5 skin health myths to stop believing now | Body Stuff with Dr. Jen Gunter

1,039,542 views ・ 2021-06-24

TED


Lütfən, videonu oynamaq üçün aşağıdakı ingiliscə altyazılara iki dəfə klikləyin.

00:00
Transcriber:
0
0
7000
00:00
We put a lot of importance into caring for our skin,
1
163
2794
Translator: Farhad Haqverdi
Dərimizin qayğısına qalmağa böyük əhəmiyyət veririk,
00:02
which makes sense, since it's the first thing other people see.
2
2957
3629
bu isə başadüşüləndir, çünki insanların gördüyü ilk şey odur.
00:06
Skin might also be one of the most misunderstood parts of our bodies,
3
6586
4045
Dəri həmçinin ən az başa düşülən bədən üzvlərimizdən biridir.
00:10
so today, I'd like to run through some of the most common myths
4
10673
3295
Buna görə də bu gün sizinlə dərimiz haqqında geniş yayılmış miflər
00:14
we have about our skin.
5
14010
1460
haqqında danışmaq istəyirəm.
00:15
(Music)
6
15470
1209
(Musiqi)
00:16
[Body Stuff with Dr. Jen Gunter]
7
16721
1543
[Dr. Cen Qunter ilə Bədən Haqqında]
00:18
(Music)
8
18264
1210
(Musiqi)
00:19
Myth number one – healthy skin is skin that looks flawless.
9
19515
3963
Mif nömrə bir – sağlam dəri qüsursuz görünməlidir.
00:23
When we think of healthy skin,
10
23478
1835
Biz sağlam dəri deyəndə
00:25
we might think of a clear,
11
25354
2169
bizim ağlımıza ləkəsiz,
00:27
even surface that's radiant and devoid of blemishes.
12
27565
2503
parlaq, təmiz və hamar səth gəlir.
00:30
But skin is a living organ,
13
30068
1376
Dəri canlı orqandır,
00:31
just like the heart or lungs and just like any other organ,
14
31486
3545
eynən ürək və ciyər kimi, buna görə də
00:35
it's complex, serves many functions,
15
35073
3128
o mürəkkəbdir, müxtəlif funksiyaları yerinə yetirir,
00:38
and not just about what's going on at the surface.
16
38201
2961
əsas məsələ ancaq səthdə nə baş verməsi deyil.
00:41
The epidermis is the outer layer we can see.
17
41162
2920
Epidermis gözlə gördüyümüz xarici qata deyilir.
00:44
It's made up of different cell types,
18
44082
1793
O, üç növdə hüceyrələrdən ibarətdir.
00:45
including keratinocytes, which are replaced every four weeks.
19
45917
3628
Bura hər dörd həftədən bir yenilənən kerotin hüceyrələri daxildir.
00:49
As new cells grow at the base, old cells are pushed up
20
49545
3546
Aşağıda yeni hüceyrələr yaranır, beləcə köhnələri yuxarıya qalxır,
00:53
and form a harder layer that's difficult for water or microbes to cross.
21
53132
4129
su və mikrobların keçməsi çətin olan qat yaradır.
00:57
Our keratinocytes also synthesize vitamin D from the sun,
22
57261
3629
Bizim kerotin hüceyrələrimiz həmçinin günəşdən vitamin D sintezləyir ki,
01:00
which is vital for our health.
23
60932
2002
bu, sağlamlıq üçün vacibdir.
01:02
Other important cells in the epidermis include melanocytes,
24
62975
3045
Epidermisdə mühüm hüceyrələrdən biri də melanositlərdir ki,
01:06
which produce melanin or our skin pigment,
25
66062
2461
onlar melanin və ya dəri piqmentlərini
01:08
and Langerhans cells,
26
68523
1418
və Langerhans hüceyrələri
01:09
which are like little security guards on patrol for pathogens.
27
69941
3545
adlanan və patogenlərə qarşı qoruyan kiçik mühafizə işçilərini yaradır.
01:13
The dermis, our skin's tough second layer,
28
73528
2711
Dərimizin möhkəm ikinci qatı derma
01:16
isn't as well known.
29
76239
1293
isə çox da tanınmır.
01:17
It's a scaffold of collagen that's home to blood vessels,
30
77532
3420
Bu, qan damarları, saç folikulları və vəzlərin yerləşdiyi
01:20
hair follicles and glands.
31
80993
1794
kollagen strukturdan ibarətdir.
01:22
It's also packed with special nerve cells called sensory receptors
32
82787
4463
Burada həmçinin sinir hüceyrələrinin xüsusi növü olan sinir reseptorları var.
