The most notorious scientific feud in history - Lukas Rieppel

Translator: Hoàng Nam Nguyễn Reviewer: My Den

After the California Gold Rush of 1848,

Sau Cơn sốt Vàng California năm 1848,

white settlers streamed west to strike it rich.

những người da trắng đổ xô về phía Tây để tìm cơ hội làm giàu.

In addition to precious metals, they unearthed another treasure:

Ngoài các kim loại quý, họ còn đào được một kho báu khác:

dinosaur bones.

xương khủng long.

Two wealthy scientists in particular—

Hai nhà khoa học giàu có—

Othniel Charles Marsh and Edward Drinker Cope—

Othniel Charles Marsh và Edward Drinker Cope—

competed to uncover these prehistoric monsters.

cạnh tranh nhau khám phá những con quái vật thời tiền sử.

Marsh and Cope were first to describe iconic creatures

Marsh và Cope là những người đầu tiên mô tả những loài rất nổi tiếng

like Brontosaurus, Triceratops, and Stegosaurus.

như Brontosaurus, Triceratops, và Stegosaurus.

But they also showcased the destructive whirlwind of profiteering and ambition

Nhưng họ cũng minh chứng cho cơn lốc phá hoại của trục lợi và tham vọng

that fueled American science during the late 1800s.

đã thúc đẩy nền khoa học Hoa Kỳ vào cuối những năm 1800.

Their rivalry, one of the most notorious scientific feuds in history,

Cuộc tranh đấu của họ, một trong những mối thù tai tiếng nhất lịch sử khoa học,

became known as the Bone Wars.

được gọi là Cuộc Chiến Xương.

Marsh was ill-tempered and had a knack for debunking falsehoods.

Marsh là một người nóng tính và sở trường vạch trần sự giả dối.

One woman said that getting to know him was “like running against a pitchfork.”

Một người phụ nữ nói rằng quen biết ông “như va phải cái bồ cào.”

Cope, on the other hand, was charismatic and given to bold theorizing.

Trái lại, Cope là người thu hút và có tài lập luận hùng hồn.

But he was also sarcastic and temperamental.

Nhưng ông cũng là người ưa châm biếm và thất thường.

By his own admission, he wasn’t

Ông tự nhận xét rằng, ông không

“constructed for getting along comfortably with the general run of people.”

“được tạo nên để hòa hợp với xu hướng chung của mọi người.”

When Marsh and Cope first met in 1864, they were friendly,

Khi Marsh và Cope gặp nhau lần đầu tiên vào năm 1864, họ rất thân thiện,

and each named a new species in the other’s honor.

và mỗi người còn nhường người kia đặt tên một loài mới để vinh danh.

But their relationship soon soured.

Nhưng mối quan hệ của họ nhanh chóng xấu đi.

In 1868, Cope took Marsh to a quarry near his home in New Jersey

Năm 1868, Cope đưa Marsh đi thăm mỏ đá gần nhà ông ở New Jersey

where one of the most complete dinosaur skeletons to date

nơi có một trong những bộ xương khủng long hoàn chỉnh nhất thời bấy giờ

had recently been discovered.

vừa được khám phá.

Sensing an opportunity, Marsh paid the mine operators

Đánh hơi thấy cơ hội, Marsh trả tiền cho người quản lý mỏ

to send him the most interesting new finds.

để người này gửi cho ông những phát hiện mới thú vị nhất.

Outraged, Cope accused Marsh of bribery.

Tức giận, Cope buộc tội Marsch đã hối lộ.

That same year, Cope showed Marsh his reconstruction of a new marine reptile

Cùng năm đó, Cope cho Marsh xem bảng vẽ tái tạo một loài bò sát biển

called Elasmosaurus.

gọi là Elasmosaurus.

Marsh immediately noticed that something was wrong:

Marsh ngay lập tức nhận thấy có điều gì đó sai:

Cope had mistaken the creature’s long neck for its tail.

Cope đã nhầm cổ dài của sinh vật với đuôi của nó.

When Cope's mentor sided with Marsh, Cope was mortified.

Khi người cố vấn của Cope đứng về phía Marsh, Cope đã rất nhục nhã.

He tried to buy and destroy every copy of the article containing his blunder,

Ông đã cố mua lại và tiêu hủy hết mọi bản sao của tờ báo chứa sai lầm ấy,

but to no avail.

nhưng không thành công.

Their mutual resentment blossomed.

Mối thù hận của họ đã nảy nở.

After the transcontinental railroad was completed the following year,

Sau khi tuyến đường sắt xuyên lục địa được hoàn thành vào năm tiếp theo,

Cope and Marsh began scouring the American West for fossils.

Cope và Marsh đào tung phía Tây Hoa Kỳ để tìm hóa thạch.

They found riches the likes of which neither had dreamed.

Họ trở nên giàu có đến mức những người như họ không dám mơ tới.

Relying on the help of Native American guides,

Nhờ vào sự hướng dẫn của thổ dân da đỏ bản địa,

Marsh made some especially significant discoveries,

Marsh đã có những khám phá đặc biệt đột phá,

like ancient birds with teeth that are still celebrated

như loài chim có răng thời cổ đại mà ngày nay vẫn được vinh danh

as a missing link between dinosaurs and modern birds.

như mối liên kết còn thiếu giữa khủng long và những loài chim hiện đại.

