What gives a dollar bill its value? - Doug Levinson

Co decyduje o wartości dolara? - Doug Levinson

Tłumaczenie: Izabela Miśkowicz Korekta: Rysia Wand

If you tried to pay for something with a piece of paper,

Jeśli próbowałeś

zapłacić za coś kawałkiem papieru,

you might run into some trouble.

mogłeś wpakować się w tarapaty,

Unless, of course, the piece of paper was a hundred dollar bill.

chyba że,

był to studolarowy banknot.

Ale co sprawia, że banknot

But what is it that makes that bill so much more interesting and valuable

ma większą wartość

than other pieces of paper?

niż inne kawałki papieru?

After all, there's not much you can do with it.

Przecież niewiele można z nim zrobić.

You can't eat it.

Nie można go zjeść

ani nic z niego zbudować.

You can't build things with it.

And burning it is actually illegal.

A spalenie go jest nielegalne.

Więc o co chodzi?

So what's the big deal?

Of course, you probably know the answer.

Studolarowy banknot

A hundred dollar bill is printed by the government

jest wydawany przez rząd

and designated as official currency,

i wyznaczony jako oficjalna waluta

while other pieces of paper are not.

But that's just what makes them legal.

To nadaje mu legalności.

What makes a hundred dollar bill valuable, on the other hand,

Jego wartość zależy od tego,

jak wiele banknotów jest w obiegu.

is how many or few of them are around.

Throughout history, most currency, including the US dollar,

Na przestrzeni lat, większość walut, łącznie z dolarem,

was linked to valuable commodities

było powiązanych z wartościowymi towarami,

and the amount of it in circulation

a ich ilość w obiegu zależała

depended on a government's gold or silver reserves.

od rządowych rezerw złota lub srebra.

But after the US abolished this system in 1971,

W 1971 roku rząd USA zniósł ten system

the dollar became what is known as fiat money,

i dolar stał się pieniądzem fiducjarnym,

meaning not linked to any external resource

czyli bez związku z zewnętrznymi źródłami,

but relying instead solely on government policy

zależny od polityki rządu,

to decide how much currency to print.

który decydował, ile pieniędzy wydrukować.

Which branch of our government sets this policy?

Która władza rządu ustala tę politykę?

The Executive, the Legislative, or the Judicial?

Wykonawcza, ustawodawcza czy sądowa?

The surprising answer is: none of the above!

Żadna z nich.

In fact, monetary policy is set by an independent Federal Reserve System,

Polityka pieniężna jest ustalana

przez niezależny System Rezerwy Federalnej,

or the Fed,

inaczej Fed,

made up of 12 regional banks in major cities around the country.

składający się z 12 regionalnych banków

w głównych miastach.

Its board of governors,

Ich członkowie zarządu,

which is appointed by the president and confirmed by the Senate,

wybrani przez prezydenta

i zatwierdzeni przez Senat,

podlegają Kongresowi

reports to Congress,

and all the Fed's profit goes into the US Treasury.

i cały zysk Fed trafia do skarbu kraju.

But to keep the Fed from being influenced

Aby uchronić Fed od polityki

by the day-to-day vicissitudes of politics,

która może się zmieniać z dnia na dzień,

it is not under the direct control of any branch of government.

nie jest ona pod bezpośrednią kontrolą

żadnej z władz.

Why doesn't the Fed just decide to print infinite hundred dollar bills

Dlaczego więc Fed nie wydrukuje

nieskończonej ilości banknotów,

to make everyone happy and rich?

żeby wszyscy byli szczęśliwi i bogaci?

Well, because then the bills wouldn't be worth anything.

Bo wtedy banknoty straciłyby wartość.

Think about the purpose of currency,

Celem waluty

which is to be exchanged for goods and services.

jest wymiana na towary i usługi.

If the total amount of currency in circulation

Jeśli ilość waluty w obiegu wzrasta szybciej niż

increases faster than the total value of goods and services in the economy,

ilość towarów i usług,

then each individual piece will be able

zmniejsza się jej siła nabywcza.

to buy a smaller portion of those things than before.

This is called inflation.

Jest to inflacja.

On the other hand,

Z drugiej strony,

if the money supply remains the same,

jeśli zasób pieniędzy pozostaje taki sam,

while more goods and services are produced,

a towarów i usług przybywa

each dollar's value would increase

wzrasta wartość każdego dolara,

in a process known as deflation.

w procesie zwanym deflacją.

So which is worse?

Co jest gorsze?

Too much inflation

Zbyt wysoka inflacja oznacza,

means that the money in your wallet today will be worth less tomorrow,

że pieniądze jutro będą mniej warte,

więc będziesz chciał je wydać szybciej.

making you want to spend it right away.

While this would stimulate business, it would also encourage overconsumption,

Choć stymulowałoby to gospodarkę,

prowadziłoby do nadmiernej konsumpcji

or hoarding commodities, like food and fuel,

lub magazynowania towarów, jak jedzenie i paliwo,

raising their prices

co podniosłoby ich cenę,

and leading to consumer shortages and even more inflation.

spowodowało braki na rynku

i większą inflację.

But deflation would make people want to hold onto their money,

Deflacja sprawiłaby, że ludzie

chcieliby zachować pieniądze,

and a decrease in consumer spending

a mniejsze wydatki

would reduce business profits,

obniżyłyby zyski,

leading to more unemployment and a further decrease in spending,

co zwiększyłoby bezrobocie

i jeszcze bardziej zmniejszyło wydatki.

causing the economy to keep shrinking.

Gospodarka zaczęłaby się kurczyć.

So most economists believe that while too much of either is dangerous,

Według ekonomistów

nadmiar jednego i drugiego jest niebezpieczny,

a small, consistent amount of inflation is necessary to encourage economic growth.

ale niska, stała inflacja jest konieczna

do wzrostu ekonomicznego.

The Fed uses vast amounts of economic data

Fed wykorzystuje ogromną ilość danych

to determine how much currency should be in circulation,

żeby określić, ile pieniędzy powinno być w obiegu,

including previous rates of inflation,

wliczając poprzednie wskaźniki inflacji, trendów międzynarodowych,

international trends, and the unemployment rate.

i bezrobocia.

Like in the story of Goldilocks,

Jak w bajce o Złotowłosce,

they need to get the numbers just right

muszą znaleźć idealne cyfry,

in order to stimulate growth and keep people employed,

aby stymulować rozwój i utrzymać zatrudnienie,

without letting inflation reach disruptive levels.

nie pozwalając inflacji osiągnąć niszczycielskiego poziomu.

The Fed not only determines

Fed nie tylko określa wartość banknotów

how much that paper in your wallet is worth

but also your chances of getting or keeping the job

ale także szanse zatrudnienia i utrzymania pracy.

where you earn it.