The strangest summer in recorded history - David Biello

Translator: Trang Do Nu Gia Reviewer: Mai Tran

It’s April 10th, 1815, and in just a few moments,

Đó là vào ngày 10 tháng Tư, năm 1815, và chỉ trong chốc lát,

the sun is going to disappear.

mặt trời hầu như sắp biến mất.

On an island in present-day Indonesia,

Trên một hòn đảo nằm ở Indonesia ngày nay,

Mount Tambora erupts with a boom that can be heard over 2,000 kilometers away.

Núi Tambora phun trào với tiếng nổ có thể nghe được với khoảng cách 2.000 km.

Sulfurous plumes of steam and ash billow thousands of meters into the sky,

Những luồng hơi nước và tro bụi lưu huỳnh bốc cao hàng nghìn mét lên bầu trời,

forming dark storm clouds of soot and lightning.

tạo thành những đám mây dông tối tăm kèm bồ hóng và sấm sét.

This eruption will go down as the largest in recorded history,

Sự phun trào này sẽ trở thành sự kiện lớn nhất được ghi nhận trong lịch sử,

but, at this point, its impact is only just beginning.

nhưng, tại thời điểm đó, các tác động của nó thì chỉ mới bắt đầu.

Ascending high into the atmosphere,

Tăng cao trong bầu khí quyển,

Tambora’s emissions spread across the globe,

khí thải của Tambora lan rộng khắp toàn cầu,

blotting out the sun for almost an entire year.

che khuất mặt trời trong gần một năm.

The hazy skies and cold weather of 1816 wreak havoc on agriculture,

Bầu trời u ám và thời tiết lạnh giá của năm 1816 đã tàn phá nền nông nghiệp,

leading to famines all across the Northern Hemisphere.

dẫn đến nạn đói trên khắp Bắc Bán cầu.

Nations struggle with epidemics,

Các quốc gia đấu tranh với dịch bệnh,

and artists craft bleak tributes to these seemingly apocalyptic times.

và các nghệ sĩ tạo ra những cống phẩm ảm đạm cho thời điểm dường như tận thế.

This was the year without summer—

Đây là năm không có mùa hè—

literally one of the darkest periods in human history.

đúng nghĩa là một trong những thời kỳ đen tối nhất trong lịch sử loài người.

So why are some modern researchers looking for ways to repeat it?

Vậy tại sao một số nhà nghiên cứu hiện đại lại tìm cách lặp lại nó?

Obviously, no one wants to replicate this period’s famine and despair.

Hiển nhiên, không ai muốn tái tạo nạn đói và nỗi tuyệt vọng của thời kỳ này.

But some scientists are interested in using sulfurous haze to block out the sun,

Nhưng một số nhà khoa học quan tâm đến sử dụng bụi mù lưu huỳnh để che mặt trời,

and hopefully, slow the effects of global warming.

và hy vọng là, làm chậm lại các tác động của sự nóng lên toàn cầu.

This is one of many proposals in the realm of geoengineering—

Đây là một trong nhiều đề xuất trong lĩnh vực địa kỹ thuật—

a class of deliberate, large-scale interventions in Earth’s natural systems

một loại can thiệp có chủ đích, quy mô lớn trong các hệ thống tự nhiên của Trái đất

intended to help restrain climate change.

nhằm giúp hạn chế biến đổi khí hậu.

Different geoengineering schemes intervene in different systems.

Các phương án địa kỹ thuật khác nhau can thiệp vào các hệ thống khác nhau.

Any plans to cool the planet by blocking the amount of sunlight reaching the earth

Bất kỳ kế hoạch nào làm mát hành tinh bằng việc ngăn chặn ánh nắng chiếu tới trái đất

would fall in the category of solar radiation management.

sẽ được xếp vào danh mục quản lý bức xạ Mặt Trời.

Some of these proposals are massive in scale,

Một vài trong các đề xuất này có quy mô vô cùng lớn,

such as suggestions to create a helpful version of volcanic plumes

chẳng hạn như các đề xuất tạo ra một phiên bản có ích của các cột khói núi lửa

or build a giant sunshade in Earth’s orbit.

hoặc xây một mái hiên khổng lồ trên quỹ đạo Trái đất.

Others are more limited, focusing on enhancing natural cooling systems.

Các đề xuất khác hạn chế hơn, tập trung vào tăng cường hệ thống làm mát tự nhiên.

For example, researchers might enlarge marine clouds

Ví dụ, các nhà nghiên cứu có thể tăng cường các đám mây đại dương

or make Earth reflect more sunlight by building huge swaths of white surfaces.

hoặc làm cho Trái đất phản chiếu nhiều ánh sáng mặt trời hơn

bằng việc tạo ra các dải bề mặt màu trắng khổng lồ.

Many of these plans sound more than a little strange.

Nhiều phương án trong số này nghe có vẻ hơi lạ.

But there’s reason to believe they might work,

Nhưng có lý do để tin rằng chúng có thể hiệu quả,

not least because of natural events like the eruption of Tambora.

nhất là do các sự kiện tự nhiên như sự kiện phun trào củaTambora.

Scientists know that volcanic eruptions have periodically cooled the climate.

Các nhà khoa học biết rằng các đợt phun trào núi lửa đã định kỳ làm mát khí hậu.

Both the Pinatubo eruption in 1991

Tính cả đợt phun trào Pinatubo năm 1991

and 1883′s blast of Krakatoa reduced global average temperatures

và vụ nổ Krakatoa vào năm 1883 đã làm giảm đi nhiệt độ trung bình toàn cầu

by at least half-a-degree Celsius for up to a year.

vào khoảng ít nhất nửa độ C trong vòng gần một năm.

