Do you see a face? You’re actually hallucinating - Susan G. Wardle

Tłumaczenie: Ola Piwowarczyk Korekta: Ola Królikowska

Wyobraź sobie, że otwierasz paczkę czipsów i widzisz w niej

Imagine opening a bag of chips only to find Santa Claus looking back at you.

patrzącego się na Ciebie Świętego Mikołaja.

Or turning the corner to see a smile as wide as a building.

Albo że skręcając za róg, widzisz uśmiech szeroki jak cały budynek.

Humans see faces in all kinds of mundane objects,

Ludzie widzą twarze w zwykłych rzeczach,

but these faces aren’t real—

jednak nie są one prawdziwe.

they’re illusions due to a phenomenon known as face pareidolia.

To iluzje spowodowane zjawiskiem znanym jako pareidolia.

So why exactly does this happen, and how far can this distortion of reality go?

Dlaczego tak się dzieje? Jak powszechny może być ten fenomen?

Humans are social animals,

Ludzie to istoty społeczne, więc mimika twarzy

and reading faces is an important part of our ability to understand each other.

jest ważnym elementem w umiejętności rozumienia siebie nawzajem.

Nawet przelotne spojrzenie na czyjąś twarz pozwala określić, czy już się spotkaliśmy,

Even a glimpse of someone's face can help you determine if you've met them before,

what mood they’re in, and if they’re paying attention to you.

w jakim są nastroju, czy słuchają uważnie.

We even use facial features to make snap-judgments

Wykorzystujemy nawet rysy twarzy do oceny wiarygodności lub agresji innych osób.

about a person’s potential trustworthiness or aggression.

To capture all this vital information,

Aby uchwycić wszystkie istotne informacje,

humans have evolved to be very sensitive to face-like structures.

ludzie stali się bardzo wyczuleni na wszystkie kształty podobne do twarzy.

Whenever we see something,

Zawsze gdy na coś patrzymy, nasz mózg od razu identyfikuje nowy bodziec wizualny

our brain immediately starts working to identify the new visual stimuli

w oparciu o nasze oczekiwania i wiedzę.

based on our expectations and prior knowledge.

And since faces are so important,

A ponieważ twarze są aż tak ważne,

humans have evolved several regions of the brain

kilka obszarów mózgu rozwinęło się tak,

that enable us to identify them faster than other visual stimuli.

by umożliwić nam rozpoznanie ich szybciej niż inne bodźce wizualne.

Whereas recognizing most objects takes our brain around a quarter of a second,

Na rozpoznanie większości rzeczy nasz mózg potrzebuje około ćwierć sekundy.

we can detect a face in just a tenth of a second.

By rozpoznać twarz, potrzeba 1/10 sekundy.

It makes sense that we'd prioritize identifying faces over everything else.

To logiczne, że rozpoznanie twarzy jest traktowane szczególnie ważnie.

But brain imaging studies have revealed that regions

Badania obrazowe mózgu ujawniły jednak

zbyt wrażliwe obszary, które powodują

may actually be too sensitive,

odnajdywanie twarzy tam, gdzie ich nie ma.

leading them to find faces where they don’t exist.

In one study, participants reported seeing illusory faces

W jednym z badań uczestnicy zgłosili, że widzą pozorne twarze

in over 35% of pure-noise images shown to them,

w ponad 35% obrazów z czystym szumem,

despite the fact that nothing was there.

choć nic tam nie było.

It might seem concerning that our brains can be so wrong so often,

To zaskakujące, że nasze mózgi mylą się aż tak często, jednak te pozorne twarze

but these illusory faces might actually be a byproduct

mogą być efektem ubocznym czegoś naprawdę ewolucyjnie dla nas korzystnego.

of something evolutionarily advantageous.

Since processing all the visual input we encounter quickly and correctly

Skoro przetwarzanie wszystkich zobaczonych przez nas rzeczy szybko i trafnie

is an enormous computational effort for the brain,

to ogromny wysiłek dla mózgu,

this kind of hypersensitivity might act as a useful shortcut.

nadwrażliwość może być dużym ułatwieniem.

