The most notorious scientific feud in history - Lukas Rieppel

1,110,065 views ・ 2021-07-13

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Ebrar Batmaz Gözden geçirme: Nihal Aksakal
00:06
After the California Gold Rush of 1848,
0
6996
3125
1848′deki Kaliforniya Altına Hücum döneminden sonra
00:10
white settlers streamed west to strike it rich.
1
10121
3083
beyaz yerleşimciler zengin olmak için batıya akın etti.
00:13
In addition to precious metals, they unearthed another treasure:
2
13371
3917
Değerli metallerin yanı sıra, bir hazine daha buldular:
00:17
dinosaur bones.
3
17954
1417
Dinozor kemikleri.
00:19
Two wealthy scientists in particular—
4
19663
2750
Özellikle varlıklı iki bilim insanı,
00:22
Othniel Charles Marsh and Edward Drinker Cope—
5
22413
3208
Othniel Charles Marsh ve Edward Drinker Cope,
00:25
competed to uncover these prehistoric monsters.
6
25621
3250
bu tarih öncesi canavarların sırrını çözmek için yarışa girdi.
00:29
Marsh and Cope were first to describe iconic creatures
7
29204
3375
Marsh ve Cope; Brontosaurus, Triceratops
00:32
like Brontosaurus, Triceratops, and Stegosaurus.
8
32579
3833
ve Stegosaurus gibi ikonik yaratıkları tanımlayan ilk kişilerdi.
00:36
But they also showcased the destructive whirlwind of profiteering and ambition
9
36746
5333
Fakat aynı zamanda, 1800′lerin sonlarında Amerikan bilimini körükleyen
00:42
that fueled American science during the late 1800s.
10
42079
3458
vurgunculuk ve hırs kasırgasına da kapıldılar.
00:45
Their rivalry, one of the most notorious scientific feuds in history,
11
45912
4667
Rekabetleri, tarihin en kötü şöhretli bilimsel atışmalarından biri oldu
00:50
became known as the Bone Wars.
12
50579
3000
ve Kemik Savaşları olarak bilindi.
00:54
Marsh was ill-tempered and had a knack for debunking falsehoods.
13
54621
4166
Marsh hırçındı ve yanlışları çürütmede becerikli birisiydi.
00:58
One woman said that getting to know him was “like running against a pitchfork.”
14
58787
4167
Bir kadın, onu tanımaya çalışmanın ″duvara konuşmak″ gibi olduğunu söylemişti.
01:03
Cope, on the other hand, was charismatic and given to bold theorizing.
15
63037
4501
Diğer yandan Cope, karizmatikti ve cesur teoriler kurmaya meraklıydı.
01:07
But he was also sarcastic and temperamental.
16
67913
2875
Ama aynı zamanda iğneleyici ve huysuz bir karakteri vardı.
01:11
By his own admission, he wasn’t
17
71288
1916
Üstelik bunu kabul ediyor,
01:13
“constructed for getting along comfortably with the general run of people.”
18
73204
4417
″insanların çoğuyla rahatça anlaşabilecek birisi olmadığını″ söylüyordu.
01:17
When Marsh and Cope first met in 1864, they were friendly,
19
77954
4042
Marsh ve Cope 1864′te ilk tanıştıklarında, araları iyiydi
01:21
and each named a new species in the other’s honor.
20
81996
3042
ve birbirlerini onurlandırmak için yeni türleri adlandırıyorlardı.
01:25
But their relationship soon soured.
21
85579
2417
Fakat kısa süre içinde araları bozuldu.
01:28
In 1868, Cope took Marsh to a quarry near his home in New Jersey
22
88371
4833
1868′te Cope, Marsh’ı şimdiye kadar hiç bozulmamış dinozor iskeletlerinden
01:33
where one of the most complete dinosaur skeletons to date
23
93204
3417
birinin keşfedildiği, New Jersey’de evinin yakınlarındaki
01:36
had recently been discovered.
24
96621
1833
bir taş ocağına götürdü.
01:38
Sensing an opportunity, Marsh paid the mine operators
25
98954
3334
Bunu fırsat bilen Marsh, maden operatörlerine en ilginç bulguları
01:42
to send him the most interesting new finds.
