επικοινωνίας των ζώων --

are linguists.

είναι οι γλωσσολόγοι.

Formal linguistics is a relatively young field, more or less.

Η επίσημη γλωσσολογία είναι λίγο-πολύ ένας σχετικά νέος κλάδος της επιστήμης.

And it's uncovered a lot of really important stuff.

Και αποκάλυψε πολύ σημαντικά πράγματα.

Like, for example, that human communication systems

Όπως για παράδειγμα, ότι τα ανθρώπινα συστήματα επικοινωνίας

differ crucially from animal communication systems,

διαφέρουν ριζικά από αυτά των ζώων,

that all languages are equally expressive,

ότι όλες οι γλώσσες είναι εξίσου εκφραστικές,

even if they do it in different ways.

ακόμη και αν το κάνουν με διαφορετικούς τρόπους.

And yet, despite this,

Κι όμως, παρόλα αυτά,

there are a lot of people who just love to pop off about language

υπάρχουν πολλοί που αρέσκονται να εκφέρουν σημαντικές απόψεις για τη γλώσσα

like they have an equal understanding of it as a linguist,

σαν να μπορούν να την κατανοήσουν το ίδιο όπως ένας γλωσσολόγος,

because, of course, they speak a language.

για τον απλό λόγο ότι μιλούν τη γλώσσα.

And if you speak a language, that means you have just as much right

Και φυσικά, εάν μιλάτε μια γλώσσα, αυτό σημαίνει ότι δικαιούστε

to talk about its function as anybody else.

να μιλάτε για τη λειτουργία της όπως κάθε άλλος.

Imagine if you were talking to a surgeon,

Φανταστείτε ότι μιλάτε σε έναν χειρουργό

and you say, "Listen, buddy.

και του λέτε, «Άκου, φίλε.

I've had a heart for, like, 40 years now.

Έχω μια καρδιά περίπου 40 χρόνια.

I think I know a thing or two about aortic valve replacements.

Άρα μπορώ να έχω γνώμη για τα υποκατάστατα αορτικής βαλβίδας.

I think my opinion is just as valid as yours."

Νομίζω ότι η γνώμη μου είναι ισάξια με τη δική σου».

And yet, that's exactly what happens.

Κι όμως, αυτό ακριβώς συμβαίνει.

This is Neil deGrasse Tyson, saying that in the film "Arrival,"

Εδώ ο Νιλ Ντεγκράς Τάισον λέει ότι στην ταινία «Η Άφιξη»,

he would have brought a cryptographer --

θα έφερνε έναν κρυπτογράφο --

somebody who can unscramble a message in a language they already know --

κάποιον που μπορεί να αποκρυπτογραφήσει ένα μήνυμα σε γλώσσα που ήδη ξέρει --

rather than a linguist,

αντί για έναν γλωσσολόγο,

to communicate with the aliens,

για να επικοινωνήσει με τους εξωγήινους,

because what would a linguist --

γιατί τι θα έκανε ο γλωσσολόγος --

why would that be useful in talking to somebody

πώς θα ήταν χρήσιμος να μιλήσει με κάποιον

speaking a language we don't even know?

την γλώσσα του οποίου δεν γνωρίζουμε;

Though, of course, the "Arrival" film is not off the hook.

Αν και φυσικά, η ταινία «Η Άφιξη» δεν απαλλάσσεται.

Αν είναι δυνατόν -- άκου, φίλε:

I mean, come on -- listen, film. Hey, buddy:

there are aliens that come down to our planet in gigantic ships,

εξωγήινοι κατεβαίνουν στη Γη μέσα σε τεράστια διαστημόπλοια,

and they want to do nothing except for communicate with us,

και δεν θέλουν τίποτα άλλο παρά να επικοινωνήσουν μαζί μας,

and you hire one linguist?

και προσλαμβάνετε έναν γλωσσολόγο;

(Laughter)

(Γέλια)

What's the US government on a budget or something?

Μήπως η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει οικονομικές δυσκολίες;

(Laughter)

(Γέλια)

A lot of these things can be chalked up to misunderstandings,

Πολλά από αυτά μπορούν να αποδοθούν σε παρεξηγήσεις,

both about what language is and about the formal study of language,

και για το τι είναι η γλώσσα και για την επίσημη μελέτη της γλώσσας,

about linguistics.

