5 skin health myths to stop believing now | Body Stuff with Dr. Jen Gunter

Transcriber:

We put a lot of importance into caring for our skin,

Translator: hazhar shexa Reviewer: Daban Q. Jaff

ئێمە گرینگیەکی زۆر بە پێستمان دەدەین،

which makes sense, since it's the first thing other people see.

درووستە، چونکە ئەمە یەکەم شتە کە خەڵکی دەیبینێت.

Skin might also be one of the most misunderstood parts of our bodies,

پێست یەکێکە لەو ئەندامەی جەستەمان کە زۆرترین هەڵەتێگیشتنی دەربارەی هەیە،

so today, I'd like to run through some of the most common myths

بۆیە ئەمرۆ، دەمەوێت باسی باوترین ئەفسانەکان بکەم

we have about our skin.

ئێمە دەربارەی پێستمان هەمانە.

(Music)

(موزیک)

[Body Stuff with Dr. Jen Gunter]

[شتەکانی جەستە لەگەڵ دکتۆر جەین گەنتەر] (موزیک)

(Music)

Myth number one – healthy skin is skin that looks flawless.

ئەفسانەی ژمارە یەک - پێستی تەندرووست ئەو پێستەیەک کە بێ عەیبە.

When we think of healthy skin,

کاتێک بیر لە پێستێکی تەندروست دەکەینەوە

we might think of a clear,

لەوانەیە بیر لە شتێکی ڕوون بکەینەوە،

even surface that's radiant and devoid of blemishes.

تەنانەت ڕووەکەشی کە درەوشاوە و بێ خەوشە.

But skin is a living organ,

بەڵام پێست ئەندامیکی زیندوە،

just like the heart or lungs and just like any other organ,

هەروەک دڵ یان سیەکان و هەروەک ئەندامەکانی دیکە،

it's complex, serves many functions,

ئاڵۆزە، چەندین خزمەت دەکات،

and not just about what's going on at the surface.

نەک تەنها دەربارەی ئەوەی کەچی لەسەر ڕووەکەی ڕوودەدات.

The epidermis is the outer layer we can see.

بەشی دەرەوەی پێست ئەو بەشەیە کە دەیبینین.

It's made up of different cell types,

لە چەند خانەیەکی جیاواز پێکدێت،

including keratinocytes, which are replaced every four weeks.

لە نیوانیاندا کێراتینۆسێت کە هەرچوار هەفتە جارێک جێگۆڕکێیان پێ دەکرێت.

As new cells grow at the base, old cells are pushed up

کاتێک خانە نوێیەکان لە بنچینەوە گەشەدەکەن، خانە کۆنەکان پاڵیان پیوەدەنرێت

and form a harder layer that's difficult for water or microbes to cross.

و چینێکی ڕەق پێکدێت، سەخت بۆ ئاو و میکرۆب بۆ تێپەڕاندنی.

Our keratinocytes also synthesize vitamin D from the sun,

هەورەها کەراتینۆسێتی ئێمە ڤیتامین دی لە خۆرەوە دەگۆڕێت،

which is vital for our health.

کە زۆر گرینگە بۆ تەندرووستیمان.

Other important cells in the epidermis include melanocytes,

خانەی گرینگی دیکەی پێست بریتییە لە مێلەنۆسیت،

which produce melanin or our skin pigment,

کە میلانین بەرهەم دێنێت یان ڕەنگی پێستمان،

and Langerhans cells,

و خانەکانی لانگرهانس،

which are like little security guards on patrol for pathogens.

کە وەک پاسەوانی بچووکن لە ئیشگگری بۆ نەخۆشیەکان.

The dermis, our skin's tough second layer,

دێرمیس، دووەم چینی بە‌هێزی پێستمانە،

isn't as well known.

کە زۆر باش نەناسراوە.

It's a scaffold of collagen that's home to blood vessels,

تەختەیەکی کۆلاجینە کە ماڵی خوێنبەرەکانە،

hair follicles and glands.

چەوری قژ و گلاندەکان.

It's also packed with special nerve cells called sensory receptors

هەروەها بە خانەی تایبەتی دەماری پێچراوە کە پێی دەگوترێت وەرگری هەستەوەری

that allow us to feel pressure, vibration, even pain,

کە ڕێگەمان دەدات هەست بە پەستان، لەرینەوە تەنانەت ئازاریش بکەین،

some of which extend into the epidermis.

