The five major world religions - John Bellaimey

Năm tôn giáo lớn trên thế giới - John Bellaimey

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Jessica Ruby

Translator: Vu-An Phan Reviewer: Nhu PHAM

In all times and places in our history,

Ở bất kỳ nơi nào hay thời đại nào trong lịch sử,

human beings have wondered,

loài người đều tự hỏi,

"Where did we come from?

"Chúng ta từ đâu đến?

What's our place in the world?

Chỗ đứng của chúng ta trong thế giới này là gì?

What happens to us after we die?"

Chuyện gì sẽ xảy ra với chúng ta sau khi chết đi?"

Religions are systems of belief

Tôn giáo là hệ thống niềm tin

that have developed and evolved over time

được phát triển và tiến hóa qua thời gian

in response to these

nhằm trả lời cho những câu hỏi này

and other eternal mysteries,

và những bí ẩn vĩnh cửu khác,

driven by the feeling that some questions

mà người ta tin rằng một số câu hỏi

can only be answered by faith

chỉ có thể được trả lời bởi Đức tin

and based on an intuition

và dựa vào trực giác

that there is something greater than ourselves,

rằng có một cái gì đó lớn hơn bản thân chúng ta,

a higher power we must answer to,

một quyền lực cao hơn mà chúng ta phải trả lời,

or some source we all spring from

hoặc nguồn nào đó mà tất cả chúng ta đều được sinh ra từ nó

and to which we must return.

và cũng là nơi chúng ta phải trở về.

Hinduism means the religions of India.

Ấn Độ giáo (Đạo Hindu) có nghĩa là tôn giáo của Ấn Độ.

It's not a single religion

Nó không phải là một tôn giáo duy nhất

but rather a variety of related beliefs

nhưng thay vào đó là một loạt các niềm tin có liên quan

and spiritual practices.

và những thói quen tinh thần.

It dates back five millennia

Nó xuất hiện cách đây năm thiên niên kỷ

to the time of Krishna,

vào thời đại của Krishna,

a man of such virtue

một người đàn ông với đức hạnh

that he became known as an avatar of Vishnu,

và được biết đến như là hiện thân của Vishnu,

an incarnation of the god in human form.

một hóa thân của Thần trong hình thức con người.

He taught that all life follows karma,

Ông đã dạy rằng mọi cuộc sống đi theo karma,

the law of cause and effect,

quy luật nhân quả,

and our job is to do our duty, or dharma,

và công việc của chúng ta là thực hiện nhiệm vụ của mình hoặc là Phật pháp,

according to our place in society

tuỳ theo vị trí của chúng ta trong xã hội

without worrying how things turn out.

mà không lo lắng về hệ quả của sự việc.

When we die, we are reincarnated into a new body.

Khi chúng ta chết, chúng ta được tái sinh vào một cơ thể mới.

If we followed our dharma

Nếu chúng ta theo Phật Pháp

and did our proper duty in our past life,

và đã làm tròn nhiệm vụ trong kiếp trước của mình,

we get good karma,

chúng ta sẽ được nhận được luật nhân quả,

which sends our soul upward in the social scale.

được gửi linh hồn của chúng ta lên các cấp bậc cao của xã hội.

Our rebirth into the next life

Việc tái sinh vào cuộc sống tiếp theo của chúng ta

is thus determined by what we do in this one.

được xác định bởi những gì chúng ta làm trong cuộc sống hiện tại

The wheel of rebirths is called samsara.

Các bánh xe của tái sinh được gọi là luân hồi.

It's possible for a very holy person

Nó có thể cho một người thần thánh

to lead a life with enough good karma

sống một cuộc sống với đủ luật nhân quả

to escape the wheel.

để thoát khỏi các bánh xe

This escape is called moksha.

Sự giải thoát này được gọi là moksha.

Hinduism teaches that everything is one.

Ấn Độ giáo dạy rằng tất cả mọi thứ là một.

The whole universe is

Cả vũ trụ là

one transcendent reality called Brahman,

một hiện thực siêu việt được gọi là Brahman,

and there's just one Brahman

và chỉ có một Brahman

but many gods within it,

nhưng nhiều vị thần bên trong nó,

and their roles, aspects, and forms differ

và vai trò của họ, các khía cạnh, và các hình thức khác nhau

according to various traditions.

tuỳ theo các truyền thống khác nhau.

