How does the stock market work? - Oliver Elfenbaum

Translator: Da My Tran Ngoc Reviewer: Emily Nguyen

Vào những năm 1600,

In the 1600s

the Dutch East India Company employed hundreds of ships

Công ty Đông Ấn Hà Lan đã thuê hàng trăm chiếc tàu

to trade gold, porcelain, spices, and silks around the globe.

để buôn bán vàng, gốm sứ, gia vị, và lụa đi khắp thế giới.

But running this massive operation wasn’t cheap.

Nhưng chi phí vận hành hệ thống đồ sộ này không nhỏ.

In order to fund their expensive voyages,

Để có tiền cho những chuyến đi đắt đỏ,

the company turned to private citizens–

công ty kêu gọi quần chúng,

individuals who could invest money to support the trip

các cá nhân đầu tư tiền cho chuyến hành trình

in exchange for a share of the ship’s profits.

đổi lại, họ sẽ được chia một phần lợi nhuận.

This practice allowed the company to afford even grander voyages,

Nhờ vậy, công ty có thể chi trả cho những chuyến hành trình lớn hơn,

increasing profits for both themselves and their savvy investors.

gia tăng lợi nhuận cho cả công ty và những nhà đầu tư nhanh nhạy.

Selling these shares in coffee houses and shipping ports across the continent,

Cùng với việc bán các cổ phiếu này ở tiệm cà phê, bến cảng khắp lục địa,

the Dutch East India Company unknowingly invented the world’s first stock market.

Công ty Đông Ấn Hà Lan đã vô tình tạo ra

thị trường chứng khoán đầu tiên trên thế giới.

Since then, companies have been collecting funds from willing investors

Từ đó, các công ty lấy vốn của các nhà đầu tư

to support all kinds of businesses.

dùng cho các hoạt động kinh doanh.

And today,

Ngày nay, có nhiều trường lớp, nghề nghiệp, và cả kênh truyền hình

the stock market has schools, careers, and even whole television channels

dành riêng cho thị trường chứng khoán.

dedicated to understanding it.

But the modern stock market is significantly more complicated

Nhưng thị trường chứng khoán hiện đại phức tạp hơn nhiều so với nguyên bản.

than its original incarnation.

So how do companies and investors use the market today?

Vậy làm thế nào công ty và nhà đầu tư sử dụng thị trường ngày nay?

Let’s imagine a new coffee company that decides to launch on the market.

Hãy tưởng tượng một công ty cà phê mới muốn gia nhập thị trường chứng khoán.

First, the company will advertise itself to big investors.

Đầu tiên, công ty sẽ tự mời chào các nhà đầu tư lớn.

If they think the company is a good idea,

Nếu đánh giá công ty này có tiềm năng,

they get the first crack at investing,

họ sẽ là những người đầu tư đầu tiên,

and then sponsor the company’s initial public offering, or IPO.

và giúp công ty phát hành lần đầu ra công chúng (IPO).

This launches the company onto the official public market,

Điều này chính thức đưa công ty lên sàn chứng khoán,

where any company or individual who believes the business could be profitable

nơi bất kì công ty hoặc cá nhân nào tin vào việc kinh doanh này sẽ sinh lãi

might buy a stock.

có thể mua cổ phiếu.

Buying stocks makes those investors partial owners in the business.

Khi mua cổ phiếu, nhà đầu tư sẽ sở hữu một phần công ty.

Their investment helps the company to grow,

Sự đầu tư của họ giúp công ty phát triển,

and as it becomes more successful,

khi công ty càng lớn mạnh,

more buyers may see potential and start buying stocks.

càng nhiều người sẽ thấy được tiềm năng và bắt đầu mua cổ phiếu.

As demand for those stocks increases,

Khi nhu cầu mua các cổ phiếu này tăng, giá cũng tăng theo,

so does their price, increasing the cost for prospective buyers,

các nhà đầu tư sẽ tốn nhiều tiền hơn,

and raising the value of the company's stocks people already own.

giá cổ phiếu công ty trong tay những người đã sở hữu cũng tăng lên.

For the company,

Đối với công ty,

this increased interest helps fund new initiatives,

nhu cầu mua cổ phiếu tăng tạo nguồn vốn cho các dự án mới,

and also boosts its overall market value

và nâng cao vị thế của công ty trên thị trường chung,

by showing how many people are willing to invest in their idea.

bằng cách chỉ ra có bao nhiêu người sẵn sàng đầu tư vào công ty họ.

