Can plants talk to each other? - Richard Karban

409,618 views ・ 2016-05-02

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Thúy Bùi Reviewer: Tâm Đan
00:08
Can plants talk to each other?
0
8679
1828
Thực vật có thể nói chuyện với nhau không?
00:10
It certainly doesn't seem that way.
1
10507
1840
Dường như là không.
00:12
Plants don't have complex sensory or nervous systems like animals do,
2
12347
4087
Thực vật không có hệ thống giác quan phức tạp như động vật,
00:16
and they look pretty passive,
3
16434
1574
và chúng trông khá thụ động,
00:18
basking in the sun,
4
18008
1189
tắm nắng,
00:19
and responding instinctively to inputs like light and water.
5
19197
4192
và phản ứng theo bản năng với ánh sáng và nước.
00:23
But odd as it sounds, plants can communicate with each other.
6
23389
3605
Nghe kì cục, nhưng thực vật có thể giao tiếp với nhau.
00:26
Just like animals, plants produce all kinds of chemical signals
7
26994
3794
Giống như động vật, thực vật sản xuất ra những tín hiệu hóa học
00:30
in response to their environments,
8
30788
2092
để trả lời môi trường xung quanh,
00:32
and they can share those signals with each other,
9
32880
2490
và chúng có thể chia sẻ những tín hiệu này với nhau,
00:35
especially when they're under attack.
10
35370
2630
đặc biệt khi bị tấn công.
00:38
These signals take two routes:
11
38000
1905
Những tín hiệu này đi qua 2 đường:
00:39
through the air,
12
39905
888
qua không khí,
00:40
and through the soil.
13
40793
1574
và qua đất.
00:42
When plant leaves get damaged,
14
42367
1465
Khi lá cây bị làm hư hại
00:43
whether by hungry insects or an invading lawn mower,
15
43832
3401
bằng côn trùng đói hoăc máy cắt cỏ,
00:47
they release plumes of volatile chemicals.
16
47233
3167
chúng thải ra chất hóa học dễ bay hơi.
00:50
They're what's responsible for the smell of freshly cut grass.
17
50400
4022
Đó là phản ứng trước mùi cỏ mới cắt.
00:54
Certain kinds of plants, like sagebrush and lima beans,
18
54422
2893
Các loài thực vật nhất định như cây ngải đắng và đậu lima
00:57
are able to pick up on those airborne messages
19
57315
2898
đều có thể nhận diện các thông điệp đó qua không khí
01:00
and adjust their own internal chemistry accordingly.
20
60213
3768
và do đó tự điều chỉnh các chất hóa học bên trong.
01:03
In one experiment, sagebrush leaves were deliberately damaged by insects
21
63981
4508
Trong một thí nghiệm, lá cây ngải đắng đã bị cố ý làm hư hại bởi côn trùng
01:08
or scissor-wielding scientists.
22
68489
2585
hoặc những nhà khoa học sử dụng kéo.
01:11
Throughout the summer,
23
71074
1111
Qua mùa hè,
01:12
other branches on the same sagebrush plant
24
72185
2253
những cành khác của cây ngải đắng đó
01:14
got eaten less by insects wandering through,
25
74438
3283
bị ăn ít hơn bởi côn trùng bay qua
01:17
and so did branches on neighboring bushes,
26
77721
2123
và những cành của các bụi cây xung quanh cũng vậy.
01:19
suggesting that they had beefed up their anti-insect defenses.
27
79844
4670
Chúng đã tăng cường khả năng phòng vệ chống côn trùng.
01:24
Even moving the air from above a clipped plant to another one
28
84514
4056
Thậm chí khi di chuyển không khí từ một cây bị cắt cụt sang một cây khác
01:28
made the second plant more insect-resistant.
29
88570
3579
đã làm cho cây thứ 2 kháng cự với côn trùng tốt hơn.
01:32
These airborne cues increase the likelihood of seedling survival,
30
92149
4890
Những tín hiệu trên không này tăng cường khả năng sống sót của các cây con
01:37
and made adult plants produce more new branches and flowers.
31
97039
4760
và làm những cây lớn sinh thêm nhiều cành và hoa hơn.
Nhưng tại sao một cây lại cảnh báo các cây xung quanh về sự nguy hiểm
01:41
But why would a plant warn its neighbors of danger,
32
101799
3023
01:44
especially if they're competing for resources?
33
104822
2485
đặc biệt khi chúng đang tranh giành tài nguyên?
01:47
Well, it might be an accidental consequence of a self-defense mechanism.
34
107307
4696
Có thể đó là một kết quả tình cờ của kĩ thuật tự bảo vệ.
01:52
Plants can't move information through their bodies as easily as we can,
35
112003
4216
Thực vật không thể chuyển thông tin qua thân cây dễ dàng như chúng ta
01:56
especially if water is scarce.
36
116219
2736
đặc biệt nếu trong tình trạng khan hiếm nước.
01:58
So plants may rely on those airborne chemicals
37
118955
2708
Do đó thực vật chỉ có thể dựa vào các chất hóa học qua không khí
02:01
to get messages from one part of a plant to another.
38
121663
3863
để nhận thông báo từ một bộ phận của cây tới bộ phận khác.
02:05
Nearby plants can eavesdrop on those signals,
39
125526
3021
Những cây gần đó có thể "nghe trộm" những tín hiệu này
02:08
like overhearing your neighbor sneeze and stocking up on cold medicine.
40
128547
4479
như là nghe hàng xóm hắt hơi và uống thuốc cảm.
