What gives a dollar bill its value? - Doug Levinson

Translator: Iskuhi Hovhannisyan Reviewer: Sona Martirossian

If you tried to pay for something with a piece of paper,

Եթե երբևէ փորձել եք թղթի կտորով վճարել ինչ-որ բանի համար,

you might run into some trouble.

ապա կարող եք հայտնվել վատ իրավիճակում։

Unless, of course, the piece of paper was a hundred dollar bill.

Եթե, իհարկե, այդ թղթի կտորը 100 դոլարանոց թղթադրամ չէ։

But what is it that makes that bill so much more interesting and valuable

Բայց ի՞նչն է այդ թղթադրամը ավելի շատ հետաքրքիր և արժեքավոր դարձնում,

than other pieces of paper?

քան որևէ այլ թղթի կտոր։

After all, there's not much you can do with it.

Ի վերջո, դրանով շատ բան չես կարող անել։

You can't eat it.

Չես կարող ուտել այն։

You can't build things with it.

Դրանով ոչինչ չես կարող կառուցել։

And burning it is actually illegal.

Իսկ դրանք այրելը անօրինական է։

So what's the big deal?

Այսպիսով ո՞րն է առեղծվածը։

Of course, you probably know the answer.

Իհարկե, հավանաբար դուք գիտեք պատասխանը։

A hundred dollar bill is printed by the government

Կառավարությունը տպագրում է հարյուր դոլարանոց թղթադրամ

and designated as official currency,

և հայտարարվում որպես պաշտոնական վճարամիջոց՝

while other pieces of paper are not.

ի տարբերություն այլ թղթերի։

But that's just what makes them legal.

Սակայն հենց դա է, որ այն օրինական է դարձնում։

What makes a hundred dollar bill valuable, on the other hand,

Մյուս կողմից, 100 դոլարանոց թղթադրամի արժեքը պայմանավորված է նրանով,

is how many or few of them are around.

թե շրջանառության մեջ որքան է դրա քանակը։

Throughout history, most currency, including the US dollar,

Պատմության ընթացքում արժույթների մեծ մասը, այդ թվում՝ ԱՄՆ դոլարը

was linked to valuable commodities

պայմանավորված են եղել ապրանքների գներով,

and the amount of it in circulation

իսկ շրջանառության մեջ դրանց քանակը

depended on a government's gold or silver reserves.

կախված է եղել կառավարության ոսկե և արծաթե պահուստից։

But after the US abolished this system in 1971,

Սակայն, երբ 1971 թվականին ԱՄն-ը չեղարկեց այս համակարգը,

the dollar became what is known as fiat money,

դոլարը դարձավ, այսպես կոչված, չփոխարկվող "ֆիատ" փող,

meaning not linked to any external resource

այսինքն այն կախված չէ որևէ արտաքին ռեսուրսներից,

but relying instead solely on government policy

այլ կախված է բացառապես կառավարության քաղաքականությունից,

to decide how much currency to print.

որն էլ որոշում է, թե որքան թղթադրամ պետք է տպվի։

Which branch of our government sets this policy?

Իշխանության ո՞ր ճյուղն է զբաղվում այս քաղաքականությամբ

The Executive, the Legislative, or the Judicial?

Գործադի՞ր, օրենսդի՞ր, թե դատական։

The surprising answer is: none of the above!

Որքան էլ զարմանալի է՝ դրանցից և ոչ մեկը։

In fact, monetary policy is set by an independent Federal Reserve System,

Իրականում, դրամային քաղաքականությունը սահմանում է անկախ Դաշնային պահուստային

համակարգը

or the Fed,

կամ Ֆեդը,

made up of 12 regional banks in major cities around the country.

որը կազմված է երկրի մի քանի հիմնական քաղաքներում գործող 12 տարածքային բանկերից։

Its board of governors,

Կառավարիչների խորհուրդը,

which is appointed by the president and confirmed by the Senate,

որը նշանակվում է նախագահի կողմից և հաստատվում Սենատի կողմից

reports to Congress,

հաշվետու է Կոնգրեսին

and all the Fed's profit goes into the US Treasury.

իսկ Ֆեդի ողջ եկամուտը գնում է ԱՄՆ-ի գանձարան։

But to keep the Fed from being influenced

Քաղաքականության ամենօրյա վայրիվերումների ազդեցությունից Ֆեդին

by the day-to-day vicissitudes of politics,

զերծ պահելու նկատառումներից ելնելով՝

it is not under the direct control of any branch of government.