τη γλωσσολογία.

And I think there's something that underlies a lot of these misunderstandings

Και νομίζω ότι όσα βρίσκονται πίσω από πολλές από αυτές τις παρεξηγήσεις

that can be summed up by this delightful article in "Forbes,"

τα συνοψίζει ένα θαυμάσιο άρθρο στο περιοδικό «Forbes»,

about why high school students shouldn't learn foreign languages.

με θέμα γιατί οι μαθητές των γυμνασίων δεν θα πρέπει να μαθαίνουν ξένες γλώσσες.

I'm going to pull out some quotes from this,

Θα παραθέσω κάποια αποσπάσματα από αυτό

and I want you to see if you can figure out

και θέλω να δω αν μπορείτε να καταλάβετε

what underlies some of these opinions and ideas.

τι κρύβεται πίσω από αυτές τις ιδέες και απόψεις.

"Americans rarely read the classics, even in translation."

«Οι Αμερικανοί σπανίως διαβάζουν κλασικά έργα, ακόμη και σε μετάφραση».

Με άλλα λόγια, γιατί να κοπιάσετε να μάθετε μια ξένη γλώσσα

So in other words, why bother learning a foreign language

when they're not even going to read the classic in the original anyway?

αφού τελικά δεν πρόκειται καν να διαβάσετε το κλασικό έργο στο πρωτότυπο;

What's the point?

Ποιο είναι το όφελος;

"Studying foreign languages in school is a waste of time,

«Το να μαθαίνετε ξένες γλώσσες στο σχολείο είναι χαμένος χρόνος

compared to other things that you could be doing in school."

σε σχέση με άλλα πράγματα που θα μπορούσατε να μάθετε στο σχολείο».

"Europe has a lot of language groups clustered in a relatively small space."

«Η Ευρώπη έχει πολλές γλωσσικές ομάδες μαζεμένες σε σχετικά μικρό χώρο».

So for Americans, ah, what's the point of learning another language?

Έτσι οι Αμερικάνοι, ποιον λόγο έχετε για να μάθετε μια άλλη γλώσσα;

You're not really going to get a lot of bang for your buck out of that.

Τα χρήματα που θα ξοδέψετε δεν θα σας ωφελήσουν πολύ.

This is my favorite,

Ένα αγαπημένο μου,

"A student in Birmingham would have to travel

«Ένας μαθητής στο Μπέρμιγχαμ θα πρέπει να ταξιδέψει

περίπου 1.600 χιλιόμετρα έως τα σύνορα με το Μεξικό,

about a thousand miles to get to the Mexican border,

and even then, there would be enough people who speak English to get around."

αλλά και πάλι, θα υπάρχουν αρκετοί που μιλούν Αγγλικά για να εξυπηρετηθεί».

In other words, if you can kind of wave your arms around,

Με άλλα λόγια, αν μπορείτε να κουνάτε πέρα δώθε τα χέρια σας

and you can get to where you're going,

και μπορείτε να φτάσετε όπου θέλετε να πάτε,

then there's really no point in learning another language anyway.

τότε δεν υπάρχει οποιοσδήποτε λόγος να μάθετε μια ξένη γλώσσα.

What underlies a lot of these attitudes is the conceptual metaphor,

Κάτω από όλες αυτές τις στάσεις βρίσκεται η γενικότερη αντίληψη,

language is a tool.

ότι η γλώσσα είναι ένα εργαλείο.

And there's something that rings very true about this metaphor.

Και αυτή η αντίληψη φαίνεται αρκετά βάσιμη.

Language is kind of a tool

Η γλώσσα αποτελεί εργαλείο με την έννοια ότι

in that, if you know the local language, you can do more than if you didn't.

κάνεις περισσότερα αν μιλάς την τοπική γλώσσα, από ό,τι αν δεν την μιλάς.

But the implication is that language is only a tool,

Όμως υπονοείται ότι η γλώσσα είναι απλώς και μόνο ένα εργαλείο,

and this is absolutely false.

και αυτό είναι απολύτως λανθασμένο.

If language was a tool, it would honestly be a pretty poor tool.

Αν η γλώσσα ήταν εργαλείο, ειλικρινά, δεν θα ήταν τόσο καλό εργαλείο.

