The five major world religions - John Bellaimey

Beş büyük evrensel din - John Bellaimey

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Jessica Ruby

Çeviri: Gülsüm Öztürk Gözden geçirme: Suleyman Cengiz

In all times and places in our history,

Tarihimizin tüm zaman ve mekânlarında,

human beings have wondered,

insanoğlu daima,

"Where did we come from?

"Nereden geldik?

What's our place in the world?

Dünyadaki yerimiz ne?

What happens to us after we die?"

Öldükten sonra bize ne olacak?" gibi soruları merak etmiştir.

Religions are systems of belief

Dinler, zamanla gelişen ve evrilen inanç sistemleridir.

that have developed and evolved over time

in response to these

Bunlara ve diğer ezeli sırlara

and other eternal mysteries,

karşılık olarak

driven by the feeling that some questions

bazı soruların sadece inançla cevaplanabileceği

can only be answered by faith

duygusuyla hareket ederek

and based on an intuition

bizden daha büyük bir şey var

that there is something greater than ourselves,

sezgisine dayanan,

a higher power we must answer to,

cevap vermemiz gereken daha büyük bir güç

or some source we all spring from

ya da hepimizin türediği

and to which we must return.

ve kendisine dönmemiz gereken bir kaynaktır.

Hinduism means the religions of India.

Hinduizm Hindistan dinleri anlamına gelir.

It's not a single religion

Tek bir din değildir,

but rather a variety of related beliefs

ancak ilgili inanç ve

and spiritual practices.

manevi uygulamaların karışımıdır.

It dates back five millennia

Beş milyon yıl öncesine,

to the time of Krishna,

Krishna dönemine dayanır ki o,

a man of such virtue

tanrı Vishnu'nun simgesi olarak

that he became known as an avatar of Vishnu,

ve tanrının insan formunda vücut bulması

an incarnation of the god in human form.

olarak tanınan fazilet insanı idi.

He taught that all life follows karma,

Hayatın tümünün karmayı takip ettiğini,

the law of cause and effect,

sebep sonuç kanununu

and our job is to do our duty, or dharma,

ve işimizin görevimizi, darmayı, yapmak olduğunu,

according to our place in society

toplumdaki yerimize göre,

without worrying how things turn out.

her şeyi neyle sonuçlanacağından endişe etmeden yapmayı öğretti.

When we die, we are reincarnated into a new body.

Öldüğümüzde, yeni bir bedene gireriz.

If we followed our dharma

Eğer darmamızı takip etmişsek

and did our proper duty in our past life,

ve geçmiş yaşantımızda görevimizi doğru yapmışsak,

we get good karma,

iyi bir karmamız olur.

which sends our soul upward in the social scale.

Bu ruhumuzu, toplum düzeyinde yukarı kaldırır.

Our rebirth into the next life

Sonraki hayata yeniden doğuşumuz

is thus determined by what we do in this one.

bu hayatımızda ne yaptığımızla bağlantılıdır.

The wheel of rebirths is called samsara.

Yeniden doğuş çarkına samsara denir.

It's possible for a very holy person

Çok mukaddes birinin,

çarktan kurtulmak için

to lead a life with enough good karma

yeterince iyi bir karma ile dolu bir hayata yönlenmesi mümkündür.

to escape the wheel.

This escape is called moksha.

Bu kaçışa mokşa denir.

Hinduism teaches that everything is one.

Hinduizm her şeyin tek olduğunu öğretir.

The whole universe is

Tüm kainat,

one transcendent reality called Brahman,

Brahman denilen yüce bir gerçekliktir

and there's just one Brahman

ve sadece tek bir Brahman vardır.

but many gods within it,

Ancak içinde pek çok tanrı barındırır

and their roles, aspects, and forms differ

ve onların rolleri, görüşleri ve şekilleri

according to various traditions.

farklı geleneklere göre değişir.

Brahma is the creator,

Brahma yaratıcıdır,

Vishnu is the preserver

Vishnu koruyucudur

who sometimes takes on human form,

--ki bazen insan formunda görünür--

and Shiva is the transformer,

ve Shiva dönüştürücüdür

or Lord of the Dance.

ya da Dansın Efendisidir.

Durga is the fiercely protective divine mother.

Durgha müthiş koruyucu kutsal bir annedir.

Ganesha has an elephant head

Ganesha'nın filden bir kafası vardır

and is the wise patron of success.

ve başarının bilge efendisidir.

Hinduism is the third largest religion in the world.

Hinduizm dünyadaki en büyük üçüncü dindir.