کە هەندێکیان بۆ چینی دەرەوە درێژدەبنەوە.

The dermis also helps regulate temperature.

هەروەها چینی دیرمیس یارمەتی ڕێکخستنی پلەی گەرمی دەدات.

If we're cold, our blood vessels contract to retain heat,

ئەگەر سەرمامان بێت، دەمارەکانی خوینمان یەکدەگرێت بۆ پاراستنی گەرمی،

and if we're hot, they expand to release it.

و ئەگەر گەرمامان بێت، فراوان دەبێت بۆ ئازادکردنی.

We're told to exfoliate and tone and condition our skin,

پێمان گووتراوە ....

to use rollers and serums and lasers.

بۆ بەکارهێنانی ڕۆڵە، سیروم و لێزەر.

Some of that does work,

هەندێک لەوانە کاردەکات،

especially for folks with specific skin conditions,

بەتایبەتی بۆ خەڵکی بۆ دۆخی تایبەتی پێست،

but for normal to healthy skin,

بەڵام بۆ ئاسایی بۆ پێستی تەندرووست،

we might be spending a lot of money on bunk products,

لەوانەیە پارەی زۆر لە بەرهەمی لاوەکی سەرف بکەین،

because healthy skin is simply skin that does its jobs.

لەبەرئەوەی پێستی تەندرووست پێستیکە کە کاری خۆی دەکات.

Myth number two – you only need sunscreen on sunny days.

ئەفسانەی ژمارە دووەم - تەنها پێویستت بە کرێمی دژە خۆرە لە ڕۆژە خۆشەکان

Ultraviolet rays from the sun are so strong,

تیشکی سەروو وەنەوشەویی لە خۆرەوە زۆر بەهێزە،

they damage our cells' DNA.

زیان بە خانەی DNA یەکەمان دەگەێنێت.

There are two types that affect the skin.

دوو جۆری هەیە کە کاریگەری لەسەر پێست هەیە.

UVA rays penetrate the dermis,

تیشکی سەروو وەنەوشەیی دەچیتە ناو خانەی دیرمیس،

damaging the collagen scaffold and accelerating aging.

زیان گەیاندن بە تەختەی کۆلاجین و خێراکردنی پیربوون.

UVB rays, meanwhile, cook the epidermis, causing sunburn.

لەهەمانکاتدا، تیشکی سەروو وەنەوشەیی خانەی دەرەوە دەسووتێنێت، دەبێەهۆی سوتان.

While our cells can repair that damage, it accumulates over time,

خانەکانمان ئەم زیانانە چاک دەکەنەوە، کە بەدرێژای کات کەڵەکە دەبێت،

and for some people, it can lead to skin cancer.

و بۆ هەندێک کەس، لەوانەیە سەربکێشیت بۆ ژێرپەنجەی پێست.

Our skin has a defense system.

پێستمان سیستەمی بەرگری هەیە.

When it's exposed to UV, our melanocytes release more melanin

کاتێک تیشکی سەروو وەنەوشەیی بەردەکەوێت مێلانیۆسیەکانمان میلانینی زیاتر دەردەکەن

and we get a tan.

و تووشی پەڵەی پێست دەبین.

This process is actually our skin's way of showing it's been damaged,

لەڕاستیدا ئەم پرۆسەیە شێوازی پێستی ئێمەیە نیشانی دەدات کە زیانی بەرکەوتووە،

and protecting itself from more.

و پارێزگاری زیاتر لەخۆی دەکات.

So by wearing sunscreen with an SPF of 30, even when it’s cloudy,

بۆیە بە بەکارهێنانی دژەخۆری نمرە ٣٠، تەنانەت لە ڕۆژی هەوراویدا،

you’re protecting yourself from sunburn, early aging and skin cancer.

تۆ خۆت دەپارێژی لە سووتان بەهۆی خۆرەوە، پیربوونی پێشوەخت و ژێرپەنجەی پێست.

Just choose one that's broad spectrum.

تەنها دانەیەکی گشتی هەڵبژێرە.

That means it's blocking UVA and UVB rays.