26
102288
2750
kendisine göndermeleri için para verdi.
01:45
Outraged, Cope accused Marsh of bribery.
27
105496
2958
Sinirden köpüren Cope, Marsh’ı rüşvetçilikle suçladı.
01:48
That same year, Cope showed Marsh his reconstruction of a new marine reptile
28
108829
4959
Aynı yıl Cope, Elasmosaurus adındaki yeni bir deniz sürüngeni iskeletinin
01:53
called Elasmosaurus.
29
113788
2041
yeniden yapılanmasını Marsh’a gösterdi.
01:56
Marsh immediately noticed that something was wrong:
30
116371
2833
Marsh bir yanlışlık olduğunu anında fark etti:
01:59
Cope had mistaken the creature’s long neck for its tail.
31
119496
3667
Cope yaratığın uzun boynunu, kuyruğu ile karıştırmıştı.
02:03
When Cope's mentor sided with Marsh, Cope was mortified.
32
123746
3917
Cope’un akıl hocası Marsh’ı haklı bulunca, Cope çok utandı.
02:08
He tried to buy and destroy every copy of the article containing his blunder,
33
128079
5250
Hatasının bulunduğu makalenin her kopyasını alıp yok etmeye çalıştı.
02:13
but to no avail.
34
133329
1417
Fakat başarısız oldu.
02:15
Their mutual resentment blossomed.
35
135246
2708
Böylelikle birbirlerine küskünlükleri başlamış oldu.
02:18
After the transcontinental railroad was completed the following year,
36
138579
3667
Sonraki yıl kıtalar arası demiryolu tamamlandıktan sonra,
02:22
Cope and Marsh began scouring the American West for fossils.
37
142246
3958
Cope ve Marsh, Batı Amerika’da fosil avına çıktı.
02:26
They found riches the likes of which neither had dreamed.
38
146538
3250
Daha önce hayal bile edemedikleri zenginlikler buldular.
02:30
Relying on the help of Native American guides,
39
150204
2792
Kızılderili rehberlerin de yardımıyla,
02:32
Marsh made some especially significant discoveries,
40
152996
3583
Marsh çok önemli keşiflerde bulundu:
02:36
like ancient birds with teeth that are still celebrated
41
156579
3125
Örneğin dinozorlar ve modern kuşların arasında
02:39
as a missing link between dinosaurs and modern birds.
42
159704
4125
eksik bir halka olmasıyla bilinen dişli antik kuşlar gibi.
02:44
Cope made important discoveries, too,
43
164246
2417
Cope da önemli keşiflere imza attı,
02:46
but Marsh successfully invalidated many of them,
44
166663
3125
fakat Marsh bilinen diğer türlerin yanında
02:49
showing them to be redundant with other known species.
45
169788
3333
bunların gereksiz olduğunu göstererek geçersiz kıldı.
02:53
Enraged, Cope tried to secure priority for new findings
46
173413
3708
Öfkelenen Cope, yeni bulguları telgrafla açıklayarak
02:57
by announcing them via telegram.
47
177121
2167
öncelikli davranmaya çalışıyordu.
02:59
He even purchased a respected journal
48
179496
2417
Gelecek yazıları çabuk basılabilsin diye
03:01
so future publications could be rushed into print.
49
181913
2750
saygın bir dergiyi satın bile aldı.
03:04
But Marsh used his personal fortune to gain the upper hand,
50
184954
4209
Fakat Marsh avantajı sağlamak için kişisel servetini kullanarak
03:09
hiring a small army of fossil hunters to out-compete his rival.
51
189163
4375
rakibini geçebilsin diye küçük bir fosil avcıları ordusu tuttu.
03:13
In 1878, Marsh bought an especially promising quarry in Como Bluff, Wyoming,
52
193996
5792
Marsh 1878′de Como Bluff, Wyoming’deki umut verici bir taş ocağını
03:19
from two frontier collectors.
53
199829
1792
iki hudut toplayıcısından satın aldı.
03:21
It yielded tons of fossils,
54
201829
2584
Orada Marsh’ın Brontosaurus adını verdiği,
03:24
including the near-complete skeleton of a gigantic dinosaur
55
204413
3916
pek bozulmamış devasa dinozor iskeleti de dahil olmak üzere
03:28
that Marsh named Brontosaurus.
