What is the tragedy of the commons? - Nicholas Amendolare

Translator: Trúc Linh Đoàn Ngọc Reviewer: Lam Nguyen

Imagine as a thought experiment that you live in a small village

Hãy tưởng tượng bạn sống trong một ngôi làng nhỏ

and depend on the local fish pond for food.

và bắt cá ở ao cá gần nhà làm nguồn thức ăn.

You share the pond with three other villagers.

Bạn dùng chung ao cá với ba người cùng làng khác.

The pond starts off with a dozen fish, and the fish reproduce.

Ao cá ban đầu có mười hai con,

chúng sinh sản và tạo ra thế hệ mới.

For every two fish, there will be one baby added each night.

Cứ mỗi đôi cá bố mẹ thì sinh được một con mỗi đêm.

So, in order to maximize your supply of food,

Vậy để sử dụng tối đa nguồn thức ăn của bạn,

how many fish should you catch each day?

mỗi ngày bạn nên bắt bao nhiêu con cá?

Take a moment to think about it.

Hãy suy nghĩ một chút về vấn đề này.

Assume baby fish grow to full size immediately

Giả sử cá con lớn tới kích thước của cá trưởng thành ngay lập tức

and that the pond begins at full capacity,

và cái ao ban đầu chứa tối đa số cá,

and ignore factors like the sex of the fish you catch.

cũng như bỏ qua yếu tố giới tính của con cá mà bạn bắt được.

The answer? One, and it's not just you.

Đáp án là bạn nên bắt một con cá. Và mọi người cũng phải vậy.

The best way to maximize every villager's food supply

Cách để tối ưu hoá lượng thức ăn cho mỗi người

is for each fisherman to take just one fish each day.

là mỗi người đánh cá chỉ bắt một con cá mỗi ngày.

Here's how the math works.

Đây là cách tính toán.

If each villager takes one fish, there will be eight fish left over night.

Nếu mỗi người đánh cá bắt một con thì còn tám con cá trong hồ.

Qua một đêm, một đôi cá sinh ra một cá con,

Each pair of fish produces one baby,

and the next day, the pond will be fully restocked with twelve fish.

và ngày hôm sau cái ao sẽ phục hồi nguyên trạng với mười hai con cá.

If anyone takes more than one, the number of reproductive pairs drops,

Nếu bất kỳ ai lấy nhiều hơn một con, số đôi cá sinh sản sẽ giảm,

and the population won't be able to bounce back.

và quần thể sẽ không được phục hồi như cũ.

Eventually, the fish in the lake will be gone,

Cuối cùng, cá trong hồ sẽ hết,

leaving all four villagers to starve.

làm cho bốn người dân trong làng đều đói.

This fish pond is just one example of a classic problem

Cái ao cá chỉ là ví dụ của một vấn đề kinh điển

called the tragedy of the commons.

mang tên "Bi kịch của mảnh đất công".

The phenomenon was first described in a pamphlet

Hiện tượng lần đầu tiên được mô tả trong một bài tiểu luận

by economist William Forster Lloyd in 1833

bởi nhà kinh tế học William Forster Lloyd vào năm 1833

in a discussion of the overgrazing of cattle

khi bàn về vấn đề đàn gia súc được chăn thả bừa bãi

on village common areas.

trên mảnh đất chung của làng.

More than 100 years later, ecologist Garrett Hardin revived the concept

Hơn một thế kỷ sau,

nhà sinh thái học Garrett Hardin đã đề cập lại khái niệm đó

to describe what happens when many individuals

để mô tả diễn biến khi nhiều cá nhân dùng chung một nguồn lực có giới hạn,

all share a limited resource,

như mảnh đất chăn thả gia súc,

like grazing land,

fishing areas,

chỗ câu cá,

living space,

không gian sống,

even clean air.

và cả không khí sạch.

Hardin argued that these situations pit short-term self-interest

Hardin lập luận rằng những trường hợp lấy lợi ích cá nhân ngắn hạn

against the common good,

chống lại lợi ích chung,

and they end badly for everyone,

đều có kết cục xấu cho tất cả mọi người,

resulting in overgrazing,

dẫn đến chăn thả bừa bãi,

overfishing,

khai thác cá quá mức,

overpopulation,

quá tải dân số,

pollution,

ô nhiễm,

and other social and environmental problems.

và những vấn đề xã hội và môi trường khác.