Cope made important discoveries, too,

Cope cũng có những khám phá quan trọng,

but Marsh successfully invalidated many of them,

nhưng Marsh đã phủ nhận thành công rất nhiều trong số đó,

showing them to be redundant with other known species.

chỉ ra những khám phá đó là dư thừa với các loài khác đã biết.

Enraged, Cope tried to secure priority for new findings

Tức giận, Cope cố đảm bảo mức độ ưu tiên cho các phát hiện mới

by announcing them via telegram.

bằng cách thông báo chúng qua điện tín.

He even purchased a respected journal

Thậm chí, ông còn mua một toàn soạn tiếng tăm

so future publications could be rushed into print.

để các ấn phẩm trong tương lai có thể được in tức khắc.

But Marsh used his personal fortune to gain the upper hand,

Nhưng Marsh sử dụng sự may mắn cá nhân để chiếm phần lợi thế,

hiring a small army of fossil hunters to out-compete his rival.

thuê một đội quân thợ săn hóa thạch nhỏ để cạnh tranh với đối thủ của mình.

In 1878, Marsh bought an especially promising quarry in Como Bluff, Wyoming,

Năm 1878, Marsh mua một mỏ đá đặc biệt hứa hẹn tại Combo Bluff, Wyoming,

from two frontier collectors.

từ hai nhà sưu tập.

It yielded tons of fossils,

Nó mang lại hàng tấn hóa thạch,

including the near-complete skeleton of a gigantic dinosaur

bao gồm cả bộ xương gần hoàn chỉnh của một con khủng long khổng lồ

that Marsh named Brontosaurus.

mà Marsh đặt tên là Brontosaurus.

Over the next 10 years, his men shipped him more than 480 boxes

Trong mười năm kế tiếp, người của ông vận chuyển cho ông hơn 480 thùng

of dinosaur bones from Como alone.

xương khủng long của riêng mỏ Como.

Marsh named dozens of new species.

Marsh đã đặt tên hàng tá loài mới.

But his assistants could be ruthless in their quest

Nhưng những trợ lý của ông trở nên tàn nhẫn trong công việc

to further Marsh’s scientific ambitions.

để thúc đẩy tham vọng khoa học của Marsh.

They sometimes destroyed fossils just to prevent them

Đôi khi họ phá hủy hóa thạch chỉ để ngăn chúng

from falling into Cope’s hands.

không rơi vào tay Cope.

Desperate to catch up with Marsh,

Đuổi theo Marsh trong tuyệt vọng,

Cope invested his dwindling fortune into silver mining.

Cope đầu tư tài sản ngày càng cạn kiệt của mình vào khai thác bạc.

The gamble failed, and he was left nearly destitute.

Canh bạc thất bại, và ông trở nên gần như nghèo túng.

While Cope contemplated selling his precious collection,

Trong khi Cope phải đau đớn bán đi bộ sưu tập quý giá của mình,

Marsh was named lead paleontologist for the US Geological Survey.

Marsh được Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ vinh danh là nhà cổ sinh vật học hàng đầu.

This well-funded branch of the government often sponsored Westward expeditions,

Tổ chức chính phủ giàu có này thường tài trợ cho các khám phá phía Tây,

giving Marsh even more resources to vanquish his rival.

cung cấp cho Marsh nhiều nguồn lực hơn để đánh bại đối thủ của mình.

The Bone Wars spilled into public view when Cope had a tabloid newspaper

Cuộc Chiến Xương được công chúng biết đến khi Cope yêu cầu một tờ báo lá cải

publish an article accusing Marsh of plagiarism, fraud, and corruption.

đăng một bài báo buộc tội Marsh đạo văn, gian lận, và tham nhũng.

Marsh fired back and the two further tarnished each other’s reputations.

Marsh đáp trả và danh tiếng của cả hai mỗi lúc một hoen ố hơn.

Neither ever relented.

Cả hai chẳng ai nhượng bộ.

When Cope died, he donated his skull to science,

Khi Cope qua đời, ông hiến sọ của mình cho khoa học,

hoping to prove that his brain was larger than that of his enemy.

hy vọng chứng minh được não của ông to hơn não của đối thủ truyền kiếp.

Marsh never accepted the challenge.

Marsh không bao giờ chấp nhận thách thức đó.

Although Marsh named more species than Cope,

Mặc dù Marsh đặt tên nhiều loài hơn Cope,

both men greatly expanded our understanding of evolution.

cả hai người đều giúp chúng ta gia tăng hiểu biết về tiến hóa.

But their egotistical one-upmanship reminds us that,

Nhưng sự cao ngạo mong mình độc tôn của họ nhắc nhở ta rằng,

in spite of its ideals,

thay vì những lý tưởng của nó,

science is a personal enterprise conducted by individual—

khoa học là một doanh nghiệp cá nhân được dẫn dắt bởi cá nhân—

and at times deeply flawed— human beings.

và nhiều khi mang đậm những sai lầm— con người.