The incredible history of China's terracotta warriors - Megan Campisi and Pen-Pen Chen

Çeviri: Asude Elif Işıkser Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

What happens after death?

Öldükten sonra ne olur?

Is there a restful paradise?

Huzur dolu bir cennet?

An eternal torment?

Sonsuz bir azap?

A rebirth?

Yeniden doğuş?

Or maybe just nothingness?

Veya sadece hiçlik?

Çinli bir imparator, onu ne bekliyor olursa olsun

Well, one Chinese emperor thought that whatever the hereafter was,

he better bring an army.

yanında bir ordu götürmeye karar verdi.

We know that because in 1974,

Bunu biliyoruz çünkü, 1974'te

farmers digging a well near their small village

küçük köylerinin yakınlarında kuyu kazan çiftçiler

stumbled upon one of the most important finds in archeological history:

arkeoloji tarihinin en önemli buluşlarından biri olan

imparatorun lahdini çevreleyen devasa yeraltı odalarında

vast underground chambers surrounding that emperor's tomb,

and containing more than 8,000 life-size clay soldiers ready for battle.

gerçek boyutlarda 8000 adet savaşa hazır askerle karşılaştılar.

The story of the subterranean army begins with Ying Zheng,

Yeraltı ordusunun hikâyesi milattan önce 246 yılında,

who came to power as the king of the Qin state at the age of 13

13 yaşında, kral olarak Qin eyaletinin başına geçen

Ying Zhen ile başlıyor.

in 246 BCE.

Ambitious and ruthless,

Hırslı ve zalimdi,

he would go on to become Qin Shi Huangdi,

birbiriyle savaşan yedi krallığı birleştirdikten sonra, Qin Shi Huangdi

the first emperor of China after uniting its seven warring kingdoms.

ilk Çin İmparatoru oldu.

His 36 year reign saw many historic accomplishments,

36 yıllık saltanatı boyunca

evrensel ağırlık ve ölçü birimleri dâhil olmak üzere

including a universal system of weights and measures,

tüm Çin için tek bir yazı tipi

a single standardized writing script for all of China,

ve daha sonra Çin Seddi olarak anılacak bir savunma duvarı gibi

and a defensive barrier that would later come to be known as the Great Wall.

birçok tarihi başarıya imza attı.

But perhaps Qin Shi Huangdi dedicated so much effort

Fakat belki Qin Shi Huangdi'ın tarihi mirasını korumak için

to securing his historical legacy

bu kadar efor sarf etmesinin nedeni

faniliği ile takıntılı olmasıydı.

because he was obsessed with his mortality.

He spent his last years desperately employing alchemists

Son yıllarını simyacılar çalıştırarak

and deploying expeditions in search of elixirs of life

ve onu ölümsüzlüğe ulaştıracak iksiri bulma amacıyla

geziler düzenleyerek geçirdi.

that would help him achieve immortality.

And as early as the first year of his reign,

Saltanatının ilk yıllarında itibaren,

he began the construction of a massive underground necropolis

heykeller, sanat eserleri

ve ölümünden sonraki saltanatında ona eşlik edecek bir ordu barındıran

filled with monuments, artifacts,

and an army to accompany him into the next world

devasa bir yeraltı mezarlığı

and continue his rule.

inşa etmeye başladı.

This magnificent army is still standing in precise battle formation

Bu muhteşem ordu hâlâ tam savaş düzeninde,

and is split across several pits.

bölükler hâlinde farklı odalarda ayakta durmaktadır.

One contains a main force of 6,000 soldiers,

Bu odalardan biri, her biri yaklaşık yüz kilo ağırlığında

each weighing several hundred pounds,

6000 adet asker barındırıyor.

a second has more than 130 war chariots and over 600 horses,

İkinci bir odada 130 savaş arabası ve 600'den fazla at bulunurken,

üçüncü oda kıdemli komutanlara ev sahipliği yapıyor.

and a third houses the high command.

An empty fourth pit suggests that the grand project

Boş olan dördüncü oda ise imparatorun ölmeden önce

could not be finished before the emperor's death.

bitirmeyi tamamlayamadığı büyük projesinin bir işareti.

