Do you see a face? You’re actually hallucinating - Susan G. Wardle

Çeviri: Busra Ozcan Gözden geçirme: Ömer Faruk Zeren

Imagine opening a bag of chips only to find Santa Claus looking back at you.

Açtığınız cips paketi içinden size bakan bir Noel Baba olduğunu düşünün.

Or turning the corner to see a smile as wide as a building.

Ya da köşeyi döndüğünüzde bina büyüklüğünde bir gülen yüz gördüğünüzü.

Humans see faces in all kinds of mundane objects,

İnsanlar bu şekilde sıradan nesnelere baktıklarında yüzler görürler

but these faces aren’t real—

ancak bu yüzler gerçek değil paredolia, yüz yanılsaması adı verilen

they’re illusions due to a phenomenon known as face pareidolia.

bir tür göz yanılmasıdır.

So why exactly does this happen, and how far can this distortion of reality go?

Peki buna ne neden olur? Ve bu durum ne kadar ileri gidebilir?

Humans are social animals,

İnsanlar sosyal ilişkiler kuran canlılardır

and reading faces is an important part of our ability to understand each other.

ve yüz okuma yetimiz birbirimizi anlamanın en önemli kısmıdır.

Even a glimpse of someone's face can help you determine if you've met them before,

Yanlızca küçük bir bakış bile daha önceden tanıdığınız bir insanın ruh halini

what mood they’re in, and if they’re paying attention to you.

ve sizinle ilgilenip ilgilenmediğini anlamak için yeterlidir.

We even use facial features to make snap-judgments

İnsanların yüzlerine bakarak güvenilirlik,

about a person’s potential trustworthiness or aggression.

saldırganlık gibi potansiyelleri hakkında anlık yargılarda bile bulunuruz.

To capture all this vital information,

İnsanoğlu tüm bu kritik bilgileri edinmek için

humans have evolved to be very sensitive to face-like structures.

yüz benzeri yapılara karşı hassasiyet geliştirdi.

Whenever we see something,

Ne zaman bir şey görsek, beynimiz hemen

our brain immediately starts working to identify the new visual stimuli

bu yeni görsel uyarıcıyı tanımlamak için beklentilerimiz ve geçmiş tecrübelerimizi

based on our expectations and prior knowledge.

temel alarak çalışmaya başlar.

And since faces are so important,

Ve yüz çok önemli olduğundan

humans have evolved several regions of the brain

insan diğer nesnelerden farklı olarak

that enable us to identify them faster than other visual stimuli.

yüzleri tanımlayabilmek için beynin birkaç farklı bölgesini geliştirdi.

Whereas recognizing most objects takes our brain around a quarter of a second,

Beynimiz, çoğu nesneyi tanımlamada çeyrek saniye kadar bir süreye ihtiyaç duyarken

we can detect a face in just a tenth of a second.

onun bir yüzü tanımlaması, saniyenin yanlızca onda biri kadar sürüyor..

It makes sense that we'd prioritize identifying faces over everything else.

Aslına bakılırsa yüzleri tanımayı diğer tüm nesnelere öncelememiz mantıklı

But brain imaging studies have revealed that regions

ancak beyin görüntüleme çalışmaları bu bölümlerin,

may actually be too sensitive,

olmayan yerlerde bile yüzler bulacak kadar hassas olabileceğini

leading them to find faces where they don’t exist.

ortaya koydu.

In one study, participants reported seeing illusory faces

Bir araştırmada katılımcılar kendilerine gösterilen

in over 35% of pure-noise images shown to them,

saf parazit görüntülerinin %35′inden fazlasında

görüntülerde hiçbir şey olmamasına rağmen hayali yüzler gördüklerini söylediler.

despite the fact that nothing was there.

It might seem concerning that our brains can be so wrong so often,

Beynimizin sıklıkla yanılması endişe verici gelebilir

but these illusory faces might actually be a byproduct

ancak bu hayali yüzler gerçekte

of something evolutionarily advantageous.

gelişimsel olarak faydalı bir durumun yan ürünü de olabilir.

Since processing all the visual input we encounter quickly and correctly

Karşımıza çıkan bütün görsel girdileri, hızlı ve doğru biçimde işleme almak için

is an enormous computational effort for the brain,

beynin muazzam bir hesaplama gayreti göstemesi gerektiğinden

this kind of hypersensitivity might act as a useful shortcut.

bu tür bir yüksek hassasiyet, kullanışlı bir kısayol işlevi görebilir.

