Do you see a face? You’re actually hallucinating - Susan G. Wardle

Аудармашы: Assem Amantayeva Редактор: Bakytgul Salykhova

Imagine opening a bag of chips only to find Santa Claus looking back at you.

Бір қап чипсті ашып, ішінен саған Аяз атаның қарап тұрғанын елестетіп көрші?

Or turning the corner to see a smile as wide as a building.

Не болмаса бұрыштан бұрылып, ғимарат секілді ұзын жымиған бейнені көруді?

Humans see faces in all kinds of mundane objects,

Адамдар әртүрлі тұрмыстық заттардан адамға ұқсас бейнелерді көреді.

but these faces aren’t real—

Бірақ ол бейнелер шын емес.

they’re illusions due to a phenomenon known as face pareidolia.

Олар парейдолия деп аталатын феноменнің негізінде туындайтын иллюзиялар.

So why exactly does this happen, and how far can this distortion of reality go?

Ол қалай пайда болады және бұл бұрмалаудың шегі қандай?

Humans are social animals,

Адамдар – әлеуметтік жануар,

and reading faces is an important part of our ability to understand each other.

сондықтан түрлерді тану – бір-бірімізді түсіну үшін маңызды.

Even a glimpse of someone's face can help you determine if you've met them before,

Тіпті, біреуді жай көріп қалу, сенің ол адамды бұрын кездестіргеніңді,

what mood they’re in, and if they’re paying attention to you.

көңіл-күйін және сені тыңдап тұрғанын анықтауға көмектеседі.

We even use facial features to make snap-judgments

Біз адамның түріне қарап, оның сенімді не ашушаң екені жөнінде

about a person’s potential trustworthiness or aggression.

тез үкім шығара саламыз.

To capture all this vital information,

Осындай маңызды ақпаратты байқау үшін

humans have evolved to be very sensitive to face-like structures.

адамзат жанды нәрсеге ұқсайтын нәрселерге өте сезімтал болып дамыды.

Whenever we see something,

Көзімізге бірдеңе түссе,

our brain immediately starts working to identify the new visual stimuli

миымыз жаңа бейнені тану үшін лезде соны зерттей бастайды.

based on our expectations and prior knowledge.

Ол үшін ми одан күтілетін нәтиже мен білімге сүйенеді.

And since faces are so important,

Бет-әлпет маңызды болғандықтан,

humans have evolved several regions of the brain

адамның миында оларды басқа бейнелерден

that enable us to identify them faster than other visual stimuli.

әлдеқайда тез тануға көмектесетін бөлімдер дамыған.

Whereas recognizing most objects takes our brain around a quarter of a second,

Көп заттарды тану үшін ми секундтың төрттен бірін жұмсаса,

we can detect a face in just a tenth of a second.

біреудің түрін тануға секундтың оннан бірін ғана жұмсайды.

It makes sense that we'd prioritize identifying faces over everything else.

Біздің басқа бейнелерге қарағанда, түрді тануға тырысатынымыздың жөні бар.

But brain imaging studies have revealed that regions

Бірақ, мидың суретін зерттегенде, әлгі бөлімдер

may actually be too sensitive,

тым сезімтал болуы мүмкін екені анықталды.

leading them to find faces where they don’t exist.

Нәтижесінде, ми болмайтын жерден “адам түрлерін” іздейді.

In one study, participants reported seeing illusory faces

Бір зерттеуде, қатысушылар өздеріне көрсетілген

in over 35% of pure-noise images shown to them,

таза шулы кескіндердің 35%-нан, иллюзиянымкөргенін айтты.

despite the fact that nothing was there.

Тіпті ол суреттерде ештеңе бейнеленбеген болса да.

It might seem concerning that our brains can be so wrong so often,

Миымыздың жиі қателесетіні алаңдатарлық жағдай болып көрінгенімен,

but these illusory faces might actually be a byproduct

әлгі иллюзияиэволюциялық тұрғыдан тиімді нәрсенің

of something evolutionarily advantageous.

жанама өнімі болуы мүмкін.

Since processing all the visual input we encounter quickly and correctly

Барлық визуал бейнелерді тез әрі дұрыс өңдеу

is an enormous computational effort for the brain,

миымызға тым қатты күш салатындықтан,

this kind of hypersensitivity might act as a useful shortcut.

аса сезімтал болудың да пайдасы тиюі мүмкін.

