What is the tragedy of the commons? - Nicholas Amendolare

3,082,414 views ・ 2017-11-21

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Ola Goczoł Korekta: Rysia Wand
00:07
Imagine as a thought experiment that you live in a small village
0
7694
3840
Wyobraź sobie, że mieszkasz w małej wiosce
00:11
and depend on the local fish pond for food.
1
11534
3568
i żywi cię głównie pobliski staw rybny.
00:15
You share the pond with three other villagers.
2
15102
2969
Dzielisz go z trzema innymi osobami.
00:18
The pond starts off with a dozen fish, and the fish reproduce.
3
18071
5341
Na początku jest w nim tuzin ryb, które się rozmnażają.
00:23
For every two fish, there will be one baby added each night.
4
23412
4444
Co noc na każdą parę ryb przypadnie nowa rybka.
00:27
So, in order to maximize your supply of food,
5
27856
2568
Żeby zmaksymalizować zapasy żywności,
00:30
how many fish should you catch each day?
6
30424
3842
ile ryb dziennie trzeba złowić?
00:34
Take a moment to think about it.
7
34266
2330
Pomyśl chwilę.
00:36
Assume baby fish grow to full size immediately
8
36596
3251
Załóżmy, że rybka natychmiast dorasta,
00:39
and that the pond begins at full capacity,
9
39847
3019
a staw na początku jest pełny,
00:42
and ignore factors like the sex of the fish you catch.
10
42866
3860
zignorujmy też takie czynniki jak płeć złapanej ryby.
00:46
The answer? One, and it's not just you.
11
46726
4030
Odpowiedź? Jedną, i to nie tylko ty.
00:50
The best way to maximize every villager's food supply
12
50756
2951
Najlepszy sposób na zwiększenie zapasów żywności każdego mieszkańca
00:53
is for each fisherman to take just one fish each day.
13
53707
4730
to złowienie tylko jednej ryby dziennie przez każdego z rybaków.
00:58
Here's how the math works.
14
58437
1671
Oto jak to działa.
01:00
If each villager takes one fish, there will be eight fish left over night.
15
60108
4626
Jeśli każdy mieszkaniec złapie jedną rybę, to na noc pozostanie osiem ryb.
01:04
Each pair of fish produces one baby,
16
64734
2383
Z każdej pary powstaje jedna rybka
01:07
and the next day, the pond will be fully restocked with twelve fish.
17
67117
5070
i znów następnego dnia w stawie będzie tuzin ryb.
01:12
If anyone takes more than one, the number of reproductive pairs drops,
18
72187
5312
Jeśli ktoś złowi więcej niż jedną rybę, liczba par reprodukcyjnych spadnie,
01:17
and the population won't be able to bounce back.
19
77499
4909
a populacji nie uda się odbić.
01:22
Eventually, the fish in the lake will be gone,
20
82408
2741
W konsekwencji ryby znikną ze stawu,
01:25
leaving all four villagers to starve.
21
85149
3550
a czwórka mieszkańców będzie głodować.
01:28
This fish pond is just one example of a classic problem
22
88699
3160
Staw rybny to tylko jeden z przykładów klasycznego problemu
01:31
called the tragedy of the commons.
23
91859
3078
zwanego tragedią wspólnego pastwiska.
01:34
The phenomenon was first described in a pamphlet
24
94937
2571
Zjawisko po raz pierwszy opisał w broszurze naukowej
01:37
by economist William Forster Lloyd in 1833
25
97508
4669
w 1833 roku ekonomista William Forster Lloyd
01:42
in a discussion of the overgrazing of cattle
26
102177
2572
w dyskusji o nadmiernym wypasie bydła
01:44
on village common areas.
27
104749
3039
na wspólnych terenach wiejskich.
01:47
More than 100 years later, ecologist Garrett Hardin revived the concept
28
107788
4840
Ponad 100 lat później ekolog Garret Hardin powrócił do tej koncepcji
01:52
to describe what happens when many individuals
29
112628
2730
żeby opisać, co dzieje się, gdy wiele jednostek
01:55
all share a limited resource,
30
115358
2842
współdzieli ograniczone zasoby,
01:58
like grazing land,
31
118200
1489
takie jak pastwiska,
01:59
fishing areas,
32
119689
1103
obszary połowowe,
02:00
living space,
33
120792
1097
przestrzeń życiowa,
02:01
even clean air.
34
121889
2051
a nawet czyste powietrze.
02:03
Hardin argued that these situations pit short-term self-interest
35
123940
4099
Hardin dowodził, że te sytuacje przeciwstawiają
krótkotrwały interes własny dobru wspólnemu
02:08
against the common good,
36
128039
2210
02:10
and they end badly for everyone,
37
130249
2492
i kończą się źle dla wszystkich,
02:12
resulting in overgrazing,
38
132741
1399
prowadząc do nadmiernego wypasu,
02:14
overfishing,
39
134140
1039
przeławiania,
02:15
overpopulation,
40
135179
1310
przeludnienia,
02:16
pollution,
41
136489
1071
zanieczyszczenia
02:17
and other social and environmental problems.
42
137560
3200
i innych problemów społecznych i środowiskowych.