And although most Hindus live in India,

Hinduların çoğu Hindistan'da yaşasalar da,

they can be found on every continent,

her kıtada bulunabilirler,

one billion strong.

toplamda bir milyar kişi.

Now, let's travel west,

Şimdi, batıya doğru gidelim,

across deserts and mountains

çöllerin ve dağların ötesine

to the fertile crescent about 4,000 years ago.

yaklaşık 4000 yıl önceki Bereketli Hilal'e.

Judaism began with God calling

Yahudilik, Tanrının İbrahim ve Sare'yi,

Abraham and Sarah to leave Mesopotamia

Mezopotamya'yı terk etmeye çağırmasıyla başladı.

and migrate to the land of Canaan.

Onların Filistin'e göç etmelerini istedi.

In return for their faith in the one true God,

Tek gerçek Tanrı'ya inançlarına karşılık olarak,

a revolutionary concept

ki bu, zamanın çok tanrılı dünyasında

in the polytheistic world of that time,

devrimsel bir kavramdı,

they would have land and many descendants.

toprakları ve pek çok nesilleri olacaktı.

From this promise came the land of Israel

Bu sözden, İsrail toprağı ve

and the chosen people,

seçilmiş insanlar geldi,

but staying in that land

ancak o toprakta kalmak

and keeping those people together

ve o insanları bir arada tutmak

was going to be very difficult.

çok zor olacaktı.

The Israelites were enslaved in Egypt,

Yahudiler, Mısır'da köle edilmişti

but God freed them with the help

ancak Tanrı, Musa peygamberin yardımıyla

of the prophet Moses,

onları özgür kıldı.

who received the Ten Commandments

Musa'ya On Emir ve

and later hundreds more.

daha sonra yüzlercesi gönderilmişti.

They conquered the Promised Land,

Yahudiler Kutsal Ülke'yi fethettiler

but could only keep it for a few hundred years.

ancak onu birkaç yüz yıl koruyabildiler.

Israel sits at a crossroads

İsrail, birçok yolun kesişme noktasındadır

through which many armies

ki orası pek çok ordunun

marched over the centuries.

yüzyıllar boyu yürüdüğü yerdir.

And in the year 70,

Ve 70 yılında

the Romans destroyed the temple

Romalılar, onların başkenti Kudüs'teki

in their capital, Jerusalem.

tapınağı yerle bir etti.

So, the religion transformed itself

Bu nedenle din kendisini,

from a temple religion

bir tapınak dininden,

with sacrifices and priests

kurban ve din adamı olan

to a religion of the book.

bir kitap dinine çevirdi.

Because of this, Judaism is a faith

Bu nedenle Yahudilik

of symbolism, reverence, and deep meanings

bir sembolizm, hürmet ve

tarihindeki litaratüre bağlı derin anlamların inancıdır.

tied to the literature of its history.

The many sacred scriptures make up

Pek çok kutsal yazı,

the Hebrew bible, or Tanakh,

Musevi İncili veya Tanah'ı oluşturur

and hundreds of written discussions and interpretations

ve yüzlerce yazılı tartışma ve yorum,

are contained in an expansive compendium

derin anlamların

of deeper meanings,

geniş özetini içinde barındırır

called the Talmud.

ve buna Talmud denilir.

Jews find rich, symbolic meaning in daily life.

Yahudiler, zengin ve sembolik anlamı günlük hayatta bulur.

At the Passover meal,

Hamursuz bayramı yemeğinde,

every item on the menu symbolizes

menüdeki her madde

an aspect of the escape from slavery.

kölelikten kaçışın bir yönünü simgeler.

The importance of growing up

Büyümenin önemi

is emphasized when young people

gençlerin rüşde erdiği yaşta

reach the age of bar and bat mitzvah,

vurgulanır.

ceremonies during which they assume responsibility

Onlar yaptıklarının sorumluluğunu

for their actions

aldığında bu törenler olur

and celebrate the weaving

ve kendi hayatlarını

of their own lives

Yahudilerin

into the faith, history, and texts

inanç, tarih ve metinlerine

of the Jewish people.

katmayı kutlarlar.

There are 14 million Jews in the world today,

Bugün, dünyada 14 milyon Yahudi var,

6 million in Israel,

6 milyonu İsrail'de.

which became independent

Ülke 2. Dünya savaşındaki soykırımdan sonra

following the horrors of genocide in World War II,

bağımsızlığını kazandı.

and 5 million in the United States.

5 milyon Yahudi ise Birleşik Devletler'de yaşıyor.