Các cây khác nhau truyền tín hiệu qua các chất hóa học khác nhau.
02:13
Different plants convey those warnings using different chemical languages.
41
133026
3702
02:16
Individual sagebrush plants in the same meadow
42
136728
2734
Những cây ngải đắng đơn lẻ trong cùng một bãi cỏ
02:19
release slightly different sets of alarm chemicals.
43
139462
2996
sản xuất ra các chất hóa học hơi khác nhau một chút.
02:22
The makeup of that cocktail influences the effectiveness of communication.
44
142458
5144
Hỗn hợp của các chất đó ảnh hưởng tới sự hiệu quả của việc giao tiếp.
02:27
The more similar two plants' chemical fingerprints are,
45
147602
3449
Chất hóa học của hai cây càng giống nhau,
02:31
the more fluently they can communicate.
46
151051
2799
chúng càng giao tiếp trôi chảy hơn.
02:33
A plant will be most sensitive to the cues emitted by its own leaves.
47
153850
4091
Một cây sẽ nhạy cảm nhất với tín hiệu phát ra từ chính lá của nó.
02:37
But because these chemicals seem to be inherited,
48
157941
2991
Nhưng vì những chất hóa học này là do di truyền,
02:40
like human blood types,
49
160932
1896
giống với các nhóm máu ở người,
02:42
sagebrush plants communicate more effectively
50
162828
2524
những cây ngải đắng giao tiếp hiệu quả hơn
02:45
with relatives than with strangers.
51
165352
2787
với "họ hàng" của chúng hơn là các cây lạ.
02:48
But sometimes, even other species can benefit.
52
168139
2741
Nhưng đôi khi, các loài cây khác có thể được lợi.
02:50
Tomato and tobacco plants can both decipher sagebrush warning signals.
53
170880
5246
Cây cà chua, cây thuốc lá có thể giải mã được tín hiệu của cây ngải đắng.
02:56
Plants don't have to rely solely on those airborne broadcasts.
54
176126
4311
Thực vật không chỉ dựa vào những tín hiệu qua không khí này.
03:00
Signals can travel below the soil surface, too.
55
180437
3414
Tín hiệu cũng có thể được truyền qua mặt đất.
03:03
Most plants have a symbiotic relationship with fungi,
56
183851
2832
Hầu hết các cây có mối quan hệ cộng sinh với nấm,
03:06
which colonize the plants' roots and help them absorb water and nutrients.
57
186683
4760
giúp cố định rễ cây, hút nước và các chất dinh dưỡng.
03:11
These fungal filaments form extensive networks
58
191443
3380
Những sợi nấm này phát triển thành một mạng lưới rộng lớn
03:14
that can connect separate plants,
59
194823
2220
có thể kết nối các cây khác nhau,
03:17
creating an underground super highway for chemical messages.
60
197043
4580
tạo ra "đường hầm" để chuyển tín hiệu.
03:21
When a tomato plant responds to blight
61
201623
1995
Khi một cây cà chua phản ứng với bệnh tàn rụi
03:23
by acitvating disease-fighting genes and enzymes,
62
203618
3053
bằng cách kích thích các gen và enzim chống lại bệnh,
03:26
signaling molecules produced by its immune system
63
206671
3194
nó cảnh báo các phân tử trong hệ miễn dịch
03:29
can travel to a healthy plant
64
209865
1924
di chuyển đến một cây khỏe mạnh
03:31
and prompt it to turn on its immune system, too.
65
211789
3547
và nhắc nó kích hoạt hệ miễn dịch.
03:35
These advance warnings increase the plants chance of survival.
66
215336
4178
Những cảnh báo này sẽ làm tăng cơ hội sống sót của các cây.
03:39
Bean plants also eavesdrop on each other's health
67
219514
3383
Cây đậu cũng "nghe trộm" về "sức khỏe" của nhau
03:42
through these fungal conduits.
68
222897
2159
qua những cây nấm này.
03:45
An aphid investation in one plant
69
225056
2222
Một cây có rệp vừng
03:47
triggers its neighbor to ramp up production of compounds that repel aphids
70
227278
5240
nhắc nhở những cây xung quanh sản xuất ra các chất đẩy lùi rệp vừng
03:52
and attract aphid-eating wasps.
71
232518
3830
và thu hút côn trùng ăn rệp vừng.
03:56
If you think of communication as an exchange of information,
72
236348
3161
Nếu bạn nghĩ giao tiếp là sự trao đổi thông tin,
03:59
then plants seem to be active communicators.
73
239509
2862
thì thực vật có vẻ là những nhà giao tiếp tích cực.
04:02
They're sending, receiving, and responding to signals
74
242371
2831
Chúng gửi, nhận và đáp lại tín hiệu
04:05
without making a sound,
75
245202
1484
mà không phát ra âm thanh
04:06
and without brains, noses, dictionaries, or the Internet.
76
246686
4633
và không cần não, mũi, từ điển hay mạng Internet.
Nếu chúng ta có thể học cách nói chuyện bằng ngôn ngữ của thực vật,
04:11
And if we can learn to speak to them on their terms,
77
251319
2673
04:13
we may gain a powerful new tool to protect crops and other valuable species.
78
253992
5572
chúng ta sẽ có một công cụ mới, quyền lực để bảo vệ vụ mùa và các cây có giá trị.
04:19
It all makes you wonder what else are we missing?
79
259564
2691
Điều này có làm cho bạn cảm thấy chúng ta đang bỏ lỡ gì không?
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7