56
208329
2750
tonla fosil bulunuyordu.
03:31
Over the next 10 years, his men shipped him more than 480 boxes
57
211454
4834
Sonraki 10 yıl boyunca, adamları ona sadece Como’dan
03:36
of dinosaur bones from Como alone.
58
216288
3000
480 kutudan fazla dinozor kemiği yolladı.
03:39
Marsh named dozens of new species.
59
219621
3042
Marsh düzinelerce yeni türe isim verdi.
03:42
But his assistants could be ruthless in their quest
60
222663
2791
Ama yardımcıları Marsh’ın bilimsel arzularını
03:45
to further Marsh’s scientific ambitions.
61
225454
2417
gerçekleştirme yolunda acımasız olabiliyordu.
03:48
They sometimes destroyed fossils just to prevent them
62
228038
3208
Bazen sırf Cope’un eline geçmesini önlemek için
03:51
from falling into Cope’s hands.
63
231246
2292
fosilleri tahrip ediyorlardı.
03:53
Desperate to catch up with Marsh,
64
233871
2042
Marsh’a yetişmek için yanıp tutuşan Cope,
03:55
Cope invested his dwindling fortune into silver mining.
65
235913
3875
azalan servetini gümüş madenciliğine yatırdı.
04:00
The gamble failed, and he was left nearly destitute.
66
240246
3458
Bu kumarı başarısız oldu ve neredeyse yoksullaştı.
04:04
While Cope contemplated selling his precious collection,
67
244121
3000
Cope kıymetli koleksiyonunu satmayı planlarken,
04:07
Marsh was named lead paleontologist for the US Geological Survey.
68
247121
4417
Marsh ise ABD Jeoloji Kurumu’nun önde gelen paleontoloğu olmuştu.
04:11
This well-funded branch of the government often sponsored Westward expeditions,
69
251913
4791
Hükümetin iyi ödenekli bu kurumu sık sık Batı seferlerine sponsorluk yapıyor,
04:16
giving Marsh even more resources to vanquish his rival.
70
256704
3875
rakibini yenmesi için Marsh’a daha fazla kaynak sağlıyordu.
04:21
The Bone Wars spilled into public view when Cope had a tabloid newspaper
71
261288
4541
Cope bir gazeteye Marsh’ı intihal, sahtekarlık ve yolsuzlukla suçladığı
04:25
publish an article accusing Marsh of plagiarism, fraud, and corruption.
72
265829
5584
bir makale yayınlattırdığında halk Kemik Savaşlarını öğrendi.
04:31
Marsh fired back and the two further tarnished each other’s reputations.
73
271829
4375
Marsh karşılık verdi ve birbirlerinin adını karalamaya devam ettiler.
04:36
Neither ever relented.
74
276496
2125
İkisi de hiç pes etmedi.
04:39
When Cope died, he donated his skull to science,
75
279246
3458
Cope öldüğünde, beyninin rakibininkinden daha büyük olduğunu
04:42
hoping to prove that his brain was larger than that of his enemy.
76
282704
3709
kanıtlamalarını umarak, kafatasını bilime bağışladı.
04:46
Marsh never accepted the challenge.
77
286871
2875
Marsh asla bu düelloyu kabul etmedi.
04:50
Although Marsh named more species than Cope,
78
290204
3042
Her ne kadar Marsh daha fazla türe isim vermiş olsa da
04:53
both men greatly expanded our understanding of evolution.
79
293413
4000
iki erkek de evrim anlayışımızı büyük ölçüde genişletti.
04:57
But their egotistical one-upmanship reminds us that,
80
297829
3667
Fakat bencilce üstünlük sağlama çabaları bize hatırlatıyor ki
05:01
in spite of its ideals,
81
301496
1708
ideallerine rağmen bilim,
05:03
science is a personal enterprise conducted by individual—
82
303204
4792
bazen derinden kusurlu olan insanların yürüttüğü
05:07
and at times deeply flawed— human beings.
83
307996
3583
kişisel bir girişim olabilir.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7