واتە ڕیگریکردن لە تیشکی سەروو وەنەوشەیی و تیشکی رووناکی

Myth number three –

ئەفسانەی ژمارە سێ -

people with darker skin don't need sunscreen.

کەسانی پێست تۆخ پێویستیان بە دژە خۆر نییە.

Most of us produce two types of melanin –

زۆربەمان دووجۆر لە میلانین بەرهەمدێنین -

eumelanin, associated with richer, brown tones,

یومیلان پەیوەستە لەگەڵ ڕەنگی تێری قاوەیی

and pheomelanin, associated with lighter skin and freckles.

و فیۆمێلانین، پەیوەستە بە پیستی کاڵتر و پەڵەی کاڵی قاوەیی.

Our skin color depends on the ratio between those two types of melanin

ڕەنگی پێستمان پشت بە ڕێژەی ئەوو دوو جۆرە لە میلانین دەبەستێت

and the density of pigment creating structures within our cells.

و چڕی ڕەنگ درووستکردنی پێکهاتەکان لەناو خانەکانمان.

It's true that having more melanin, specifically that first type,

ڕاستە بوونی میلانینی زیاتر، بەتایبەتی جۆری یەکەم،

does offer some protection from the sun,

هەندێ لە پارێزگاریکردن لە خۆر پێشکەش دەکات،

depending on how dark our skin is,

پشت بەستن بەوەی چەندە پێستمان تاریکە،

we do have some natural SPF, but it's not nearly enough.

ئێمە هەندێ پلەی پارێزگاریمان هەیە بەلام ئەوە بەس نییە.

We all need sunscreen to ward off damage.

هەموومان پێویستمان بە دژەخۆرە بۆ دوورخستنەوەی زیانەکان.

Black and Hispanic patients

خەڵکی رەش و بە ڕەچەڵک لاتینی

are also more likely to have skin cancer detected at advanced stages.

ئەگەری دیاریکردنی ژێرپەنجەی پیست لە قۆنا‌غە پێشکەوتووەکانیان هەیە.

Why? Because of the many ways that racism permeates medicine.

بۆچی؟ بەهۆی ئەو ڕێگەیە زۆری کە رەگەزپەرستی دەرمان بڵاودەکاتەوە

The majority of dermatologists are white,

زۆربەی پزیشکەکانی پێست سپی پێستن،

and we're trained to diagnose on white skin.

و ئێمە ڕاهێنراوین بۆ دەستنیشانکردنی لەسەر سپی پێستەکان.

Meanwhile, people of color have heard this myth

لە هەمانکاتدا، خەڵکی ڕەنگ جیاواز بیستوە

of darker skin not being susceptible to skin cancer repeated.

کە پێستی تۆخ کەمتر ئەگەری ژێرپەنجەی لێدەکرێت.

Black patients are also less likely to receive early screenings,

هەروەها نەخۆشە ڕەش پێستەکان کەمتر پشکنینی پێشوەختە وەردەگرن،

leading to the delayed diagnosis.

کە دەبێتەهۆی دواکەوتنی دەستنیشان کردن.

One particular dangerous form of skin cancer,

یەکێک لە مەترسیەکانی ژێرپەنجەی پیست

acral melanoma,

ئەکراڵ میلانۆمایە

doesn't even come from ultraviolet exposure,

تەنانەت لە تیشکی سەروو وەنەوشەیەوە نایەت

and it shows up in parts of the body that we might not think about –

و لەبەشێکی لەشدا دەردەکەون کە ئیمە لەوانەیە بیرمان لێنەکردبێتەوە -

nail beds and the bottoms of our feet.

نینۆک و بنی پێمان.

It's an area we need more messaging about,

ناوچەیەکە کە زانیاری زیاترمان دەربارەی پێویستە،

especially for people of color,

بەتایبەتی بۆ خەڵکی ڕەنگ جیاواز،

who experience higher levels of distrust toward doctors

کە ئاستی زیاتر لە بێ متمانەیی بەرامبەر دکتۆرەکان زیاد دەکات

after years of mistreatment by the American Medical System.

دوای چەندین ساڵ لە چارەسەری هەڵە لەلایەن سیستەمی پزیشکی ئەمریکیەوە.

Myth number four – you can shrink your pores.