01:27
that allow us to feel pressure, vibration, even pain,
33
87250
3461
Bunlar vasitəsilə biz təzyiq, silkələnmə və hətta ağrını hiss edirik.
01:30
some of which extend into the epidermis.
34
90753
2836
Bunların bəziləri epidermisə qədər gedir.
01:33
The dermis also helps regulate temperature.
35
93589
2795
Derma həmçinin temperaturu tənzimləyir.
01:36
If we're cold, our blood vessels contract to retain heat,
36
96425
3379
Əgər üşüyürüksə, istiliyi saxlamaq üçün qan damarlarımız daralır,
01:39
and if we're hot, they expand to release it.
37
99846
2627
isti olduqda isə genişlənir.
01:42
We're told to exfoliate and tone and condition our skin,
38
102515
3754
Bizə dərimizi pilinq etmək, tonlaşdırmaq və gözəlləşdirməyimiz deyilir,
01:46
to use rollers and serums and lasers.
39
106269
2294
roliklər, serumlar və lazerlər.
01:48
Some of that does work,
40
108563
1585
Onlardan bəziləri işə yarayır,
01:50
especially for folks with specific skin conditions,
41
110189
2920
xüsusilə də konkret dəri xəstəlikləri olanlar üçün.
01:53
but for normal to healthy skin,
42
113109
2210
Ancaq normal və sağlam dəri üçün
01:55
we might be spending a lot of money on bunk products,
43
115319
3003
lazımsız məhsullara çox pul xərcləyirik.
01:58
because healthy skin is simply skin that does its jobs.
44
118364
4797
Çünki sağlam dəri öz işini yerinə yetirən dəridir.
02:03
Myth number two – you only need sunscreen on sunny days.
45
123202
4088
Mif nömrə iki – günəşdən qoruyucu ancaq günəşli günlərdə lazımdır.
02:07
Ultraviolet rays from the sun are so strong,
46
127290
2878
Günəşdən gələn ultrabənövşəyi şüalar o qədər güclüdür ki,
02:10
they damage our cells' DNA.
47
130168
2168
onlar bizim DNT-mizi zədələyir.
02:12
There are two types that affect the skin.
48
132378
2044
Dəriyə təsir edən iki növü var.
02:14
UVA rays penetrate the dermis,
49
134463
2253
UVA şüaları dermadan keçib
02:16
damaging the collagen scaffold and accelerating aging.
50
136757
3295
kollagen strukturunu zədələyir və yaşlanmanı sürətləndirir.
02:20
UVB rays, meanwhile, cook the epidermis, causing sunburn.
51
140094
3796
UVB şüaları isə epidermisi sanki bişirir, günəş yanığına səbəb olur.
02:23
While our cells can repair that damage, it accumulates over time,
52
143890
3920
Hüceyrələrimiz bu zədəni bərpa etsə də, vaxt keçdikcə bu təsir toplanır.
02:27
and for some people, it can lead to skin cancer.
53
147852
2753
Bəzi insanlarda bu dəri xərçənginə səbəb ola bilər.
02:30
Our skin has a defense system.
54
150646
2002
Dərimizin müdafiə sistemi var.
02:32
When it's exposed to UV, our melanocytes release more melanin
55
152690
4046
Ultrabənövşəyi şüalara məruz qaldıqda melanositlərimiz çox melanin ifraz edir,
02:36
and we get a tan.
56
156736
1543
beləcə dərimiz qaralır.
02:38
This process is actually our skin's way of showing it's been damaged,
57
158279
4171
Bu proses əslində dərimizin zədələndiyini göstərməsi,
02:42
and protecting itself from more.
58
162491
1877
gələcək zədələrdən qorunması deməkdir.
02:44
So by wearing sunscreen with an SPF of 30, even when it’s cloudy,
59
164410
4087
Hətta buludlu havada belə SPF 30 olan günəşdən qoruyucu vasitə istifadə etməklə
02:48
you’re protecting yourself from sunburn, early aging and skin cancer.
60
168497
4088
özümüzü yanıq, vaxtından əvvəl yaşlanma və dəri xərçəngindən qoruya bilərik.
02:52
Just choose one that's broad spectrum.
61
172627
2335
Geniş spektrli vasitələri istifadə edin.
02:54
That means it's blocking UVA and UVB rays.
62
174962
3629
Bunlar UVA və UVB şüalarından qoruyur.
02:58
Myth number three –
63
178591
1251
Mif nömrə üç –
02:59
people with darker skin don't need sunscreen.