And we would have abandoned it long ago for something that was a lot better.

Και θα την είχαμε εγκαταλείψει εδώ και καιρό για κάτι πολύ καλύτερο.

Think about just any sentence.

Σκεφτείτε οποιαδήποτε πρόταση.

Here's a sentence that I'm sure I've said in my life: "Yesterday I saw Kyn."

Να μια πρόταση που σίγουρα την έχω πει: «Χθες είδα τον Κιν».

Έχω φίλο που λέγεται Κιν,

I have a friend named Kyn.

Και όταν λέω την πρόταση, «Χθες είδα τον Κιν»,

And when I say this sentence, "Yesterday I saw Kyn,"

νομίζετε ότι πραγματικά όλα όσα βρίσκονται στο μυαλό μου

do you think it's really the case

that everything in my mind is now implanted in your mind

πλέον εμφυτεύονται στο δικό σας μυαλό

via this sentence?

μέσω αυτής της πρότασης;

Hardly, because there's a lot of other stuff going on.

Είναι απίθανο, γιατί συμβαίνουν πολλά άλλα.

Like, when I say "yesterday,"

Όπως όταν λέω «χθες».

I might think what the weather was like yesterday because I was there.

Μπορεί να σκεφτώ τι καιρό είχε χθες επειδή ήμουν εκεί.

Και αν θυμάμαι,

And if I'm remembering,

μάλλον θα θυμηθώ ότι κάτι ξέχασα να στείλω στο mail, που όντως το ξέχασα.

I'll probably remember there was something I forgot to mail, which I did.

Είχα προσχεδιάσει το αστείο, αλλά πραγματικά ξέχασα να στείλω κάποιο μήνυμα.

This was a preplanned joke, but I really did forget to mail something.

And so that means I'm going to have to do it Monday,

Κι έτσι πρέπει να το στείλω τη Δευτέρα,

because that's when I'm going to get back home.

γιατί τότε θα γυρίσω σπίτι.

And of course, when I think of Monday,

Και φυσικά, όταν σκέφτομαι τη Δευτέρα,

I'll think of "Manic Monday" by the Bangles. It's a good song.

θυμάμαι το «Manic Monday» των Bangles. Ωραίο τραγούδι!

And when I say the word "saw," I think of this phrase:

Και όταν λέω τη λέξη «είδα», σκέφτομαι το λογοπαίγνιο:

"'I see!' said the blind man as he picked up his hammer and saw."

«"Βλέπω (τι εννοείς)!" είπε ο τυφλός καθώς σήκωνε το σφυρί και το πριόνι».

I always do.

Πάντα το κάνω.

Anytime I hear the word "saw" or say it, I always think of that,

Το θυμάμαι κάθε φορά που ακούω ή λέω αυτή τη λέξη,

γιατί συνήθιζε να το λέει ο παππούς μου,

because my grandfather always used to say it,

έτσι μου τον θυμίζει.

so it makes me think of my grandfather.

Και για κάποιον λόγο επιστρέφουμε στο «Manic Monday».

And we're back to "Manic Monday" again, for some reason.

Και με τον Κιν, όταν λέω κάτι όπως «Χθες είδα τον Κιν»,

And with Kyn, when I'm saying something like, "Yesterday I saw Kyn,"

θα σκεφτώ τις περιστάσεις κάτω από τις οποίες τον είδα.

I'll think of the circumstances under which I saw him.

Και έτυχε να ήταν εκείνη την ημέρα. Εδώ είναι με τη γάτα μου.

And this happened to be that day. Here he is with my cat.

Και φυσικά, εάν σκέφτομαι τον Κιν,

And of course, if I'm thinking of Kyn,

I'll think he's going to Long Beach State right now,

θα σκεφτώ ότι τώρα πάει στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια,

and I'll remember that my good friend John and my mother

και ότι ο καλός μου φίλος Τζον και η μητέρα μου

αποφοίτησαν μαζί από το αυτό,

both graduated from Long Beach State,

my cousin Katie is going to Long Beach State right now.

η ξαδέρφη μου η Κέιτι φοιτά τώρα στο ίδιο πανεπιστήμιο.

Και πάλι στο «Manic Monday».

And it's "Manic Monday" again.