Brahma is the creator,

Brahma là đấng sáng tạo,

Vishnu is the preserver

Vishnu là người bảo vệ

who sometimes takes on human form,

những thần linh này đôi khi xuất hiện dưới hình dạng con người,

and Shiva is the transformer,

và Shiva là người biến đổi,

or Lord of the Dance.

hoặc Chúa tể của những điệu nhảy.

Durga is the fiercely protective divine mother.

Durga là mẹ bảo vệ thiêng liêng và quyết liệt.

Ganesha has an elephant head

Ganesha có một đầu voi

and is the wise patron of success.

và là người bảo trợ khôn ngoan của sự thành công.

Hinduism is the third largest religion in the world.

Ấn Độ giáo là tôn giáo lớn thứ ba trên thế giới.

And although most Hindus live in India,

Và mặc dù hầu hết người Hindu sống ở Ấn Độ,

they can be found on every continent,

ta có thể tìm thấy họ trên mọi lục địa,

one billion strong.

một tỷ người mạnh mẽ.

Now, let's travel west,

Bây giờ, hãy đi du lịch tới phương Tây,

across deserts and mountains

qua các sa mạc và những ngọn núi

to the fertile crescent about 4,000 years ago.

đến vùng đất Lưỡng Hà khoảng 4.000 năm trước đây.

Judaism began with God calling

Do Thái giáo bắt đầu với việc Thiên Chúa kêu gọi

Abraham and Sarah to leave Mesopotamia

Abraham và Sarah rời khỏi Mesopotamia (Lưỡng Hà)

and migrate to the land of Canaan.

và di cư đến đất Canaan.

In return for their faith in the one true God,

Đền đáp cho Đức tin của họ vào một Thiên Chúa thật sự,

a revolutionary concept

một khái niệm cách mạng

in the polytheistic world of that time,

trong thế giới đa thần vào thời điểm đó,

they would have land and many descendants.

họ sẽ có nhiều đất đai và con cháu.

From this promise came the land of Israel

Từ lời hứa hẹn này đến đất của Israel

and the chosen people,

và những người được chọn,

but staying in that land

nhưng ở lại vùng đất đó

and keeping those people together

và giữ những người này với nhau

was going to be very difficult.

là việc làm rất khó khăn.

The Israelites were enslaved in Egypt,

Người dân Isarel bị bắt làm nô lệ ở Ai Cập,

but God freed them with the help

nhưng Thiên Chúa đã giải phóng họ với sự giúp đỡ

of the prophet Moses,

của nhà tiên tri Moses,

who received the Ten Commandments

người đã nhận được mười điều răn

and later hundreds more.

và sau đó thêm hàng trăm điều nữa.

They conquered the Promised Land,

Họ đã chinh phục vùng Đất Hứa,

but could only keep it for a few hundred years.

nhưng chỉ có thể giữ nó trong vài trăm năm.

Israel sits at a crossroads

Israel nằm ở ngã tư

through which many armies

mà thông qua đó các đội quân

marched over the centuries.

hành quân qua nhiều thế kỷ.

And in the year 70,

Và trong năm 70,

the Romans destroyed the temple

người La Mã đã phá hủy đền thờ

in their capital, Jerusalem.

tại thủ đô của họ, Jerusalem.

So, the religion transformed itself

Vì vậy, tôn giáo này đã chuyển đổi chính nó

from a temple religion

từ một đền thờ tôn giáo

with sacrifices and priests

với các lễ tế và linh mục

to a religion of the book.

thành một tôn giáo trong sách vở.

Because of this, Judaism is a faith

Bởi vì điều này, do Thái giáo là một Đức tin

of symbolism, reverence, and deep meanings

của biểu tượng, tôn kính và ý nghĩa sâu sa

tied to the literature of its history.

gắn với các tài liệu lịch sử của nó.

The many sacred scriptures make up

Những kinh thánh thiêng liên tạo nên

the Hebrew bible, or Tanakh,

Kinh Thánh Do Thái, hoặc Tanakh,

and hundreds of written discussions and interpretations

và hàng trăm cuộc thảo luận và diễn giải

are contained in an expansive compendium

được chứa trong một bản trích yếu mở rộng

of deeper meanings,

với ý nghĩa sâu sắc hơn,

called the Talmud.

gọi là Talmud.