64
179842
2461
Tünd dərili insanlara günəşdən qoruyucu lazım deyil.
03:02
Most of us produce two types of melanin –
65
182303
2210
Əksəriyyət iki növ melanin istehsal edir –
03:04
eumelanin, associated with richer, brown tones,
66
184555
3587
daha zəngin, qəhvəyi rəngli umelanin
03:08
and pheomelanin, associated with lighter skin and freckles.
67
188142
3295
və açıq rəng və çillərlə bağlı olan fomelanin.
03:11
Our skin color depends on the ratio between those two types of melanin
68
191479
3587
Dəri rəngimiz bu iki melanin növünün nisbətindən
03:15
and the density of pigment creating structures within our cells.
69
195107
3546
və hüceyrələrimizdəki piqment yaradan strukturların sıxlığından asılıdır.
03:18
It's true that having more melanin, specifically that first type,
70
198694
3337
O doğrudur ki, xüsusilə birinci növ melaninin çox olması
03:22
does offer some protection from the sun,
71
202073
2252
günəşdən müəyyən dərəcədə qoruyur,
03:24
depending on how dark our skin is,
72
204367
1793
bu da dərinin tündlüyündən asılıdır,
03:26
we do have some natural SPF, but it's not nearly enough.
73
206202
4379
bizdə təbii olaraq günəşdən qoruyucu olsa da, bu, kifayət qədər deyil.
03:30
We all need sunscreen to ward off damage.
74
210581
3003
Zədələnmədən qorunmaq üçün günəşdən qoruyucuya ehtiyacımız var.
03:33
Black and Hispanic patients
75
213584
1377
Qaradərili və Hispanlarda
03:35
are also more likely to have skin cancer detected at advanced stages.
76
215002
4046
dəri xərçənginin irəli mərhələlərdə aşkar olunması ehtimalı çoxdur.
03:39
Why? Because of the many ways that racism permeates medicine.
77
219048
4129
Niyə? Çünki irqçilik müəyyən dərəcədə tibbə nüfuz edib.
03:43
The majority of dermatologists are white,
78
223177
2002
Dermatoloqların çoxu ağdərilidir,
03:45
and we're trained to diagnose on white skin.
79
225221
2627
biz ağ dəridə diaqnoz qoymağı öyrənmişik.
03:47
Meanwhile, people of color have heard this myth
80
227890
2503
Ancaq müxtəlif etnik qruplar tünd rəngli dərinin
03:50
of darker skin not being susceptible to skin cancer repeated.
81
230393
3420
dəri xərçənginə tutulmaq ehtimalının olmaması mifini çox eşidiblər.
03:53
Black patients are also less likely to receive early screenings,
82
233854
4130
Qaradərili xəstələrdə də qabaqcadan yoxlama aparmaq çox baş vermir,
03:58
leading to the delayed diagnosis.
83
238025
2169
bu isə gecikən diaqnoza səbəb olur.
04:00
One particular dangerous form of skin cancer,
84
240236
3253
Dəri xərçənginin təhlükəli bir növü olan
04:03
acral melanoma,
85
243489
1418
akral melanoma
04:04
doesn't even come from ultraviolet exposure,
86
244949
2753
ultrabənövşəyi şüalanma nəticəsində yaranmır
04:07
and it shows up in parts of the body that we might not think about –
87
247743
3504
və dərimizin ağlımıza gəlməyən yerlərində yarana bilir –
04:11
nail beds and the bottoms of our feet.
88
251247
2252
dırnağın dibi və ayağın altı kimi.
04:13
It's an area we need more messaging about,
89
253541
2502
Bu barədə məlumatlandırma lazımdır,
04:16
especially for people of color,
90
256085
1710
xüsusilə də rəngli dərililər üçün.
04:17
who experience higher levels of distrust toward doctors
91
257837
3003
Çünki onlarda inamsızlıq daha böyükdür.
04:20
after years of mistreatment by the American Medical System.
92
260881
3379
Amerika Tibb Sistemi tərəfindən illərdir düzgün müalicə olunmayıblar.
04:24
Myth number four – you can shrink your pores.
93
264260
2794
Mif nömrə dörd – məsamələri kiçiltmək mümkündür.
04:27
Pores are the tiny openings in our skin.
94
267054
2127
Məsamələr dərimizdəki kiçik dəliklərdir.
04:29
If you go further down, you'll find a hair follicle or gland.
95
269223
3420
Onların dibində saç folikulları və ya vəzlər olur.
04:32
You can think of pores as ducts.