Αλλά όλα αυτά είναι μόνο ένα μικρό μέρος από όσα συμβαίνουν μέσα στο μυαλό σας

But this is just a fraction of what's going on in your head

at any given time while you are speaking.

ανά πάσα στιγμή που μιλάτε.

And all we have to represent the entire mess

Και το μόνο που έχουμε για να απεικονίσουμε όλο αυτό το χάλι

that is going on in our head, is this.

που γίνεται μέσα στο κεφάλι σας, είναι αυτό.

I mean, that's all we got.

Πραγματικά, μόνο αυτό έχουμε.

(Laughter)

(Γέλια)

Is it any wonder that our system is so poor?

Απορείτε ότι το σύστημά μας είναι ανεπαρκές;

So imagine, if I can give you an analogy,

Για να σας δώσω κάτι παρόμοιο,

imagine if you wanted to know what is it like to eat a cake,

φανταστείτε να θέλετε να μάθετε πώς είναι να τρώτε τούρτα,

if instead of just eating the cake,

εάν, αντί να φάτε την τούρτα,

θα χρειαζόταν να καταπιείτε τα υλικά που φτιάχνουμε την τούρτα,

you instead had to ingest the ingredients of a cake,

one by one,

ένα ένα,

along with instructions

μαζί και τις οδηγίες

about how these ingredients can be combined to form a cake.

για το πώς συνδυάζουμε αυτά τα υλικά για να γίνει η τούρτα.

You had to eat the instructions, too.

Θα έπρεπε να φάτε και τις οδηγίες.

(Laughter)

(Γέλια)

If that was how we had to experience cake,

Εάν έτσι έπρεπε να βιώσουμε την τούρτα,

we would never eat cake.

δεν θα τρώγαμε ποτέ τούρτα.

And yet, language is the only way -- the only way --

Κι όμως, η γλώσσα είναι ο μόνος τρόπος -- ο μόνος τρόπος --

that we can figure out what is going on here, in our minds.

να μπορέσουμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει εδώ μέσα, στο μυαλό μας.

This is our interiority,

Αυτή είναι η εσωτερικότητά μας,

the thing that makes us human,

αυτό που μας κάνει ανθρώπους,

the thing that makes us different from other animals,

αυτό που μας διαφοροποιεί από τα άλλα ζώα.

is all inside here somewhere,

Όλα είναι κάπου εδώ μέσα,

and all we have to do to represent it is our own languages.

και το μόνο που έχουμε για να τα αποδώσουμε είναι οι γλώσσες μας.

A language is our best way of showing what's going on in our head.

Η γλώσσα είναι ο καλύτερος τρόπος να πούμε τι έχουμε στο μυαλό μας.

Imagine if I wanted to ask a big question, like:

Αν θέλω να ρωτήσω κάτι σημαντικό όπως:

«Ποια είναι η φύση της ανθρώπινης σκέψης και των συναισθημάτων;»

"What is the nature of human thought and emotion?"

What you'd want to do

Θα θέλατε είναι να εξετάσετε όσο περισσότερες γλώσσες είναι δυνατόν.

is you'd want to examine as many different languages

as possible.

One isn't just going to do it.

Η μία δεν επαρκεί.

To give you an example,

Για να σας δώσω ένα παράδειγμα,

here's a picture I took of little Roman,

να μια φωτογραφία του μικρού Ρόμαν,

that I took with a 12-megapixel camera.

που την τράβηξα με μια κάμερα 12 μεγαπίξελ.

Now, here's that same picture with a lot fewer pixels.

Τώρα, εδώ είναι η ίδια φωτογραφία με πολύ λιγότερα πίξελ.

Obviously, neither of these pictures is a real cat.

Προφανώς, καμία από τις φωτογραφίες δεν είναι αληθινή γάτα.

But one gives you a lot better sense of what a cat is than the other.

Αλλά η μια σας δίνει πολύ καλύτερη αίσθηση από την άλλη για το τι είναι γάτα.

Language is not merely a tool.

Η γλώσσα δεν είναι απλώς ένα εργαλείο.

It is our legacy,

Είναι η κληρονομιά μας,

it's our way of conveying what it means to be human.

είναι ο τρόπος μας να εκφράσουμε τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος.

And of course, by "our" legacy, I mean all humans everywhere.

Και φυσικά εννοώ ότι είναι κληρονομιά όλων των ανθρώπων παντού.

