Is inequality inevitable?

Translator: My Den Reviewer: Dinh Lieu Vu

In South Africa, one of the most unequal countries in the world,

Ở Nam Phi, một trong những quốc gia bất bình đẳng nhất trên thế giới,

the richest one-tenth of 1%, owns almost 30% of all the country’s wealth,

người giàu nhất top 10 trong số 1%, sở hữu gần 30% tài sản của cả nước,

more than double what the bottom 90% owns.

cao hơn gấp đôi so với những gì 90% còn lại cùng sở hữu.

Bất bình đẳng về thu nhập và giàu nghèo không phải là mới.

Income and wealth inequality are not new.

In fact, economists and historians who’ve charted economic inequality

Trên thực tế, các nhà kinh tế học và sử học

đã lập biểu đồ bất bình đẳng kinh tế

throughout history haven’t found a single society without it.

mà chưa thấy xã hội nào thiếu đi sự bất bình đẳng trong lịch sử.

Which raises a bleak question:

Điều này đặt ra một thắc mắc trống trải:

is inequality inevitable?

bất bình đẳng là không thể tránh khỏi?

One way to estimate inequality is with a number called the Gini index,

Một cách để ước tính sự bất bình đẳng là một số được gọi là chỉ số Gini,

which is calculated by comparing the income or wealth distribution

được tính bằng cách so sánh thu nhập hoặc phân bố của cải

of a perfectly equal society to the actual income or wealth distribution.

của một xã hội hoàn toàn bình đẳng với thu nhập thực tế hoặc phân phối của cải.

The area of this shape multiplied by 2 is the Gini index.

Diện tích của biểu đồ này nhân lên 2 sẽ ra chỉ số Gini.

A Gini of 1 indicates perfect inequality—

Gini của 1 chỉ ra sự bất bình đẳng hoàn hảo—

one person has everything and everyone else has nothing.

một người có tất cả và những người khác không có thứ gì.

You’d never see this in real life

Bạn sẽ không bao giờ thấy được điều này trong đời thực

because everyone except that one person would starve.

bởi vì tất cả mọi người sẽ chết đói ngoại trừ một người.

A Gini index of 0 indicates perfect equality—

Chỉ số Gini bằng 0 cho thấy sự bình đẳng hoàn hảo—

everyone has exactly the same income or wealth.

mọi người đều có thu nhập hoặc sự giàu có chính xác như nhau.

Nhưng bạn cũng không bao giờ thấy điều này trong đời thực,

But you also never see this in real life, not even in communist countries,

ngay cả ở các nước cộng sản,

because for one thing, that would mean paying everyone—

bởi vì một điều, nó có nghĩa là trả tiền cho tất cả mọi người—

no matter how young, old, what job they’re in or where they work—

bất kể già, trẻ, họ làm công việc gì hay làm việc ở đâu—

the exact same wage.

cùng mức lương.

Typical after-tax Ginis in developed countries today are around 0.3,

Chỉ số Gini sau thuế điển hình

ở các nước phát triển hiện nay là khoảng 0,3,

though there’s a wide range from pretty equal to pretty unequal.

mặc dù có một phạm vi rộng từ rất công bằng đến rất bất công bằng.

Before we go any further, you should know what the Gini index—

Trước khi chúng ta đi xa hơn, bạn nên biết chỉ số Gini—

hoặc bất kỳ thước đo bất bình đẳng kinh tế nào khác —

or any other measure of economic inequality— doesn’t tell us:

không cho chúng ta biết:

it gives no information about how income and wealth are distributed

nó không cung cấp thông tin về thu nhập và sự giàu có được phân bố như thế nào

across genders, races, educational backgrounds or other demographics;

giữa các giới tính, chủng tộc, trình độ học vấn hoặc nhân khẩu học khác;

it doesn’t tell us how easy or difficult it is to escape poverty.

nó không cho chúng ta biết thoát nghèo dễ hay khó.

And it also gives no insight as to how a particular society

Và nó cũng không cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách một xã hội cụ thể

arrived at its present level of inequality.

đạt đến mức độ bất bình đẳng hiện tại.

Economic inequality is deeply entangled with other types of inequality:

Bất bình đẳng kinh tế bị vướng mắc sâu sắc đến các dạng bất bình đẳng khác:

for example, generations of discrimination, imperialism,

ví dụ, các thế hệ phân biệt đối xử, chủ nghĩa đế quốc

and colonialism

và chủ nghĩa thực dân

created deeply rooted power and class inequalities

đã tạo ra quyền lực đã bén rễ ăn sâu và bất bình đẳng giai cấp

that persist to this day.

mà còn dai dẳng cho đến ngày nay.

Nhưng ít nhất chúng ta vẫn cần một thước đo sơ bộ

But we still need at least a rough measure of who gets how much in a country.