96
272685
1918
Məsamələr kanallara bənzəyir.
04:34
They're what let sweat cool you and oil lubricate your skin.
97
274603
3379
Onlar vasitəsilə tər sizi soyudur və yağ dərinizi yağlandırır.
04:38
Pore size is largely determined by genetics,
98
278024
2502
Məsamə ölçüsü əsasən genetikadan asılıdır,
04:40
and they don't really shrink,
99
280526
1794
onları kiçiltmək isə mümkün deyil.
04:42
but they can expand when our skin is irritated
100
282320
2669
Ancaq makyaj və ya sərt məhsula görə dəri qıcıqlandıqda
04:45
by makeup or harsh products.
101
285031
1626
onlar genişlənə bilir.
04:46
So save your money on pore minimizers and just wash your face
102
286699
3712
Məsamələri minimizasiya edən vasitələrə pul xərcləməyin, sadəcə olaraq
04:50
with what dermatologists recommend as noncomedogenic –
103
290411
4922
üzünüzü dermatoloqların tövsiyə etdiyi nonkomedogenik –
04:55
basically, made from stuff that won't clog pores.
104
295374
2336
yəni məsamələri bağlamayan vasitələrlə yuyun.
04:57
Myth number five – chocolate causes acne.
105
297752
3336
Mif nömrə beş – şokolad sızanaq yaradır.
05:01
Acne is the inflammation that occurs
106
301130
1793
Sızanaq saç follekullarımız
05:02
when our hair follicles get clogged with oil and dead skin,
107
302965
3295
yağ və ölü hüceyrələrlə dolduqda baş verən iltihab prosesidir ki,
05:06
allowing bacteria to overgrow.
108
306260
2127
nəticədə burada bakteriya yaranır.
05:08
There are a lot of factors involved,
109
308387
1794
Burada hormonlardan genetikaya qədər
05:10
from hormones to genetics.
110
310181
2043
bir çox faktor rol oynayır.
05:12
The link between acne and chocolate has been studied extensively,
111
312266
3337
Şokolad və sızanaqlar arasındakı əlaqə geniş araşdırılıb,
05:15
but the results are pretty trash.
112
315644
2169
ancaq nəticələr heç də yaxşı deyil.
05:17
Studies that say chocolate is an acne aggravator
113
317855
3045
Şokoladın sızanağa səbəb olduğunu bildirən araşdırmalar
05:20
tend to be small, so aren't conclusive,
114
320941
2670
adətən kiçik olur və qaneedici olmur,
05:23
and studies that absolve chocolate
115
323652
1877
şokoladın günahsız olduğunu deyənlər
05:25
are sometimes funded by chocolate makers.
116
325571
2836
isə onun istehsalçıları tərəfindən maliyyələşdirilir.
05:28
Studying diet and its effect on acne is complex,
117
328407
3420
Dieta və onun sızanağa təsirini araşdırmaq mürəkkəbdir,
05:31
but the research suggests
118
331869
1335
amma araşdırma göstərir ki,
05:33
that the healthiest diet for your body overall
119
333245
2419
bədəniniz üçün ən yaxşı dieta elə dəriniz üçün də
05:35
could also be the healthiest diet for your skin.
120
335706
3003
ən yaxşı dieta ola bilər.
05:38
Our skin is an amazing organ,
121
338709
1710
Dərimiz inanılmaz orqandır,
05:40
so let's remember to treat it right.
122
340419
1752
onunla düzgün davranmağı unutmayaq.
05:42
Wear your sunscreen, keep an eye on any moles
123
342171
2753
Günəşdən qoruyucu sürtün, ləkələri nəzarətdə saxlayın
05:44
and see a dermatologist if there are any changes.
124
344924
2752
və dəyişiklik olduqda dermatoloqa müraciət edin.
05:47
And ignore those myths, OK?
125
347718
2127
Bu miflərə isə bənd olmayın, yaxşı?
Bu sayt haqqında

Bu sayt sizi ingilis dilini öyrənmək üçün faydalı olan YouTube videoları ilə tanış edəcək. Siz dünyanın hər yerindən yüksək səviyyəli müəllimlər tərəfindən tədris olunan ingilis dili dərslərini görəcəksiniz. Videonu oradan oynamaq üçün hər bir video səhifəsində göstərilən ingiliscə altyazılara iki dəfə klikləyin. Subtitrlər videonun oxudulması ilə sinxron şəkildə sürüşdürülür. Hər hansı bir şərhiniz və ya sorğunuz varsa, bu əlaqə formasından istifadə edərək bizimlə əlaqə saxlayın.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7