However, if for some reason a company starts to seem less profitable

Tuy nhiên, vì vài lý do, nếu lợi nhuận của công ty bắt đầu giảm,

the reverse can also happen.

tình huống ngược lại có thể xảy ra.

If investors think their stock value is going to decline,

Nếu những nhà đầu tư nghĩ rằng giá cổ phiếu sẽ giảm,

they’ll sell their stocks with the hopes of making a profit

họ sẽ bán cổ phiếu với hy vọng thu lại lợi nhuận

before the company loses more value.

trước khi công ty mất giá nhiều hơn.

As stocks are sold and demand for the stock goes down,

Khi cổ phiếu được bán ra nhưng lượng cầu giảm,

the stock price falls,

giá cổ phiếu sẽ giảm,

and with it, the company’s market value.

cùng với vị thế của công ty trên thị trường.

This can leave investors with big losses–

Điều này có thể khiến các nhà đầu tư thua lỗ nặng,

unless the company starts to look profitable again.

trừ khi công ty bắt đầu sinh lời trở lại.

This see-saw of supply and demand is influenced by many factors.

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến cán cân cung cầu.

Companies are under the unavoidable influence of market forces–

Công ty luôn bị thị trường tác động

such as the fluctuating price of materials,

như giá nguyên vật liệu lên xuống,

changes in production technology,

thay đổi công nghệ sản xuất,

and the shifting costs of labor.

hay chi phí thuê nhân công thay đổi.

Investors may be worried about changes in leadership,

Nhà đầu tư có thể lo lắng về sự thay đổi trong ban lãnh đạo,

bad publicity, or larger factors like new laws and trade policies.

danh tiếng xấu, hay những yếu tố lớn hơn như chính sách thương mại và luật mới.

And of course,

Và dĩ nhiên, nhiều nhà đầu tư sẵn sàng bán cổ phiếu có giá

plenty of investors are simply ready to sell valuable stocks

and pursue personal interests.

vì sở thích cá nhân.

All these variables cause day-to-day noise in the market,

Các biến số này tạo nên sự huyên náo thường nhật trên thị trường chứng khoán,

which can make companies appear more or less successful.

có thể thổi phồng hoặc hạ thấp giá trị thật của công ty.

And in the stock market,

Và trên thị trường chứng khoán,

appearing to lose value often leads to losing investors,

việc trông có vẻ như sụt giá sẽ dẫn đến đánh mất nhà đầu tư,

and in turn, losing actual value.

và rồi mất luôn cả giá trị thực tế.

Human confidence in the market has the power to trigger

Niềm tin của con người vào thị trường chứng khoán

có thể thúc đẩy mọi thứ

everything from economic booms to financial crises.

từ bùng nổ kinh tế đến khủng hoảng tài chính.

And this difficult-to-track variable

Và biến số khó đoán này là lý do hầu hết các chuyên gia

is why most professionals promote reliable long term investing

khuyến khích đầu tư ổn định dài hạn hơn là cố kiếm tiền thật nhanh.

over trying to make quick cash.

However, experts are constantly building tools

Tuy vậy, các chuyên gia vẫn luôn xây dựng các công cụ

in efforts to increase their chances of success

nỗ lực tăng cơ hội thành công

in this highly unpredictable system.

trên hệ thống khó đoán này.

But the stock market is not just for the rich and powerful.

Nhưng thị trường chứng khoán không chỉ dành cho người giàu có và quyền lực.

With the dawn of the Internet,

Với sự phát triển của Internet, mỗi ngày, các nhà đầu tư

everyday investors can buy stocks

in many of the exact same ways a large investor would.

có thể mua cổ phiếu nhiều tương đương các nhà đầu tư lớn.

And as more people educate themselves about this complex system

Và khi càng nhiều người hiểu về hệ thống phức tạp này

they too can trade stocks,

họ cũng có thể mua bán cổ phiếu,

support the businesses they believe in,

giúp các doanh nghiệp mà họ tin tưởng

and pursue their financial goals.

và theo đuổi những mục tiêu tài chính của mình.

The first step is getting invested.

Bước đầu tiên là đầu tư.