để xem ai nhận được bao nhiêu trong một quốc gia.

That’s what the Gini index gives us.

Đó là những gì mà chỉ số Gini cung cấp cho chúng ta.

Some countries are, economically, much more unequal than others.

Một số quốc gia, về kinh tế, bất bình đẳng hơn nhiều so với những nước khác.

And that’s because a significant portion of economic inequality

Và đó là bởi vì một phần đáng kể của bất bình đẳng kinh tế

is the result of choices that governments make.

là kết quả của những lựa chọn mà các chính phủ đưa ra.

Let's talk about some of these choices.

Hãy nói về một số lựa chọn trong số này.

First: what kind of economy to use.

Thứ nhất: sử dụng loại hình kinh tế nào.

In the 20th century, some countries switched to socialism or communism

Trong thế kỷ 20, một số quốc gia chuyển sang

chủ nghĩa xã hội hoặc chủ nghĩa cộng sản

for a variety of reasons,

vì nhiều lý do đa dạng,

including reducing economic inequality.

bao gồm suy giảm bất bình đẳng kinh tế.

These changes did dramatically reduce economic inequality

Những thay đổi này đã làm giảm đáng kể bất bình đẳng kinh tế

in the two largest non-capitalist economies,

ở hai nền kinh tế phi tư bản lớn nhất,

China and the Soviet Union— especially in the Soviet Union.

Tàu Cộng và đặc biệt— là Liên Bang Xô Viết.

But neither country prospered as much as the world's leading economies.

Nhưng không quốc gia nào thịnh vượng như các nền kinh tế hàng đầu thế giới.

Vì vậy, mọi người kiếm được nhiều như những người hàng xóm của họ,

So yes, people earned about as much as their neighbors did,

but that wasn’t very much.

nhưng điều đó không nhiều lắm.

This— and many other issues— contributed to the Soviet Union’s collapse in 1991.

Điều này — và nhiều vấn đề khác —

đã góp phần vào sự sụp đổ của Liên Bang Xô Viết vào năm 1991.

And China, to grow more quickly, shifted its economy towards capitalism

Và Trung Quốc, để phát triển nhanh hơn,

đã chuyển nền kinh tế của mình sang chủ nghĩa tư bản

starting in the late 1970s.

bắt đầu từ cuối những năm 1970.

What about capitalist countries?

Còn các nước tư bản thì sao?

Can they choose to reduce economic inequality?

Họ có thể lựa chọn để giảm mất cân bằng kinh tế?

It’s tempting to think

Thật hấp dẫn khi nghĩ

“no, because the whole point of capitalism is to hoard enough gold coins

“không, bởi vì toàn bộ quan điểm của chủ nghĩa tư bản là tích trữ đủ tiền vàng

to be able to dive into them like Scrooge McDuck.”

để có thể đi sâu vào chúng như Scrooge McDuck. ”

China seems to provide the textbook example of this:

Tàu Cộng dường như cung cấp ví dụ sách giáo khoa về điều này:

after it became more capitalist,

sau khi trở nên tư bản hơn,

its Gini index shot up from under 0.4 to over 0.55.

chỉ số Gini của họ đã tăng từ dưới 0,4 lên hơn 0,55.

Meanwhile, its per capita yearly income

Trong khi đó, thu nhập bình quân đầu người hàng năm của Trung Quốc

jumped from the rough equivalent of $1,500 to over $13,000.

đã nhảy vọt từ khoảng chừng 1.500$ lên hơn 13.000$.

But there are many counter-examples:

Nhưng có nhiều ví dụ ngược lại:

capitalist countries in which inequality is actually holding steady or decreasing.

các nước tư bản trong đó bất bình đẳng thực sự đang ổn định hoặc giảm dần.

France has kept its Gini index below 0.32 since 1979.

Pháp đã giữ chỉ số Gini của mình dưới 0,32 kể từ năm 1979.

Ireland's Gini has been trending mostly downward since 1995.

Chỉ số Gini của Ireland đang có xu hướng hầu hết giảm kể từ năm 1995.

The Netherlands and Denmark have kept theirs below 0.28 since the 1980s.

Hà Lan và Đan Mạch đã giữ chỉ số của họ dưới 0,28 kể từ những năm 1980.

How do they do it?

Họ làm nó như thế nào?

One way is with taxes.

Đó là thuế.

Personal income taxes in most countries are progressive:

Thuế thu nhập cá nhân ở hầu hết các nước tăng lên không ngừng:

the more money you make, the higher your tax rate.

bạn càng kiếm được nhiều tiền, thuế suất của bạn càng cao.

And the more progressive your tax system, the more it reduces inequality.

Và hệ thống thuế của bạn càng tiến bộ, nó càng giảm bớt sự bất bình đẳng.

