The history of keeping time - Karen Mensing

Lịch sử của thời gian - Karen Mensing

Translator: Anh Hoang Le My Reviewer: Hoàng Hà

We check the time every day, all day long.

Chúng ta xem giờ hằng ngày, suốt cả ngày.

But did you ever wonder - where did telling time come from?

Nhưng bạn có bao giờ tự hỏi- Việc xem giờ bắt đầu từ đâu?

Why does it matter what time it is?

Tại sao phải quan trọng là mấy giờ nhỉ?

Who determined the clock

Ai đã phát minh ra đồng hồ

and why in the world are there so many different time zones?

và tại sao trên thế giới lại có nhiều múi giờ khác nhau?

The first form of telling time was the sundial

Hình thức xem giờ đầu tiên là đồng hồ mặt trời

and the earliest sundials known from the archaeological record

và đồng hồ mặt trời sớm nhất được biết từ dữ liệu khảo cổ

are obelisks from nearly 5,000 years ago.

là bia tưởng niệm cách đây gần 5000 năm.

Sundials indicate the time by casting a shadow

Đồng hồ mặt trời chỉ thời gian bằng cách tạo bóng

onto a surface.

trên một mặt phẳng.

The object that casts the shadow is a stick in the center known as a gnomon.

Vật thể tạo bóng là một cây que nằm ở trung tâm được coi là nomen.

A well-constructed sundial can measure time with remarkable accuracy,

Một đồng hồ mặt trời cấu tạo tốt có thể đo thời gian với độ chính xác đáng kể,

and sundials were used to monitor the performance of clocks until the modern era.

và đồng hồ mặt trời được đùng để kiểm tra sự hoạt động của các đồng hồ khác cho đến thời kì hiện đại.

But sundials have their limitations too.

Nhưng đồng hồ mặt trời cũng có những hạn chế của nó.

Obviously they require the sun to shine,

Rõ ràng một điều là đồng hồ này cần mặt trời chiếu sáng,

so they don't work at all during the night when it's dark.

vì thế chúng sẽ không hoạt động cả đêm khi trời tối.

Many different devices have been used over the years to estimate the passage of time:

Trong nhiều năm, nhiều thiết bị khác nhau được sử dụng để ước tính thời gian trôi qua:

candles and sticks of incense that burn down at fairly predictable speeds

nến và nhang cháy hết ở tốc độ dễ đoán

have been used, along with the hourglass.

đươc sử dụng, cùng với đồng hồ cát.

Hourglasses are devices in which fine sand

Đồng hồ cát là thiết bị dùng cát mịn

pours through a tiny hole at a constant rate

đổ thông qua một lỗ nhỏ với tốc độ không đổi

and indicates a predetermined passage of an arbitrary period of time.

và chỉ ra một khoảng thời gian nhất định biết trước.

The origin of the hourglass is uncertain,

Đồng hồ cát có nguồn gốc không rõ ràng,

although beginning in the 14th century, the hourglass was used commonly,

mặc dù đầu thế kỉ 14, đồng hồ cát được sử dụng phổ biến,

especially on board ships.

đặc biệt là trên tàu.

The motion of the boat on the water did not affect the hourglass,

Sự chuyển động của con thuyền không làm ảnh hưởng đến đồng hồ cát,

unlike other time-measuring devices.

không giống như những thiết bị đo thời gian khác.

The mechanical clock was invented in the 13th century

Đồng hồ cơ học được phát minh vào thế kỉ thứ 13,

which sparked a big change in traditional timekeeping methods.

điều này đã đánh dấu một thay đổi lớn trong phương pháp định thời gian truyền thống.

This modern clock relied on the swing of a pendulum

Chiếc đồng hồ cơ hiện đại này hoạt động dựa trên sự đu đưa của quả lắc

or the vibration of a quartz crystal, which was far more accurate than sand

hoặc dao động của một tinh thể thạch anh, sự hoạt động của đồng hồ cơ có độ chính xác cao hơn cát

or candles.

hay nến.

Today, the basis for scientific time

Ngày nay, nền tảng cho thời đại khoa học

is a continuous count of seconds

là sự đếm liên tục từng giây

based on atomic clocks all around the world, known as the international atomic time.

được dựa trên đồng hồ nguyên tử trên toàn thế giới, được biết đến như là thời gian nguyên tử quốc tế.

Why does it matter that we keep track of time?

Tại sao chúng ta cần theo dõi thời gian?

Well, time regulates our daily lives

Vâng, thời gian quy định cuộc sống hàng ngày của chúng ta

and makes it possible to accurately communicate with people

và có thể giao tiếp chính xác với con người

all over the world.

khắp nơi trên thế giới.

Without a time system, we would have many challenges in farming,

Nếu không có hệ thống thời gian, chúng ta sẽ đối mặt với nhiều thách thức trong nông nghiệp,

social structures, communication, and business.

cơ cấu xã hội, truyền thông, và kinh doanh.

Take the American railroad system, for example.

Ví dụ hệ thống đường sắt Mỹ.

In the mid-19th century, each railroad used its own standard time

Giữa thế kỉ 19, mỗi đường sắt sử dụng thời gian tiêu chuẩn riêng của nó

generally based on the local time of its headquarters,

dựa trên thời gian địa phương đặt trụ sở chính,

and the railroad's train schedules were published using its own time.

và lịch trình tàu được xuất bản sử dụng thời gian riêng của nó.

Some major railroad junctions

Một số nút giao thông đường sắt chính

served by several different railroads

được hình thành bởi các tuyến đường sắt khác nhau

had a separate clock for each railroad, each showing a different time.

có đồng hồ riêng biệt cho mỗi tuyến đường sắt, mỗi thời gian khác nhau.

The distance between New York and Boston is about 2 degrees, or 8 minutes,

Khoảng cách giữa New York và Boston là khoảng 2 độ, hay 8 phút,

which can be the difference between making or missing your train connection.

điều này có thể là sự khác biệt giữa công việc hay việc trễ tàu.

If the difference between New York and Boston

Nếu sự khác biệt giữa New York và Boston

is 8 minutes, imagine the difference

là 8 phút, hãy hình dung sự khác biệt

between Boston and Australia.

giữa Boston và Úc.

The use of time zones irons out these differences

Việc sử dụng múi giờ giải quyết được những sự khác biệt khoảng cách này

and makes communication significantly smoother.

và làm cho giao tiếp dễ dàng hơn.

A time zone is a region on earth

Múi giờ nghĩa là một vùng trên trái đất

that has a uniform standard time.

nơi đó có một thời gian tiêu chuẩn thống nhất.

There are 40 time zones on land

Có 40 múi giờ trên trái đất này

because the earliest and latest time zones

bởi những vùng có múi giờ sớm nhất và trễ nhất

are 26 hours apart.

cách nhau 26 tiếng.

Any given calendar date exists at some point

Bất kì ngày dương lịch nào tồn tại ở một số điểm

on the globe for 50 hours.

trên toàn cầu trong 50 giờ.

So the next time someone asks you

Vì vậy, lần tới ai đó hỏi bạn

"What time is it?"

" Mấy giờ rồi?"

Your answer may be a whole lot more complicated than it used to be.

Câu trả lời của bạn có thể phức tạp hơn nhiều so với trước đó.