Jews find rich, symbolic meaning in daily life.

Người Do Thái tìm ý nghĩa phong phú, mang tính biểu tượng trong cuộc sống hàng ngày.

At the Passover meal,

Tại bữa ăn Vượt Qua,

every item on the menu symbolizes

những món ăn trên thực đơn biểu tượng cho

an aspect of the escape from slavery.

một khía cạnh của việc thoát khỏi chế độ nô lệ.

The importance of growing up

Sự quan trọng của việc trưởng thành

is emphasized when young people

được nhấn mạnh khi thanh thiếu niên

reach the age of bar and bat mitzvah,

đạt đến độ tuổi bar ( 13 tuổi ở nam) và bat mitzvah ( 12 tuổi ở nữ),

ceremonies during which they assume responsibility

trong nghi lễ trưởng thành đó các thiếu niên này phải chịu trách nhiệm

for their actions

cho hành động của mình

and celebrate the weaving

và chào mừng sự kết hợp

of their own lives

của cuộc sống cá nhân

into the faith, history, and texts

với đức tin, lịch sử và văn bản

of the Jewish people.

của người Do Thái.

There are 14 million Jews in the world today,

Có 14 triệu người Do Thái trên thế giới ngày nay,

6 million in Israel,

6 triệu ở Israel,

which became independent

mà đã trở nên độc lập

following the horrors of genocide in World War II,

từ sau các nạn diệt chủng khủng khiếp trong chiến tranh thế giới thứ hai,

and 5 million in the United States.

và 5 triệu tại Hoa Kỳ.

But now let's go back 2500 years and return to India

Nhưng bây giờ, hãy trở lại 2500 năm trước và trở về Ấn Độ

where Buddhism began

nơi Phật giáo đã bắt đầu

with a young prince named Siddhartha.

với một hoàng tử trẻ tên là Siddhartha.

On the night he was conceived,

Vào đêm ông được sinh ra,

his mother, Queen Maya,

mẹ ông, nữ hoàng Maya,

is said to have been visited in her sleep

người được cho là có một con voi trắng đã đến viếng thăm

by a white elephant who entered her side.

trong giấc ngủ của bà

Ten months later, Prince Siddartha was born

Mười tháng sau đó, Hoàng tử Siddartha được sinh ra

into a life of luxury.

trong một cuộc sống sung túc.

Venturing forth from his sheltered existence

Mạo hiểm bước ra khỏi sự che chở vốn có

as a young man,

khi còn là chàng trai trẻ,

he witnessed the human suffering

ông đã chứng kiến những đau khổ của loài người

that had been hidden from him

mà đã được che giấu đi khỏi tầm mắt của ông

and immediately set out to investigate its sources.

và ngay lập tức ông đã ra đi để tìm nguồn cội của nó.

Why must people endure suffering?

Tại sao mọi người phải chịu đựng đau khổ?

Must we reincarnate through hundreds of lives?

Chúng ta có phải hồi sinh qua nhiều kiếp hay không?

At first he thought the problem

Lúc đầu, ông nghĩ rằng vấn đề

was attachment to material things,

liên quan tới vật chất,

so he gave up his possessions.

Vì vậy, ông đã từ bỏ tài sản của mình.

He became a wandering beggar,

trở thành một kẻ ăn xin lang thang,

which he discovered certainly made him no happier.

mà ông phát hiện ra rằng chắc chắn không làm cho ông không hạnh phúc hơn.

Then he overheard a music teacher telling a student,

Sau đó ông nghe lỏm một giáo viên âm nhạc nói với một học trò của mình,

"Don't tighten the string too much, it will break.

"Đừng siết chặt dây đàn quá , nó sẽ bị đứt.

But don't let it go too slack,

Nhưng đừng để nó quá lỏng

or it will not sound."

vì nó sẽ không phát ra âm thanh."

In a flash, he realized

Trong nháy mắt, ông nhận ra rằng

that looking for answers at the extremes

việc tìm kiếm câu trả lời ở những thái cực

was a mistake.

là một sai lầm.

The middle way between luxury and poverty

Đường ranh giữa sang trọng và đói nghèo

seemed wisest.

dường như là khôn ngoan nhất.