And losing even one language makes that picture a lot less clear.

Και όταν χάνουμε ακόμη και μια γλώσσα, η εικόνα αυτή χάνει την ευκρίνειά της.

So as a job for the past 10 years

Έτσι τα τελευταία 10 χρόνια,

and also as recreation, just for fun,

ως επάγγελμα αλλά και για διασκέδαση,

I create languages.

δημιουργώ γλώσσες.

These are called "conlangs,"

Αυτές λέγονται «conlangs»,

short for "constructed languages."

η αγγλική συντομογραφία του όρου «κατασκευασμένες γλώσσες».

Now, presenting these facts back to back,

Κι όπως σας παρουσιάζω μαζί τα γεγονότα,

that we're losing languages on our planet

ότι χάνονται γλώσσες από τον πλανήτη

and that I create brand-new languages,

κι ότι εγώ δημιουργώ ολοκαίνουργιες γλώσσες,

you might think that there's some nonsuperficial connection

θα νομίσετε ότι υπάρχει κάποια μη επιφανειακή σχέση μεταξύ αυτών των δύο.

between these two.

In fact, a lot of people have drawn a line between those dots.

Πράγματι, κάποιοι άνθρωποι έχουν κάνει τη σύνδεση.

This is a guy who got all bent out of shape

Αυτός είναι κάποιος που έγινε έξαλλος

that there was a conlang in James Cameron's "Avatar."

επειδή υπήρχε μια τεχνητή γλώσσα στο «Άβαταρ» του Τζέιμς Κάμερον.

He says,

Λέει ότι,

"But in the three years it took James Cameron

«Στα τρία χρόνια που χρειάστηκε ο Τζέιμς Κάμερον

to get Avatar to the screen, a language died."

για να βγάλει το Άβαταρ στην οθόνη, μια γλώσσα πέθανε».

Probably a lot more than that, actually.

Μάλλον πάνω από μία, για την ακρίβεια.

"Na'vi, alas, won't fill the hole where it used to be ..."

«Δυστυχώς η γλώσσα των Na'vi δεν θα γεμίσει το κενό της ...»

A truly profound and poignant statement --

Μια όντως βαθυστόχαστη και πικρή δήλωση --

if you don't think about it at all.

αν δεν την σκεφτείτε καθόλου.

(Laughter)

(Γέλια)

But when I was here at Cal,

Αλλά όταν ήμουν στην Καλιφόρνια

I completed two majors.

ολοκλήρωσα δύο ειδικότητες.

One of them was linguistics, but the other one was English.

Η μία ήταν η γλωσσολογία και η άλλη τα Αγγλικά.

And of course, the English major, the study of English,

Και φυσικά, η Αγγλική Φιλολογία, η μελέτη των Αγγλικών,

is not actually the study of the English language, as we know,

όπως ξέρουμε, δεν είναι στην ουσία η μελέτη της Αγγλικής γλώσσας,

it's the study of literature.

είναι η μελέτη της λογοτεχνίας.

Literature is just a wonderful thing,

Η λογοτεχνία είναι κάτι υπέροχο,

because basically, literature, more broadly, is kind of like art;

επειδή βασικά, με την ευρεία έννοια, η λογοτεχνία είναι κάτι σαν τέχνη·

it falls under the rubric of art.

υποπίπτει στην κατηγορία των τεχνών.

And what we do with literature,

Και με τη λογοτεχνία,

authors create new, entire beings and histories.

οι συγγραφείς δημιουργούν ολόκληρα νέα πλάσματα και ιστορίες.

And it's interesting to us to see

Κι έχει ενδιαφέρον να δούμε

what kind of depth and emotion and just unique spirit

πόσο βάθος και συναίσθημα, και τι μοναδικό πνεύμα

authors can invest into these fictional beings.

βάζουν οι συγγραφείς σε αυτά τα πλασματικά όντα.

So much so, that, I mean -- take a look at this.

Τόσο πολύ που, εννοώ -- ρίξτε μια ματιά εδώ.

There's an entire series of books

Υπάρχει μια ολόκληρη σειρά βιβλίων

that are written about fictional characters.

που έχουν γραφτεί για φανταστικούς χαρακτήρες

Like, the entire book is just about one fictional, fake human being.