So, for example, while pre-tax income inequality in France

Vì vậy, ví dụ, trong khi bất bình đẳng thu nhập trước thuế ở Pháp

is roughly the same as it is in the US,

đại khái gần giống như ở Mỹ,

post-tax inequality in France is roughly 20% lower.

thì bất bình đẳng sau thuế ở Pháp thấp hơn khoảng 20%.

Meanwhile, inheritance taxes can reduce the amount of wealth

Trong khi đó, thuế thừa kế có thể làm giảm lượng tài sản

that a single family can amass over generations.

mà một gia đình có thể tích lũy qua nhiều thế hệ.

Germany and many other European countries have inheritance or estate taxes

Đức và nhiều quốc gia châu Âu khác có thuế thừa kế hoặc thuế bất động sản

that kick in at a few thousand to a few hundred thousand Euros,

ở mức vài nghìn đến vài trăm nghìn Euro,

depending on who's inheriting.

tùy thuộc vào người được thừa kế.

The US, on the other hand,

Mặt khác, Hoa Kỳ,

lets you inherit $12 million without paying any federal tax.

cho phép bạn thừa kế 12 triệu USD

mà không phải trả bất kỳ khoản thuế liên bang nào.

Another way is with transfers—

Một cách khác là chuyển nhượng—

when the government takes tax revenues from one group of people

khi chính phủ lấy nguồn thu thuế từ một nhóm người này

and gives it to another.

và trao nó cho nhóm người khác.

For example, Social Security programs tax people who work

Ví dụ, các chương trình An Sinh Xã Hội đánh thuế những người làm việc

and use the revenue to support retirees.

và sử dụng doanh thu để hỗ trợ những người về hưu.

In Italy, about a quarter of Italians’ disposable household income

Ở Ý, khoảng 25% thu nhập hộ gia đình sau khi đóng thuế của người Ý

comes from government transfers.

đến từ các khoản nhượng lại của chính phủ.

That’s a lot, especially relative to the US,

Con số đó là rất nhiều, đặc biệt là so với Mỹ,

where the figure is just over 5%.

nơi mà chỉ số này chỉ là hơn 5%.

A third way is to ensure that everyone has access to things

Cách thứ ba là đảm bảo rằng mọi người đều tiếp cận được với những thứ

like education and healthcare.

như giáo dục và chăm sóc sức khỏe.

A highly educated, healthy workforce can command a higher salary on the market,

Một lực lượng lao động có trình độ học vấn cao, khỏe mạnh có thể

yêu cầu mức lương cao hơn trên thị trường,

thus reducing inequality.

do đó làm giảm bất bình đẳng.

The fourth way is addressing the digital divide:

Cách thứ tư đang giải quyết khoảng cách kỹ thuật số:

the gap between those who have access to the Internet and those who do not.

khoảng cách giữa những người truy cập vào Internet

và những người không đủ điều kiện.

A fifth way is dealing with extreme wealth.

Cách thứ năm là đối phó với sự giàu có tột độ.

Multibillionaires can buy social media platforms,

Các tỷ phú có thể mua các nền tảng truyền thông xã hội,

các hãng tin tức, các nhà tư vấn chính sách,

news outlets, policy think-tanks, perhaps even politicians,

thậm chí có thể là các chính trị gia,

and bend them to their will,

và uốn nắn chúng theo ý muốn của họ,

threatening the very fabric of democracy.

đe dọa chính kết cấu của nền dân chủ.

We are just barely scratching the surface of inequality here.

Ở đây chúng ta chỉ vừa mới bàn qua bề nổi của sự bất bình đẳng.

We haven’t touched on the drastic divides in who has wealth and who doesn’t;

Chúng ta chưa đề cập đến sự phân chia rõ rệt ai có của cải và ai không;

the power structures that prevent social and economic mobility;

các cấu trúc quyền lực ngăn cản tính lưu động của kinh tế và xã hội;

and the drastic inequality between countries—

và sự bất bình đẳng nghiêm trọng giữa các quốc gia—

the fact that, for example,

ví dụ, thực tế là,

just three Americans have 90 billion more dollars than Egypt,

chỉ ba người Mỹ có 90 tỷ USD nhiều hơn so với cả Ai Cập,

a country of 100 million people.

một đất nước 100 triệu dân.

And here’s one final thing to think about: power and wealth are self-reinforcing,

Và đây là một điều cuối cùng cần suy ngẫm: quyền lực và sự giàu có là tự cường,

which means that equality is not.

có nghĩa là không bình đẳng.

Left to their own devices, societies tend toward inequality—

Để lại cho họ công cụ của riêng mình, các xã hội có xu hướng bất bình đẳng—

trừ khi chúng ta làm suy yếu các vòng phản hồi

unless we weaken the feedback loops of wealth and power concentration.

của sự tập trung quyền lực và giàu có.