After all, seeing illusory faces is usually harmless,

Neticede gerçek bir yüzü algılamamak ciddi problemlere yol açabilecekken

while missing a real face can lead to serious issues.

hayali yüzler algılamanın genel anlamda bir zararı yoktur.

But for hypersensitivity to be more helpful than harmful,

Fakat bu yüksek hassasiyetin zarar vemeyip yararlı olabilmesi için,

our brains also need to be quick at determining when a face is real

beynimizin de bir yüzün gerçek olup olmadığını

and when it isn’t.

hızla ayırt etmesi gerekir.

So how fast can our brains tell when they’ve been duped?

Peki beynimiz yanıldığının farkına ne kadar hızlı sürede varabilir?

To answer this question, researchers used a form of brain imaging

Bu soruya yanıt vermek için araştırmacılar, manyetoensefalografi ,

known as magnetoencephalography.

MEG denilen bir beyin görüntüleme yöntemini kullandılar.

By measuring the magnetic fields caused by electric currents in the brain,

Manyetik bölgelerin beyinde sebep olduğu elektrik akımlarını ölçen bu teknik

this technique allows us to track changes in brain activity

bir milisaniye içinde beyindeki aktivitenin

at the scale of milliseconds.

izini sürebilmemize olanak sağlıyor.

With this tool, researchers revealed that the brain generally recognizes

Bu araç sayesinde araştırmacılar beynin genellikle

a face as illusory within a quarter of a second—

yüz olmayan uyarıcıları ayırt ettiği yaklaşık süre içerisinde yani

around the same time that we can identify most non-face visual stimuli.

saninyenin dörtte biri kadar bir sürede hayali bir yüzü ayırt edebildiğini buldu.

However, even after our brain knows the face is fake,

Ancak beynimiz bu sahte yüzleri tespit ettikten sonra bile

we can still see it in the object.

hâlâ nesne üzerinde görmeye devam edebiliriz.

And by messing with these brain areas,

Ve bu beyin bölgeleriyle uğraşarak

we can further impact our ability to differentiate between fact from fiction.

gerçeğini kurgudan ayırt etme yetimizi daha da ilerletebiliriz.

In one study, researchers stimulated a participant’s fusiform face area

Bir çalışmada araştırmacılar, üzerinde yüz olamayan bir nesneye bakarken

while they were looking at a non-face object.

katılımcıya elips formunda yüz uyaranı verdiler.

As a result, the participant reported momentarily seeing facial features

Sonuç olarak nesne hiç değişmemesine rağmen katılımcı,

despite the object remaining unchanged.

anlık olarak yüze benzer bir şey gördüğünü söyledi.

And while looking at a real face, stimulation of this same area

Gerçek bir yüze bakarken ise bu uyaran

created perceived distortions of the eyes and nose.

göz ve burun görüntülerinde bozulmalar meydana getirdi.

These studies suggest that certain features are crucial to face detection.

Bu araştırmalar belirli özelliklerin yüz tanımlamada kritik olduğunu öne sürüyor.

Just three dots can be enough to represent eyes and a mouth.

Yalnızca üç tane nokta, göz ve ağız temsili için yeterli olabilir.

People will even assign gender, age, and emotion to illusory faces.

İnsanlar bu hayali yüzlere cinsiyet , yaş ve duygular bile yükleyebilir.

It’s unclear whether a person’s culture or individual history

Bu algıyı etkileyen şeyin kültür mü yoksa bireyin geçmişi mi olduğu

impacts these perceptions,

tam olarak bilinmiyor.

but we do know that pareidolia isn’t unique to the human experience.

Ancak şunu biliyoruz ki paredolia nadir karşılaşılan bir şey değil.

Rhesus macaque monkeys show eye movements similar to our own

Al yanaklı makak maymunları, bizim paredolia gördüğümüz objelere ve gerçek

when observing pareidolia-inducing objects and real faces,

yüzlere bakarken gösterdiğimize benzer göz hareketleri sergiliyorlar.

suggesting that this phenomenon is baked deep into our social primate brains.

Bu da davranışın ilkel sosyal beyin ürünü olma ihtimalini ortaya çıkarıyor.

So, next time you see an unexpected face in a coffee, car, or cabinet,

Yani bir dahaki sefere kahvenizde, arabanızda ya da dolap üzerinde

remember that it’s just your brain working overtime

beklenmedik bir yüz gördüğünüzde kendinize bunun, beyninizin

not to miss the faces that really matter.

çok mühim bir yüzü unutmamak için fazlaca çalışmasından kaynaklandığını hatırlatın.