But now let's go back 2500 years and return to India

Ama şimdi 2500 yıl geriye dönelim, Hindistan'a,

where Buddhism began

Budizm'in

with a young prince named Siddhartha.

Siddhartha denilen genç prens ile başladığı yere.

On the night he was conceived,

O ana rahmine düştüğünde,

his mother, Queen Maya,

annesi, kraliçe Maya'nın

is said to have been visited in her sleep

yanına giren beyaz bir fil tarafından

by a white elephant who entered her side.

uykusunda ziyaret edildiği söylenir.

Ten months later, Prince Siddartha was born

On ay sonra, Prens Siddhartha

into a life of luxury.

lüks bir hayatın içine doğar.

Venturing forth from his sheltered existence

Genç bir adam olarak

as a young man,

korunaklı varlığından işe girişerek

he witnessed the human suffering

ondan gizlenmekte olan

that had been hidden from him

insanların ızdırabına şahit oldu

and immediately set out to investigate its sources.

ve kaynağını araştırmak için hemen yola çıktı.

Why must people endure suffering?

İnsanlar neden ızdırap çeksindi?

Must we reincarnate through hundreds of lives?

Yüzlerce yaşam ile mi yeni bedenlere girmeliyiz?

At first he thought the problem

İlk başta, problemin

was attachment to material things,

materyale bağlı olduğunu sandı,

so he gave up his possessions.

bu yüzden bütün mal ve mülkünü bıraktı.

He became a wandering beggar,

Avare bir dilenci oldu

which he discovered certainly made him no happier.

ve bunun da kendisini hiç mutlu etmediğini keşfetti.

Then he overheard a music teacher telling a student,

Sonra bir müzik öğretmeninin bir öğrenciye,

"Don't tighten the string too much, it will break.

"Teli çok fazla germe, kopar,

But don't let it go too slack,

ama çok da gevşetme,

or it will not sound."

ses vermez."

In a flash, he realized

O anda fark etti ki

that looking for answers at the extremes

uç noktalarda cevap aramak

was a mistake.

bir hataymış.

The middle way between luxury and poverty

Lüks hayat ve fakirlik arasındaki orta yol

seemed wisest.

en bilge olandı.

And while meditating under a bodhi tree,

Bodi ağacı altında meditasyon yaparken

the rest of the answer came to him.

cevabın kalanı ona geldi.

All of life abounds with suffering.

Hayatın tümü ızdırabla doludur.

It's caused by selfish craving

Buna sebep olan şey ise,

kişinin kendini tatminini başkalarının sırtından yaptığı bencil ihtirası.

for one's own fulfillment at the expense of others.

Following an eight-step plan

Sekiz adımlık planı takip etmek bize,

can teach us to reduce that craving,

o ihtirası azaltmayı öğretebilir

and thus reduce the suffering.

ve böylece ızdırap da azalır.

On that day, Siddhartha became the Buddha,

O gün Siddhartha, Buda oldu.

the enlightened one.

Yani aydınlanmış kişi.

Not the only one, but the first one.

Tek aydınlanmış kişi değil, ama ilk olan.

The Buddhist plan is called

Budist plana,

Sekiz aşamalı kutsal yol denir

the Eightfold Path,

and though it is not easy to follow,

ve takip edilmesi kolay olmasa da,

it has pointed the way

for millions to enlightenment,

milyonlarca kişiye,

aydınlanmanın yolunu gösterdi.

which is what Buddhahood means,

Mükemmel aydınlanmanın anlamı da bu:

a state of compassion,

Şefkat,

insight,

içgörü,

peace,

and steadfastness.

huzur

ve metanet hâli.

From the time he got up from under that tree

O ağacın altından kalktığı zamandan

to the moment of his death as an old man,

yaşlı bir adam olarak ölümüne kadar,

Buda insanlara nasıl aydınlanılacağını öğretti:

the Buddha taught people how to become enlightened:

right speech,

Güzel konuşma,

right goals,

a mind focused on what is real,

güzel hedefler,

gerçek olana odaklanmış bir akıl

and a heart focused on loving others.

ve başkalarını sevmeye odaklanmış bir kalp.

Many Buddhists believe in God or gods,

Pek çok Budist Tanrı'ya veya tanrılara inanır

but actions are more important than beliefs.

ancak davranışlar inançlardan daha önemlidir.

There are nearly a billion Buddhists

Bugün dünyada yaklaşık bir milyar

in the world today,

Budist var.

mostly in East, Southeast, and South Asia.

Çoğunlukla doğuda, güneydoğuda ve güney Asya'dalar.