Λες και ολόκληρο το βιβλίο είναι μόνο ένα φτιαχτό, ψεύτικο ανθρώπινο πλάσμα.

There's an entire book on George F. Babbitt

Υπάρχει ένα ολόκληρο βιβλίο για τον Τζορτζ Φ. Μπάμπιτ

from Sinclair Lewis's "Babbitt,"

του «Μπάμπιτ» του Σίνκλερ Λιούις,

and I guarantee you, that book is longer than "Babbitt,"

και σας βεβαιώ ότι είναι μεγαλύτερο από το «Μπάμπιτ»,

which is a short book.

που είναι σύντομο βιβλίο.

Does anybody even remember that one?

Το θυμάται κανένας αυτό;

It's pretty good, I actually think it's better than "Main Street."

Είναι πολύ καλό, νομίζω καλύτερο από τον «Κεντρικό δρόμο» του ιδίου.

That's my hot take.

Είναι προσωπική άποψη, βέβαια.

Άρα δεν αμφισβητούμε το γεγονός ότι η λογοτεχνία είναι ενδιαφέρουσα.

So we've never questioned the fact that literature is interesting.

But despite the fact,

Αλλά παρά αυτό το γεγονός,

not even linguists are actually interested in what created languages can tell us

ούτε η γλωσσολογία ενδιαφέρεται για το τι μπορούν οι κατασκευασμένες γλώσσες

να μας πουν για το βάθος του ανθρώπινου πνεύματος ως καλλιτεχνική επιδίωξη.

about the depth of the human spirit just as an artistic endeavor.

I'll give you a nice little example here.

Θα σας δώσω ένα ωραίο παράδειγμα.

There was an article written about me

Πριν λίγο καιρό γράφτηκε ένα άρθρο για μένα

in the California alumni magazine a while back.

στο περιοδικό των αποφοίτων του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια.

And when they wrote this article,

Και όταν έγραφαν το άρθρο,

they wanted to get somebody from the opposing side,

ήθελαν κάποιον να πει και την αντίθετη άποψη,

που, αν το καλοσκεφτείτε, φαίνεται μάλλον παράδοξο.

which, in hindsight, seems like a weird thing to do.

You're just talking about a person,

Απλώς μιλάς για κάποιον άνθρωπο,

and you want to get somebody from the opposing side of that person.

και θες να βρεις κάποιον από την αντίθετη πλευρά αυτού του ατόμου.

(Laughter)

(Γέλια)

Essentially, this is just a puff piece, but whatever.

Βασικά είναι ένα εγκωμιαστικό άρθρο, αλλά τέλος πάντων.

So, they happened to get

Έτσι έτυχε να βρουν

one of the most brilliant linguists of our time,

έναν από τους πιο λαμπρούς γλωσσολόγους της εποχής μας,

George Lakoff, who's a linguist here at Berkeley.

τον Τζορτζ Λάκοφ, που είναι γλωσσολόγος εδώ στο Μπέρκλεϊ.

And his work has basically forever changed the fields of linguistics

Και το έργο του άλλαξε ριζικά το πεδίο της γλωσσολογίας

and cognitive science.

και της γνωσιακής επιστήμης.

And when asked about my work and about language creation in general,

Κι όταν ρωτήθηκε για τη δουλειά μου κι εν γένει για την κατασκευή γλωσσών,

he said, "But there's a lot of things to be done in the study of language.

είπε, «Αλλά πρέπει να γίνουν πολλά στη μελέτη της γλώσσας.

You should spend the time on something real."

Θα πρέπει να δώσετε τον χρόνο σας σε κάτι πραγματικό».

Yeah.

Ναι.

"Something real." Does this remind you of anything?

«Κάτι πραγματικό». Σας θυμίζει κάτι αυτό;

To use the very framework that he himself invented,

Για να χρησιμοποιήσω ακριβώς το ίδιο πλαίσιο που ο ίδιος εφηύρε,

let me refer back to this conceptual metaphor:

θα αναφερθώ στη γενική αντίληψη που αναφέραμε νωρίτερα:

language is a tool.

η γλώσσα είναι εργαλείο.

And he appears to be laboring under this conceptual metaphor;

Κι αυτός φαίνεται να εργάζεται με βάση αυτή την αντίληψη,

that is, language is useful when it can be used for communication.

