What gives a dollar bill its value? - Doug Levinson

Điều gì đem lại giá trị cho tiền ? - Doug Levinson

Translator: Trang Ho Quynh Reviewer: Nhu PHAM

Nếu muốn dùng giấy để chi trả

If you tried to pay for something with a piece of paper,

cho một thứ gì đó

you might run into some trouble.

bạn có thể khiến mình gặp rắc rối

Unless, of course, the piece of paper was a hundred dollar bill.

dĩ nhiên, trừ phi tờ giấy đó

là tờ một trăm đô-la

But what is it that makes that bill so much more interesting and valuable

Điều gì khiến tờ một trăm đô đó

thú vị và có giá trị hơn

than other pieces of paper?

so với những tờ giấy khác?

After all, there's not much you can do with it.

Sau cùng, tờ 100 đô cũng không làm được gì nhiều.

You can't eat it.

Bạn không thể ăn nó.

Không thể xây thứ gì với nó.

You can't build things with it.

And burning it is actually illegal.

Còn đốt nó là vi phạm pháp luật

So what's the big deal?

Vậy vấn đề là gì?

Of course, you probably know the answer.

Bạn có thể biết câu trả lời rồi đấy.

A hundred dollar bill is printed by the government

Tờ 100 đô được Chính phủ ấn hành

and designated as official currency,

và được quy định là đồng tiền chính thức.

while other pieces of paper are not.

trong khi những tờ giấy khác thì không.

But that's just what makes them legal.

Đó là điều khiến tờ 100 đô hợp pháp.

What makes a hundred dollar bill valuable, on the other hand,

Thứ khiến nó có giá trị, mặt khác,

is how many or few of them are around.

lại là số lượng tiền được lưu hành.

Throughout history, most currency, including the US dollar,

Trong lịch sử, phần lớn tiền tệ,

bao gồm đồng đô-la mỹ,

was linked to valuable commodities

gắn với hàng hóa có giá trị

and the amount of it in circulation

và số lượng tiền trong lưu thông

depended on a government's gold or silver reserves.

phụ thuộc vào dự trữ vàng hoặc bạc của Chính phủ.

Nhưng sau khi Chính phủ Mỹ bãi bỏ hệ thống này vào năm 1971,

But after the US abolished this system in 1971,

the dollar became what is known as fiat money,

đồng đô-la trở thành đồng tiền danh nghĩa hợp pháp

meaning not linked to any external resource

nghĩa là không phụ thuộc bất kì nguồn lực bên ngoài nào

but relying instead solely on government policy

mà thay vào đó là chính sách của chính phủ

to decide how much currency to print.

quyết định in bao nhiêu tiền.

Which branch of our government sets this policy?

Vậy cơ quan chính phủ nào đặt ra chính sách này?

The Executive, the Legislative, or the Judicial?

Cơ quan Hành pháp, Lập pháp hay Tư pháp?

The surprising answer is: none of the above!

Câu trả lời đáng ngạc nhiên là không cơ quan nào ở trên cả

In fact, monetary policy is set by an independent Federal Reserve System,

Trên thực tế, chính sách tiền tệ được quy định

bởi Hệ thống dự trữ liên bang độc lập

or the Fed,

còn gọi là Cục dự trữ liên bang Mỹ

made up of 12 regional banks in major cities around the country.

bao gồm 12 ngân hàng khu vực

tại các thành phố lớn khắp cả nước.

Its board of governors,

Hội đồng thống đốc

which is appointed by the president and confirmed by the Senate,

được Tổng thống bổ nhiệm

và Thượng viện phê chuẩn

sẽ báo cáo lên Quốc hội,

reports to Congress,

and all the Fed's profit goes into the US Treasury.

tất cả lợi nhuận của FED đều được giao cho Kho bạc Nhà nước

But to keep the Fed from being influenced

Để tránh khỏi ảnh hưởng

by the day-to-day vicissitudes of politics,

của những thăng trầm chính trị hàng ngày

it is not under the direct control of any branch of government.