այն դուրս է կառավարության որևէ ճյուղի անմիջական վերահսկողությունից։

Իսկ ինչո՞ւ Ֆեդը պարզապես չի որոշում տպել

Why doesn't the Fed just decide to print infinite hundred dollar bills

անսահման 100 դոլարանոց

թղթադրամներ,

to make everyone happy and rich?

որ բոլորը լինեն երջանիկ և հարուստ։

Well, because then the bills wouldn't be worth anything.

Որովհետև այդ դեպքում թղթադրամները կարժեզրկվեին։

Think about the purpose of currency,

Հիշե՛ք արժույթի նպատակը․

which is to be exchanged for goods and services.

այն է՝ ապրանքների և ծառայությունների հետ այն փոխանակելը։

If the total amount of currency in circulation

Եթե շրջանառության մեջ առկա արժույթի ողջ քանակը

increases faster than the total value of goods and services in the economy,

աճի ավելի արագ, քան տնտեսության մեջ ապրանքների և ծառայությունների ողջ արժեքը,

then each individual piece will be able

ապա յուրաքանչյուր անհատական թղթադրամով

to buy a smaller portion of those things than before.

չեք կարողանա գնել այնքան, որքան նախկինում։

This is called inflation.

Հենց սա էլ կոչվում է գնաճ։

On the other hand,

Մյուս կողմից,

if the money supply remains the same,

եթե դրամական առաջարկը մնա նույնը,

while more goods and services are produced,

իսկ ապրանքների և

ծառայությունների

արտադրությունն

each dollar's value would increase

յուրաքանչյուր 1 դոլարի արժեքը

կաճի

in a process known as deflation.

այդ ընթացքում, ինչը հայտնի է որպես արժեզրկում։

So which is worse?

Այսպիսով, ո՞րն է ավելի վատ։

Too much inflation

Չափից ավելի գնաճը

means that the money in your wallet today will be worth less tomorrow,

նշանակում է, որ այսօրվա քո գրպանի փողը վաղը ավելի քիչ կարժենա,

making you want to spend it right away.

որից հետո դուք կցանկանաք այն արագ վատնել։

While this would stimulate business, it would also encourage overconsumption,

Եվ եթե նույնիսկ դրանով խթանվի բիզնեսը, այն կհանգեցնի գերսպառման

or hoarding commodities, like food and fuel,

կամ կուտակելի ապրանքների, ինչպիսիք են՝ մթերքը և վառելիքը,

raising their prices

կառաջացնի գների բարձրացում

and leading to consumer shortages and even more inflation.

ինչպես նաև ցածր սպառողականություն և նույնիսկ՝ գնաճ։

But deflation would make people want to hold onto their money,

Գնանկման դեպքում էլ մարդիկ կցանկանան պահել իրենց փողը,

and a decrease in consumer spending

իսկ սպառողների ծախսերի կրճատումը

would reduce business profits,

կնվազեցնի բիզնեսի եկամուտը,

leading to more unemployment and a further decrease in spending,

որից կաճի գործազրկությունը, իսկ ծախսերն ավելի կնվազեն,

causing the economy to keep shrinking.

ինչը կհանգեցնի տնտեսական անկման։

So most economists believe that while too much of either is dangerous,

Հետևաբար, շատ տնտեսագետներ հաշվի են առնում որ թեև երկուսն էլ չափազանց վտանգավոր են,

a small, consistent amount of inflation is necessary to encourage economic growth.

փոքր և կայուն գնաճը անհրաժեշտ է տնտեսական աճը խթանելու համար։

The Fed uses vast amounts of economic data

Ֆեդը ահռելի ծավալի տնտեսական տվյալներ է օգտագործում

to determine how much currency should be in circulation,

որոշելու համար, թե որքան արժույթ պետք է դրվի շրջանառության մեջ

including previous rates of inflation,

այդ թվում՝ գնաճի նախկին դրույքաչափերի,

international trends, and the unemployment rate.

միջազգային միտումների և գործազրկության մակարդակի վերաբերյալ։

Like in the story of Goldilocks,

Երեք արջերի հեքիաթների պես,

they need to get the numbers just right

հարկավոր է հանգել այնպիսի թվերի,

in order to stimulate growth and keep people employed,

որոնք կապահովեն աճի խթանումը և մարդկանց ապահովեն զբաղվածությամբ

without letting inflation reach disruptive levels.

և թույլ չեն տա, որ գնաճը կործանարար մակարդակի հասնի։

The Fed not only determines

Ֆեդը ոչ միայն որոշում է,

how much that paper in your wallet is worth

թե որքան արժե քո գրպանի թուղթը,

but also your chances of getting or keeping the job

այլև տալիս է հնարավորություն՝ գտնելու նոր աշխատանք

where you earn it.

կամ պահպանելու հինը։