ότι δηλαδή η γλώσσα είναι χρήσιμη όταν χρησιμοποιείται για την επικοινωνία.

Language is useless when it can't be used for communication.

Η γλώσσα είναι άχρηστη όταν δεν χρησιμοποιείται για την επικοινωνία.

It might make you wonder: What do we do with dead languages?

Σας κάνει να αναρωτηθείτε: Τι κάνουμε με τις νεκρές γλώσσες;

But anyway.

Αλλά τέλος πάντων.

So, because of this idea,

Έτσι, εξαιτίας αυτής της ιδέας,

it might seem like the very height of absurdity

θα φανεί ως το άκρο άωτο της παράνοιας

to have a Duolingo course on the High Valyrian language

να κάνετε στην πλατφόρμα Duolingo μαθήματα για τα Υψηλά Βαλυριανά,

that I created for HBO's "Game of Thrones."

τη γλώσσα που δημιούργησα για το Game of Thrones.

You might wonder what, exactly, are 740,000 people learning?

Ίσως αναρωτηθείτε, τι στο καλό μαθαίνουν 740 χιλιάδες άνθρωποι;

(Laughter)

(Γέλια)

Well, let's take a look at it.

Ας ρίξουμε μια ματιά, λοιπόν.

What are they learning?

Τι μαθαίνουν;

What could they possibly be learning?

Τι είναι δυνατόν να μαθαίνουν;

Well, bearing in mind that the other language for this --

Έχοντας υπόψιν ότι η άλλη γλώσσα για αυτό

it's for people that speak English --

-- είναι για ανθρώπους που μιλούν Αγγλικά --

English speakers are learning quite a bit.

οι Αγγλόφωνοι μαθαίνουν αρκετά.

Here's a sentence that they will probably never use for communication

Να μια πρόταση που μάλλον δεν θα χρησιμοποιήσουν στην επικοινωνία

in their entire lives:

σε όλη τους τη ζωή:

"Vala ābre urnes."

«Vala ābre urnes».

"The man sees the woman."

«Ο άνδρας βλέπει τη γυναίκα».

The little middle line is the gloss,

Η μικρή μεσαία γραμμή μας δείχνει

so it's word for word, that's what it says.

τη μετάφραση λέξη-προς-λέξη.

And they're actually learning some very fascinating things,

Και πραγματικά μαθαίνουν κάποια συναρπαστικά πράγματα,

especially if they're English speakers.

ειδικά αν είναι ομιλητές της Αγγλικής.

They're learning that a verb can come at the very end of a sentence.

Μαθαίνουν ότι το ρήμα μπορεί να μπει στο τέλος της πρότασης.

Doesn't really do that in English when you have two arguments.

Δεν γίνεται αυτό στα Αγγλικά όταν έχετε και αντικείμενο.

They're learning that sometimes

Μαθαίνουν ότι μερικές φορές

a language doesn't have an equivalent for the word "the" -- it's totally absent.

μια γλώσσα δεν έχει κάτι αντίστοιχο για το άρθρο «the» - λείπει εντελώς.

That's something language can do.

Το κάνουν αυτό οι γλώσσες.

Μαθαίνουν ότι ένα μακρό φωνήεν ουσιαστικά έχει μακρύτερη διάρκεια,

They're learning that a long vowel can actually be longer in duration,

as opposed to different in quality,

σε σχέση με τα άλλα φωνήεντα,

which is what our long vowels do; they're actually the same length.

όπως τα δικά μας μακρά φωνήεντα· στην ουσία έχουν την ίδια διάρκεια.

Μαθαίνουν ότι υπάρχουν κάποιες μικρές καταλήξεις.

They're learning that there are these little inflections.

Hmm? Hmm?

Χμμ; Τι είναι αυτό;

There are inflections called "cases" on the end of nouns --

Καταλήξεις που ονομάζονται «πτώσεις» μπαίνουν στο τέλος των ουσιαστικών -

(Laughter)

(Γέλια)

that tell you who does what to whom in a sentence.

που δηλώνουν ποιος κάνει τι σε ποιον μέσα σε μια πρόταση.

Even if you leave the order of the words the same

Ακόμη κι αν αφήσετε τις λέξεις στην ίδια σειρά

and switch the endings,

αλλά αλλάξετε τις καταλήξεις,

it changes who does what to whom.