After all, seeing illusory faces is usually harmless,

W końcu o ilu dostrzeganie pozornych twarzy jest zwykle nieszkodliwe,

while missing a real face can lead to serious issues.

to już przegapienie realnej twarzy może powodować poważne problemy.

But for hypersensitivity to be more helpful than harmful,

Aby ta nadwrażliwość była bardziej przydatna niż szkodliwa,

our brains also need to be quick at determining when a face is real

nasze mózgi muszą szybko oszacować,

kiedy twarz jest prawdziwa, a kiedy nie.

and when it isn’t.

So how fast can our brains tell when they’ve been duped?

Jak szybko nasz mózg wie, że go oszukano?

To answer this question, researchers used a form of brain imaging

Aby odpowiedzieć na to pytanie, naukowcy wykorzystali typ neuroobrazowania

known as magnetoencephalography.

znany jako magnetoencefalografia.

By measuring the magnetic fields caused by electric currents in the brain,

Przez pomiar pola magnetycznego generowanego transmisją sygnałów w mózgu

this technique allows us to track changes in brain activity

ta technika pozwala śledzić zmiany w aktywności mózgu w skali milisekund.

at the scale of milliseconds.

With this tool, researchers revealed that the brain generally recognizes

Dzięki temu naukowcy odkryli, że nasz mózg zazwyczaj rozpoznaje

a face as illusory within a quarter of a second—

pozorne twarze w ciągu ćwierć sekundy.

around the same time that we can identify most non-face visual stimuli.

W podobnym czasie rozpoznajemy bodźce wizualne inne niż twarze.

However, even after our brain knows the face is fake,

Jednak nawet gdy nasz mózg wie, że twarz jest nieprawdziwa,

we can still see it in the object.

nadal widzimy ją w przedmiocie.

And by messing with these brain areas,

Poprzez naruszenie tych obszarów mózgu

we can further impact our ability to differentiate between fact from fiction.

możemy jeszcze bardziej zaburzyć umiejętność odróżniania fikcji od faktów.

In one study, researchers stimulated a participant’s fusiform face area

W jednym z badań naukowcy pobudzali wrzecionowaty obszar twarzowy badanych,

while they were looking at a non-face object.

gdy patrzyli oni na przedmioty niebędące twarzami.

As a result, the participant reported momentarily seeing facial features

W efekcie badani zgłaszali, że chwilowo widzą w przedmiotach rysy twarzy,

despite the object remaining unchanged.

choć przedmioty pozostawały takie same.

And while looking at a real face, stimulation of this same area

Patrząc na prawdziwe twarze i pobudzając te same obszary mózgu co wcześniej,

created perceived distortions of the eyes and nose.

badani zgłaszali, że widzą zniekształcenia w okolicach oczu i nosa.

These studies suggest that certain features are crucial to face detection.

Badania te wskazują, że pewne cechy są kluczowe w procesie wykrywania twarzy.

Just three dots can be enough to represent eyes and a mouth.

Wystarczą tylko trzy kropki, aby stworzyć oczy i uśmiech.

People will even assign gender, age, and emotion to illusory faces.

Ludzie pozornym twarzom przypisują nawet płeć, wiek czy emocje.

It’s unclear whether a person’s culture or individual history

Nie jest jasne, czy kultura lub historia osobista danej osoby

impacts these perceptions,

wpływa na jej postrzeganie,

but we do know that pareidolia isn’t unique to the human experience.

ale wiadomo, że pareidolia to zjawisko występujące nie tylko u ludzi.

Rhesus macaque monkeys show eye movements similar to our own

Ruch gałek ocznych makaka królewskiego jest podobny do naszych,

when observing pareidolia-inducing objects and real faces,

gdy widzimy przedmioty powodujące pareidolię i prawdziwe twarze,

suggesting that this phenomenon is baked deep into our social primate brains.

co sugeruje, że jest to zjawisko głęboko zakorzenione w mózgach ssaków naczelnych.

So, next time you see an unexpected face in a coffee, car, or cabinet,

Gdy następnym razem zobaczysz twarz w kawie, samochodzie lub szafce,

remember that it’s just your brain working overtime

pamiętaj, że to tylko twój mózg pracuje na pełnych obrotach,

not to miss the faces that really matter.

by nie pominąć tych twarzy, które faktycznie mają znaczenie.