And while meditating under a bodhi tree,

Và trong khi ngồi thiền dưới một cây bồ đề

the rest of the answer came to him.

phần còn lại của câu trả lời đã đến với ông.

All of life abounds with suffering.

Tất cả cuộc sống gắn với đau khổ.

It's caused by selfish craving

được gây ra bởi sự ham muốn ích kỷ

for one's own fulfillment at the expense of others.

của bản thân đổi lại bằng sự hy sinh của người khác.

Following an eight-step plan

Đi theo một kế hoạch gồm 8 bước

can teach us to reduce that craving,

có thể dạy cho chúng ta giảm bớt lòng tham đó,

and thus reduce the suffering.

và do đó làm giảm sự đau khổ.

On that day, Siddhartha became the Buddha,

Ngày hôm đó, Siddhartha trở thành Ðức Phật,

the enlightened one.

người được giác ngộ

Not the only one, but the first one.

Không phải là người duy nhất, nhưng một trong những người đầu tiên.

The Buddhist plan is called

Kế hoạch của Phật giáo được gọi là

the Eightfold Path,

Bát Chánh Đạo,

and though it is not easy to follow,

và mặc dù nó không phải là dễ dàng để làm theo,

it has pointed the way

nhưng nó đã chỉ ra con đường

for millions to enlightenment,

cho hàng triệu người để giác ngộ,

which is what Buddhahood means,

đó cũng chính là ý nghĩa của Phật giáo,

a state of compassion,

một tấm lòng từ bi,

insight,

cái nhìn sâu sắc,

peace,

and steadfastness.

an bình,

và vững vàng.

From the time he got up from under that tree

Từ khi đứng dậy từ dưới tán cây đó

to the moment of his death as an old man,

đến khi chết đi dưới hình hài một lão già,

the Buddha taught people how to become enlightened:

Đức Phật đã dạy con người làm thế nào để giác ngộ:

right speech,

phát biểu đúng,

right goals,

a mind focused on what is real,

mục tiêu đúng ,

tâm hồn tập trung vào những gì là hiện thực,

and a heart focused on loving others.

và một trái tim tập trung vào việc yêu thương những người khác.

Many Buddhists believe in God or gods,

Nhiều Phật tử tin vào Thần hay các vị thần,

but actions are more important than beliefs.

nhưng hành động quan trọng hơn niềm tin.

There are nearly a billion Buddhists

Có gần một tỷ Phật tử

in the world today,

trên thế giới ngày nay,

mostly in East, Southeast, and South Asia.

chủ yếu là ở phía Đông, Đông Nam, và Nam á.

2,000 years ago in Judaism's Promised Land,

2.000 năm về trước ở miền Đất Hứa của Do Thái giáo

Christianity was born.

Thiên Chúa đã được sinh ra.

Just as Hindus called Krishna "God in Human Form,"

Cũng giống như người Hindu gọi Krishna là "Chúa trong hình người"

Christians say the same thing about Jesus,

Người Thiên Chúa giáo cũng nói điều tương tự về Chúa Giêsu,

and Christianity grew out of Judaism

và Thiên Chúa giáo đã phát triển vượt mặt Do Thái giáo

just as Buddhism grew out of Hinduism.

cũng giống như Phật giáo phát triển vượt mặt Ấn Độ giáo.

The angel Gabriel was sent by the God of Abraham

Thiên sứ Gabriel đã được gửi đến bởi Thánh Abraham

to ask a young woman named Mary

để yêu cầu một phụ nữ trẻ tên là Mary

to become the mother of his son.

trở thành mẹ của con trai ông.

The son was Jesus,

Đứa trẻ đó là Chúa Giêsu,

raised as a carpenter

được nuôi lớn bởi một người thợ mộc

by Mary and her husband Joseph,

bởi Mary và Joseph, chồng bà

until he turned 30,

cho đến khi ông 30 tuổi,

when he began his public career

ông bắt đầu sự nghiệp công khai

as the living word of God.

với cương vị là Thiên Chúa.

Less interested in religiousness

Ít quan tâm đến khía cạnh tôn giáo

than in justice and mercy,

hơn là về công lý và lòng thương xót,

Jesus healed the sick in order to draw crowds

Chúa Giêsu đã chữa lành các bệnh nhân để thu hút đám đông

and then taught them about his heavenly father --

và sau đó đã dạy cho họ về Thiên Chúa Cha của mình--

affectionate, forgiving, and attentive.

trìu mến, khoan dung, và chu đáo.