02:20
The key feature of a tragedy of the commons
43
140760
2510
Istotą tragedii wspólnego pastwiska
02:23
is that it provides an opportunity for an individual to benefit him or herself
44
143270
5330
jest możliwość zaistnienia sytuacji, w której czerpiąca korzyści jednostka
02:28
while spreading out any negative effects across the larger population.
45
148600
5272
rozkłada negatywne skutki swoich działań na więcej osób.
02:33
To see what that means, let's revisit our fish pond.
46
153872
3235
Żeby zobaczyć, co to oznacza, wróćmy do naszego stawu.
02:37
Each individual fisherman is motivated
47
157107
2584
Każdy rybak jest zmotywowany
02:39
to take as many fish as he can for himself.
48
159691
3261
do złowienia tylu ryb, ile się da.
02:42
Meanwhile, any decline in fish reproduction
49
162952
2619
Tymczasem każde osłabienie zdolności reprodukcyjnej ryb
02:45
is shared by the entire village.
50
165571
3191
odczuwa cała wioska.
02:48
Anxious to avoid losing out to his neighbors,
51
168762
2691
W obawie przed przegraną z sąsiadami rybak dojdzie do wniosku,
02:51
a fisherman will conclude that it's in his best interest to take an extra fish,
52
171453
4950
że w jego interesie jest złowienie dodatkowej ryby
02:56
or two,
53
176403
839
lub dwóch,
02:57
or three.
54
177242
1401
a nawet trzech.
02:58
Unfortunately, this is the same conclusion reached by the other fisherman,
55
178643
3948
Niestety do tego samego wniosku doszli pozostali rybacy
03:02
and that's the tragedy.
56
182591
1452
i to właśnie jest tragedią.
03:04
Optimizing for the self in the short term isn't optimal for anyone in the long term.
57
184043
6376
Krótkotrwały indywidualny zysk na dłuższą metę nie służy nikomu.
03:10
That's a simplified example, but the tragedy of the commons
58
190419
2884
To uproszczony przykład, ale tragedia wspólnego pastwiska
03:13
plays out in the more complex systems of real life, too.
59
193303
4561
obecna jest również w bardziej złożonych systemach w prawdziwym życiu.
03:17
The overuse of antibiotics has led to short-term gains in livestock production
60
197864
4919
Nadużywanie antybiotyków dało krótkoterminowe zyski
w produkcji żywności i leczeniu powszechnych chorób,
03:22
and in treating common illnesses,
61
202783
2240
03:25
but it's also resulted in the evolution of antibiotic-resistant bacteria,
62
205023
4980
ale również doprowadziło do ewolucji odpornych na antybiotyki bakterii,
03:30
which threaten the entire population.
63
210003
2840
zagrażających całej populacji.
03:32
A coal-fired power plant produces cheap electricity for its customers
64
212843
3623
Elektrownia węglowa produkuje tanią energię dla klientów
03:36
and profits for its owners.
65
216466
2097
i daje zyski właścicielom.
03:38
These local benefits are helpful in the short term,
66
218563
2662
Korzyści są odczuwalne w krótkim okresie,
03:41
but pollution from mining and burning coal is spread across the entire atmosphere
67
221225
5760
ale zanieczyszczenia z obróbki węgla przedostają się do atmosfery
03:46
and sticks around for thousands of years.
68
226985
2983
i pozostają w niej przez tysiące lat.
03:49
There are other examples, too.
69
229968
2140
Są też inne przykłady.
03:52
Littering,
70
232108
916
Zaśmiecanie,
03:53
water shortages,
71
233024
1164
niedobór wody,
03:54
deforestation,
72
234188
1307
wycinka lasów,
03:55
traffic jams,
73
235495
1233
korki uliczne,
03:56
even the purchase of bottled water.
74
236728
2813
a nawet zakup wody butelkowanej.
03:59
But human civilization has proven it's capable of doing something remarkable.
75
239541
5754
Jednak ludzie dowiedli już nie raz, że potrafią robić rzeczy niezwykłe.
04:05
We form social contracts,
76
245295
1490
Tworzymy umowy społeczne,
04:06
we make communal agreements,
77
246785
1810
zawieramy porozumienia wspólnotowe,
04:08
we elect governments,
78
248595
1551
wybieramy rządy
04:10
and we pass laws.
79
250146
1849
i uchwalamy prawa po to,
04:11
All this to save our collective selves from our own individual impulses.
80
251995
5621
żeby ochronić kolektyw przed zapędami jednostek.
04:17
It isn't easy, and we certainly don't get it right nearly all of the time.
81
257616
4570
Nie jest to proste i oczywiście nie zawsze nam się udaje.
04:22
But humans at our best have shown that we can solve these problems
82
262186
4809
Ale ludzkość w najlepszym wydaniu pokazała, że potrafi rozwiązać te problemy
04:26
and we can continue to do so if we remember Hardin's lesson.
83
266995
4342
i może robić tak dalej, jeśli zapamiętamy lekcję Hardina.
04:31
When the tragedy of the commons applies,
84
271337
2529
W tragedii wspólnego pastwiska
04:33
what's good for all of us is good for each of us.
85
273866
3400
to, co jest dobre dla wszystkich, jest dobre dla każdego z nas.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7