Fed không chịu sự kiểm soát trực tiếp của bất kì cơ quan Chính phủ nào

Why doesn't the Fed just decide to print infinite hundred dollar bills

Vậy vì sao Fed không tự quyết định

in vô vàn tờ một trăm đô

to make everyone happy and rich?

để ai cũng giàu có và hạnh phúc

Well, because then the bills wouldn't be worth anything.

Bởi vì sau đó những tờ tiền sẽ mất đi giá trị.

Think about the purpose of currency,

Mục đích của tiền tệ,

which is to be exchanged for goods and services.

là để trao đổi hàng hóa và dịch vụ.

If the total amount of currency in circulation

Nếu tổng lượng tiền trong lưu thông

increases faster than the total value of goods and services in the economy,

tăng nhanh hơn tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ

trong nền kinh tế,

then each individual piece will be able

mỗi tờ tiền sẽ chỉ có thể

to buy a smaller portion of those things than before.

mua được lượng hàng hóa ít hơn so với trước đây.

This is called inflation.

Đây được gọi là lạm phát,

On the other hand,

Ngược lại, nếu cung tiền không đổi,

if the money supply remains the same,

trong khi có nhiều hàng hóa và dịch vụ hơn,

while more goods and services are produced,

each dollar's value would increase

giá trị mỗi tờ đô-la sẽ tăng lên

in a process known as deflation.

gọi là giảm phát.

So which is worse?

Vậy, tình trạng nào tồi tệ hơn?

Too much inflation

Lạm phát quá cao

means that the money in your wallet today will be worth less tomorrow,

nghĩa là tiền trong ví bạn hôm nay

sẽ mất giá vào ngày mai

khiến bạn muốn tiêu nó ngay lập tức.

making you want to spend it right away.

Bên cạnh kích thích sản xuất kinh doanh,

While this would stimulate business, it would also encourage overconsumption,

nó cũng khuyến khích sự tiêu dùng quá mức

or hoarding commodities, like food and fuel,

hoặc tích trữ nhu yếu phẩm, như thức ăn, nhiên liệu,

raising their prices

làm giá cả tăng lên dẫn tới tình trạng dư thừa

and leading to consumer shortages and even more inflation.

làm lạm phát còn nghiêm trọng hơn

Tuy nhiên, giảm phát lại làm cho người dân

But deflation would make people want to hold onto their money,

muốn cất giữ tiền,

người tiêu dùng giảm chi tiêu

and a decrease in consumer spending

làm giảm lợi nhuận kinh doanh,

would reduce business profits,

leading to more unemployment and a further decrease in spending,

gia tăng tình trạng thất nghiệp

chi tiêu kém cũng khiến nền kinh tế xuống dốc

causing the economy to keep shrinking.

Vì vậy, phần lớn các nhà kinh tế học tin rằng

So most economists believe that while too much of either is dangerous,

quá nhiều lạm phát hay giảm phát đều nguy hiểm,

a small, consistent amount of inflation is necessary to encourage economic growth.

lạm phát thấp và ổn định

là cần thiết để tăng trưởng kinh tế.

The Fed uses vast amounts of economic data

Fed sử dụng một lượng dữ liệu kinh tế khổng lồ

to determine how much currency should be in circulation,

để quyết định số lượng tiền được đưa vào lưu thông,

including previous rates of inflation,

bao gồm tỉ lệ lạm phát trước đây, xu hướng toàn cầu, và tỉ lệ thất nghiệp.

international trends, and the unemployment rate.

Like in the story of Goldilocks,

Như trong câu chuyện của Goldilocks, họ cần những con số chính xác

they need to get the numbers just right

để kích thích tăng trưởng và kiểm soát thất nghiệp

in order to stimulate growth and keep people employed,

without letting inflation reach disruptive levels.

mà không để cho lạm phát tới ngưỡng nguy hiểm.

The Fed not only determines

Fed không chỉ quyết định

how much that paper in your wallet is worth

tờ giấy trong ví bạn trị giá bao nhiêu

mà còn quyết định cơ hội bạn có hay giữ được việc làm

but also your chances of getting or keeping the job

where you earn it.

giúp bạn kiếm ra tiền.