Then, he would invite everyone to a common table

Sau đó, ông sẽ mời mọi người vào một bàn ăn chung

to illustrate his Kingdom of God,

để minh họa về Vương Quốc Thiên Chúa của mình,

outcasts, sinners, and saints all eating together.

những người bị xã hội ruồng rẫy, tội nhân, và các Thánh ăn uống cùng nhau.

He had only three years

Ông đã chỉ có 3 năm

before his unconventional wisdom

trước khi sự khôn ngoan độc đáo của bản thân mình

got him into trouble.

khiến ông gặp rắc rối.

His enemies had him arrested,

Kẻ thù của ông đã bắt giam ông

and he was executed by Rome

và ông đã bị xử trảm bởi Rome

in the standard means

bằng các tiêu chuẩn

by which rabble-rousers were put to death,

mà những kẻ phản nghịch bị hành xử,

crucifixion.

đó là đóng đinh.

But shortly after he was buried,

Nhưng không lâu sau khi ông được chôn cất,

women found his tomb empty

những người phụ nữ tìm thấy ngôi mộ của ông trống rỗng

and quickly spread word,

và nhanh chóng lan truyền thông tin này,

convinced that he had been raised from the dead.

thuyết phục rằng ông đã trỗi dậy từ cõi chết.

The first Christians described

Các Kitô hữu đầu tiên mô tả

his resurrected appearances,

hình hài phục sinh của ông,

inspiring confidence that his message was true.

tạo cảm hứng vào niềm tin rằng thông điệp của ông là sự thật.

The message: love one another as I have loved you.

Thông điệp: yêu thương lẫn nhau như tôi đã yêu thương bạn.

Christians celebrate the birth of Jesus

Thiên Chúa giáo kỷ niệm ngày sinh của Chúa Giêsu

in December at Christmas,

vào tháng mười hai trong lễ Giáng sinh,

and his suffering, death, and resurrection

sự hy sinh đau khổ, cái chết, và phục sinh của ông

during Holy Week in the spring.

trong tuần thánh vào mùa xuân.

In the ceremony of baptism,

Trong buổi lễ rửa tội,

a washing away of sin

rửa đi của tội tổ tông

and welcoming into the Christian community,

và chào đón vào cộng đồng Thiên Chúa giáo,

recall Jesus's own baptism

nhắc nhớ lại lễ rửa tội của Chúa Giêsu

when he left his life as a carpenter.

Khi ông rời bỏ cuộc sống của mình là một người thợ mộc.

In the rite of Communion,

Trong nghi thức của cộng đồng,

Christians eat the bread and drink the wine

Kitô hữu ăn bánh mì và uống rượu

blessed as the body and blood of Jesus,

được ban phép là cơ thể và máu của Chúa Giêsu,

recalling Jesus's last supper.

nhắc lại bữa ăn tối cuối cùng của Chúa Giêsu.

There are two billion Christians worldwide,

Có hai tỷ Kitô hữu trên toàn thế giới,

representing almost a third of the world's people.

đại diện cho gần một phần ba dân số của thế giới.

Islam began 1400 years ago

Hồi giáo bắt đầu từ 1400 năm trước

with a man of great virtue,

với một người đàn ông có đức hạnh lớn,

meditating in a mountain cave

ngồi thiền trong một hang động trên núi

in the Arabian desert.

trong vùng sa mạc ả Rập.

The man was Muhammad.

Người đàn ông đó là Muhammad.

He was visited by a divine messenger,

Ông đã được thăm viếng bởi người đưa tin của thượng đế,

again the angel Gabriel,

một lần nữa thiên sứ Gabriel,

in Arabic, Jibril,

trong tiếng ả Rập, Jibril,

delivering to him the words of Allah,

chuyển đến cho anh ta những lời của Allah,

the one God of Abraham.

Thiên Chúa một của Abraham.

In the next few years,

Trong vài năm tới,

more and more messages came,

càng nhiều thông điệp được gửi đến,

and he memorized and taught them.

và ông ghi nhớ và dạy lại người dân.