2,000 years ago in Judaism's Promised Land,

2000 yıl önce Yahudiliğin Kutsal Ülkesi'nde

Christianity was born.

Hristiyanlık doğdu.

Just as Hindus called Krishna "God in Human Form,"

Aynı Hinduların "İnsan Formundaki Tanrı" dedikleri Krişna gibi,

Christians say the same thing about Jesus,

Hristiyanlar da aynı şeyi İsa için söyler

and Christianity grew out of Judaism

ve Hristiyanlık Yahudilikten türemiştir,

just as Buddhism grew out of Hinduism.

aynen Budizm'in Hinduizm'den türemesi gibi.

The angel Gabriel was sent by the God of Abraham

Cebrail meleği, İbrahim'in Allah'ı tarafından

to ask a young woman named Mary

Meryem isimli genç kadına,

to become the mother of his son.

oğlunun annesi olmasını istemek için gönderildi.

The son was Jesus,

Oğul İsa idi,

raised as a carpenter

bir marangoz olarak

by Mary and her husband Joseph,

Meryem ve kocası Yusuf tarafından büyütüldü.

until he turned 30,

30 yaşına geldiğinde,

when he began his public career

Tanrı'nın yaşayan kelimesi olarak

as the living word of God.

toplumsal mesleğine başladı.

Less interested in religiousness

Dindarlıkla adalet ve merhametten daha az ilgilendi.

than in justice and mercy,

Jesus healed the sick in order to draw crowds

Kalabalıkları çekmek için hastaları iyileştirdi

and then taught them about his heavenly father --

ve sonra onlara kutsal babasını öğretti--

affectionate, forgiving, and attentive.

sevecen, bağışlayıcı ve nazik babasını.

Then, he would invite everyone to a common table

Sonra herkesi ortak bir masaya davet etti

to illustrate his Kingdom of God,

ve onun Tanrı Krallığı'nı göstermek için

outcasts, sinners, and saints all eating together.

kimsesizleri, günahkârları ve azizleri beraber yemeğe çağırdı.

He had only three years

Onun kalender hikmeti

before his unconventional wisdom

başını belaya sokmadan önce

got him into trouble.

sadece üç yılı vardı.

His enemies had him arrested,

Düşmanları onu tutuklattı

and he was executed by Rome

ve Roma tarafından

in the standard means

sorun çıkaranlara ölüm cezası veren

by which rabble-rousers were put to death,

standart yöntemle,

crucifixion.

çarmıha gerilerek idam edildi.

But shortly after he was buried,

Ancak gömüldükten kısa bir süre sonra,

women found his tomb empty

kadınlar onun mezarının boş olduğunu gördüler

and quickly spread word,

ve hemen,

convinced that he had been raised from the dead.

öldükten sonra diriltildiği sözünü yaydılar.

The first Christians described

İlk Hristiyanlar

his resurrected appearances,

onun mesajının doğru olduğundan güç alarak

inspiring confidence that his message was true.

onun diriltilmiş görüntülerini tanımladılar.

The message: love one another as I have loved you.

Mesaj şöyleydi: Benim sizi sevdiğim gibi siz de birbirinizi sevin.

Christians celebrate the birth of Jesus

Hrisityanlar İsa'nın doğumunu

in December at Christmas,

Aralık ayında Noel'de kutlarlar.

and his suffering, death, and resurrection

Onun ızdırabını, ölümünü ve diriltilişini ise

during Holy Week in the spring.

baharda Kutsal Hafta'da kutlarlar.

In the ceremony of baptism,

Vaftiz töreninde,

a washing away of sin

günahlardan yıkanma

and welcoming into the Christian community,

ve Hristiyan toplumuna samimi karşılama,

recall Jesus's own baptism

İsa'nın marangoz olduğu, hayatını bıraktığı zamanki

when he left his life as a carpenter.

kendi vaftizini hatırlatır.

In the rite of Communion,

Cemaat töreninde,

Christians eat the bread and drink the wine

Hristiyanlar ekmek yiyip şarap içerler

blessed as the body and blood of Jesus,

ki bunlar İsa'nın bedeni ve kanı olarak kutsanmışlardır

recalling Jesus's last supper.

ve İsa'nın son akşam yemeğini hatırlatırlar.

There are two billion Christians worldwide,

Dünya üzerinde iki milyar Hristiyan vardır

representing almost a third of the world's people.

ki bu dünya nüfusunun üçte birini temsil eder.

Islam began 1400 years ago

İslam, 1400 yıl önce,

Arap çölünde bir mağarada tefekkür eden

with a man of great virtue,

meditating in a mountain cave

muazzam erdem sahibi

in the Arabian desert.

bir adamla başladı.