These cooling effects are global and fast acting—

Những hiệu ứng làm mát này có tác dụng toàn cầu và nhanh chóng—

but they're also incredibly risky.

nhưng chúng cũng cực kỳ nguy hiểm.

The Earth is a chaotic system where even the smallest changes

Trái đất là một hệ thống hỗn loạn nơi mà ngay cả những thay đổi nhỏ nhất

can create countless unpredictable ripple effects.

có thể tạo ra vô số hiệu ứng gợn sóng khó lường.

We know that cooling temperatures impacts precipitation,

Chúng ta biết rằng nhiệt độ làm mát sẽ ảnh hưởng đến lượng mưa,

extreme weather, and other climate phenomena,

thời tiết khắc nghiệt và các hiện tượng khí hậu khác,

but it’s difficult for even the most advanced computer models

nhưng ngay cả những mô hình máy tính tiên tiến nhất cũng khó có thể

to predict how or where these consequences will occur.

dự đoán được những hậu quả này sẽ xảy ra như thế nào hoặc ở đâu.

One country’s solar radiation management

Quản lý bức xạ mặt trời của quốc gia này

might be another country’s unnatural disaster,

có thể là thảm họa bất thường của quốc gia khác,

causing extreme weather or crop failures like those following Tambora’s eruption.

làm thời tiết khắc nghiệt hoặc mùa màng thất bát như sau vụ phun trào của Tambora.

And even if these schemes did safely cool the planet,

Và ngay cả khi những phương án này đã làm mát hành tinh một cách an toàn,

solar radiation management doesn’t address the greenhouse gases

thì việc quản lý bức xạ mặt trời cũng không giải quyết được khí nhà kính

that are causing global warming.

đang gây ra sự nóng lên toàn cầu.

These solutions are just highly experimental band-aids

Những giải pháp này chỉ là những miếng băng cá nhân mang tính thử nghiệm cao

that the world would have to endure for at least a few decades

mà thế giới sẽ phải chịu đựng trong ít nhất vài thập kỷ

while we work on actually removing CO2 from the air.

trong khi chúng ta vẫn phải tiếp tục cố gắng loại bỏ CO2 ra khỏi không khí.

And if we pulled that band-aid off prematurely,

Và nếu chúng ta gỡ những miếng băng cá nhân đó ra sớm,

global temperatures could rapidly rebound,

nhiệt độ toàn cầu có thể nhanh chóng tăng trở lại,

causing a period of intense super warming.

gây ra một đợt siêu nóng dữ dội.

For these reasons and more solar radiation management is risky.

Vì những lý do này và hơn thế nữa nên quản lý bức xạ mặt trời đầy rủi ro.

Today, researchers are running small-scale experiments,

Ngày nay, các nhà nghiên cứu đang tiến hành các thí nghiệm quy mô nhỏ,

such as enhancing marine clouds to protect the Great Barrier Reef

ví dụ như tăng cường các đám mây đại dương để bảo vệ Rạn san hô Great Barrier

from further heating and bleaching.

khỏi việc ngày càng nóng và tẩy trắng hơn.

And most scientists agree that we should pursue ways to cut emissions

Và hầu hết các nhà khoa học đồng ý rằng ta nên đi theo hướng giảm lượng khí thải

and remove atmospheric CO2 first and foremost.

và loại bỏ khí CO2 trong khí quyển là việc đầu tiên và trên hết.

However, there are reasons to keep studying these more aggressive approaches.

Tuy nhiên, có những lý do để tiếp tục nghiên cứu về các giải pháp tích cực này.

Desperate times call for desperate measures, and in the future,

Thời kỳ tuyệt vọng cần giải pháp quyết liệt, và trong tương lai,

geoengineering might be civilization’s last resort.

địa kỹ thuật có thể là phương sách cuối cùng của nền văn minh.

Furthermore, some of these plans would be shockingly easy to execute

Hơn nữa, một số phương án như trên sẽ được thực hiện một cách cực kì dễ dàng

by some rogue actor with enough cash.

bởi các gián điệp kinh tế với lượng tiền mặt đủ nhiều.

So we’ll want to be prepared if someone starts geoengineering

Vậy nên chúng tôi muốn chuẩn bị sẵn sàng nếu ai đó bắt đầu công nghệ địa kỹ thuật

without governmental approval.

mà không có sự chấp thuận từ chính phủ.

But perhaps the most important reason to investigate the impacts of geoengineering

Nhưng có lẽ lý do quan trọng nhất để điều tra các tác động của địa kỹ thuật

is that people are already making large scale interventions in the atmosphere.

chính là do con người đã can thiệp quy mô lớn vào bầu khí quyển.

In many ways, climate change is an unintended geoengineering project

Hiểu theo cách khác, biến đổi khí hậu là một dự án địa kỹ thuật ngoài ý muốn

fueled by the emissions

được nạp nhiên liệu bởi lượng khí thải

generated from centuries of burning fossil fuels.

được tạo ra từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch trong nhiều thế kỷ.

And unless we take action to curb emissions

Và nếu chúng ta không hành động để hạn chế lượng khí thải

and draw CO2 out of the atmosphere soon,

và loại bớt CO2 ra khỏi bầu khí quyển sớm,

summer may never be the same again.

thì mùa hè có lẽ không bao giờ còn trở lại như xưa.