The verses he recited were full of wise sayings,

Những lời mà ông thuật lại thì chất chứa những thành ngữ khôn ngoan,

beautiful rhymes,

những vần điệu đẹp,

and mysterious metaphors.

và những ẩn dụ bí ẩn.

But Muhammad was a merchant, not a poet.

Nhưng Muhammad là một nhà buôn, không phải là một nhà thơ.

Many agreed the verses

Nhiều người cho rằng những vần thơ này

were indeed the words of God,

thực sự là những lời của Thiên Chúa,

and these believers became the first Muslims.

và những tín hữu trở thành những người Hồi giáo đầu tiên.

The word Muslim means one who surrenders,

Từ "người Hồi giáo" có nghĩa là những người đầu hàng,

meaning a person who submits to the will of God.

có nghĩa là một người đi theo mong muốn của Thiên Chúa.

A Muslim's five most important duties

Năm nhiệm vụ quan trọng nhất của một người Hồi giáo

are called the Five Pillars:

được gọi là năm nguyên tắc:

Shahada, Muslims declare publicly,

Shahada, người Hồi giáo tuyên bố công khai,

there is no other God but Allah,

rằng không có thần thánh nào khác ngoài Allah,

and Muhammad is his final prophet;

và Muhammad là thiên sứ cuối cùng của Ngài;

Salat, they pray five times a day facing Mecca;

Salat, họ cầu nguyện năm lần một ngày đối mặt với Mecca;

Zakat, every Muslim is required

Zakat, mỗi người Hồi giáo được yêu cầu

to give 2 or 3% of their net worth to the poor;

đem 2 hoặc 3% giá trị tài sản của mình cho người nghèo;

Sawm, they fast during daylight hours

Sawm, họ nhịn ăn vào ban ngày

for the lunar month of Ramadan

vào tháng âm lịch Ramadan

to strengthen their willpower

để tăng cường ý chí

and their reliance on God;

và sự phụ thuộc của mình vào Thiên Chúa;

and Hajj, once in a lifetime,

và Hajj, một lần trong một đời,

every Muslim who is able must make a pilgrimage

mỗi tín đồ Hồi giáo nếu có điều kiện phải thực hiện một cuộc hành hương

to the holy city of Mecca,

tới thành phố thánh Mecca,

rehearsing for the time

diễn tập cho khoảnng thời gian

when they will stand before God

khi họ sẽ đứng trước Thiên Chúa

to be judged worthy or unworthy

để được đánh giá là xứng đáng hay không xứng đáng

of eternal life with Him.

với sự sống đời đời với Người.

The words of God,

Những lời của Thiên Chúa,

revealed to the prophet over 23 years,

tiết lộ cho vị tiên tri từ hơn 23 năm,

are collected in the Quran,

được thu thập trong kinh Qur'an,

which literally translates into "the recitation."

có nghĩa là "lời tuyên thệ."

Muslims believe it to be the only holy book

Người Hồi giáo tin rằng nó sẽ là cuốn sách thánh duy nhất

free of human corruption.

giải thoát sự đổ đốn của con người.

It's also considered by many

Nó cũng được rất nhiều người coi trọng

to be the finest work of literature

như là một tác phẩm văn học xuất sắc

in the Arabic language.

trong tiếng ả Rập.

Islam is the world's second largest religion,

Islam là tôn giáo lớn thứ hai thế giới,

practiced by over one and a half billion Muslims around the globe.

được theo bởi hơn một tỷ rưỡi người Hồi giáo trên khắp thế giới.

Religion has been an aspect of culture

Tôn giáo đã là một khía cạnh của văn hóa

for as long as it has existed,

từ ngày nó bắt đầu sự tồn tại của mình,

and there are countless variations of its practice.

và có vô số các biến thể về việc thực hành nó.

But common to all religions

Nhưng điều phổ biến cho tất cả các tôn giáo

is an appeal for meaning

đó là một kháng cáo cho ý nghĩa

beyond the empty vanities

vượt lên trên sự trống rỗng hư ảo

and lowly realities of existence,

và sự tồn tại thấp kém ở hiện thực,

beyond sin,

vượt qua tội lỗi,

suffering,

đau khổ,

and death,

và cái chết,

beyond fear,

vượt qua nỗi sợ hãi,

and beyond ourselves.

và chính bản thân chúng ta.