The man was Muhammad.

Adamın adı Muhammed'di.

He was visited by a divine messenger,

İlahi bir elçi tarafından ziyaret edilmişti,

again the angel Gabriel,

yine Cebrail meleği

in Arabic, Jibril,

Arapça'da, Cibril denilen melek

delivering to him the words of Allah,

ona Allah'ın sözlerini getiriyordu.

the one God of Abraham.

İbrahim'in tek ilahı olan Allah'ın.

In the next few years,

Birkaç yıl içinde,

more and more messages came,

daha fazla mesajlar geldi

and he memorized and taught them.

ve o bunları ezberleyip öğretti.

The verses he recited were full of wise sayings,

Okuduğu ayetler erdemli söylemlerle,

beautiful rhymes,

güzel şiirler

and mysterious metaphors.

ve gizemli metaforlarla doluydu.

But Muhammad was a merchant, not a poet.

Ancak Muhammed bir tüccardı, şair değildi.

Many agreed the verses

Pek çok insan ayetlerin,

were indeed the words of God,

gerçekten Tanrı'nın sözleri olduğuna inandı

and these believers became the first Muslims.

ve bu inananlar ilk Müslümanlar oldular.

The word Muslim means one who surrenders,

Muslümanın kelime anlamı teslim olandır,

meaning a person who submits to the will of God.

yani Tanrı'nın rızasına boyun eğen kişi.

A Muslim's five most important duties

Bir müslümanın beş önemli görevi

are called the Five Pillars:

İslamın Beş Şartı olarak adlandırılır:

Shahada, Muslims declare publicly,

Şehadet, Müslümanların açıkça

there is no other God but Allah,

Allah'tan başka ilah olmadığını

and Muhammad is his final prophet;

ve Muhammed'in onun son peygamberi olduğunu ilan etmesidir.

Salat, they pray five times a day facing Mecca;

Namaz, müslümanların Mekke'ye yönelerek beş vakit namaz kılmasıdır.

Zakat, every Muslim is required

Zekât, her müslümanın kazandığının

to give 2 or 3% of their net worth to the poor;

yüzde 3 veya 2'sini fakirlere vermesidir.

Sawm, they fast during daylight hours

Oruç, kameri aylardan Ramazan ayında

for the lunar month of Ramadan

gün boyu oruç tutmalarıdır,

to strengthen their willpower

ki bunu iradelerini ve

and their reliance on God;

Allah'a olan inançlarını güçlendirmek için yaparlar.

and Hajj, once in a lifetime,

Ve Hac, hayatlarında bir kere,

every Muslim who is able must make a pilgrimage

yapabilen müslümanlar

to the holy city of Mecca,

kutsal şehir Mekke'yi hac ederler.

rehearsing for the time

Orada Tanrı'nın önünde durup

when they will stand before God

değerli ya da değersiz olarak yargılanacakları

to be judged worthy or unworthy

zamanın ve O'nunla sonsuz hayatın

of eternal life with Him.

provasını yaparlar.

The words of God,

Allah'ın sözleri

revealed to the prophet over 23 years,

peygambere 23 yılda indi,

are collected in the Quran,

Kur'an'da toplandı,

which literally translates into "the recitation."

ki kelime anlamı "okuma" demektir.

Muslims believe it to be the only holy book

Müslümanlar bu kitabın, insan yozlaşmasından uzak

free of human corruption.

tek kutsal kitap olduğuna inanırlar.

It's also considered by many

Pek çokları tarafından da

to be the finest work of literature

Arap dilindeki

in the Arabic language.

en güzel edebi eser olarak düşünülür.

Islam is the world's second largest religion,

İslam, dünyanın en büyük ikinci dinidir;

practiced by over one and a half billion Muslims around the globe.

tüm dünyada bir buçuk milyardan fazla Müslüman tarafından tatbik edilir.

Religion has been an aspect of culture

Din, var olduğu sürece

for as long as it has existed,

kültürün bir görünüşüdür

and there are countless variations of its practice.

ve uygulamasının sayısız varyasyonu vardır.

But common to all religions

Ancak tüm dinlerde ortak olan şey,

is an appeal for meaning

boş gösterişlerin ve

beyond the empty vanities

varoluşun düşük gerçekliklerinin ötesinde

and lowly realities of existence,

manaya bir çağrıdır.

beyond sin,

Günahın,

suffering,

ızdırabın

and death,

ve ölümün de ötesinde,

beyond fear,

korkunun

and beyond ourselves.

ve kendimizin de ötesinde.