The key feature of a tragedy of the commons

Điểm nổi bật của "Bi kịch của mảnh đất công"

is that it provides an opportunity for an individual to benefit him or herself

là nó tạo cơ hội cho cá nhân làm lợi cho bản thân họ,

while spreading out any negative effects across the larger population.

cùng lúc đó gây ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng lớn hơn.

To see what that means, let's revisit our fish pond.

Để hiểu rõ hơn, ta hãy xem lại vấn đề ao cá ban đầu.

Each individual fisherman is motivated

Mỗi người đều muốn lấy nhiều cá nhất có thể cho bản thân.

to take as many fish as he can for himself.

Meanwhile, any decline in fish reproduction

Trong khi đó, sự giảm sút trong sinh sản của đàn cá

is shared by the entire village.

ảnh hưởng đến cả làng.

Anxious to avoid losing out to his neighbors,

Lo lắng vì sợ thua thiệt những người hàng xóm,

a fisherman will conclude that it's in his best interest to take an extra fish,

một người đánh cá cho rằng sẽ tốt hơn nếu anh ta lấy thêm một con cá nữa,

or two,

hoặc hai con nữa,

or three.

hoặc ba con nữa.

Unfortunately, this is the same conclusion reached by the other fisherman,

Tuy nhiên, những người đánh cá khác cũng có cùng suy nghĩ,

and that's the tragedy.

và đó chính là bi kịch.

Optimizing for the self in the short term isn't optimal for anyone in the long term.

Tư lợi trước mắt không hề có lợi cho tất cả mọi người trong tương lai xa.

That's a simplified example, but the tragedy of the commons

Đó chỉ là ví dụ đơn giản, nhưng bi kịch của mảnh đất công

plays out in the more complex systems of real life, too.

diễn ra trong bối cảnh phức tạp hơn ở hiện thực.

The overuse of antibiotics has led to short-term gains in livestock production

Việc lạm dụng kháng sinh mặc dù tạo ra lợi ích trước mắt trong chăn nuôi,

and in treating common illnesses,

và trong chữa trị các bệnh thông thường,

but it's also resulted in the evolution of antibiotic-resistant bacteria,

nhưng đồng thời vi khuẩn kháng thuốc cũng tiến hóa theo,

which threaten the entire population.

và chúng đe dọa toàn nhân loại.

A coal-fired power plant produces cheap electricity for its customers

Nhà máy nhiệt điện tiêu thụ than tạo nên nguồn điện rẻ cho khách hàng

and profits for its owners.

và lợi nhuận cho người chủ.

These local benefits are helpful in the short term,

Những lợi nhuận tại chỗ khiến ta mờ mắt,

but pollution from mining and burning coal is spread across the entire atmosphere

nhưng khí thải từ khai thác mỏ và đốt than lan khắp khí quyển

and sticks around for thousands of years.

và tồn tại ở đó đến hàng ngàn năm sau.

There are other examples, too.

Cũng còn những ví dụ khác,

Littering,

xả rác,

water shortages,

khan hiếm nước sạch,

deforestation,

chặt phá rừng,

traffic jams,

tắc đường,

even the purchase of bottled water.

cả việc mua nước đóng chai.

But human civilization has proven it's capable of doing something remarkable.

Nhưng nền văn minh nhân loại đã chứng tỏ khả năng khắc phục đáng nể.

We form social contracts,

Ta tạo ra các "khế ước xã hội",

we make communal agreements,

ta tạo ra các quy tắc ứng xử chung,

we elect governments,

ta bầu cử chính phủ,

and we pass laws.

và chúng ta ban hành luật pháp.

All this to save our collective selves from our own individual impulses.

Tất cả để cứu bản thân chúng ta khỏi những động cơ xấu của chính mình.

It isn't easy, and we certainly don't get it right nearly all of the time.

Việc này không dễ, và ta không thể thành công ngay lần đầu.

But humans at our best have shown that we can solve these problems

Nhưng loài người đã chứng tỏ họ có khả năng giải quyết vấn đề tuyệt vời,

and we can continue to do so if we remember Hardin's lesson.

và chúng ta sẽ tiếp tục làm vậy miễn là ta nhớ đến bài học của Hardin.

When the tragedy of the commons applies,

Khi "Bi kịch của mảnh đất công" xảy ra,

what's good for all of us is good for each of us.

Điều tốt cho cộng đồng là tốt cho bản thân mỗi chúng ta.