In addition, nearby chambers contain figures of musicians and acrobats,

Ek olarak, çevre odalardaki müzisyen ve akrobat figürleri,

workers and government officials,

işçiler ve devlet memurları

and various exotic animals,

ve çeşitli egzotik hayvanlar

indicating that Emperor Qin had more plans for the afterlife

gösteriyor ki İmparator Qin'in ölümden sonraki hayatı için

than simply waging war.

öfkeli savaşlardan çok daha fazla planı vardı.

All the figurines are sculpted from terracotta, or baked earth,

Bütün figürler terracotadan, bir tür kızıl-kahve toprak türünden

veya pişmiş topraktan oyulmuştu.

a type of reddish brown clay.

To construct them, multiple workshops and reportedly over 720,000 laborers

Yapılış sürecinde, çok sayıda atölyede, askerlerin imparatorun ordusundaki

askerler kadar özgün ve bireysel gözükmesi için

were commandeered by the emperor,

vücut kısımlarını tek tek oyan sanatçılar da olmak üzere

including groups of artisans who molded each body part separately

rivayetlere göre, imparatorun emriyle 72.000 işçi çalıştırılıyordu.

to construct statues as individual as the real warriors in the emperor's army.

They stand according to rank

Askerlerin hepsi rütbelerine göre sıralı.

and feature different weapons and uniforms,

Farklı silahlar ve üniformalar taşıyorlar.

distinct hairstyles and expressions,

Özgün saç stilleri ve ifadeleri

and even unique ears.

hatta farklı kulakları var.

Originally, each warrior was painted in bright colors,

Aslında hepsi parlak renklerle boyalı.

but their exposure to air caused the paint to dry and flake,

Fakat havaya maruz kaldıklarından boyaları kuruyup dökülerek

leaving only the terracotta base.

altındaki terracotta katmanını açıkta bırakmış.

It is for this very reason that another chamber less than a mile away

Bu yüzden bir buçuk kilometre ötede bulunan bir oda

has not been excavated.

hâlâ kazılmadı.

This is the actual tomb of Qin Shi Huangdi,

Rivayetlere göre bu oda, içinde saraylar,

reported to contain palaces, precious stones and artifacts,

değerli taşlar, sanat eserleri hatta bronz dağlar arasından akan

and even rivers of mercury flowing through mountains of bronze.

civadan nehirler bulunan, Qin Shi Huangdi'nin asıl mezarı.

But until a way can be found to expose it without damaging the treasures inside,

Ama biz içindeki hazineleri zarar görmeden ortaya çıkaracak

the tomb remains sealed.

bir yol bulana kadar mezar kapalı kalacak.

İmparator Qin kendine eşlik edilmesini isteyen tek kişi değildi.

Emperor Qin was not alone in wanting company for his final destination.

Ancient Egyptian tombs contain clay models representing the ideal afterlife,

Antik Mısır mezarlarında ideal ölüm sonrasını tasvir eden kil modeller var.

the dead of Japan's Kofun period were buried

Japonya'da Kofun döneminde ölüler,

with sculptures of horses and houses,

at ve ev heykelleriyle gömülüyorlardı.

and the graves of the Jaina island off the Mexican coast

Meksika sahilindeki Jaina adasındaki mezarlar

are full of ceramic figurines.

seramik heykelciklerle dolu.

Fortunately, as ruthless as he was,

Her ne kadar zalim olsa da, İmparator ona eşlik etmesi için

Emperor Qin chose to have servants and soldiers built for this purpose,

Mısır, Batı Afrika ve Anadolu'da

Kuzey Amerika'nın bazı bölümlerinde,

rather than sacrificing living ones to accompany him,

as had been practiced in Egypt, West Africa, Anatolia,

hatta önceki Shang ve Zhou hanedanlarında yapıldığı gibi

parts of North America

hizmetkârlarını kurban etmek yerine

and even China during the previous Shang and Zhou dynasties.

onların heykellerini yaptırmayı seçti.

And today, people travel from all over the world to see these stoic soldiers

Günümüzde, Dünya'nın her tarafından insanlar,

yüzyıllardır sessizce savaş emri bekleyen bu sabırlı askerleri görmeye geliyorlar.

silently awaiting their battle orders for centuries to come.