After all, seeing illusory faces is usually harmless,

Түптің түбінде, иллюзияны көрудің еш зияны жоқ.

while missing a real face can lead to serious issues.

Ал адамның түрін танымау, ауыр сырқатқа алып келуі мүмкін.

But for hypersensitivity to be more helpful than harmful,

Бірақ тым сезімтал болу бізге пайдасын тигізуі үшін

our brains also need to be quick at determining when a face is real

ми шын түрді анықтауда жылдам әрекет ете білуі керек.

and when it isn’t.

Ол шын болмаған кезде де.

So how fast can our brains tell when they’ve been duped?

Сонымен ми өзінің алданғанын қалай біледі?

To answer this question, researchers used a form of brain imaging

Бұл сұраққа жауап беру үшін зерттеушілер магнитті энцефалография

known as magnetoencephalography.

деп аталатын ми кескінін пайдаланады.

By measuring the magnetic fields caused by electric currents in the brain,

Мидағы электр тогынан туындайтын магнитті өрістерді өлшеу арқылы

this technique allows us to track changes in brain activity

бұл әдіс бізге мидағы өзгерістерді миллисекундына дейін

at the scale of milliseconds.

бақылауға көмектеседі.

With this tool, researchers revealed that the brain generally recognizes

Зерттеушілер осы құралды пайдаланып, ми иллюзия түрді, әдетте,

a face as illusory within a quarter of a second—

секундтың төрттен бірінде танитынын анықтады.

around the same time that we can identify most non-face visual stimuli.

Біздің “түрсіз” бейнелерді танитын уақытпен бірдей.

However, even after our brain knows the face is fake,

Дегенмен, миымыз түрдің өтірік екенін анықтаса да,

we can still see it in the object.

біз бәрібір оны сол күйде көре береміз.

And by messing with these brain areas,

Әрі мидың осы бөліктерімен ойнау арқылы

we can further impact our ability to differentiate between fact from fiction.

біз шындық пен жалғанның айырмашылығын ажырату қабілетімізге әсер ете аламыз.

In one study, researchers stimulated a participant’s fusiform face area

Бір зерттеуде зерттеушілер, қатысушы “түрсіз” бейнеге қарап тұрғанда, оның

while they were looking at a non-face object.

фузиформалы түрді ажырату аймағын оятады.

As a result, the participant reported momentarily seeing facial features

Нәтижесінде, қатысушы бейне еш қозғалмаса да,

despite the object remaining unchanged.

ара-тұра “түрлерді” көргенін айтты.

And while looking at a real face, stimulation of this same area

Ал шын адамның түріне қарап, жаңағы аймақты оятқанда,

created perceived distortions of the eyes and nose.

көз бен мұрынның бұрмаланып көрінетінін жеткізді.

These studies suggest that certain features are crucial to face detection.

Бұл зерттеулер бет-әлпетті анықтауда ерекшеліктердің маңызды екенін көрсетеді.

Just three dots can be enough to represent eyes and a mouth.

Үш нүктенің өзі көз бен мұрынды сипаттау үшін жеткілікті.

People will even assign gender, age, and emotion to illusory faces.

Адамдар иллюзия бет-әлпетке жыныс, жас және эмоцияны береді.

It’s unclear whether a person’s culture or individual history

Бұған адамның мәдениеті не жеке тарихы әсер ететіні

impacts these perceptions,

әлі белгісіз.

but we do know that pareidolia isn’t unique to the human experience.

Бірақ бір білетініміз, парейдолия адам үшін ерекше тәжірибе емес.

Rhesus macaque monkeys show eye movements similar to our own

Резус макака маймылдар бізге ұқсас көз қимылдарын жасайды.

when observing pareidolia-inducing objects and real faces,

Парейдолия туындататын заттар мен шынайы бет-әлпеттерді бақылағанда,

suggesting that this phenomenon is baked deep into our social primate brains.

бұл құбылыс біздің, әлеуметтік приматтардың миына терең енгені болжанады.

So, next time you see an unexpected face in a coffee, car, or cabinet,

Сол үшін келесіде кофеден, көліктен не болмаса бөлмеден “бет-әлпет” көрсең,

remember that it’s just your brain working overtime

бұл миыңның шын адамның бет-әлпеттерін

not to miss the faces that really matter.

өткізіп алмау үшін беріліп жұмыс істеп жатқаны деп ойла.