αλλάζει το ποιος κάνει τι σε ποιον.

What they're learning is that languages do things, the same things, differently.

Μαθαίνουν ότι οι γλώσσες μπορεί να κάνουν τα ίδια πράγματα, με διαφορετικό τρόπο.

And that learning languages can be fun.

Και ότι είναι διασκεδαστικό να μαθαίνεις γλώσσες.

What they're learning is respect for Language: capital "L" Language.

Μαθαίνουν να σέβονται τη Γλώσσα, τη Γλώσσα με κεφαλαίο το «Γ».

And given the fact that 88 percent of Americans only speak English at home,

Και δεδομένου ότι 88% των Αμερικανών μιλούν μόνο Αγγλικά στο σπίτι,

I don't think that's necessarily a bad thing.

δεν θεωρώ ότι αυτό είναι απαραιτήτως κακό.

You know why languages die on our planet?

Ξέρετε γιατί πεθαίνουν οι γλώσσες στον πλανήτη μας;

It's not because government imposes one language on a smaller group,

Όχι γιατί οι κυβερνήσεις επιβάλλουν κάποια γλώσσα με μια μειονότητα,

ή επειδή εξαλείφεται ολόκληρη η ομάδα ομιλητών μιας γλώσσας.

or because an entire group of speakers is wiped out.

That certainly has happened in the past, and it's happening now,

Αυτό έχει βεβαίως συμβεί στο παρελθόν, και συμβαίνει και τώρα,

but it's not the main reason.

αλλά δεν είναι ο κύριος λόγος.

The main reason is that a child is born to a family

Ο κύριος λόγος είναι ότι το παιδί μιας οικογένειας,

that speaks a language that is not widely spoken in their community,

που μιλάει μια γλώσσα οι οποία δεν ομιλείται ευρέως στην κοινότητά τους,

and that child doesn't learn it.

δεν μαθαίνει αυτή τη γλώσσα.

Why?

Γιατί;

Because that language is not valued in their community.

Επειδή αυτή η γλώσσα δεν χαίρει εκτίμησης από την κοινότητα.

Because the language isn't useful.

Επειδή η γλώσσα δεν είναι χρήσιμη.

Because the child can't go and get a job if they speak that language.

Γιατί το παιδί δεν μπορεί να βρει δουλειά αν ομιλεί αυτή τη γλώσσα.

Because if language is just a tool,

Επειδή εάν η γλώσσα είναι απλώς ένα εργαλείο,

then learning their native language

τότε μαθαίνοντας τη μητρική τους γλώσσα

is about as useful as learning High Valyrian,

έχουν σχεδόν την ίδια ωφέλεια όπως όταν μαθαίνουν Υψηλά Βαλυριανά,

so why bother?

άρα γιατί να μπουν στον κόπο;

Now ...

Βέβαια...

Maybe language study isn't going to lead to a lot more linguistic fluency.

ίσως η μελέτη της γλώσσας να μην οδηγήσει σε πολύ μεγαλύτερη γλωσσολογική ευχέρεια.

But maybe that's not such a big deal.

Αλλά αυτό δεν έχει και πολλή σημασία.

Maybe if more people are studying more languages,

Ίσως αν περισσότεροι άνθρωποι μελετούν περισσότερες γλώσσες,

it will lead to more linguistic tolerance

αυτό να οδηγήσει σε περισσότερη γλωσσολογική ανεκτικότητα

and less linguistic imperialism.

και σε λιγότερο γλωσσολογικό επεκτατισμό.

Maybe if we actually respect language for what it is --

Ίσως αν πραγματικά σεβαστούμε τη γλώσσα γι' αυτό που είναι

literally, the greatest invention in the history of humankind --

-- κυριολεκτικά η μεγαλύτερη επινόηση στη ιστορία της ανθρωπότητας --

then in the future,

τότε στο μέλλον,

we can celebrate endangered languages as living languages,

θα μπορούμε να τιμούμε εξίσου τις γλώσσες που κινδυνεύουν και τις ζωντανές γλώσσες,

as opposed to museum pieces.

κι όχι σαν μουσειακά εκθέματα.

(High Valyrian) Kirimvose. Thank you.

(Υψηλά Βαλυριανά) Kirimvose. Ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)