ئەفسانەی ژمارە چوار - دەتوانی کوونەکانی پێستت بچووک کەیەوە.

Pores are the tiny openings in our skin.

کوونی پێست کراوەی بچووکی پێستە.

If you go further down, you'll find a hair follicle or gland.

ئەگەر زیاتر بچییە خوارەوە، کونجی موو یان گلاند دەدۆزیەوە.

You can think of pores as ducts.

دەتوانی بڵێی کە کوونی پێست وەک جۆگەن.

They're what let sweat cool you and oil lubricate your skin.

ئەو شتانەن کە ئارەقکردنەوە سارددت دەکاتەوە و ڕۆن پێستت پاک دەکاتەوە.

Pore size is largely determined by genetics,

قەبارەی کوونی پێست لەلایەن جینەکانەوە دیاریدەکرێت،

and they don't really shrink,

و کوونی پێست بچووک نابنەوە

but they can expand when our skin is irritated

بەڵام دەتوانن فراوان بن کاتێک پێستمان بێزار دەبێت

by makeup or harsh products.

بەهۆی ماکیاژ و بەرهەمی ڕەقەوە.

So save your money on pore minimizers and just wash your face

بۆیە پارەکەت لەسەر بچووکردنەوەی کوونی پێست سەرف مەکە و تەنها ڕووخسارت بشۆ

with what dermatologists recommend as noncomedogenic –

لەگەڵ ئەوە دکتۆرەکانی پێست پێشنیازی دەکەن وەک ناکۆمیدێنت -

basically, made from stuff that won't clog pores.

لەو شتانە دروست بووە کە کونەکانی پێست ناگرێت.

Myth number five – chocolate causes acne.

ئەفسانەی ژمارە پێنجەم - چوکلێت دەبیتە هۆی زیبکە

Acne is the inflammation that occurs

زیپکە ئەو هەڵاوسانەیە کاتێک ڕوودەدات

when our hair follicles get clogged with oil and dead skin,

کە کونی موو بەهۆی ڕۆن و پیستی مردوو دەگیرێت،

allowing bacteria to overgrow.

ڕیگە بە بەکتریا دەدات گەشە بکات.

There are a lot of factors involved,

چەندین هۆکار هەن،

from hormones to genetics.

لە هۆڕمۆنەوە بۆ جینەکان

The link between acne and chocolate has been studied extensively,

پەیوەندی نێوان زیپکە و چوکلێت بە فراوانی توێژینەوەی لەسەرکراوە،

but the results are pretty trash.

بەڵام ئەنجامەکان زۆر خراپن.

Studies that say chocolate is an acne aggravator

ئەو توێژینەوانەی کە دەڵێن چوکلێت زیپکە تووندتر دەکات

tend to be small, so aren't conclusive,

توێژینەوەی بچووکن، بۆیە یەکلایکەرەوە نییە،

and studies that absolve chocolate

و ئەو توێژنەوانەی چوکلێت بێ بەری دەکەن

are sometimes funded by chocolate makers.

لە لایەن کۆمپانیاکانی چوکلێتەوە ئەنجام دەدرێت.

Studying diet and its effect on acne is complex,

توێژینەوە لەسەر بەرنامەی خۆراک و کاریگەریەکانی لەسەر زیپکە ئاڵۆزە،

but the research suggests

توێژینەوەیەک پێشنیاز دەکات

that the healthiest diet for your body overall

تەندرووسترین بەرنامەی خۆراک بە گشتی بۆ لەشت

could also be the healthiest diet for your skin.

دەکرێت تەندرووسترین بەرنامەی خۆراک بێت بۆ پێستت.

Our skin is an amazing organ,

پێستمان ئەندامێکی سەرسورهێنەرە،

so let's remember to treat it right.

با بەباشی مامەڵەی لەگەڵ بکەین.

Wear your sunscreen, keep an eye on any moles

دژەخۆر بەکاربهێنە، چاوت لەسەر هەر خاڵیکی پێستت بێت

and see a dermatologist if there are any changes.

و سەردانی پزیشکی پێست بکە ئەگەر هەر گۆڕانکاریەک روویدا.

And ignore those myths, OK?

و ئەو ئەفسانانە پشتگوێ بخە، باشە؟